Nieuws- en Advertentieblad voor
Workum en omliggende gemeenten
I?
Zaterdag 17 November 1945
No. 21
68ste Jaargang
s
r
Fan aald. Hielepen.
Fryske Brief IXX.
c
t.
PLAATSELIJK NIEUWS
OFFIGIËELE MEDEDEELINGEN
Burgemeester
in ’t bijzonder
T
1
1
rking
5e
i
I
waning
PREDIKBEURTEN
I
i
veror-
goed bezochte vergadering.
BURGERLIJKE STAND
i
i
i
i
i
i
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz.
te Workum - Tel. 45
i
i
Verantwoordelijk voor de geheele inhoud:
B. GAASTRA, D 36, Workum
t
t
1
1
r
i
a
a
a
r
1
1
s
e
r
r
i
i
r
i
t
Artikel 8.
Inwerkingtreding, Deze verordening
treedt in werking op den dag waarop
zij wordt afgekondigd.
De afkondiging heeft plaats gehad
op 15 November 1945, zoodat zij dus
reeds in werking is getreden.
Burgemeester en Wethouders
van Workum,
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN.
De Secretaris,
S. H. JELGERSMA Wnd.(
e
d
r
Verschijnt eenmaal per week
VWVWUM .1.1 MXJZXUl
Jie26) die 't dit lèèze, sèèn27) je hint
naat staan?
’r Uut kómme koo 'r naat, hie héalde
him sem28) op ’e henden ómhaig.
't Haad29) draaide ’r skééf, óóas hee
’r wetter ien kriege. Nó wééa de
moend krekt bóppe30) wetter. Dot
wééad sien gelók.
Só soog ’r jie oen. Sien sustertjen
kööst3i) him naat héalpe, en jó wééad
ek futrónd32). Hie wééad allónnig33).
Het 'n peziesje35)
Mar gelókkig, dér sógt35) 'r sien
Mem. En iek siz jie, dót jó him ’r
gaauw uut hee.
Die lèèwe joenge, hie hee ’t naat
lang uuthftalde kend. Stel jie föór.
Sódraa hie sien Mem soog, wééad
’r wur restig en kalm. Hie tóót: nó
kómt 't wol goo.
En ’t ies woender, mar só restig en
kalm ies ’r ien sien letter libben ek
opgroeid en altieten bliiand36,
T. D.
1 kinderen, 2 beleven. SKoudumer. 4 ver
geet. 5 die. 6 kleine. 7 nog. 8 drie. 9 ander
half. 10 zij. 11 stonden. 12 voordeur. 13 vader.
14 deden. 15 huilende. 16 tranen. 17 oogen.
18 zag. 19 haar. 20 vergeten. 21 stond.
22 harten. 23 voeten. 24 voorover. 25 ge
vallen. 26 gij. 27 ziet. 28 zelf. 29 hoofd.
80 boven. 81 kon. 82 weggeloopen. 38 alleen.
34 positie. 85 ziet. 86 gebleven,
Aid UCS1U11 UC1HCU Vdll
WORKUM. Begin 1946 gaat de
heer IJ. Oosten, hoofd der openbare
lagere school alhier, het ondeiwijs
verlaten.
eigen rar, zakelijk gerechtigde, huurder
of bru'kleener, de bevoegdneio tot het
verhuren van een woning heeft.
Artikel 2.
Beperking recht tot verhuren.
FERWOUDE. Geslaagd
tweede deel van het notarieel
onze plaatsgenoot de heer J
Martens.
1. Het is verboden een woning in
•verhuren aan een ander dan aan hem,
die in het bezit is van een schriftelijke
toestemming
t ouders
2. Dt
temmis
De Gezondheidsdiensten
voor ons vee.
Radiorede van den heer E. J. A. A. Quaedvlieg,
Directeur van den Veeartsenij kundigen Dienst
De oprichting van het prachtige en
noodige instituut de gezondheidsdien
sten voor vee” dient op zoo kort
mogelljken termijn in de verschillende
provincies tot stand te komen, aldus de
heer E. J. A. A. Quaedvlieg, Directeur
van den Veeartsenijkundigen Dienst,
in een causerie op Donderdag 8 Nov.
j.l. te 20 30 uur in de Rubriek ten
behoeve van den Landbouw, verzorgd
door de Afdeeling Voorlichting van
het Ministerie van Landbouw, Vissche
rij en Voedselvoorziening.
Totstandkoming.
De oprichting van Gezondheidsdien
sten voor vee heeft op het oogenblik
in hooge mate de belangstelling ,van
de Nederlandsche veehouders. Reeds
in 1919 werd door samenwerking van
hetFriesche Rundveestamboek en den
Bond van Coöperatieve Zuivelfabrieken
een gezondheidsdienst voor vee in de
provincie Friesland opgericht. Zijn
taak was in de eerste plaats bestrijding
van de tuberculose onder het rundvee
in de provincie Friesland, Deze be
strijding heeft groot succes geoogst.
In 1927 werd getracht in alle pro
vincies Provinciale Centrale Vereeni-
gingen tot stand te brengen tot bestrij
ding van de tuberculose onder runderen
en van andere veeziekten.
De oprichting der vereeniging ge
schiedde door samenwerking van
organisaties op het gebied van land
bouw, zuivel en veeteelt. Uitgegaan
werd van het volgende principe vrij
willige bestrijding door de veehouders
met voorlichting en steun, zoo moge
gelijk op finantieel gebied, van de
zijde der Regeering.
Tweeledig streven.
Het streven was tweeledig, nl in de
eerste plaats om de tuberculose-be-
strijding in handen te leggen van de
veehouders zelf en in de 2e plaats om in
elke provincie een organisatie te heb
ben, aan welke de bestrijding kan
worden toevertrouw'd van die veeziek
ten, die beter organisatorisch dan
individueel bestreden kunnen worden.
Dit is van buitengewoon veel belang
voor den gezondheidstoestand van
onzen veestapel.
Het finantieele vraagstuk bleek bij
de totstandkoming van deze diensten
een groot struikelblok te zijn. Daarom
werd een kleine heffing op de in ons
land geproduceerde melk ten deele
bestemd voor de oprichting en exploi
tatie van de erkende provinciale ge
zondheidsdiensten voor vee thans staat
een aanzienlijk kapitaal ter beschikking.
Laten de veehouders deze gelegenheid
om gezondheidsdiensten op te richten
met beide handen aangrijpen.
Inrichting van den dienst.
De veehouders moeten in deze ver-
eeniging zelf de baas zijn. Aan het
hoofd dient een dierenarts te staan,
terwijl er nauw contact en samenwer-
werking zal dienen te zijntusschen de ge
zondheidsdiensten en den Veeartsenij-
kundigen Dienst. Het bestuur wordt
gekozen door en uit de vertegenwoor
digers van de oprichtende organisaties.
Onder dit bestuur ligt de leiding in
handen v n een directeur, die in
voortdurend contact blijft met de
practiseerende dierenartsen. Tevens
geeft hij voorlichting en leiding bij de
organisatorische bestrijding van be
paalde veeziekten.
De heer Quaedvlieg deed een be
roep op alle veehouders om hun volle
medewerking te verleenen, opdat deze
„Gezondheidsdiensten voor vee”, in
hun eigen belang, in het belang van
hun vakgenooten en van het geheele
Nederlandsche volk, zoo spoedig mo
gelijk tot stand komen.
Der is sa troeh de tiid hinne al hiel hwat skreun oer de aide Gilde
barjes, dy 't noch altyd biwarre wurde yn de greate tsjerke. En in
wünder is dat net, hwant nearne fynt men sa 'n „collectie” as just
yn Warkum. Wis, ek yn oare plakken binne biskildere barjes, dochs
dat binne mar inkelden. Sa hat Staveren, de fisker^barje; Makkum in
skippersbarje en Hynljippen in bakkersbarje. Of dat ek erfstikken üt de
Gildetiid binne, kin ik net sizze.
Nei alles hwat er al oer skreun is, leau ik net dat it nedich is dat
ik der opnij oer bigjin, hwant nijs kin ik jimme der ek al net fan fortelle.
It soe dan almaest’ frijwol op itselde del komme, as datjinge hwat jimme
mülk al carder under eagen hawn hawwe. Ik haw mei dizze brief in oar
doel dan gewoanlik it gefal is, ik kom mei in stikmanich fragep. En ik
hoopje dat er immen wêze sil dy ’t my der op anderje kin.
Lyk as wol algemien bikend is binne der noch barjes fan it: 1. Groot
schippers of Zeevaartsgilde2. Kleinschippers of binnenvaart3. Timmer
mans of St. Josehpsgilde4. Apothekers of Chirurgijnsgilde5. Smids of
St. Eloisgilde 6. Landbouwersgilde7. Schippersgilde (kinderbaar).
Fierders fine wy dan noch 8, in barje foar bern en noch ien dy ’t
net biskildere is en sünder opskrift, dat is dos nr. 9.
Neffens de aide archieven habbe der allear mear wést. Eigen barjes
hiene it: „Schroors of St. Vitusgilde; het Kuipers of St. Thomasgildehet
Schoenmakers of St. Chrispijngildehet Bakkersgildehet Weversgilde.”
En moai grif ek de pottenbakkers. Mar der is neat mear fan to flnen.
Hwer ’t de barjes fan de niisneamde Gilden bleann binne, deroer is folie
praten, mar nimmen wit it sa 't skynt.
Nou sil men by skriuwers üt earder en letter tiid ek stéfêst hwat
fine oer„de blinde baar.” Lêz marris yn ‘t boek „De elf steden tocht”
fan Jef Last. Mar hy is lang net de ienige dy’t de bline barje biskriuwt,
hwant ek yn de léste jierren wurdt der noch oer skreaun. Nou hat men
by it bisprekken fan de „blinde baar” wolris hwat folie fantasie brükt,
mar de headsaek is dan dochs wier. Dizze barje bistie, en waerd brükt
by it to hof bringen fan drinkeldeaden, fan dy’t hjar seis it libben binommen
hiene en dan, it sprekt hast fansels foar dy’t op kosten fan 'e stêd of
tsjerke bigroeven waerden. Yn sa’n gefal mocht er gjin gilde barje
brükt wurde.
As wy dit nou allegearre witte, soene wy er ta komme om to
sizzen, dat'de ünder nr. 9 neamde barje, de „blinde baar” is. Dat is lyk-
wols-net sa, hwant dy is al hiel hwat jierren üt ’e tiid. Al foar 1900 hat
in koster der branhout fan makke. Him tochte dat it nou marris üt wêze
moast mei it ünderskie tusken earm en ryk. Mar hoe komme wy dan
oan dy nü. 9? Neffens men my skreaun hat, is dizze barje, dy’t efkes
greater is as in berne barje, sa’n lyts tritich jier forlyn, makke troch in
bikinde Warkumer timmerman. En nou myn fragen. Hwerom is dizze
barje makke? Is dy yn 't plak kommen foar de bline barje? Foar hwaens
rekken harde dat? Is it steds eigendom of heart it oan ’e tsjerke? Hwa
wit hoe dat spul krekt ynelkoar sit? Ik soe der tige graech hwat mear
oer witte wolle. FRISO.
Burgemeester en Wethouders van
WORKQM maken bekend, dat voor
deze gemeente is vastgesteld een
Verordening nopens het verhuren
en huren van woonruimte in de
gemeente WORKUM.
Artikel 1.
Definities: 1. Onder woningen ver
staat deze verordening perceelen met
één of'meer woonvertrekken, als wo
ning mgerichte gedeelten van percee
len, zoomede woonschep-n.
2. Onder woningen zijn niet begrepen
krmers, welke door hotelhouders, pen
sionhouders of kamerverhuurders wor
den verhuurd.
3. Onder verhuren en huren wordt
in de'.e verordening onderscheidenlijk
verstaan, het tegen betaling of om
niet in gebruik geven en het tegen
betaling of om niet in gebruik nemen
van een woning.
4. Onder verhuurder wordt „in deze
verordening verstaan degene die, als
Workum
Van 8 t.e.m. 14 November 1945.
GeborenArjen Jan zv Jan Canrinus en
Pietje van Dijk. Bankje dv Engele de Jong en
Gerritje Wiersma. Elizabeth Anna dv Johan
nes Dooper en Jantje Rüpma.
Gehuwd en Overleden Geene.
Hindeloopen
Maand October 1945.
GeborenGeene.
Gehuwd: Anton de Haan, 30 jr te Wasse
naar en Meintje Borneman, 28 jr te Hinde
loopen.
OverledenGeene.
Ingekomen personen
Johannes Bplsma uit H.O.N. Marten de
Jong uit Wonseradeel. Hendrik de Bruin uit
Obdam. Marjjke Smith uit Amsterdam.
Vertrokken personen
Obbe Faber naar Witmarsum. Jan Wouters
naar Den Haag. Upke Upma naar H.O.N.
Jetske van der Zee naaiCeeuwarden. Meintje
Borneman naar Wassenaar. Jappe Vrolijk
naar Züpe. Heilkje Hinke de Jong naar
Wonseradeel. Marten de Jong naar Wonse
radeel.
Zondag 18 November
Workum (R.-K.) Voorm. 7.30 uur Vroeg
mis. 10 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 8.30 en 10 uur ds J. Loos.
Nam. 2.30 uur ds J. van Veen.
(Doopsgez.) Nam. 5 uur ds G. de Groot.
(Geref.) Voorm. 9 uur en Nam. 2 uur dr
D. S. Attema.
(Bapt. Gem.) Voorm. 9.30 uur Lezen.
Nam. 2.30 uur Dienst.
Dinsdagavond 8 uur Bidstond.
Heidenschap (Herv.) Nam. 1.30 uur: ds
J. Loos.
Ferwoude (Herv.) Geen Dienst.
Gaast (Herv.) Voorm. 9 uur ds Gelderman
van Longerhouw.
Hindeloopen (Herv.) Voorm. 9 uur en Nam.
2 uur ds S. J. Wouda.
(Doopsgez.) Geen Dienst.
(Geref.) Voorm. 9.30 uur ds C. Jansen.
Nam. 2 uur Leesdienst.
Koudum (Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds
G. de Groot.
Uitgaande van de Interkerkelijke
Evangelisatie Arbeid „Jezus Leeft”,
gevestigd Bloemgracht 33 te Amster
dam, hopen de Weled. Heren J. A.
Visser, Predider-Voorganger te Amster
dam en Adr. Pape, de bekende Haar-
lemsche zanger op D.V. 22 en 23 Nov.,
twee Evangelisatie avonden te houden
in gebouw Beth El”, alhier. De heer
Pape is in Holland inzonderheid bekend
geworden door zijn zingen voor gedeti
neerden. Wij twijfelen er niet aan of
velen zullen van de gelegenheid gebruik
maken om deze avonden in „Beth El”
bij te wonen.
Tiisdei 7 Nov. waerd er in by-
ienkomst balden om to kommen ta it
oprjuchtsjen fan in krite fan it RF.B.
Doe’tTsj. Westendorp de oanwêzigen
it wolkom taróp wie de seal aerdich
biset. Nei iepening en it sjongen fanjt
Frysk folksliet, joech J. Galema fan
Tsjerkwert in beskóging oer de Frys
ke biweging. Dernei wier it wurd oan
Pater Halvard Hettema Spr. bigoun
mei üs üt to lizzen, hwat de Fryske
biweging fan doel is. Moai liet spr. üs
sjen ho ’t men faken buten Fryslan
pas fielt ho nei oft Fryslan üs leit.
Wy moatte net bang wêze om üs eigen
tael to brüken. Wy binne in geef en
soun folk. Lykwols wy hawwe ek üs
ündeugden. Yn kultuer, tael en omgang
moatte wy net lomp wêze. Soks is net
Frysk. Wy wolle bifoarderje al hwat
moai en goed is, ek op gebied fan
sang, toaniel ensf. Mei in oprop oan
alle oanwêzigen om mei to striden slut
spr. de mei oandacht folge lêzing. In
lyts, foar dizze joun gearstald sjong
koarke joech in pear moaije Fryske
lieten dy’t er tige ynfoelcn. Tige moai
wier ek hwat de hear Popma forhelle
fan de parochieskiednis fan Warkum.
Nei in oanfitering om ynpleats fan de
moderne dounsen üs mear ta to lizzen
op üs eigen folksdounsen, lyk as de
„Schotse trije” en sa waerd de byien
komst slüten. 43 Nije leden joechen
har op.
De Chr. Besturen Bond „Wor
kum” hield 12 Nov.j.l.haarpropaganda-
vergadering. Ds. van Veen, die het
openingswoord sprak, wees op de
dankbaarheid die er kan en moet zijn,
dat deze verg, weer gehouden kan
worden, na een tijd dat de arbeiders
onder allerlei holle leuzen in het N.A.F.
gefokt werden, en thans nu de vuile
wasch op tafel komt, blijkt eerst welke
gemeene bedoelingen er achter staken.
Verder wees hij op het voorrecht dat
de Chr. vakorganisatie heeft, n.l. het
weten dat de vloek die na Adam’s
zondeval op de arbeid rust door Gods
genade tot een zegen kan worden, dit
in tegenstelling tot z.g. neutrale orga
nisaties die slechts spreken van „loon
slavernij.”
De spreker van deze avond, de
heer W. Strijbis van den Haag die
het onderwerp „sociale rondblik” be
handelde, begon met iets te vertellen
over de opheffing en het illegaal door
werken van de Chr, Vakorg. in de
bezettingstijd. Komende tot de tijd
van nu, wees hij eerst op de geeste-
Op *t kantjen
Mei bon1) ken je het belibje2) 1
„Ban binne ban, mar wiet wol, ho’t
ban binne,” see ’n Kóólder3) een keer,
die sien taal het fremd uutspreek.
Só ’n wod fejet4) je nooit, mei al jin5) b’s.
Mar lééf bin ze toch.
Der hè-je uus likje6) joenge, nó al
lang liiden. Hie ies nó al graat. Wie
heeën jitte7) mar twaa, 'n fantjen fan
trèè8), en ’n lik jen joenge fan óódel9)
jier.
Jèè10) stoogen11) bie ’n tóbbe mei
wetter efter huns, en Mem wèèa krekt
ééwen nei de fóddóór12). Fééar14) wééa
naat tuus.
Só’n tóbbe mei wetter ies gefaalik 1
Mar och, jèè wééaden der al lang en
deegen14) niks gin kwaa.
Mar der kómt’t fantjen blaaiende15)
oenrónnen, só had as ze ken. Treenen16)
ien 'e aigen17) as balsteenen!
„Oó Mem, Mem, kóm gaauw,
Douwe
Meer koo ze naat uutbrienge.
En Mem 'r henne! Jó floog meer
as ze róön. Ien ’n óógenblik wééa ze
efter huus bie de tóbbe. En het ze
der soog18) dat soead ze jerre19) libben
lang naat fejette20).
Der stoog21) de likje baas op sien
henden22) ien ’e tóbbe. Futten23) óm
haig. Hie wééad'r fóroer24) ien fond25).
voor het
examen
H.
UUUW1OUU
Vergadering van de afd.
Workum en Omstr.
van de FriescheMij. van Landbouw.
14 November. Nadat de oud-
Vooizitter geopend had gaf deze een
beschouwing van de werking van
de nieuwe Landbouw stichting, waar
duidelijk naar voren kwam dat zij zich
meer bewoog op het technisch gedeelte
van de landbouw. Doordat deA.B.T.B.
en C.B.T.B. zich als stand-organisaties
handhaven naast de stichting van de
Landbouw, zoo is het tevens noodza
kelijk geworden dat ook de Fr. Mij.
van Landbouw ten deele haar werk
zal moeten hervatten, n.l. in die dingen
waarin de stichting niet voorziet.
Als vrucht van een grondige bespre
king werd met algemeene stemmen
besloten tot heroprichting van de afd.
Workum en Omstr. De oud-leden wor
den geacht lid te blijven indien zij niet
schriftelijk voor 1 December bedanken
bij N. W. Schotanus.
Na een levendige discussie sprak de
vergadering zich uit vóór een vrije
verkiezing van de bestuursorganen van
de Krite-afdeelingen. Die wensch zal aan
het hoofdbestuur geadviseerd worden.
Door een vrije stemming werden
alle oud-bestuursleden herkozen. In de
vacature Bajema kwam de heer S.
Smits. De functies zullen later onder
ling worden verdeeld.
Bij de rondvraag werden verschillen
de vragen gesteld betreffende huis-
slachting, klompenvraagstuk enz. De
heer Jonkman verstrekte inlichtingen
en beantwoordde de vragen zoo vol
ledig mogelijk.
Daarna sloot de voorzitter deze vrij
lijke verwarring en de zedelijke ver
wording, toegelicht met practische
voorbeelden, om daarna te spreken
over het middel dat wij alleen vinden
in Gods Woord om tot een oplossing
van al deze na-oorlogsche vragen te
komen, en de taak die het Chr. Volks
deel in dezen heeft, en
de Chr. Vakbeweging.
Met aandacht werd naar dit glas
heldere betoog geluisterd Enkele
vragen die werden gesteld, o.m over
de houding der regeering, de houding
van een bepaalde Ke.k ten opzichte
van ce Interkerkelijke Chr. Vakorg..
de loon- en prijspolitiek en de een
heidsvakbeweging werden door den
spreker beantwoord, en voor wat de
E.V.B. betreft, het ontstaan, de samen
stelling en de achtergrond.
Dr Attema besprak in het slotwoord
het gevoel van vrijheid dat we in
sprekers betoog konden beluisteren,
maar tegelijkertijd een gevoel van
beklemming als we om ons heen zien
naar de verwarring en verwording
Juist daarom is het meer dan ooit
noodzakelijk zich als Chr. Volksdeel
hecht aaneen te sluiten, om samen de
wereld te toonen en aan te zeggen,
waar de oplossing van al de tegenwoor
dige beklemmende problemen te vinden
is, n 1. bij Jezus Christus.
De C.B.B. kan op een geslaagde
avond terugzien. Jammer dat „Ons
Gebouw” niet beter bezet was.
j van burgemeester en wet-
s tot°het huren van een woning
in het le lid bedoelde toe
kan worden verleend in het
dan wel voor een bepaalde
>f voor een bepaalde soort
,g< n.
Artikel 3.
recht tot huren. Het is
aderen dan aan hen, die in het
.:il v?n een schriftelijke toestem-
ibedoeld in artikel 2 verboden,
woning te huren of te betrekken.
Artikel 4.
T stemming tot huren.
1De in artikel 2 bedoelde toestem-
ni-ig wordt slechts verleend, nadat
burgemeester en wethouders het advies
hebben ingewonnen van een commissie.
2 de in het eerste lid bedoelde
commissie bestaat uit ten minste drie
leden, die worden benoemd door bur
gemeester en wethouders.
3. Burgemeester en Wethouders
wijzen uit hun midden één der leden
van de commissie als voorzitter aan
eü voegen een gemeente-ambtenaar
als secretaris aan de commissie toe.
Artikel 5.
Aangifte. 1. Iedere verhuurder is
verplicht binnen 24 uur nadat
a. hem de huur van een
rechtsgeldig is ohgezegd of
b. hem gebleken is, dat de woning
zonder opzegging is verlaten of
c. door het niet gebruik maken van
een recht van optie of huurverlenging
is komen vast te staan, dat de huur
zonder opzegging zal eindigen of
d. de termijn bedoeld in artikel 119
onder b der bouwverordening is ver
streken of door het gemeentelijk bouw
toezicht schriftelijk is verklaard, dat
de bouw heeft plaats gehad overeen
komstig het bepaalde in die
dening of
e. hij aan een huurder de huur van
een woning heeft opgezegd of
f. hij een door hem zelf bewoonde
woning heeft verlaten, hiervan schrif
telijk aangifte te doen bij den Direc
teur van Gemeentewerken.
2. De aangever ontvangt een gedag-
teekend bewijs, dat de voorgeschreven
aangifte heeft plaats gehad.
Artikel 6.
Binnentreden van woningen. Zoo
dikwijls de zorg voor de nakoming
van de bepalingen dezer verordening
dit vereischt, wordt aan de met de
opsporing van overtreding belaste amb
tenaren de last verstrekt, de woningen
der ingezetenen, huns ondanks, bin
nen te treden.
Artikel 7.
r bedreiging. Overtreding van de
>r nriften, vervat in de art. 2, en 5
wordt gestraft met hechtenis van ten
hoogste twee maanden of een geld
boete van ten hoogste driehonderd
gulden.
’e henden ómhaig.
’r wetter ien kriege. Nó wééa de
wééad sien gelók.
kóóst37) Inm naat héalpe, en jó wééad
Het 'n peziesje35)!
