1
1
Nieuws- en Advertentieblad voor
Workum en omliggende gemeenten
11
No. 22
Zaterdag 24 November 1945
68ste Jaargang
OFFICIËELE MEDEDEELINGEN
\i
GEVONDEN VOORWERPEN
PLAATSELIJK NIEUWS
des middags 12 uur, uitgezonderd aardappelen en melk.
PREDIKBEURTEN
BURGERLIJKE STAND
Verantwoordelijk voor de geheele inhoud:
B. GAASTRA, D 36, Workum
Verschijnt eenmaal per week
1 Gouden ring, 2 vulpennen, enkele porte-
monnaie’s met inhoud, enkele 'wanten, zil-
verbons, 1 zilveren ring. Te bevragen iederen
werkdag 910 uur aan het bureau vanpolitie.
Medegedeeld wordt dat de geëtaleerde ge
vonden voorwerpen op 30 November worden
opgeruimd. Men zie van tevoren de inhoud
van het kastje na of er mogeljjk nog iets
van belang bij is.
De Opperwachtmeester,
W. KELDERHUIS.
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz.
te Workum - Tel. 45
mestingsplannen, verdient meer dan tot
nu toe de belangstelling.
Het landbouwonderwijs en
bouwvoorlichting, tezamen
INGEZONDEN
De Klokken van Workum’s Toren
Van den Burgemeester van Har
lingen kreeg ik bericht dat de eerste
klok die Maandagmorgen eenigszins
feestelijk aldaar werd gelost uit het
schip dat de klokken uit Duitschland
terug voerde, onze oude groote Wor-
kumer treurklok was. Dat is dus de
klok die bij begrafenissen van mannen
het eerst begon te luiden.
Schipper Eekma uit het Heiden
schap belde mij Dinsdag op dat nu
ook de tweede Workumer klok was
gelost. Wat een feestelijke berichten
zijn dat. Zou de derde ook nog komen
Het juichende weeshuisklokje is ook
terecht. Hethangtin Diever in Drenthe
en het komt weer op zijn plek.
Zouden ze Oudejaarsavond weer
kunnen luiden
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN.
Zondag 25 November
Workum (R.-K.) Voorm. 7.30 uur Vroeg
mis. 10 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 8.30 en 10 uur ds J. van
Veen. Nam. 5 uur ds J. Loos.
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds G. de Groot.
(Geref.) Voorm. 9.30 uur Leesdienst.
Nam. 2 uur dr D. S. Attema.
(Bapt. Gem.) Voorm. 9.30 uur Dienst.
Nam. 2.30 uur Lezen.
Dinsdagavond 8 uur Bidstond.
Heidenschap (Herv.) Nam. 1.30 uur: ds
J. van Veen.
Ferwoude (Herv.) Voorm 9 uur ds Molenaar
van Idsegahuizen.
Daast (Herv.) Geen dienst.
Hindeloopen (Herv.) Voorm. 9 uur en Nam.
2 uur ds S. J. Wouda.
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur da Treffers,
van Staveren.
(Geref.) Voorm. 9.30 uur ds C. Jansen.
(H. A.) Nam. 2 uur ds C. Jansen (Dankz.
H. A.)
Koudum (Doopsgez.) Geen dienst.
de land-
met het
landbouwkundig onderzoek kunnen een
intensieve bodemcultuur en een even-
tueele export van kwalitatief zeer goede
producten bevorderen. Gezamenlijk
streven naar een krachtige en gezonde
landbouwgemeenschap zal slechts mo
gelijk zijn, indien dit de tegenstellin
gen weet te overbruggen en sterker
is dan deze.
Rectificatie.
In de in Friso van de vorige week
opgenomen verordening betreffende
het verhuren en huren van woning-
ruimten is een fout geslopen.
De aaahef van artikel 7. Strafbedrei
ging moet nl. luiden: Overtreding van
de voorschriften, vervat in de artikelen
2, 3 en 5 wordt gestraft enz.”
Fryske Brief XX.
„Frisia non cantat” wurdt er yn it Latyn sein. Neffens de minsken
dy ‘t dy tael machtig binne, soe dat safolle bitsjutte as: Fryslan
sjongt net. Ik lean nou just net, dat dizze sizwize alhielendal wier
is, hwant der wurdt yn Fryslan like goed songen as oeral op‘e wrald.
Tink er marris om, bern noch mar amperoan üt ‘e kakstoel wei, noch
mar amper mei de lytse fuotsjes op ‘e groun, sjonge al it heechste liet
fan „Ouwe Taaie" en sok slach lietsjes mear. Ja as ‘t mar frjemd en mal
is, dan sit it er oarnaris gau genoch yn en it komt er wol üt ek.
Mar yn safier is boppesteande sizwize dan dochs wier, dat de
Friezen oer ’t algemien, har eigen lieten net- of fiersto min sjonge. En
nou kin men wol sizze, hwat moat men der oan dwaen as de minsken
net wolle, mar dan foroaret it ek nea. Derom is it sa'n skoan ding west,
dat it warbere bistjflr fan de Krite Warkum fan it Kr. Fr. Selskip, de
foarstap nommen hat om derris foroaring yn to bringèn. Hwant nou
sjongt Warkum de eigen Fryske sangen, of better sein, de Warkumers
leare it nou. Wis in minske is nea to aid om to learen. It is mar sa‘t is,
dy earstesjongjounismarboppestbêst slagge en hat fan wearskanten moai
skoan foldien, hear ik wol. It sil de oare joün(en) grif wol net minder
foldwaen. Doe ‘t ik dat forslach sa lies, haw ik my earlik sein, yn ‘e
bannen -wreaun fan nocht. En ik haw my, wylst ik efter myn skriuwtafel
siet, sa goed foar eagen helje kinnen hoe ‘t it der dy joun west hat. Ik
hearde stiver it sjongen fen: Fryslan ropt! De findels foar. Mar ek it
sa ynmoaie: „Fan de wylde sé bisprongen. Tüzen kearep op en nij.“
Wis, dizze warden en wizen wolle der by üs folk wol yn.- En dan, it
skeelt sa’n ein hwa’t it docht, yn dit getal hwa ‘t de lieding hat. Master
Terpstra hat er mar moai slach fan om de wizen er yn to krijen. Jonge
noch ’n ta hwat is der sünt myn jonge tiid dochs al hwat foroare. Hwat
haw we wy doe faek tsjin elkoar sein: As it earst marris sa fier hinne
is, dat de skoalmastej’s hwat mear Fryske sangen oan ’e bern leare, dan
is er hiel hwat woun. Nou binne wy al in hiel ein fierder, hwant master
leart nou net allinne de bern, mar ek de alderen. As de krite sa troch
gean kin, sil it grif safier komme, dat wy sizze kinne: „Frisia cantat.”
Fryslan sjongt, alteast hwat Warkum oanbilanget.
En nou ’t ik dochs oer de krite oan ‘t wurd bin, wol ik der noch
etkes oer oan’twurd bliuwe. By de oprjuchting haw ik der doe noch al it
iene en oare fan sein. It antwurd hwat ik der doe op krige foldie my
bést. Mar noch folie better foldocht it my, as ik sa troch in dei sjoch,
hoe’t it wurk troch de krite oanpakt wurdt. En de doarren binne net
ticht, mar steane mei eltse gearkomste wiid iepen. As der nou noch lju
by de doar omhingjen bliuwe, is dat eigen skuld. Ik leau net, dat er
ien forieniging yn Warkum is, sa warber as de krite. It beste biwiis
derta is wol, dat it tal leden sa njoirkenlytsen al aerdich nei de 150 giet.
Noch efkes en dan is de seal by eltse gearkomste fol mei allinne
de leden. Derom sille dyjinge, dy ’t graech op ’e gearkomsten komme
en oan nou ta der noch in plak as gast fine kinne, der siker rekken mei
halde moatte. Wis de krite hat graech in bulte gasten, mar hat noch
Ijeaver leden. Witte jimme, net leden, hwerom? To’n earste: Folie hannen
meitsje licht wurk, (ek al is it, de divel yn’e itenspanne.) En twad: Hoe
mear leden, hoe mear jild yn’e pong en hoe mear der ek dien wurde
kin. Derom hoopje ik, tige, dat der in bulte Warkumers sizze sille:
Né nou: Net mear drige
Wy komme, Yn 'e rige. FRISO.
Workum
Van 15 t.e.m. 21 November 1945.
Geboren: Catharina Anna Maria dv Mar
ten Visser en Maria Catharina Muller.
Gehuwd Geene.
OverledenMarijke Rampion 89 jr wed
van Jacobus Robijns.
WORKUM. Ds. J. Loos alhier, die
voor het beroep naar de Ned. Herv.
Gem te Groningen bedankte, heeft
dat naar Hilversum aangenomen.
Jongerein Afd. „Workum en Omstr.”
9 Nov. 1945. Hedenavond ver
gaderde bovengenoemde afdeeling in
Hotel „Ketelaar”. Ruim 8 uur opende
de voorz H. de Jong de vergadering,
die mede in 't verband met het slechte
weer, zeer matig bezocht was. Spreker
heette allen welkom in ’t bijzonder de
Weled. Heer R. A. Bouma directeur
der Coöp. Zuivelfabriek „De Goede
Verwachting”, Hierna werden de notu
len der vorige vergadering voorgelezen
en goedgekeurd. Ingekomen stukken
werden voorgelezen en besproken. O.a.
was er een schrijven van den adjunct-
directeur der C.A F. uit Leeuwarden
die genegen was een avond voor de
Jongerein te komen spreken en tevens
de film „Friesland” te laten vertoonen.
Dit werd door de vergadering goed
gekeurd en de verdere afwikkeling
werd aan ’t bestuur overgelaten. T.z.t.
wordt hiervan nader in dit blad mededee-
ling gedaan. Verder deelde de secr. mede,
dat als candidaat voor’t Hoofdbestuur
gesteld was, de heer Harmen de
Jong te Ferwoude. Spreker moedigde
de leden aan om de vergadering der
Jongerein op 30 Nov. a.s. te Leeuwar
den te bezoeken. Hierna gaf de voorz.
het woord aan den heer A. W. Buning
die een inleiding hield over„Itsüvel-
product yn dizze tiid”. Spreker zette
op duidelijke wijze uiteen hoe ook de
Zuivel in de oorlogstijd was achteruit
gegaan. Verder stond spr. nog even
stil bij de uitbetaling volgens de kwa
liteit der melk.
De voorz. dankte spr. voor zijn
leerzame lezing. Hierna besprak Dir,
Bouma nog met ons, de moeilijkheden
die voor de toekomstige boeren te
wachten staan. Vooral het afzetgebied
voor Zuivel lijkt heel donker. Spreker
drong aan op coöperatie. Ook de uit
betaling der melk volgens kwaliteit,
zal wel van toepassing worden, doch
niet eerder dan dat alle reinigingsmid
delen wederom in de handel zijn ge
bracht. Ook deze spr. werd door den
voorz. bedankt.
Hierna werd nog een korte inleiding
over: „Doel der Jongerein” door den
voorz. gehouden. Spr. kwam tot de
conclusie dat de „Jongerein” is inge
richt op ’t algemeen belang van de
jonge plattelanders. Verder splitste spr.
de leden der Jongerein in drie groepen
en wel. Ie Leden die alles voor de
Jongerein over hebben en altijd paraat
staan voor de belangen derJongerein.
Ten 2e, leden die niet zoo actief zijn
(of kunnen zijn) zich iets meer op de
achtergrond houden, doch wel hun
plicht doen, en tenslotte de leden die
wel eens ter vergadering komen, ook
hun contributie betalen maar verder
als een lap erbij hangen. Dit moet en
mag niet in de Jongerein. Allen paraat
zijn, om voor en metelkander in de
Jongerein ons allen algemeen en al
zijdig te ontwikkelen tot heil van ons
allen en van ’t Friesche platteland.
Hierna gaf H. Castelein nog een
keurig verslag van de laatst gehouden
vergadering te Leeuwarden.
Jetze Vaartjes werd gekozen tot af
gevaardigde van de Algemeene Leden
vergadering op 30 November a.s. te
Leeuwarden.
Daar de rondvraagverder geen nieuws
meer opleverde, werd deze vergadering
door den voorzitter met dank aan
allen gesloten.
Het Landbouwbedrijf in de
naaste Toekomst.
Radiorede van Ir. H. T. Tjallema,
Inspecteur van den Landbouw.
De technische, economische en so
ciale problemen in het landbouwbedrijf
zijn thans zoo veélomvattend en be
langrijk, dat zij slechts door gemeen
schappelijke inspanning van alle krach
ten kunnen worden opgelost, aldus Ir.
H. T. Tjallema, Inspecteur van den
Landbouw, in een causerie in deRubriek
ten behoeve van de Landbouw, ver
zorgd door de Afdeeling Voorlichting
van het Ministerie van Landbouw,
Visscherij en Voedselvoorziening.
Door oorlogsgeweld, inundaties en
wegvoering van menschen, vee en
werktuigen, is een ontzaggelijke schade
aangericht. Door het gebrek aan kunst
meststoffen is de bodemreserve vrijwel
geheel opgeteerd, Tekort aan werk
krachten en werktuigen veroorzaakten
moeilijkheden bij de verpleging der
gewassen, waardoor de onkruidgroei
belangrijk is toegenomen. Gebouwen,
werktuigen en gereedschappen konden
door schaarschte aan materialen niet
worden vernieuwd, hersteld of onder
houden. Over het geheel is ons land
bouwbedrijf op technisch gebied sterk
achteruit gegaan.
Ontwikkeling in de Toekomst.
Gezien de bevolkingsdichtheid en de
vele kleine bedrijven in ons land is
een intensieve bodemcultuur noodzake
lijk. Een extensieve cultuur zoo ont
volking van het platteland beteekenen,
terwijl nu reeds duizenden jonge boe
ren niet aan een bedrijf kunnen komen.
Het percentage granen, dat geteeld
wordt, is een maat voor de intensiteit
van de cultuur op het bouwland, daar
granen onze meest extensieve bouw-
landgewassen zijn Het percentage, dat
tijdens de bezettingsjaren 56 bedroeg
moet nog verder dalen.
De tendenz om bouwland voor blij
vend grasland in te zaaien, dient te
worden geremd, daar men ook uitge
boerde stukken en sterk met onkruid
bezette perceelen wil inzaaien. Dit
beteekent slechts vermorsing van
het dure zaaizaad, terwijl men door de
onvermijdelijk slechte kwaliteit van
het bestand, de productie niet hoog
kan opvoeren. Men moet niet te vlug
het besluit nemen van bouwland gras-
Men verzoekt ons volledigheids
halve mede te deelen, dat, behalve
de onlangs genoemden, ook gedurende
den oorlogstijd hebben gevaren onze
plaatsgenooten de heeren J. D. Visser
(die met verlof thuis is geweest) en
Y. B. Smid, resp. als machinist en
matroos, terwijl de heer R. Repko als
stuurman en thans bij de administratie
in Engeland eveneens voor onze koop
vaardij in den vreemde werkzaam is.
Op 7, 8, 9 en 10 November
werden hier door de Voetbalvereeniging
„Workum” propaganda-avonden gehou
den, welke in alle opzichten een suc
ces zijn geworden. De eerste avond
was alleen voor leden toegankelijk,
terwijl op de volgende avonden dona
teurs en publiek toegang hadden. De
zaal was alle avonden tot de laatste
plaats bezet en de bezoekers hebben
ondanks de korte tijd van voorberei
ding toch nog een gezellige avond
gehad.
Vooral de onder regie van den heer
Soomers opgevoerde revue viel zeer
in de smaak, waarbij de finale door
zijn bonte kleurenmengeling veel bij
val oogstte. Door een samenloop van
omstandigheden kon de geluidsfilm
niet worden gedraaid, daarom werd
een smalfilm vertoont, welke met een
muzikale omlijsting van gramofoon-
platen toch tot zijn recht is gekomen.
Het ligt in de bedoeling van de
V. V„Workum” ieder jaar een der
gelijke feestavond te houden, welke
naar wij meenen veel zal bijdragen
tot propaganda voor de sport in het
algemeen en voor de V. V. „Workum”
in het bijzonder.
Krite Workum en Omstr. District 7.
21 Nov, De voor hedenmorgen
door de Krite Workum en Omstreken
uitgeschreven vergadering was druk
bezocht.
Na een kort openingswoord van den
voorzitter, den heer A. M. Brandsma,
las de secretaris, de heer E. U. Dijkstra,
de keurige notulen voor en deed me-
dedeeling van enkele ingekomen stuk
ken, n.l. eenige vraagpunten, die door
de Friesche Landbouwcommissie aan
dit district ter beantwoording waren
voorgelegd. In verband met een bui
tengewone belastingheffing werd ge
vraagd hoe groot de waardeverminde
ring van één of enkele typen van
bedrijf was als gevolg van de oorlog.
Bedoeld werd de verminderde produc
tiviteit van land, vee, en uitgesteld
onderhoud van gebouwen en werktuigen;
kortom de geheele inventaris en inrich
ting van het bedrijf dient vergeleken
te worden met de toestand in 1939.
Met die waardevermindering zal bij de
belastingheffing rekening worden ge
houden Verder werd gevraagd naar
de opbrengst van bet vee, waarbij dus
ook de voedermethoden onder oogen
moeten worden gezien. Welke voor
uitzichten zijn er bij verdere mecha
nisatie van den landbouw Al deze
vraagpunten werden verschillende
commissies in handen gegeven voor
onderzoek en ’t uitbrengen van rapport.
Hierna kreeg de spreker Dr. Ir.
J. B. van der Meulen, secretaris van
de Friesche Landbouwcommissie te
Leeuwarden het woord om over de
Stichting van den Landbouw iets
naders mee te deelen. Het doel is
om alle bedrijfsgenooten, dus zoowel
boeren als landarbeiders in één groote
landelijke publiekrechtelijke organisatie
onder te brengen om zoodoende op
de krachtigste wijze de agrarische be
langen te behartigen. Zoo wordt o.a.
gestreefd naar een loonpeil en bestaans
zekerheid als in andere bedrijfstakken,
trouwens alle vraagstukken op technisch
en sociaal economisch gebied zullen
door deze groote, mettertijd publiek
rechtelijke organisatie behandeld worden
om zoodoende de regeering met kracht
en deskundigheid van advies te dienen.
De stichting is ontstaan op initiatief
van de zes groote vereenigingen van
boeren, tuinders en landarbeiders,
welke vereenigingen voortaan als
z.g.n. bezinningsorganisaties meer op
cultureel gebied werkzaam zullen zijn.
De »Fryske Lanbou-stifting» heeft in
ons gewest een aantal Kriten met
voorloopige besturen aangewezen, doch
met eenig overleg kunnen de grenzen
van die kriten zoo practisch mogelijk
worden vastgesteld. Het kritebestuur
zal vermoedelijk uit 9 personen komen
te bestaan, n.l. 6 boeren en 3 land
land te maken. Mocht er volgend jaar
nog een tekort aan werkkrachten zijn,
dan kan men beter tjjdelijke kunst-
weiden aanleggen of op andere wijze
een oplossing trachten te vinden. De
grond dient echter eerst voldoende
schoon te'zijn. De productie moet in
verband met onzen toekomstigen export
zoo hoog mogelijk worden opgevoerd.
In verband met den exportprijs dient
men vooral aandacht te schenken aan
kwaliteitsproducten.
Verbetering van de werkmethoden.
In de naaste toekomst zal men
hoogere loonen voor de landarbeiders,
gepaard aan kortere arbeidsuren kun
nen en moeten verwachten. Het moei
lijke vraagstuk van verbetering van de
werkmethode'n zal met kracht ter hand
worden genomen. Betere scholing en
ontwikkeling van de landarbeiders is
eveneens van groote beteekenis.
De rationeele voortbrenging is en
blijft van het allereerste belang. In
dit opzicht kunnen onze boeren de
vergelijking doorstaan met collega’s
uit welk land ter wereld ook. Gezien
het feit, dat overal het technisch peil
is vooruitgegaan, mag men niet verge
ten, dat het bij ons is achteruitgegaan;
men zal dus hard moeten werken,
niet alleen om bij te komen, maar om
weer een voorsprong te kunnen vesti
gen. Dit is vooral van belang voor de
gemengde zandbedrijven, daar bij deze
de kostprijs van de landbouwproducten
hooger ligt dan op de zuivere grasland-
of akkerbouwbedrijven. Dit wordt ten
deele veroorzaakt door de vele kleine
perceelen, die dikwijls ongunstig en
verspreid liggen. Hier zal nieuwe ver
kaveling een oplossing kunnen brengen.
Van veel belang is, dat bij de werk-
verdeeling op alle bedrijven zoo syste
matisch mogelijk wordt gewerkthet
opmaken van bouw-, voeder- en be-
Bonkaarten KD, KB 513.
400, 401 800 gram brood
402, 403 200 gram bloem
i 404 250 gram rijst of kindermeel
1 405- 500 gram suiker
406 100 gram suiker
I 407 250 gram boter
408 125 gram margarine
409 200 gram kaas
410 6 liter melk
411 150 gram vleesch
412 1 kg aardappelen
D 21, D 22 400 gram brood
E 21 250 gram rijst of kindermeel
Tabakskaarten enz.
T 01 2 rants, tabaksart. (geen imp.-sig.)
V 01 100 gram chocolade of suikerw.
X 01 2 rants, tabaksart. (geen imp.-sig.)
De bonnen voor vleesch, melk en aardappelen zijn geldig tot en met Zaterdag
1 December a.s.
Voor de week van 2 tot en met 8 December a.s. zullen nog bonnen worden
aangewezen voor vleesch, melk, aardappelen, bloem, biscuits, zout, peul
vruchten, tabak en versnaperingen.
Het koopen op deze bonnen is toegestaan vanaf Vrijdag 25 November 1945,
Herdenking Gevallenen.
Het gemeentebestuur heeft, nu de
pogingen zijn mislukt om de Engelsche
eenheid, die hier Mei jl. gelegerd was
in de plechtigheid te betrekken, het
initiatief opgevat tot een herdenkings
plechtigheid met kranslegging op de
Nieuwe Begraafsplaats bij de graven
der Engelsche vliegers op Zondag 2
December a.s. des middags 12 uur
precies.
Daar in verband met de vele repe
tities voor Kerstmis de gezamenlijke
koren niet konden instudeeren een bij
uitstek daartoe geëigend gezang en
het Hervormde Kerkkoor dit reeds in
studie had, zal dit koor op 2 Decem
ber a.s. tot slot dit gezang ten gehoore
brengen.
Het gemeentebestuur verzoekt een
ieder op de begraafplaats de orde te
bewaren en kinderen onder direct toe
zicht te houden.
Workum, 22 November 1945.
Burgemeester en Wethouders
van Workum,
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN.
De Secretaris,
S. H. JELGERSMA, Wnd.
BONNENLIJST geldig van 25 November t.e.m. 8 December ‘45
Bonkaarten KA, KB, KC 513.
300 t.e.m. 306 800 gram brood
307, 308 200 gram bloem
309 400 gram suiker
310 10Ó gram suiker
311 125 gram boter
312 250 gram margarine
313 100 gram vet
314 200 gram kaas
315 150 gram vleesch
316, 317 2 kg aardappelen
B 21, B 22 400 grgm brood
A 23 2 liter melk
B 23, C 23 3'/2 liter melk
B 24 1 kg aardappelen
Begrafenisrechten.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter kennis van,
belanghebbenden, dat vanaf 26 Novem
ber tot en met 15 December a.s. ter
Secretarie in de gewone kantooruten,
gelegenheid bestaat tot het betalen
der grafrechten.
Na laatstgenoemden datum zal over
het bedrag per postkwitantie worden
beschikt.
Workum, 21 November 1945.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN.
De Secretaris.
S. H. JELGERSMA Wnd.
Als voorzitter van de provinciale
R.-K. Jongeboeren- en Tuindersbond
in Friesland werd gekozen de heer
Tjebbe S. Westendorp alhier.
Ds. Th. A. Hoen, oud 50 jaar,
voorheen Ned. Herv. predikant alhier,
thans te Bussum, werd op weg naar
huis aangereden door een kolenauto
en overleed kort daarna in het zieken
huis.
«Bfc’.-‘Oxi
J
