F®
Nieuws- en Advertentieblad voor
Workum en omliggende gemeenten
No. 23
68ste Jaargang
Zaterdag 1 December 1945
OFFICIËELE MEDEDEELINGEN
BURGERLIJKE STAND
PREDIKBEURTEN
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz.
te Workum - Tel. 45
van
van
van
Verantwoordelijk voor de geheele inhoud:
B. GAASTRA, D 36, Workum
Verschijnt eenmaal per week
Fan aald Hielepen.
Feste klanten
Alle wieken köömen ’r rónnes bie
de dóór, óm het tó fekaipjen. Of ek
wol, om-het tó kaipjen’n stiiwec
tabak, ’n daasjen luusjefers, of meer
fan dot spol. Der köóm ’n Balkster
nut Gasterlaand, mei ’n heelswaken
seft stemmetjen; hie fekaipe houtjes
óm tó bannen. Den- köóm 'r alle
Tóónsdes 'n man, die bie de foddeur
al róópte: „Is ‘r joed ik ferwjen?”
mei só’n klemtóón op „joed”, dat jie
woeaden hast antwoodje: „Joed net
mar móón wol.”
„Feste klanten” see uus Mem wol's-
Bie jin feste klanten wééad ek ’n
man, lang fan postuur, mei 'n troemp
oen ’n baand om ’e hals. Hó ‘t ‘r
heette, ken niks skééle, mar hie köóm
uut Waarkum.
len die troemp hee ‘r kekiensjes,
mar hie fekaipe ék gedichten. Gedich
ten jin ‘t T sem makke hee. Want
hie nèème him sem folksdichter.
Wuroer hie dichtte?
Och oer alles het ‘r ien ‘e krante
lèèsde.
Móóaden, en braanden, en al sokke
diengen.
As‘r wur het gebad weead, den möóst
hie ‘n stik pepier hewwe, en den
oen ‘t skruwen.
As ‘t klaar wééad, den nei de druk
ker, en den móóst hie ‘n paar hoendet
öódrukken hewwe. Der mei geeng
‘r sem de boer op.
Twaa senten ‘t stik. Só róón ‘r
genog op, óm Brandenburgh tó betel-
jen, en dot ‘r meer kriege, wééad
fóör him sem.
Aüdige herinneringen T. D.
Workum
Van 22 t.e.m. 28 November 1945.
Geboren Harmen en Rigtje z. en d. van
Hotze de Boer en Grietje de Bruin.
GehuwdSiebe Wouda, 24 jr §n Sjjbrigje
Elisabeth van der Berg, 21 jr beiden te
Workum.
Overleden Uiltje Wiersma, 67 jr. wedn.
van Antje Eke Postma overleden te Sneek;
Sjjmen Mein, oud 21 jr.
Fryske Brief XXI.
Der wurdt tsjinwurdich noch al gau ris sein: „der sit skot yn”, en
der liket it yn Warkum de léste tiid wol op. Hwant der sitte wy
alwer mei de widze oer ’e flier. It giet stiver as ’t slydjaget. Sa is
dan nou 't twade berntsje, of lit ik marljeaver siZze, in fikse grouwe
jonge to wrald kommen. Nest de krite fan it Kr. Selskip, is der nou ek
in krite-fan it Roomsk Frysk Boun oprjuchte en foartdaliks mei 43 nije
leden. Bigryp ik it dos goed, dan is it tal leden heger. En al bin ik dan
ek al hwat oan ’e lette kant mei myn lokwinsk, (ik koe der net earder
tiid for fine) ik fan myn kant, wol dochs de nije krite noch in hertlik
wolkom taroppe yn ’e rige. Wy skikke graech in stoel op, om üs nije
freonen ek in sit to jaen yn it formidden fan de striders foar it bihaïd
fan it Frysk eigene. Wis, Roomske lanslju, it is goed dat jimme einlings
ris tit ’e hoeke komme, it waerd sa njonkenlytsen tiid. Net, dat wy net
wisten dat jimme like Frysksinnich wiene as de Friezen fan in oar
gelove. It siet er by jimme wol yn, mar it kaem er net üt. En dat is nou
lokkich foroare. It is al forskate jierren lyn, dat Jan fan ’e Gaestmar ris
skreaun hat„Al as jonge mirk ik op, det.party Roomsken de Fryske
sin troch ‘t bloed sitte moast, sa hiemfêst wierne se, sa frij fen frjemd
skaei, en sa ienfaldich, rjucht en sluchtlibbensefoarttwiskenhjarlansljue
fen in oar gelove".
En yn dat Ijocht bisjoch ik ek de oprjuchting fan de nije krite. Der
is mei it stiftsjen fan kriten fan de ünderskate Selskippen, alhielendal
gjin sprake fan twaspjalt en ünienigheid ünder de Friezen, lyk as in
bulte minsken miene. Just op dizze wize kriget de striid foar it bihald
fan üs tael en alles hwat dermei gearhinget, in djippere bitsjutting, mar
rikt ik fierder. Der is hjir gjin sprake fanitsiedzjenfanhaetentwadracht.
Hwant yn de striid dy ‘t wy stride, stekke wy oer de tsjerkemuorren
hinne, eïkoar de han ta, om ‘t wy üs ien hele yn us stribjen. Derom hertlik
wolkom freonen en ik hoopje dat it jimme slagje mei, om folie minsken
gear to bringen ünder it findel fan it R. F. B. En ta bislütin winsk.
Wy hawwe amperoan fiif jier, sa jouns de blinen en gerdynen ticht
dwaen moatten. Stiif ticht, om ‘t er büten gjin Ijocht sjoen wurde mocht.
Mar lokkich leit dy tiid efter üs. Ik hoopje derom dat jimme sa fan tiid
ta tiid de blinen en doarren iepen halde sille, om üs ris hwat fan jimme
wurk hearre en sjen to litten.
Okkerdeis wiene der in pear manlju, dy ‘t er sa ‘t skynt mar min
oer to sprekken wiene, dat Warkum mei gauwens twa Fryske kriten
hawwe soe. En dat hja, al hoe graech hja ek wolle, fan gjin ien fan
beiden lid wurde kinne. By it Kr. Selskip binne hja het thüs en by it
R.F.B. kinne hja net. Sjoch hjir in forhael hwat my dien waerd om derris
hwat fan to sizzen. Mar ik bin wol wizer, ik siz er neat oer. Alhoewol,
it my einlings op ‘e neil barnt om der hwat mear oer to sizzen as sa
sljuchtwei hinne. Mar ik sil my ynbine, dat is dos hwat oars as opbine
om my op glêd iis to bijaen, lyk as ik wolris dien ha. Ik bliuw dizze
kear by honk, hwa wit as it hjoed as moarn ris moai rydber waer is,
dat ik dan wol de rédens fan ‘e souder helje. Ik.bitrou it noch net.
FRISO.
Krekt doe ‘t ik mei dizze brief klear wie, wurdt my it greate nijs
brocht, dat der ien fan de aide Warkumer klokken hoppe wetter is. Hoe
en hwat wit ik noch net krekt, mar ik bin sa bliid as in protter. Ja, in
minske kin faeks al gau bliid wêze. Sil nou op üldjiersjoun, iên fan üs
klokken wer op itselde plak hingje as de fddjiersjoun fan 1942? En sil
dan op' deselde tiid as doe, deselde klanken oer üs stêd galmje? Mar
nou gjin ófskie, mar it sil nou wêze in wolkom, in bliid wolkom thüs.
JOHANNES BIJVOETS f
Op 76-jarigen leejtijd is hier
overleden de heer Jobs. Bijvoets,
met wien is heengegaan de laat
ste waardige vertegenwoordiger
van ‘t gilde van de koperslagers.
Hoe uit een plaat koper door
hem de degelijkste gebruiks
voorwerpen als ‘t ware in de
juiste vorm getooverd werden,
was een genoegen om te zien
en als de bezoeker dan onder
wijl vergast werd op ,de smake
lijkste herinneringen uit vroeger
jaren of over allerhande ge
schiedkundige onderwerpen in
gelicht werd, was een uurtje bij
deze alleenwonende, gezellige,
heldere baas- zóó vervlogen.
Geen boekenwijsheid, maar
wat uit pverlevering en eigen
wedervaren opgediept werd,
was meestal zeer interessant.
Om z‘n ambities en geestdrift,
vooral wTat het welzijn van onze
stad betrof,' hebben we hem vaak
bewonderddaaraan mogen veel
jongeren een voorbeeld nemen.
Voortgekomen uit een geslacht
van koperslagers ismet Bijvoets
een eerste vakman en een echt
Workumer type, die het wel
meende met de plaats zijner
inwoning, heengegaan. Voor wie
z‘n vertrouwen had, was hij
trouw vriend, wat men imn
ook in de oorlögsja
ervaren.
Hij ruste in vrede
Zondag 2 December
Workum (R.-K.) Voorm. 7.30 uur Vroeg
mis. 10 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 8.30 en 10 uur ds J. Loos.
(H. Doop). Nam. 5 uur ds J. van Veen.
Alle diensten in „Ons Gebouw”.
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds G. de Groot'
(Geref.) Voorm. 9.30 uur dr D. S. Attema,
Nam. 2 uur dr D. S. Attema.
(Bapt. Gem.) Voorm. 9.30 uur ds F. E.
Huizinga van Leeuwarden (H. A.) Nam.
2.30 uur Geen Dienst.
Zondag-, Maandag- en Dinsdagavond 8 uur
Evangelisatie Samenkomsten.
Heidenschap (Herv.) Nam. 1.30 uurds
J. Loos.
Ferwoude (Herv.) Geen dienst.
Gaast (Herv.) Nam. 1.30 uur ds Bonting
van Exmorra.
Hindeloopen (Herv.) Voorm. 9.30 uur en Nam
2 uur de heer Twjjnstra van Sneek.
(Doopsgez.) Geen dienst.
(Geref.) Voorm. 9.30 uur ds C. Jansen.
Nam. 2 uur Leesdienst.
Koudum (Doopsgez.) ’s Nam. 2.30 uur ds
G. de Groot.
Raadsvergadering Workum
23 November 1945
Van de elf voorgedragen raadsleden
waren 10 aanwezigde heer H. Mul
der 'bleek nl. niet benoembaar te zijn
wegens de tijdelijke waarneming van
een betrekking door z’n echtgenoote
In een gevoelvolle openingsrede her
dacht burgemeester Oppedijk van Veen
eerbiedig de duizendenNederlanders die
gedurende de oorlogsjaren als slacht
offer waren gevallen.
Nadat elk der leden afzonderlijk de
vereischte eeden of beloftes had afge
legd, schetste spr. nauwkeurig de ver
houding tusschen Raad en College van
B. en W. omdat in dit opzicht vroeger
dikwijls misverstand heeft bestaan door
de belangen vaak tegengesteld te
achten. Het College staat in zijn ver
gadering aan de zijde van den Raad
en de Raad dient in zijn vergadering
aan de zijde van het College te staan.
In wezen is er geen verschil tusschen
beide. Het kan voorkomen dat de
Raad een ander gevoelen is toegedaan
of een andere beslissing beter had
geoordeeldwelnu, daarover valt te
praten. De beide vergaderingen, het
zelfde doel behartigende, n.l. de be
langen der Gemeente, zullen elkaar
steeds in dat gemeenschappelijk streven
kunnen vinden.
Van het vervolg dezer rede laten we
hier enkele passages volgen
Staande voor een groote taak, waar
van het gewicht door mij niet zal
behoeven te worden geschetst, ziende
vooruit is het goed een oogenblik te
verwijlen bij de 5 jaren, die zulke
diepe sporen achter lieten in onze
geschiedenis, in onze eigen levens, ja,
in onze karakters.
De Gemeente Workum heeft een
moeilijke tijd doorgemaakt. Aanvanke-
kelijk gesteund door de Wethouders
de Vries en P. Gaastra konden wij
eenige belangrijke werken voortzetten,
EEN BEROEP
OP DE VEEHOUDERS.
B(j de botervoorziening
gaan de kleine kinderen voor.
De maatregel van den Minister van
Landbouw, Visscherij en Voedselvoor
ziening tot afschaffing van de speciale
regeling der botervoorziening voor de
melkveehouders, die met hun gezins
leden op de margarinebonnen boter
ontvingen, is niet onverwachts gekomen.
Nu met ingang van de inmiddels
ingetreden nieuwe distributieperiode
de veehouders met de overige consu
menten gelijk zijn gesteld, zal de
boterverstrekking aan de kinderen t.m.
vier jaar den geheelen winter kunnen
worden volgehouden, terwijl aan per
sonen boven de vier jaar na 24 Nov.
j.l. waarschijnlijk nog drie maal de
gebruikelijke hoeveelheid van 125 gram
boter gegeven zal kunnen worden.
De melkveehouders worden als
boterproducenten als normale consu
menten beschouwd, omdat de hoeveel
heid boter zoo gering is, dat elke
bijzondere verzorging van deze groep
de boterrantsoeneering voor de groep
der kleine kinderen dezen winter on
mogelijk zou maken. In veehouders-
kringen zijn de meeningen verdeeld.
Velen zien in dat de gelijkstelling van
alle bevolkingsgroepen redelijk is, nu
het gaat om de boter voor de kleine
kinderen. Anderen meenen niettemin,
dat zij als boterproducenten in de
eerste plaats recht hebben op het
product
Minister Mansholt, die een beroep
op de veehouders doet om aan de
uitvoering van de nieuwe regeling hun
volledige medewerking te verleenen,
is echter overtuigd, dat zij hun meening
zullen herzien, als zij weten, dat
handhaving van de oude regeling een
onevenredig groot deel van de be
schikbare hoeveelheid boter zou op-
eischen. v
Welk onevenredig groot deel zal
uit de volgende becijfering blijken
De botervoorraad per 24 November is
berekend op ongeveer 4000 ton. Naar
schatting zal er van dien datum af
tot half Maart 1946 ongeveer 4500 ton
worden geproduceerd, zoodat in totaal
rond 8500 ton beschikbaar zal komen.
Om de distributie vlot te laten ver-
loopen, is een werkvoorraad bij den
handel noodig van ongeveer 1000 ton,
zoodat ca. 7500 ton kan worden ge
distribueerd,
Voor rantsoenen voor zieken en
aanstaande moeders en aan toewijzingen
voor ziekenhuizen e.d. is in deze periode
ca. 2000 ton noodig. Zouden melkvee
houders op de margarinebonnen boter
kunnen betrekken, dan is hiermede
tot half Maart 4500 ton gemoeid, zoo
dat er voor de overige consumenten
slechts 1000 ton beschikbaar zou zijn.
Dit zou beteekenen, dat op basis der
huidige distributieregeling, waarbij per
2 weken aan kinderen van 04 jaar
2 50 gram boter wordt verstrekt en aan
personen boven dien leeftijd 125 gr,
aan eerstgenoemde groep nog slechts
gedurende 5 keer 250 gr. boter zou
kunnen worden gedistribueerd, terwijl
er voor de tweede groep, dus alle
consumenten boven 4 jaar, gedurende
den geheelen winter geen boter meer
beschikbaar zou zijn en men dus uitslui
tend op margarine en vet zou zijn
aangewezen.
Het is zeer twijfelachtig of de ver
wachting, dat uit Denemarken nog
een hoeveelheid boter zou kunnen
worden ingevoerd, in vervulling kan
gaan.
Wordt de situatie in het licht van
deze feiten gezien, dan mag van de
veehouders begrip voor het sociale
karakter van den maatregel worden
verwacht. Het Nederlandsche volk zal
de medewerking aan de uitvoering der
nieuwe regeling zien als de toetssteen
hun gezindheid. In het belang
de kleine kinderen, in het belang
de gemeenschap moge de afleve
ring van boter dezen winter zoo hoog
mogelijk worden opgevoerd.
ari 1943 overleed was er van het
College, dat ik levenslang zal blijven
hoogachten, niemand meer over.
De heer Gaastra hij maakte naar
ik meen 34 jaren deel uit van Uw
vergadering heeft onvermoeid ge
ijverd voor de belangen van onze stad.
Hij bezat een burgerzin als maar
enkelen plegen te hebben. Het strand,
waar zoodra mogelijk een Pieter
Gaastra - hoeve zal verrijzen, was zijn
werk. Zijn ziekte en heengaan was een
zeer zware slag voor het Gemeente
bestuur, ja voor de gansche Gemeente.
Hem zij van deze plaats ons aller dank
gebracht.
Ik meen op dezen Raad het beroep
te mogen doen in de komende periode
het College van B. en W. bij te staan
en het prestige van den Raad hoog te
houden.
We missen in deze vergadering den
Secretaris der Gemeente den heer van
der Goot. Als gast he.ten wij hem
hartelijk welkom. Hoewel zijn ambte
lijke afwezigheid een eervolle oorzaak
heeft, toch weet gij dat wij zij-n plaats
aL secretaris na zijn tweede arrestatie
in December 1943 nu reeds 2 jaar lang
noode leeg zien. Wij hopen hem hier
spoedig ambtelijk te verwelkomen. Dat
de heer Jelgersma hem met onze in
stemming tijdelijk heeft vervangen,
stemt ons erkentelijk. Wij weten, dat
hij de terugkeer van den heer van der
Goot hartelijk zal toejuichen.
Het was niet alleen de Secretaris,
die zijn houding met vrijheidsberooving
moest beloond zien. Ook de Directeur
van Gemeentewerken, de heer Wiersma,
moest dit lot ondergaan. Wij prijzen
ons gelukkig hen veilig en gezond te
weten.
Wij weten dat dat helaas niet van
allen kan worden gezegd.
Ik denk aan Pieter de Boer, dien
jongen en veelbelovenden gemeente
ambtenaar. Wij gunden hem indertijd
zijn promotie, doch hoe gaarne hadden
wij hem hier gehouden. Hij wordt bij
ons niet vergeten.
Het gemeente personeel heeft zich
goed gehouden over ’t algemeen. Ik
weet hoe ellendig sommige opdrachten
waren ik dank hen voor hun steun.
Van deze plaats wil ik namens het
Gemeentebestuur dank brengen aan
diegenen onder onze bevolking, die
hun medemensch met groot gevaar vaak
voor eigen veiligheid hebben gehol
pen en geherbergd. Kennende de
moeiten en zorgen in een andere streek
van ons Vaderland ben ik trots te
weten, dat hier veel, heel veel hulp is
geboden. Ook voor de hulp geboden
aan hen, die vluchten moesten voor
oorlogsgeweld en honger het laat
ste een wapen zoo scherp als het
eerste en voor de verzending van
voedingsmiddelen naar de hongerpro-
vinciën past een woord van grooten
dank.
Moge de geest, die toen door de
nood was wakker geroepen vaardig
blijven over ons volk.
Houden wij ook als Raad van Wor
kum het oog gevestigd op Hem, die
ons uit de onbegrijpelijke verwarring
van dezen tijd kan uitleiden naar een
lichtend einde met de bede van het
oude gezang
voltooien en aanvatten. De zomerkade
op het strand werd voltooidhet
kanaal op het Noord in Mei 1942
begonnen, kwam een jaar later gereed.
Tallooze pogihgen materialen voor
de afwerking en de bouw van de brug
te verkrijgen mislukten, daar de toe
stemming tot voltooiing werd in
getrokken.
Ik heb mij steeds gelukkig geprezen
met deze groote werken talloos velen
te hebben kunnen binden aan het
werk in het Vaderland.
Waren wij tot dien toe steeds als
College van B. en W. met ons werk
zooveel mogelijk onveranderd voort
gegaan, in Juni 1942 verloren wij
wethouder de Vries. De Duitscherwas
een plaatselijk blad in handen gespeeld,
waarin onze vergadering van 29 Juni
1940 was verslagen. Wat de heer de
Vries daar had gezegd over de ge
kwetste gevoelens van de vrije Friezen
bleek 2 jaar na dato nog zoo ernstig,
dat hij moest bedanken of anders de
burgemeester er uit.
Door het gevraagde ontslag zes
maanden aan te houden en de voor
ziening van de vacature vijf volle
maanden voor te bereiden, werd na
mijn arrestatie in Mei 1943 een wet
houder benoemd, die in geenen deele
beantwoordde aan wat de Duitscher
gewenscht had.
Uw terugkeer in ons midden ver
heugt ons zeer Mijnheer de Vries. In
September vierden wij Uw 30 jarig
raadslidmaatschap. Moge ik de geluk-
wenschen, die wij U toen deden toe
komen van onze kleine kring van B. en
W. thans U aanbieden van den Raad
van Workum. Onze Gemeente is U
veel dank verschuldigd.
Inmiddels had de heer Gaastra zich
om gezondheidsredenen meer en meer
moeten terugtrekken.
Toen deze in het gemeentewerk
oudgeworden wethouder op 13 Janu-
Begrafenisrechten.
Burgemeester en Wethouders van
WORKUM brengen ter kennis van
belanghebbenden, dat vanaf 26 Novem
ber tot en met 15 December a s. ter
Secretarie in de gewone kantooruren,
gelegenheid bestaat tot het betalen
der grafrechten.
Na laatstgenoemden datum zal over
het bedrag per postkwitantie worden
beschikt.
Workum, 21 November 1945.
Burgemeester en Wethouders
voornoemd,
W. M. OPPEDIJK VAN VEEN.
De Secretaris,
S. H. JELGERSMA Wnd.
„Jezus, ga ons voor
op het levensspoor
doe ons als getrouwe leden
volgen U op al Uw schreden
voer ons aan Uw hand
tot in 't Vaderland.”
Sterk kunnen wij ons gevoelen als
volk van Nederland, wetende dat Zij,
die jaren lang onder de moeiiijkste
omstandigheden ons land biddend
heeft bestierd, instemt met deze bede.
Het is mij onmogelijk U hier niet
op te roepen tot grooten dank aan
H M. onze Koningin. Zij bond ons
samen Zij was het symbool van vrij
heid en recht hoe trots waren wij
als Zij in Engeland of Amerika werd
gehuldigd hoe werden wij vernederd
wanneer men Haar smaadde. Wij wil
len trachten in Haar geest te hande
len bij onze beraadslagingen Haar
daarin huldigende voor wat Zij deed
voor ons dierbaar Nederland.
Ik gaf U geen historisch overzicht
van het gebeurde in de achter ons
liggende jaren. Toch dient Gij veelte
weten, wat Gij nu nog niet weet. Het
College van B. en W. b zint zich op
middelen om daaraan tegemoet te
komen.
Rest mij U mede te deelen, dat
onlangs de heei A. Gaastra tot tijde
lijke wethouder werd benoemd
Op 1 September j 1. verliet na een
36 jarigen gemeentedienst de heer
Groenendal ons. Met hem heeft een
vriéndelijk en steeds voorkomend en
bereidwillig ambtenaar ons verlaten..
De ambtenaren, die hadden moeten
onderduiken keerden gelukkig onge
deerd terug. Wij heften hen hartelijk
welkom in onze gelederen.
Mijne heeren
Deze vergadering gaat baar werk
opvatten. Moeilijk werk in een moei
lijke tijd.
„Dat Uw beraadslagingen moge i
strekken tot God's eer en tot heil
onzer Gemeente.”
Hiermede verklaar ik de tijdelijke
Raad der Gemeente Workum ge
ïnstalleerd.
De heer Haijtema richtte hierna
enkele hartelijke woorden tot den bur
gemeester over diens terugkeer in onze
gemeente.
Bij de wethoudersverkiezing werden
9 stemmen uitgebraebt op den heer
H. de Vries Wz. en 1 b' .nco D. heer
de Vries, die de benoeming aanvaar
dankte' voor het in hem gestelde ver-
trouwen en zag hierin een bewijs var
een goede samenwerking voor de
toekomst. Daarna werden op den heer
A. Gaastra 5 en den heer J, K. Beuker
4 stemmen uitgebracht en1 blanco,
zoodat de heer Gaastra gekozen was,
die eveneens de benoeming onder
dank aanvaardde.
Bij de verkiezing van leden voor de
Commissie voor Strafverordeningen
(vacatures Haijtema en de Roest) ver
kreeg de heer H. Haijtema 8 stemmen,
1 ongeldig en 1 blanco, terwijl na een
tweede vrije stemming de heer M. van
der Meer ook 8 stemmen pp zich
vereenigde, P. Dijkstra 1 en B. van
der Gaast 1 stem. De heeren Haijtema
en van der Meer namen deze benoe
ming aan.
Voorheen bestond de Commissie
voor de Lichtbedrijven uit 4 leden,
