w
Nieuws- en Advertentieblad voor
Workum en omliggende gemeenten
KIJK UIT
AANVULLENDE BONNENLIJST
Jndië
'69ste Jaargang
No. 44
Zaterdag 2 November 1946
BURGERLIJKE STAND
PREDIKBEURTEN
10 K.M.
PLAATSELIJK NIEUWS
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz.
te Workum - Tel. 45
Verantwoordelijk voor de geheele inhoud
B. GAASTRA, D 86, Workum
5
4
3
2
2
2
1
1
1
2
3
3
3
4
4
8
6
4
4
4
3
1
5
6
5
Verschijnt eenmaal per week
bij onbewaakte overwegen
geldig van 27 Oct. t/m 9 Nov.
Van 24 Oct. tot en met 30 Oct. 1946.
Geboren: Rintje zv Kornelis Postma en
Tettje de Jong. Franciscus Matheus zv
Johannes Anthonius Ketelaar en Bernardina
Walta.
Gehuwd: Wikke Hoekstra 28 jr te Alkmaar
en Siepkje Kloosterman 26 jr te Workum.
Klaas van der Kootf 22 jr en Antje van Rijs
25 jr beiden te Workum.
Overleden Marijke van Dijk, 79 jr wed.
van Berend de Boer.
WORKUM. Zaterdag 26 Oct. slaag
den te Groningen voor het examen
typenJ. Kemker, O. Pruiksma, A.
Meijer, J. Wildschut, Th. Jaarsma, B.
Jongstra en voor stenoJ. Kemker,
A. Meijer, O. Pruiksma en J. Wild
schut, allen opgeleid door boekhandel
H. Mulder.
Zondag 3 November
Workum (R.-K.) Voorm. 7.30 uur Vroeg
mis. 10 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 8.30 en 10 uur de heer
J. Kortenhoeve, reizend diacoon van de
Inr. voor vallende ziekten te Haarlem,
Heemstede. Nam. 5 uur ds A. de Jonge.
Zaterdagavond 8 uur Avondgebed.
Woensdagavond 7 en 8.30 uur ds A. de
Jonge (dankstond voor het gewas).
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds G. de Groot
Medewerking Zangkoor, Extra collecte.
(Geref.) Voorm. 9 en Nam. 2 uur dr D. S.
Attema.
Donderdagavond 8 uur dr D. S. Attema.
Dankstond voor het gewas.
(Bapt. Gem.) Voorm. 9.30 uur Dienst en
H.A. Nam. 5 uur Lezen.
Donderdagavond 8 uur Bidstond.
Heidenschap (Herv.) Nam. 1.30 uur de heer
J. Kortenhoeve van Heemstede.
Woensdagmiddag 1.30 uur ds A. de Jonge.
Dankstond voor het gewas.
Ferwoude (Herv.) Nam. 1.30 uur ds L. Brink.
Gaast (Herv.) Voorm. 9 uur ds H. P. Huis
man van Makkum.
Hindeloopen Niet ontvangen.
Koudum (Doopsgez.) Nam. 2.30 uur ds G.
de Groot.
Bijzonder Gerechtshof.
In de zitting van het Bijzonder
Gerechtshof te Leeuwarden op 19
November 1946 zal o.a. voorkomen de
zaak tegen Leeuwke Bollema, geboren
15 xA.pril 1904, van beroep postbode,
wonende te Workum, thans geïnter
neerd.
Opzettelijke hulpverleening aan den
vijand is na verschillende beschuldigin
gen herhaaldelijk de conclusie. Voor
bijzonderheden uit de tenlastelegging
is in dit no. onvoldoende plaatsruimte.
Qck/d V.
Heeg
Workum
Bakhuizen
Zeemeeuwen 5
BI. Wit
Or.-Nassau
Zwaluwen
Ronde van Sneek.
29 Oct. Aangemoedigd door de
groote belangstelling bij de Loop door
Sneek op Zaterdag 12 Oct. was voor
Zaterdag j.l. een Ronde van Sneek
georganiseerd over 10 K.M. op het
veemarktterrein.
Onze plaatsgenoot Jan IJbema, die
zich enkele weken geleden in de 31/»
K.M.-wedstrijd met weinig verschil 2e
plaatste, werd thans onbedreigd no 1,
in den tijd van 33 minuten en 40 sec.,
hierbij de bekende cracks als G. Caste-
lein, Leeuwarden, S. Hettinga, Sneek
en W. de Wind, Harlingen, met iets
minder en meer dan 1 minuut achter
zich latend. Op de 6e plaats eindigde
verder nog onze plaatsgenoot Age
Dijkstra, hetgeen toch een uitstekende
prestatie genoemd mag worden.
Gezien deze successen en het op
Koninginnedag door dames en heeren
gepresteerde hardloopen, zou men haast
zeggen dat Workum rijp is voor een
goede athletiekclub of de bestaande
vereenigingen op sportgebied zullen
goed doen ook aan de athletiek meer
aandacht te besteden. In dit opzicht kan
Workum zeker meerdere successen
behalen, want o.i. schuilen onder die
leden ook veelzijdige sportmenschen.
Te lage Brandverzekering
In de dezer dagen gehouden jaar
vergadering van de Vereeniging van
secretarissen-boekhouders van Friesche
Ouderl. Brandw. Mijen. gevestigd te
Leeuwarden werd, na afdoening der
gewone huishoudelijke zaken en ver
nieuwing der mandaten van de bestuur
ders, o.a. besproken de enorme prijs
stijging die in de laatste jaren heeft
plaats gehad, waardoor veie deelnemers,
die hun verzekeringen niet belangrijk
hebben vehoogd, ver beneden de tegen
woordige waarde verzekerd zijn, met
het gevolg dat zij ingevolg van
brand de herstelkosten lang niet
ten volle vergoed kunnen krijgen.
Algemeen was men overtuigd van
de noodzakelijkheid eener aanzienlijke
verhooging der verzekerde sommen,
waartoe de deelnemers dienen te
worden opgewekt.
Graslandcultuur in Friesland.
Van de radiorede, onlangs gehouden
door den heer Ir. H. van der Molen,
rijkslandbouwconsulent te Sneek, thans
het slot. (Zie ook vorig no.)
Bonkaarten KA, KB, KC 612 (Strook 1)
43—4 algemeen 250 gr. waschpoeder
45— 5 algemeen 500 gr. suiker, boter-
hamstrooisel of 1000 gr. jam,
stroop, enz. of 740 gr. 2
potjes] pindakaas.
Bonkaarten KD, KE 612 (Strook 1)
46— 4 algemeen 250 gr. waschpoeder
46—5, 46—6 algemeen 250 gr. suiker,
boterhamstrooisel of500 gram
jam, stroop enz. of 370 gram
1 potje] pindakaas.
Tabakskaarten enz.
T 56 2 rants, tabaksartikelen
Fryske Brief 61.
(Sjoch myn foarge brief)
Einlings, it wie yn 1613, waerden tsjerke en toer as klear
oplevere. En heech oan 'e Westkant, stiet dat jiertal yn ’e muorre,
mei derneist in anker en in krüs. Nou wurdt der wol faek sein, dat
alles hwat men yn tilde tiden makke, hecht en sterk wie. Mei de aide
Warkumer tsjerke skynt dat efkes oars west to hawwen.
Hwant al yn 1686 klaget de aldste Boargemaster, Eelcke Douwes
-Gaastra: „dat de grote Parochiekerk, deur outheit van jaeren seer
ruyneus en boufallig geworden synde, sonder merkelijcke reparatieen, niet
langer soude konnen subsisteren.”
Dat like doe dos al lang net bést endermoastjildop’tkleedkomme.
Mar Warkum wie sa earm as in sweal, mar dochs men foun er hwat op
üt om dochs oan ’e sinten to kommen. En derom waerden der lésten lein
op hout, turf, bier, ensfh. It liket hast wol, dat der doe in ein oanitlijen
kommen is, hwant de tiden waerden sa ’t skynt hwat better. Yn 1697
wurdt der troch mr. Jan Harmen in nij oargel makke. Yn 1716 komt er in
nije froedmansbank em yn 1718 makket G. van Haaven in nije preekstoel,
mei sierlik byldhouwurk.
Nei 1718 wurdt er yn en om ’e tsjerke net folie foroare. Oan it
Onderhuid waerd net folie dien. It heechst nedige die men, mar Herders
liet men de saek sloere.
Sa krije wy yn 1937 hast wer deselde klachten to hearren as yn 1668.
De tsjerke bigoun wer frijhwat boufallich to wurden. De muorren hongen
fryhwat üt it leadit dak bijoech him, yn ien wurd sein it wie in wrak
spul de hiele tsjerke. It opknappen soe in slompe jild kostje moatte. Mar
mei help fan Ryk, gemeente, provinsje en de tsjerke seis, krige „Monu
mentenzorg” de opdracht it spul oan to pakken.
En sa is men dan sunt 1940 der mei oan ’e gong. It is allinne sa
spitich, dat de oarloch kommen is. Hwant alles wurdt like krap. Hout,
stien, izer, ja alles hwat men nedich hat, is hast netmeartobisetten. Mar
dochs pielt men sa stadich wei troch.
En as ik sa nou en dan ris yn myn berteplak kom, sjoch ik graech
efkes yn de tsjerke. Mei greate foldwaening sjoch ik dan, dat hwat al
kommen is, in wier pronkstik wurdt. En al einet it wurkdanlangsahurd
net as wy wol winskje soene, it sil dochs ienkear ré wêze.
Sa sil dan üs aide tsjerke, wer ieuwen mei kinne, en oanüs neiteam
it biwiis leverje, dat er yn üs tiden, dochs-ek noch hwat oars ta stan
brqcht is, as öfbrekken, pün en diggels meitsje.”
Oan safier ta dan dit stikje hwat in jiermanich lyn skreaun waerd.
Lit üs hoopje, dat dit wurk, de opbou fan de aide tsjerke, sa lang
net duorje sil as oan it bigjin fan dit stikje skreaun is.
FRISO.
Dank Spoor- en Tramwegpersoneel
Dezer dagen is door notaris Ottema
de akte gepasseerd van een stichting,
genaamd »Stichting 17 September
1944«. Zooals men weet is het vorige
jaar in Friesland een geldinzameling
gehouden, om de opbrengst als dank
van het Friesche volk voor de houding
van het spoor- en tramwegpersoneel in
Friesland gedurende de spoorwegsta
king in den bezettingstijd, aan te wenden
voor een doel ten bate van dat per
soneel.
Deze geldinzameling heeft opgebracht
f 103 607.86, waarvan f 83.820.49 is
afgezonderd tot het in het leven roepen
van deze stichting. Deze heeft ten
doel leden van het spoor- en tramweg
personeel, en zij, die tot het gezin der
leden behooren, woonachtig in Fries
land, in de gelegenheid te stellen om
een vacantie in een daarvoor geschikte
omgeving door te brengen. Zij wil dit
doel trachten te bereiken door het
stichten of in eigendom verkrijgen van
zomerhuisjes of andere vacantiever-
blijven en het exploiteeren hiervan.
Oprichters zijn en tevens bestuurs
leden P. N. Habekothé, J. A. Landstra,
C. van Raay, D. G. de Vries, H. J. H.
Dechesne, C. J. Paping, A. van Dijk
en Th. Andringa, allen te Leeuwarden
wonende, terwijl aan dit bestnur als
commissie van advies zijn toegevoegd
de heeren: D. J. Autsema te Dantuma-
woude, A. Bakker te Harlingen, G. P.
Slim te Oosterwolde en J. Strikwerda
te Balk.
Zoodra het eerste zomerhuisje of
andere instelling voor exploitatie ge
reed is, zal het bestuur worden aange-
vuld met een vertegenwoordiger van
elke erkende vakvereeniging, waarin
het personeel is georganiseerd.
November vergadering van het C.N.V.
Het Christelijk Nationaal Vak
verbond houdt in de maand November
in meer dan 200 plaatsen in ons land
een propaganda-vergadering, waarin het
doel en streven van dit verbond nader
zal worden uiteengezet.
Deze samenkomsten, welke toegan
kelijk zijn voor allen, die belangstellen
in het werk der Chr. Vakbeweging,
bedoelen de aandacht te vestigen op
de sociaal economische vragen van dezen
tijd en de taak, die ieder Christen heeft
te vervullen om te komen tot meer
geordende verhoudingen.
vr tg pnt
16— 5 10
14— 1
15— 7
12 11
15 19
5-12
10—14
5—23
3e klasse A Bakhuizen III-Workum
II, Hielpen II Quick/de Valken II, V. V.I.-
Oeverzwaluwen II.
Competitie stand per 26 Oct. 1946,
le klasse
Om de verliezen nog meer te be
perken is het kunstmaiig drogen van
gras ingevoerd. Dit biedt bovendiei
de mogelijkheid om in een nog vroe
ger groeistadium te oogsten en daar
door een product van zoodanige kwa
liteit te winnen, dat daarmede ook
rantsoenen voor hooge melkgiften
kunnen worden samengesteld.
In Friesland zijn tal van grasdroge
rijen verrezen. De ervaringen, hiermede
opgedaan, zijn zeer gunstig, zoowel
wat betreft de invloed op de melkgift,
als op de conditie der dieren.
Velen zijn van meening, dat deze
methode weer zal verdwijnen, indien
er in de toekomst weer voldoende bui-
tenlandsch krachtvoeder tegen redelijke
prijzen verkrijgbaar zal zijn.
Men gelieve echter te bedenken,
dat het kunstmatig drogen van gras
nog een zeer jong procédé is. Het is
lang niet onmogelijk, dat dit door
in 'nering van nieuwe systemen en
z«beteringen in de methode, in de
oekomst aanmerkelijk goedkooper zal
vorden. Vooral de kwestie van het
óórdrogen op ’t land moet hoog noodig
nader in studie worden genomen.
Vlocht de combinatie ruiteren-gras
drogen de capaciteit van de bestaande
drogerijen belangrijk verhoogen, dan
zullen de kosten per kg. gedroogd gras
aanmerkelijk kunnen dalen.
Bij den strijd tusschen gedroogd
gras en buitenlandsch krachtvoeder
is de kwestie, of de waarde van het
gedroogde gras nu werkelijk in het
hoogere eiwitgehalte zit, of dat het
vitaminengehalte hierin nog een rol
speelt, natuurlijk ook van groot belang.
In ons land is dat nog onvoldoende
onderzocht. Het feit, dat in Engeland
het gedroogd gras op vitaminegehalte
en niet op eiwitgehalte wordt gewaar
deerd, geeft echter wel te denken.
Behalve door verandering in de
conserveeringsmethoden, kan ook door
verbetering van de we'detechniek nog
veel worden bereikt. Het’in Friesland
nog veel voorkomende finnesysteem,
waarbj langdurig in groote perceelen
wordt geweid, zal vervangen moeten
worden door het moderne systeem
van gedurende korten tijd weiden in
kleinere perceelen. De melkgift blijft
zoodoende beter op peil, er gaat min
der gras door vertrappen verloren,
terwijl het voortdurend kort afweiden
een weldadige invloed op de samen
stelling van de zode uitoefent. Vooral
bij gebruik van stikstof wordt de
toepassing van dëze methode urgent.
De groote belangstelling, welke be
staat voor de verplaatsbare electrische
afrastering is een bewijs, dat men de
voordeelen van het moderne weide-
systeem meer en meer gaat beseffen.
Het is dus inderdaad mogelijk om
door toepassing van stikstofbemesting,
gecombineerd met betere beweidings-
en conserveeringsmethoden, de bruik
bare opbrengst van ons grasland zoowel
kwantitatief als kwalitatief nog sterk
te verhoogen.
De prijs van de stikstofkunstmest
bepaalt of hierdoor uiteindelijk een
verlaging van de productiekosten van
de melk zal worden bereikt, doch de
verwachte prijsverlaging van deze
meststof opent wat dit betreft
hoopvolle perspectieven.
Omtrent de vraag, of men door het
afschaffen van het blijvend grasland
en door over te gaan op een combi
natie van kunstweide en voedergewassen
ook kan komen tot nóg hoogere op
brengsten van het grasland, bedenke
men dat dit systeem voor het gemengd
bedrijf wel zeer aantrekkelijk is, doch
dat overigens de meerdere opbrengst
ook met een sterke verhooging van
kosten voor bewerking en zaaizaad
gepaard zal gaan.
gsp gew gel vrl
5
4
5
5
23 zooals ik het zie.
TJIMAHI.
Zaterdag 12 October, heeft Tjimahi
op grootscheepsche wijze afscheid ge
nomen van de mannen van 19 R.I.,
van het Friesche Bataljon, dat naar
elders wordt overgeplaatst. Waar het
in feite de Friezen zijn geweest, die
in en om Tjimahi de rust en orde,
veiligheid en recht hebben doen terug-
keeren, wilde de bevolking hen niet
zoo maar laten gaan.
Spontaanstak de burgerij de >koppen<
bij elkaar met als resultaat, dat er een
comité werd gevormd, dat tot taak
kreeg, dit afscheidsfeest te organiseeren.
»Ze hebben het verdiend, en wat is
dit feest eigenlijk in vergelijking met
hetgeen zij ons verschaft hebben?»
>Aan Tjimahi zal voortaan het begrip
>Friesland< verbonden blijven*. Aldus
enkele opmerkingen van Tjimahi-ers.
Inderdaad hiermee isnietsteveelgezegd.
Tegen acht uur 's morgens kwam de
bataljonscommandant met ruim twee
honderd Friezen in jeeps en versierde
trucks Tjimahi binnenrijden. Door de
snelle overplaatsing kon dit feest eerst
gegeven worden, nadat de Friezen hun
nieuwe standplaats reeds hadden inge
nomen.
De feestelijkheden werden ingezet
met zeer geanimeerde schietwedstrijden.
Verschillende autoriteiten hadden van
Blijde thuiskomst.
Vrijdagavond j.l. kwam najaren
lange afwezigheid met verlof thuis
onze stadgenoot Hotze Talsma, die bij
de Kon. Marine diende en in de Mei
dagen 1940 op een schip voer, dat in
de Waddenzee ten onderging. De be
manning van de uitgezonden reddings-
schepen kon omtrent hem weinig hoop
vols rapporteeren en beschguwde hem
dan ook absoluut als verloren, doch
z’n moeder was hiervan in ’t geheel
niet te overtuigen.
Na de verschrikkelijke oorlogsjaren
kwam eindelijk ’t door haar verwachte
en verblijdende bericht, dat hij zich
in Indië bevond, waar hij den laatsten
tijd als duiker werkzaam was. Dat z’n
overkomst in het ouderlijk huis met
bijzondere vreugde verbeid werd, laat
zich denken en ’t was dan ook niet
te verwonderen dat er in de omgeving
van de Turf kade Zaterdag vroolijk ge
vlagd werd. Bezoek, felicitaties en het
stille meeleven moge de familie Talsma
een vergoeding zijn geweest voor de
moeilijke jaren va^n onzekerheid en
gevaarvolle arbeid.
hun belangstelling blijk gegeven. Niet
alleen van Europeesche of Chineesche
zijde was men gekomen, doch ook heel
wat Indonesische bewoners van Tjihami
en omstreken kon men op het sch'et-
terrein aantreffen. Een goed voorziene
rijdende cantine van Welfare zorgde
voor de noodige verfrisschingen.
Voor den middag stond voetbal op
het programma. Het werd een aan
trekkelijke wedstrijd, waarbij de Tjimahi-
aanval iets gelukkiger was dan die van
de Friezen en het eenige doelpunt wist
te scoren.
Na afloop hiervan verzamelden allen
zich voor de tribune, waar de vertrek
kende bataljonscommandant en zijn
mannen namens de burgerij werd toe
gesproken.
Veel lof en waardeering werd hun
toegezwaaid voor allerlei werk en in
’t bijzonder voor datgene wat de artsen
van het bataljon hadden gedaan voor
de geneeskundige verzorging der be
volking. Tot zelfs van de verst afge
legen dessa’s kwamen bijdragen voor
dezen dag binnen, zoodat ook nog een
envelop met inhoud overhandigd werd,
w^Jke allicht z’n bestemming kan
vinden in een fonds voor de nabestaan
den van de gevallen makkers van het
Friesche Bataljon. De vrouwen van
Tjimahi, die al de ellende van vroeger
hebben meegemaakt, zijn zeer dank
baar voor herstel van de orde en rust
in dit gebied en meenden haar dank
baarheid te moeten toonen met het
presenteeren van een Friesche vlag,
welke geborduurd is door een Euro
peesche, Chineesche en Indonesische
vrouw.
Door den Plaatselijk Militair Com
mandant werd Majoor Wiersma een
zilveren beker aangeboden als wissel-
prijs voor te houden schietwedstrijden.
Na zooveel goeds over z’n bataljon
gehoord te hebben, dankte Majoor
Wiersma allen zeer hartelijk en memo
reerde hierbij de gevallenen en gewon
den. Het zoo spontaan aangebodene
getuigt van de sympathie van de
bevolking voor dit bataljon, dat als
onderdeel van de Koninklijke Land
macht hier z’n werk heeft gedaan en
als zoodanig die geschenken gaarne
aanvaardt Tenslotte wenschte de ver
trekkende bataljonscommandant de
burgerij het beste toe en werd een
driewerf hoera op Tjimahi aangeheven,
welke geste gerepliceerd werd met een
even uitbundig hoera op het Friesehe
Bataljon.
Een zeer geslaagd afscheidsfeest l
Bandoenger.
(Van redactiewege verkort.)
Voetbalnieuws „Workum”
Fraaie overwinning van Workum I<
Workum I< Zeemeeuwen I«
Onze jongens pakten direct flink
aan en weten reeds spoedig te doel
punten. Onze spil krijgt de bal te
pakken en geeft keurig door aan Klaas
Dijkstra, deze rent langs de lijn, zet
voor, en het is Slootjes die de bal
voor het inloopen heeft.
Zeemeeuwen probeert het ook doch
de felle schoten van den gevaarlijken
midvoor gaan juist naast. Mede door
mooi werk van onze middenlinie is de
voorhoede in goede conditie, maar paal
en lat brengen eenige malen redding
voor Zeemeeuwen. In buitenspel positie
krijgt Slootjes de bal toegespeeld,
aarzelt niet, en met een onhoudbaar
schot via de binnenkant van de paal
wordt het 20.
Direct na de rust krijgt onze 1.vleugel
de bal te pakken, geeft door aan Zweep
die bij de cornervlag voorzet, waar
Groenhof gereed staat en de bal
onhoudbaar inschiet 30. Nu volgt
een periode dat onze achterhoede zeer
actief is, waar Genee met prima kop
ballen in goede conditie is, en met zijn
buurman steeds handelend moet optre
den. Ook de Vries houdt van opruimen,
en weet met verre trappen onze voor
hoede steeds aan het werk te zetten.
In deze periode krijgt Slootjes de bal
van Zweep toegespeeld en schiet zuiver
in, doch de arbiter meent buitenspel
geconstateerd te hebben, en annuleert
dit doelpunt. Even van te voren had
Slootjes er reeds 4—0 van gemaakt.
Daarna onderneemt Siepie de Boer een
ren langs de lijn, passeert twee man
en met een beheerscht schot weet hij
er tenslotte 5—0 van te maken. Een
heel mooi doelpunt I
Workum heeft^ich iets vaster op de
3e plaats genesteld, doch morgen wordt
het een kluif in Staveren, jongens
laat zien wat jullie kunnen.
Ons tweede gaat met jullie mee naar
Bakhuizen. Dit wordt oppassen 1 Speel
een enthousiast spel, en we hebben
moed.
De junioren A wedstrijd tegen IJ.V.C.
(Ijlst) is door de Bond uitgesteld.
Ook onze handbalclub zal haar eerste
competitie-wedstrijd aanbinden tegen
Leeuwarden.
Zal er deze dag een kroon* op de
slot-feestavond gezet worden Een ieder
weet zijn taak, maar ook een ieder weet
zijn plicht. Bedenk, dat in onze ver
eeniging de sportiviteit boven winst
gaat Mochten wij verliezen, wij zullen
goede verliezers zijn. Het zijn de woor
den die onze voorzitter uit «Koning
Voetbal* tot ons sprak. Laat ze in
vervulling gaan 1 Workum wist te
winnen 11
Zaterdagmiddag-competitie program
ma 2 November le klasse: Quick/de
Valken-Workum (terrein Staveren) 3
uur, Zeemeeuwen Zwaluwen, Oranje-
Nassau Blauw Wit'34,Heeg-Bakhuizen.
3 fes»
Workum
-y
