hl
Nieuws- en Advertentieblad voor Workum en omliggende gemeenten
0 Q S G
No. 3
72ste Jaargang
f
f
ABONNEERT
U OP
FRISO
BONNENLIJST
Fan aid Hielpen.
De opbrengst
van ons Grasland.
Fryske Brief 133.
O S.V.W.-AGt NDA S
Bezoekt de zeer belangrijke wedstrijd
„Workum” I ..Blauw Wit 1934” 1
4e klas K.N.V.B. (Leeuwarden),
Aanvang der wedstrijd: 2.30 uur.
183 20
39 60
94 00
741.30
56.84
f1114 94
Zaterdag 15 Januari 1949
PREDIKBEURTEN
P.
B 585, C 587
PLAATSELIJK NIEUWS.
van
BURGERLIJKE STAND
stations bedroeg 11160
een
van
571 algemeen
572 algemeen
A hannaman tapjesf 1£Q par halfjaar
per post f2.
Advertentietarieftot 5 mm. 60 cent
elke mm. meer 6
van buiten Friesland 8
Contracten volgens algem. regeling
ven
zelf
zijn
Inzending van advertenties uiterRjk
Donderdagsmorgens
te Workum - Tel. 45
Postrekening 82259
Van 16 t.e.m. 29 Jan. 1949.
2/4
5/8
Bonnen voor vlees
561 563 vlees
562 vlees
toneelliefoebber gewaardeerd aal
den.
Het gezelschap uit Tjerkwerd houdt
deze opvoering n.l. in samenwerking
met onze toneelver. «Het Masker». De
Workumers geven deze week een to
neelavond in Tjerkwerd Men moet de
ze uitwisseling vaa stukken beschou
wen als een proef.
„Het Masker” wil trachttn voor het
volgend seizoen een soort toneelcom-
pétitie te organiseren. Het is de be
doeling een vijftal clubs te laten deel
nemen uit omliggende plaatsen. Elke
knalde van
later stelde
nogmaals in
op 2—0 te
Ir. van der Molen wijdde tenslotte
nog een eke) woord aan hetruiteren
van het gas In 1947 is men voor het
eerst op öigszius betekenende schaal
in de Frise greidhoek h ermede be
gonnen ei de resultaten waren zeer
bevredigeri.
Als laat-e mogelijkheid tot opvoe
ring van di productie noemde spreker
de aanleg an kunstvveiden. Er is bij
ons nog teveel onproductief blijvend
grasland, Ct beter tot bouwland ge
ëxploiteerd can worden Het hier be
doelde graiand kan gelegen zijn op
hoge droge andgronden, op schalte-
rig gewordn veengrond of op de
stijve knippie kleigronder>. In al deze
gevallen is tn gebrekkige waterhuis
houding veeil de oorzaak van een te
lage produde en is scheuren de
enigste mogrijkheid.
Bonkaarten KA, KB, KC 901
250 gram boter of mar-
garine of vet
200 gr. kaas of 250
gr. korstl. kaas
500 gr. boter of mar
garine of vet
Bonkaarten KD, KB 901
577 algemeen 125 gr. boter of mar
garine of vet
578 algemeen 100 gr. kaas of 125
gr. korstloze kaas
Tabaks- en Diversenkaarten QA, QC 901
2 rantsoenen sigaret
ten of kerftabak
Veeroedernormen voor de periode
16 Januari—12 Maart 1949
Kippen
In verband met de opheffing van
de distributie van eieren komt er
binnenkort een nieuwe regeling voor
de distributie van voeder voor vol
wassen pluimvee. Als overgangs
maatregel zal de eerstvolgende toe
wijzing slechts voor 4 weken, t. w.
voor de periode16 Januari—12 Febru
ari 1949, worden verstrekt. Degenen,
die in 1947 en/of 1948 een kuikentoe-
wijzing hebben ontvangen, dan wel
van
1948
Workum
Van 5 Jn. 1949 tot en met 12 Jan. 1949.
Geboren Janna dv. Kornelis Hetteaga en
Anna de jr.g.
Gehuwd Geea.
Overledo: Geen.
Yn ’t èast m ’e 16e ieu wea 't ‘n
raren boel y FryslSnd: roezje en
fochteriij oert. Benden fan fremde
saldaten swalen 't l&nd troch, modje,
plunderje en anne weajerre daige-
liks wörk. Bizet héj Geldersen yn-
helle en jin pnderen yn 1494 Waer-
kum, Hilepenen Starum en steken
yn 1495 Koaldm yn ’e brAnd. Twyn-
tig jier. letter eeng ’.t wur krekt so,
de hele südwdhook möst 't lije oen
de Lemmer 4 de Jouwer to en de
Geldersen spih er de baes.
Joris fan Salen wea dè Potestaet
en dy héj faiem ek saldaten, dot
wea tjian ’e Gdersen, mar jè moad-
den en bande krekt so had. Dot
weaden Sassen,o 'tsejem hir némen,
Jin krêgen fulsteun üt Holland. En
den weaden eijitté benden fan de
-nijje graef fan Hiflnd, dy ’t letter kei-
xer Karel V weden ys,jinnèmen-xe
Grate Pier te Hylpen. I
hir Börgoensen (Bourgondiërs), want
Joris woed Frysiand wol graig oen
dizze Karei kwyt en dy woed ’et,
wol hewwe. En so wad ’tlünd östroopt
troch Geldersen, Sassen, Hollandes
en Borgoensen.
Het móst der oen deend wodde?
Waerkum, Hilepen, Starum en de
Gasianders faenden er het op: skip
ped op ’e ’Südersé om alle fremden
te keren,, want jè komen altyd fan
dy kant, dot wea temeensten het!
No, yn 1516 wad Grate PierütKims-
wed der, sok mar sizze, admerael
fan.
Grate Pier! „Fèsoepe”, séj dy, „jem
allegaer fesoepe soender genade!”
En dè geen 't raer, oenmeenskelik
wreed, mar ’t haelp!
(Wodt fefolge.)
Zondag 16 Januari 1949
Workum (R.-K.1 Voorm. 7.30 uur Vroegmis
10 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 9 en 10.30 uur ds P. de
de Bruyn (voorber. H.A.)
’a Avonds 7.30 uur ds A. Jonge.
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds W. Broer
van Warns.
11.30 uur Zondagsschool.
(Geref.) Voorm. 9.30 uur leesdienst
’s Avonds 7.30 uur ds E. Verburg.
(Bapt.) Voorm. 9.30 uur Leesdienst.
Dinsdagavond 8 uur Bidstond.
Heidenschap (Herv.) Nam. 1.30 uur ds
de Bruyn (voorb. H.A.)
Ferwoude (Herv.) Nam. 1.30 uur Leesdienst.
Gaast (Herv.) Voorm. 9 uur ds Mol van
Won».
Hindeloopen (Herv.) Voorm. 9.30 en nam.
2 uur da H. Altena.
(Doopsgez.) Geen dienst.
(Geref.) Voorm. 9.30 en nam. 2 uurLees-
dienst.
Koudum (Herv.) Voorm. 9.30 en nam. 2 uur ds
F. Bloemhof.
Molkwerum (Herv.) Voorm. 9.30 en nam.
2 uur ds J. Groeneveld.
21, 22 tabak
24 diversen
Bonkaarten ZA, ZB, ZC, ZD, ZB, MD
MF, MH 901
(Bijz. arbeid a.s. moeders en zieken)
Geldig zijn de bonnen van strook
C. Deze bonnen zijn 14 dagen geldig
De niet aangewezen bonnen van
strook 2 kunnen worden vernietigd.
is een Fries
eens met de «traditionele
in voorkomt Maar een
en toch spaan nd gege
«de L etsjesjonger»
alle bijfigu en uit dit stuk
«mensen». Dat maakt dit
September 1947 tot September
een aanslag voor het leveren
van eieren kregen opgelegd, komen
voor een voedertoewijzing in aan
merking.
Omtrent de toewijzing van pluim
veevoeder voor de perioden na 12
Februari 1949 ontvangen de pluim
veehouders nader bericht.
Met de eerste kuikenvoeder-toewij-
zing, die in de meeste gevallen ge
lijktijdig met de kuikentoewijzing
voor het opfokseizoen 1949 zal worden
uitgereikt, zal een circulaire met
nadere bijzonderheden vergezeld gaan
Andere landbouwhuisdieren.
In het tijdvak 16 Januari—12 Maart
1949 gelden de volgende normen voor:
Melk- en kalfkoeien 75 kg., Mestvee
met uitzondering van stierkalveren
50 kg., Fokooien/-rammen, geboren
voor 1948 25 kg., Melkgeiten 25 kg.,
Landbouwwerkpaarden op bedrijven
met 2 ha. of meer bouwland 125 kg.,
Hengsten van 3 jaar of ouder 225 kg.
Overigens werden geen normen ge
wijzigd.
Contract var hens.
De totale toewijzing is gelijk ge
bleven, t.w. 2 kg. voeder pér kg-
geslacht gewicht. De voorschot-toe-
wijzing is evenwel verhoogd en be
draagt voor varkens op bedrijven
met 0 tot 10 ha. bouwland maximaal
200 kg. en voor varkens van z.g.
kliekmesters en alle overige mesters,
die het hoofdberoep in de land-/tuin-
bouw of veeteelt hebben, maximaal
100 kg.
Geconcentreerd voeder voor var
kens, foktoomvoeder, gemengd graan
voor eenden en enkele andere speci
ale voedersoorten worden toegewezen
door middel van zegels met opdruk:
„Mengvoeder II - geldig tot!3Maart
1949”; de overige mengvoedersoorten
op zegels met opdruk „Mengvoeder
I - geldig tot 13 Maart 1949”. Verre
kening zal plaats hebben met toege
wezen voedergraan uit eigen oogst.
Desgevraagd geven de Plaatselijke
Bureauhouders nadere inlichtingen.
Alle veevoederzegels en -bonnen
voorzien van de vervaldatum: „16
Januari 1949” [of vroeger] worden op
16 Januari 1949 ongeldig.
Het herstel van onze door de oorlog
zo sterk gedrukte landbouwproductie
vordert gestadig. Dit blijkt wel uit het
feit, dat de opbrengsten van de -be
langrijkste cultuurgewassen vrijwel op
hetzelfde peil zijn teruggebracht als in
de jaren vóór de oorlog.
De veehouderij heeft daarentegen de
vóóroorlogse productie nog niet be
reikt. De melkproductie bedroeg in
1947 slechts 69 pCt. van die in 1939,
terwijl het aai,tal melkkoeien in 1947
verminderd was tot 84 pCt. van het
aantal in 1939, aldus de heer Ir H
van der Molen in een onlangs gehmi
den radiociUserie. Een volledig herstel
van onze veehouderij, zo vervolgde
spreker zijn beto -g, zal pas kannen
worden verkregen door de veevoeder
productie n het binnenland ’e verho
gen. Dit b-t'-kent dus, dat we het
zowel zullen mo--ten zoeken in opvoe
ring van de hoeveelheid alsook in
verbetering van de kwaliteit van het
veevoeder.
In dit ve'band gaf Ir vanderMolen
in 't kort aao, ie rechnische mogelijk
heden, w-lke er bestaan om te komen
tot verhoging van de graslandoroductie
Hiervoor zal in de ee’ste plaats nodig
zijn een betere stikstofb<-inestidg Vóór
de oorlog werd dez«* meststof op gras
land zéér wein’g gebruikt In de Friese
kleiweidestreek werd door de bedrij
ven, aangesloten bij de Centrale Coö
peratieve Boekhouding in de jaren
19301940 gem ddeld slechts f6
per ha. aan kun tmest besteed. De
belangstelling voor stikstofbemesting
is inmiddels echter belangrijk toege-
notnen, terwijl ook mag worden ver
wacht dat deae meststof voor gras
land op ruimere schaal beschikbaar
zal komen. Met deze feiten voor ogen
kan worden vastgesteld, dat opvoering
van de stikstofbemesting op grasland
de sleutel is tot het herstel van onze
vóóroorlogse melkproductie.
Naast stikstofbemesting verdient ook
de beweiding en voedercoaservering
My tocht, wy moasten mei dizze earste brief yn it nije jier, fuortda-
liks mar net sa fier fan hüs gean, dochs in bytsje by honk bliuwe.
Ik soe ek sizze kinne, „Zoek toch in de vreemde niet, wat de eigen
plaats u biedt“.
Nou it eigen plak biedt my fan dizze reis stoffe ta skriuwen.
Forliden wike of wylst ik dit skriuw, in deimanich lyn, hat de krite
VVarkum fan it Kr. Fr. Selskip, in gearkomste houden, t Is in joun wurden
dy ’t wol foldien hat. In hiele treast dat der wer libben yn 't spul komt.
Hwant, lit üs earlik wéze, de goug wie der de leste tiid mar frijhwat üt.
Doe ‘t in jiermanich forlyu, de Krite wer oprjuchte waerd, hiene wy der
greate forwachtinge fan. Mar it is al hwat oars beslein. Oan hwa deskuld?
Hwer lei dat nou dochs oau soe men sizze? Och it giet mei de krite ek al
krekt as mei in bulte oare forienigingen, it bistjür en in stikmanich leden
moatte it spul rédde. It binne aimeast altyd wer deselden, dy'tfoarit wurk
opdraeije. Fierwei de measten leauwe it wol en litte.de oaren mei it spul
ompiele. Wis hja bitelje har ynlage op ‘e tiid en komme ek wol op'egear-
komsten, mar dat is dan ek al it ienige. Wurde der in joun Onderwerpen
bihannele, oer tael, skiednis, litteratuer ensfh. hwer ‘t hja it measte net
fan bigripe, ek al om ‘t hja der neat foar fiele, dan sizze hja, nou ik foun
der neat oan. Allinne dy foardracht, dy ‘t dy of dy die, dat wie wol aer-
dich. Sa giet it mar al to faek. Lichte kost, hwat nocht en wille en dermei
üt. Soks is foar dyjiuge dy ‘t har tiid en wurk derta jowe om ris in bijdrage
to leverjen, ek net om de moed der yn to halden. As men einlings foarüt
al wit, dat der forskate minsken ünder jins gehoar sitte, dy ‘t it net smak-
ket, is it measte nocht der al óf.
Myn miening is dan ek, dat men leaver mei 25 minsken sitte mei dy
‘t it doel en stribjen fau Selskip en krite bigripe en deroan meiarbeidsje
wolle, as mei hündert, hwer ‘t twa tredden ünder sit, dy ‘t it wol leauwe.
In l.yts warber ploechje, bisiele mei idialen, striders foar: YnFryslün
Frysk, miusken dy ‘t witte hwat hja wolle, kinne hiel hwat üt e wei sette.
Derom, bodders yn de krite Warkum, lit jimm net üntmoedigje, ek al
is it tal hwat neist jim stiet, faeks hwat lyts. En ünder it tal hwat neisten
mei jim stiet, rekkenje ik ek, de striders yn it Roomsk Frysk Boun.
Oan jimme meielkoar de hillige en djüre plicht, de sleauwen, slügen
en ünforskilligen wekker to roppen. Harren to wizen, dat: Sil Fryslan,
Frysl&n bliuwe, dat ek mei fan harren öfhinget. Bring it dizze minsken
oan ‘t forstan, dat wy der mei skelden en razen op oaien, net komme.'
Hwat ik hjirmei sizze wol?
Der wurdt de léste tiid gans Ofjown op in Hollanske grappemakker
dy ‘t mei -syn ófwaeide en lebbige praetsjes, mei Gnsmaeklike en leffe
grappen oer Frvslan syn _publiek“ formakket. (Ei, ja de hongertochten
binne ek al salang foarby. Lvk as in Frysk blêd okkerdeis skreau). Mar
nou kin men jin wol pür razend luik op sa‘n flnt meitsje, dochs hwat jowt
it? En dan in bulte fan üs eigen lanslju binne gjin sint better.
Hoefolle Friezen binne der wol net, dy ’t to pas entoünpasinfrjemde
tael foar kar nimme, boppe de eigen sprake. Dv ‘t it Frysk fier weismite
en op gearkomsten, fan hwat forienigingen dan ek, leaver yn knoffelichen
healbakken Hollansk steane to stammerjen, dan it to sizzen sa ‘t hja it
leard hawwe. Wis my moatte striid leverje tsjin üs eigen folk. YnFrysl&n,
hwer ‘t ek Warkum yn leit.
‘k Hearde Otte Akkerman ris sizzen:
„Friezen, hald jimm' tad yn eare,
‘t Frysk is jimme tabitr»ud“.
En alles hwat üs tabitroud is, hawwe ny mar to hoedsjen en tonoed-
sjen. Dat is it hwat in bulte minsken net bijripe. Net fiele, dat wy üs tael
leavje moatte. Dat is it, hwat wy üs folk by to bringen hawwe: Leafde
ta lên, folk en tael.
Der freonen leit üs taek, jimmes, mines. Yndat bitrouwen geane wy
mei ‘n oar fierder en wv sille en wolle stride foar hwat üs eigen is, hwgmt:
„Leafde driuwt üs, leafde bliuwt üsu. FRISO.
Neiskrift. Oan: Oud WorkUjmer. Jo silleder mear fan hearre. Hert-
lik tank foar Jins brief. F.
van Hótel «de Wijnbtrg» het b kende
toaeeistuk de «L'.etsjesjonger» tc bren
gen. Het gebeurt wel meer dat een
gezelschap op tournee gaat met
successtuk. Deze opvoering van «de
Ltetsjesjonger» beoogt echter nog een
ander doel Iets wat stellig door menig
toneelliefhebber gewaardeerd aal wor
club geeft dan in iedere deelnemende
plaats een opvoering. Dit plan is zeker
waard om te slagen. Men wil dan voor
deze toneel wedstrijd een jury oeuoemen
die het beste stuk met een prijs kan
bekronen.
Dit idee zal elke toneeluitvoering
ten goede komen, clubs en -spelers
zullen trachten hun stukken en hun
spelpeil omhoog te bre.igen. Het pu
bliek zal verzekerd zijn van menige
prettige en gezellige avond. Mee zou
eventueel ook nog een publieksprijs
kunnen öeschkbtar steden M ssch en
zijn er toneelliefbeboi rs die een wis-
selbeker of iets dergelijks w.llet uit
reiken.
Het tóneel-Tiinded publiek zal haar
sympathie het beste kunnen tonen en
het meest stimuleren door de zorgen
dat «de Lytsjesj nger» 19 Jaruari een
volle zaal vindt.
Dat het een mooie avond zal worden,
daarvac kunt U verzekerd zijn.
.«De Lie’sjesjooger»
stuk waar nu
oude boer»
fris, vrolijk i
Niet alleen
maar
echte
toneelstuk dan ook juist zo aantrekke
lijk. Het gezel chap uit Tjerkwerd heeft
in menig succesvolle avond bewezen
over de juiste vertolkers der rollen te
beschikken. Lees voor bizoncerheden
de advertentie in Friso en de raamaf-
fiches.
100 gram vlees
300 gram vlees
Alle bonkaarten 901.
567 algemeen 250 gr. boter of mar
garine of vet
Zie voor de „S.V.W.” feestavonden
de advertentie in dit „Fiiso ’-nummer.
WORKUM. Dezer dagen werd Dr.
D S. Attema, piedikant bij de Geref,
Kerk te Oo< erb ek, vooibeea alhier,
benoemd tot lector aau de Vrije Uni-
versiteit te Amsterdam, ter vóórzie
ning in het onderwijs in het Arabisch
en het Aramees in de letterkundige
faculteit, aan welke Uaiversiteit Dr.
Attema ook theologie studeerde.
Tc Leiden deed de benoemde lector
zowel ca id daats- als doctoraal examen
me hojfdvak Arabisch in de Semie-
tische taal en letterkunde om vervol
gens aan de G;m Umversitcit te Am
sterdam op het proefschrift: «DeMo-
htmtiaane opvattingen omtrent het
tijdstip van de jongste dag en zijn
voortekenen» te promoveen.
Dezer dagen weid be >oemd tot
commies ter secretaiie van de gemeen
te Hennaarderadcel te Wcmmels, on
ze oud-stadgenoot de heer J Kroyen-
ga, thans weikzaam ter secretarie der
gemeente Steenwijkerwold
Opbrengst kinderpostzegels.
De totale verkoop k nderpostzegels
van het P. P. T. kan'oor te Workum
en de daaronder ressorterende hulp
kantoren en
zegels en wel.
4580 zegels a
495 zegels a
940 zegels a 6/10 f
4942 zegels a 10/15 f
203 zegels a 20/28 f
hierbij aller aandacht. Bij de beweiding
zullen we moeten overgaan tot het
systeem, waatbij relatief kleine opper
vlakten in korte tijd worden afgeweid.
De vele bezwaren welke bestonden
tegen het omweidingssysterm, hebben
tot een nieuwe ontwikkeling geleid,
welke vorm heeft gekregen in de z.g.
rantsoen beweiding.
Bij dit systeem wordt het vee iedere
dag verweid. De oppervlakte welke
het vee ter beschikking krijgt, is erop
berekend, dat het land kaal wordt
afgeweid, waardoor wordt voorkomen,
dat het vee alleen de grastoppen af
vreet, hetgeen reeds leidt tot een
betere e witzetmeelwaarde-verhouding
Bovendien kan, omdat er minder voor
vertrapping behoeft te worden ge
vr.eesd, het gras bij dit systeem
langer worden, hetgeen ook weer de
eiwit-zetmeelwaarde ten goede komt.
De resultaten van dit systeem waren
in de afgelopen zomer dan ook zeer
bevredigend De melkproductie steeg.
Zij lag in twee van de drie proeven
zelfs een 1 ter per dag per koe hoger
dan bij het ontweiden. Bovendien kon
in alle gevallen met 15 20 pCt
minder beweidingsoppervl; k' e worden
volstaan.
Ten aanzien van de winning van
winterwer vestigae Ir. van der Molen
in de eerste plaats de aandacht op
het eiwit tekort van ons grasland Bij
een onlangs gehouden enquête in
Zuid-West Friesland 's gebleken, dat
er deze zomer over het a'gemcen ruim
voldoende zetmeelwaarde is gewonnen
om het vee deze winter «e kunnen
voeden. Er is echt»-r een tekort aan
eiwit van plm, 20 pCt
E' zal dus gest-eefd m-.-.e:e wo-den
naar een verhoging van het eiwitge
halte in het gras door toepassing van
stikstof, terwijl de verliezen aan dit
wsardevolle bestanddeel bij de con
servering zoveel mogrliik dienen te
worden benerkt. In dit verband z”
erop Efewezen, dat inkuding van jong
eiwitrijk gras zonder toevoei ing van
zuur of melasse zeer riskant is Het
bouwen van silo's teneinde van de
toegevoegde conservering'middelen
een goed effect te kunnen verwach
ten en bovendien om kantverliezeri
tegen te gaan, wordt derhalve bij de
opvoering van de stikstofbemesting
meer dan ooit noodzakelijk Alleen op
deze wijze zal kuilvoer van betere
kwaliteit kannen worden verkregen.
In vergelijking met vorige jaren is de
ze verkoop ditmaal uitstekend geslaagd
Toneeluitvoering.
Volgende week hoopt een gezel
schap uit Tjerkwerd op de bovecz -.al
NIEUWS S. V. „WORKUM”
Workum 2 had het Zaterdag j 1,
verre van gemakkelijk in Nijland. Het
elfial was op K. Kuipers na [die op
de ziekenlijst stond] compleet. In een
harde, vinnige strijd, kwam Workum
ten slotte met een 32 overwinning
thuis. Dit was een goed begin in het
nieuwe jaar.
Workum 4 wou niet o.nderdoen
en won met 31 van Oudega 2 (W.)
Met de wind mee, was Workum sterk
in de aanval, doch een goede schutter
ontbrak in de W. voorhoede. Daarbij
kwam echter dat de O. keeper niet
over geluk had te klagen. Overigens
alle respect voor dat pittige kereltje
dat' zijn doel op waardige wijze wst
te verdedigen. Toch moest hij drie
keer zw chten. Altena
dicht bij in en even
r.buiten Wijnia, Altera
de gelegenheid de stand
brengen.
De derde goal (kort voor de rust)
kwam uit een harde, lage pass van
Wijnia, toen de bal tussen de benen
de keeper door in het O. doel
verdween. Bij de hervatting van bet
spel, ro1 g O de Workumer jongens
in de etdedipirg en zit wist hiervan
één keer tc prefi eren 3 1- Toen
was het ook gebeurd en nam Workum
