fci Ftyslaa-SsgE I f DE GAASTRA’S Boekhan ANADESE Uitslag Kruiswoordraadsel Gxropy’t tot 34 ERFENIS 6 foar a I zou ma* Jou niet 23 30 - Plakboeken 100 segels en bij plaetsje in biskriuwi jilde f2.25. Wy hawwe alles yn foarrie BS ■i LNfiraONDBN. 17 EEN AMBACHTSMAN 29 i GEMENGD NIEUWS. 31 Friso niet leest. 1 5 FEUILLETON (Wordt vervolgd). hoop. Bric 27 28 3 4 7 8 overleggen, wat er gebeuren moet. Jack is niet meet te houden, dat weet ze. Alles 1| ligt in onze handen. Hei Europese vraagstuk staat heden WARKUM. 21 24 25 V - 13 16 17 18 19 onder de dromen. Stonden toen de afsluitdijk gereed had niet die koffer gestuurd als een pand, j maar slechts om zo gemakkelijk mogelijk l en zo veilig mogelijk zijn overtollige en En daarvoor had zij gewerkt. Daarvoor had ze de ganse, gloeiende, ondankbare zo- Opbrengst Zomerzegels Van de Zomerzegels 1948 zijn de na volgende aantallen verkocht 2 - 4) ct. 6 - (10) ct. 10 - (15) ct. 20 - (25) ct. De bruto-opbrengst Lit jimm’ bern de mo jens fan Fryslan sjen keapje derom in tal Foardrachtkriich Prov. Underwysrie. Itissanjonkeh tsen tradysje wurden, dai de Underwysrie tusken Nijjier en Peaske in foardrachtkriich haldt foar de learlingen fan middelbere skoallen en fakskoallen yn Fryslan. Dit jier sil de kriich balden wurde om26Maerthinne. As prizen wurde lyk as oare jierren fan de Underwysrie boeken takend, mar dit jier sil ek de skoalle fan de priis winder in üuderskieding krije. Hjirfoar hat it Bonn fan de Frysk-Nasjonale Jongerein in wikselbeker biskikber steld en it Aid Seiskip, it Kristlik Seiskip en it Roomsk Frysk Boun elkmis in me- dalje. It programma foar de kriich is oan de skoallen tastjürd om oan de learlingen trochto dwaen. Mochtimmen net yn de gelegenheid west hawwe om dêrfan op 'e hichte to kommen, dan kin men him skriftlik rjuchtsje ta deskriu- wer fan de Rie Mr. H. W. Kuipers to Wommels. te beginnen Jack wil weg en Eric is niet halsterketting langs Vertrouwde geluiden. I luaid van Rat Frieda su RoveatajicteA paard. Als datum van deze grootse demon stratie is voorlopig vastgesteld Vrijdag 16 September. Het secretariaat van de commissie, belast met de voorbereiding van deze keuring is gevestigd ten kan tore van de vereniging „Het Friesch Paarden—Stamboek” te Leeuwarden, Willemskade 11. Op de fokkers en de landelijke ruiters wordt reeds nu een beroep gedaran om, indien hun medewerking wordt gevraagd deze zoveel mogelijk te willen verlenen. De Secretaris der Commissie vnd., A. H. NUBE. Waar aan Ambachtsschool Geachte Redactie, Mag ik U voor de laatste maal nog eens lastig vallen, dan is 't me mooi genoeg. M’n vragen met betrekking tot de Ambachtsschool waren zeker te onbe scheiden, want deze week zal wel even min een antwoord te verwachten zijn en wat zo terloops opgevangen werd, was enkel berusting en afwachten, waartegenover de door Jan Publiek ge stoken loftrompet op andere gemeenten fel afstak. Onduidelijk is dai zwijgen echter nietwe geloven ’t er ook wel mee en kunnen onze jongeren geen be tere raad geven dan ontvlucht Workum, dat in de rij van dode Zuiderzeestadjes aldus de ergste wordt. Van boven naar be een makreel is een v 2 ik meen, dat een rivi< rio is blijkt inprenten te zi een radio geeft de klein. een zinnebeeld in ’t allegorie, een ander stuk ge kanon, in de avond verlaa een tweede woord vo is religie, een secte is er een o Wil het goede nastrl zal ons idealisme and( nauwkeurig is exact i Op Java klinkt, de gt, maal roerend mooi in de opera van Bellini il voor weefsel vond ill ook een weefsel is 1 de meisjesnaam mol 1879-1949. Verrichtingskeuringen endemonstratie» op Vrijdag 16 September 1949. Op 1 Mei a.s. zal het 70 jaar geleden zijn dat in Nederland een paarden stamboek werd opgericht. Deze zo be langrijke gebeurtenis geschiedde te Roordahuizum, een dorp op ongeveer 10 km ten zuiden van Leeuwarden aan de straatweg naar Zwolle gelegen. Het bestuur van de jubilerende ver eniging, het Friesch Paarden—Stam boek, heeft hierom besloten de jaarver gadering dit jaar weder te Roordahuizum te houden. Het wil het hier echter niet bij laten, maar ook meer „naar buiten’ de aandacht vestigen op het feit dat 70 jaar geleden de eerste steen werd gelegd voor de stamboekfokkeiij in Nederland. Hiervoor werd contact ge zocht met haar zustervereniging, de Provinciale Vereniging ter bevordering der Paardenfokkerij in Friesland en met de Friesche Bond van Landelijke rijver- enigingen. Als gevolg van dit contact is een kleine commissie benoemd, welke is belast met het uitwerken van plan nen om op waardige wijze het jubile um te vieren. Besprekingen van deze commissie hebben geleid tot het be sluit om de z.g.n. verrichtingskeuringen dit jaar een bijzonder karakter te ver lenen door het toevoegen aan de ge bruikelijke rubrieken van enkele zeer attractieve nummers. Hoewel het niet mogelyk is reeds een volledig program ma bekend te maken, kan wel worden medegedeeld dat, indien het mogelijk is, de nu reeds van verschillende zijde toegezegde medewerking in het pro gramma op te nemen, de verrichtings keuringen 1949 een onvergetelijke in druk zullen achterlaten. Op uitgebreide schaal zal worden ge demonstreerd de veelzijdige bruikbaar- Als hot getij verloopt. FR. ZUIDWESTHOEK. Te Hemeluni is door de familie Haringsmadelaaisie alhier nog in gebruik zijnde muddei- schuit [Fries vrachtschip] verkocht. Te Laaxum is dezer dagen de daar nog aanwezige laatste Staverse Jol verkocht. Twee simpele gelijkluidende berichten, maar met een zeer groot verschil in beweegredenen. Heteerste bericht stemt voor de gehele Friese vrachtvaart tot droefenis, het tweede daarentegen komt eigenlijk door meerdere welvaart, die door vele gebruikers niet was voorzien. Voor de Friese vrachtvaart is echter weinig emplooi meer te vinden. Gemak kelijk was het leven vroeger ook niet methet moddervaren, waarvan de meeste vrachtschippers nog mee kunnen spre ken, want bij het lossen van de vracht was het meestal haast je, rep je. Verder vuiden die schippers in zeer vee) ge vallen hun werk aan met het varen van bieten en niet te vergeten de turfhan del. Thans zijn deze mensen geheel op de wilde vaart en de handel aangewezen, wat blijkbaar niet zoveel oplevert dat van een goed bestaan kan worden ge sproken. De meesten zijn dan ook heen gegaan, hebben hun schip verkocht en elders in de N.O.P. of Wieringermeer werk gezocht om in hun onderhoud te voorzien. Jammer is dat naast het ver lies dat die schippers in bezit en zelf standigheid hebben geleden, ook nog het mooie van de Friese meren ver loren gaat. Misschien zullen nog enke len zoals Salverda van Staveren niet direct tot verkoop overgaan, maar voor deze mensen is de vrachtauto en het toenemende snelvervoer een geweldige concurrentie, ook wat de turf-en brand stof handel betreft. Bij de tweede cate gorie, namelijk bij hen die hun jollen afschaften, speelt een geheel andere factor een rol. Hier is het namelijk zo dat tegen veler verwachting in de visserij op het IJselmeer een omvang heeft aangeno men, die zelfs de grootste optimist vissers niet had durven woningen. De dank van een oorlogsvlieger. Teddy Waler uit Auckland op Nieuw Zeeland heeft een oorlogsschuld, welke hij nog had staan bij Roel Hagoort, een boer, die in de buurt van Utrecht woont, betaald. Hagoort heeft Waler toen hij met zijn bommenwerper boven Nederland werd neergeschoten, in zijn boerderij verbor gen gehouden. De Nieuw Zeelander heeft nu, de passageprijs naar Nieuw Zeeland voor de zoon van Hagoort be taald. Tegelijkertijd beeft hij hem een baan op een boerderij bezorgd, zo lezen we in ’t Alg. Dgbl. Prestatie van de mot. Een mot met haar nakomelingschap speelt het klaar, binnen een jaar onge veer 50 kg wol te verorberen. Aange zien de beestjes slechts gaatjes in het wollen goed vreten, mag men gerust veronderstellen, dat ze kleding van een gewicht van 500 kg bederven. Als wij de waarde van de schade laag schatten, dan zou die op tweeduizend gulden komen. Consumenteocredietbonaen worden ongeldig. Alle thans geldig verklaarde waarde bonnen van het consumentencrediet dus zowel de oude genummerde als de nieuwe ongenummerde zijn na28 Februari niet meer geldig. Leveranciers kunnen de bonnen, die zij op 1 Maart nog hebben, tot 19 Maart bij de banken aanbieden. Blijft zuinig roet Electriciteit. Ondanks het desbetreffende persbe richt heeft blijkbaar de opheffing van de beperkende bepalingen ten aanzien van het electriciteitsverbruikin de spits uren per 1 Februari j.l. hier en daar de mening doen post vatten, dat thans in ruimer mate dan weleer electriciteit kan worden gebruikt: Het Ministerie van Economische Za ken deelt mede, dat deze opvatting vol strekt onjuist is. Er wordt met nadruk de aandacht op gevestigd, dat de nog steeds voortdurende kolenschaarste blijft noodzaken tot een zo zuinig mogelijk verbruik van electriciteit. Se jilde f 1.50 de 1( en binne nou yn V omslachjes fan elk stiks foar 75 sinten krijen. Brük dizze segels o] brieven en pakjes o jow se presint. Foara de Friezen om utem binne der slij nei. Dit wa» wel zo aardig als de droge oplossing, die wij gereed hadden lig- en dus kwam het daarvoor in M-- „„üolo Anmarlzinw te treuren, omdat «ij meenden dat het nu met hun klein bestaan was af gelopen, het tegendeel is evenwel uit gekomen. De broodwinning voor de meeste vissers is namelijk zo goed ge worden, dat wel eens van een goud- bron wordt gesproken, wat vanzelf lichtelijk overdreven is. Al spoedig na de afsluiting bleek dat de visserij in het IJselmeer een geheel andere visserij was, dan die in de voormalige Zuider zee, zodat naar ander vistuig en naar een ander vaartuig moest worden om- gezien. In ieder geval moesten de schepen met motorische krachten wor den voortgedreven, waarvoor de jollen in de praktijk te klein bleken te zijn. Ook bleek spoedig dat de vissers, die kapitaalkrachtig genoeg waren, de beste uitkomsten boekten. Dit vond deels "zijn oorzaak in de grotere schepen en deels door de sterkere motoren, waardoor het gemakkelijker valt de verre afstanden af te leggen. De laatste tijd ziet men boten in de havens verschijnen, die bijna tot luxu euze schepen zijn uitgegroeid. Dat deze mensen daar mede, gezien het avon tuurlijke van het afnemen door het buitenland, een niet klein waagstuk hebben gedaan spreekt van zelf, als men weet dat dergelijke vaartuigen een klein vermogen kosten. ’t ploegen is geweest. De ploeg staat er nog, aan het begin van een nieuwe vore. Dit is geen werk, dat je opgeeft; hier schakelt zich vore aan vore, akker aan akker, jaar aan jaar. Duizenden jaren heeft hier bos gestaan, is het wildernis geweest. Nu hebben zij in een paar jaar die grond veroverd en nauwelijks is de cir kelgang der boeren begonnen, of ze zou al weer moeten wegtrekken! Het is haar on mogelijk. Laat Jack dan maar gaan. Deze winter zal ze het nog wel uitzingen. Ze wil niet haar land afstaan aan de eerste men. Het dode ding scheen haar een be sloten 'geheimenis toe. Zoiets als „orders onder zegel.” Eens zou Eric komen en het 1 wat ze nog heeft, is de boerderij, het land, zegel verbreken. Veel meer dan de paar- het vee. Ze kan dat niet opgeven! Ze loopt den had de koffer haar het gevoel gegeven, 1 langs de akker, waar Jack ’s middags aan dat Erics gedachten bij haar waren. De paarden waren opgenomen in de boerderij. Ze voelde nog maar heel vaag, dat zij eigenlijk Erics eigendom waren. In haar hart beschouwde ze de beide dieren als haar persoonlijk bezit. Maar niet de koffer. Dat was een vreemd element in huis. Iets dat buiten bedrijf en huishouden omging, maar dat toch door zijn enkele aanwezig heid een sterke invloed op haar had. Die koffer was een gesloten leugen ge weest. Onder het zegel lagen geen orders. Ze had gekoerst op «en ijdele hoop. Eric tijdens het gesprek bleek is geworden on der de zonverbrande huid, vertrekt plotse ling in een hartstochtelijk verdriet. „Dat Rhaumatiak, «en ziekte. Er zijn in Engeland 12 millioen rheu- matieklijders. Hun ziektetoestand kost aan ziekenuitkering, loonderving en me dische behandeling jaarlijks 25 millioen p. St. Door deze ziekte gaan per jaar 3 millioen werkweken verloren. Een derde gedeelte van alle ziekte-uitkerin- gen houdt verband met rheumatiek. Bij de als nomaden levende Lappen is rheumatiek daarentegen volkomen onbekend. Ook is deze ziekte een uit zondering in de zones dicht bij de Noord en de Zuidpool. Aangenomen wordt, dat rheumatiek niet het gevolg is van een vochtig klimaat, doch van vochtige Evelyn zit in haar slaapkamer op de rand van haar bed. Nu staat ze voor de crisis. Er is geen ontkomen meer. Hier is het aanbod om de boerderij te kopen. Wat moet ze doen? De oogst is gedaan. Moet ze een nieuwe ommegang der seizoenen inzetten? Of moet ze nu maar afstand doen van haar rijk? Het boerénjaar is om en is het wel verstandig een nieuw jaar 1’ - T__,---^..X. 1 teruggekomen. Daar staat zijn koffer, sinds tien weken. Die zou hij na de oogst komen halen. Maar in het westen is de oogst allang afgelopen 1.356.241 1.217 464 1.732.025 1.027.263 boven de fran- was, verschillende vissers bij hun jollen keer waarde bedraagt f213.787.78. JIRNSUM De slimste .plcajcn .foar in skipper binne- in lek skip en in li!k iv6'—- -- -’ ii i de beste, die zich aanmeldt. Moet zij weg- I gaan, omdat Edmond wil trouwen? Moet zij daarom een overhaast besluit nemen? I Laat Edmond maar wachten. Laat hem déze winter nog wachten. Niet nu in het najaar wil ze van de boerderij weg, nu de winter voor de deur staat. Volop hooi heeft ze in de schuur en wat graan op zolder. Ze haalt het voorjaar wel! Straks zal de ijzige noordenwind het leven uit bossen en velden jagen; dan trekt het zich terug in de veilige beschutting van huizen en stallen. Dan zal de wind hen allen opsluiten tot een groot gezin, waar- over zij de moeder is. Evelyn houdt daarom ‘van de winter. Ze houdt van een winterse stal vol goedver zorgd vee, ze houdt van de warme stal lucht en het tevreden1 herkauwen van de dieren. Ze houdt er van de ruiven te vul len en het stro tussen de dieren op te schudden. Ze mag zo graag moederen over dieren en planten enmensen. Maar En mensen zijn er nu niet. Jack gaat nu im mers ook weg. Dan zal ze alleen zijn! Hoe moet ze dat uithouden? Ze is nooit alleen geweest. Hoe zal een leeg huis zijn, een stille tafel? Ze kan het zich niet in denken. Ze moet kiezen. Maar ze kan niet; neen, ze kan ’t niet! Ze gelooft niet, dat ze over een paar weken alleen zal achterblij ven. Ze kan zich ook niet indenken, dat zij zelf uit haar huis zal trekken. Dat ze alles zou moeten opgeven, wat ze zo zorg vuldig heeft opgebouwd en bijeengebracht. En toch, de tijd dringt! Maar ze wil niet beslissen. Ze wil een onverwachte op lossing blijven verwachten, hoewel ze weet, dat de kans daarop vrijwel nul is. Ze wil de boerderij nog door deze winter bren gen geen afstand doen op het ogenblik, waarop de meeste zorg wordt vereist. Het onbekende lokt haar niet. Ze voelt zich gebonden aan de warme vertrouwe lijkheid van huis en hof. De moeder in haar hangt aan het nest en ze vreest de wereld in te moeten trekken, zonder doel, zonder houvast. Wat zal ze Edmond zeg gen? Is ’t niet hard die jongen de boer derij te weigeren, als ze over een paar maanden toch weg zal moeten? Maar ze kunnen toch wachten. En Jack kan toch wachten! Waarom moet alles nu in eens zo overhaast? Iedere dag heeft ze er naar gekeken. Die koffer stond daar als een pand, als een dagelijkse belofte, dat hij terug zou ko- kan ze rustig denken. Hier buiten zal ze mpr» Wet dnrlo Hincr cnbonn hoor nnn ho- nvprl Ptrcrpn WQif. Pr crphpnrp'n ninpt .Tonlr Jack, die juist een gareel ophangt op de tuigpennen, keert zich met een ruk om. „En als Edmond weggaat, kunnen ze jou zeker niet missen op de boerderij?” Met schrik denkt Jack aan de kans, dat daar door het hele zagerij plan in duigen kan vallen „Nou. Vader was niet erg happig. Maar missen kunnen ze me wel. De hoofdzaak van onze boerderij is toch ontgonnen. En dan is er voor vier man geen werk meer. Vader zal het verder best afkunnen met Gaston alleen.” „Dus ons plan gaat door?” „Als we geld kunnen krijgen wel. Maar van mijn kant zal dat niet veel zijn. Alles is nu nodig voor Edmond, dat begrijp je.” „En heeft hij al iets op het oog?” „Ja, dat is te zeggen daarvoor kom ik nu eigenlijk. We wilden weten, of jullie boerderij werkelijk te koop is. Dan was ’t wel iets voor Edmond.” „Dat is geen slecht plan. Dan zou ik meteen wat geld krijgen.” „Heb jullie er al moeite voor gedaan?” „Nee, en dat is juist, wat me dwars zit. Evelyn heeft me wel vóór de oogst gezegd, dat ze de boel verkopen zou, maar ze is er nooit meer op teruggekomen.” „Weet ze al iets van onze plannen?” „Nee, ook nog niet. Ze kan zo verdraaid ongemakkelijk zijn.” „Maar als ze nou een goed bod van een buurman krijgt?” ,,’t Is te proberen, ’t Zou het allerbeste zijn, als Edmond dan maar rechtstreeks naar haar toe stapte. Als ik er over begin, neemt ze het misschien verkeerd op.” „Wat neem ik verkeerd op?” Evelyn stapte juist de stal in. „O, Roger, ben jij ’t. Ik hoorde buiten praten, maar herkende de stem niet dadelijk. Ging ik over de tong?” „Nee, Evelyn, Roger komt vragen, of de boerderij te koop is. Edmond gaat trou wen.” Jack weet, dat tegenover zijn zus ter geen uitvluchten gelden en dat er geen ontwijken van moeilijkheden mogelijk is. Als ze iets gehoord heeft, moet ze maar meteen alles weten. Ze neemt het onwaar schijnlijk kalm op. „We denken er wel over, maar ik weet nog niet, of ik ’t doe.” „Maar Evelyn, je hebt me toch beloofd van de zomer, dat je na de oogst zou pro beren de boerderij te verkopen 1” „Ik heb beloofd, dat ik jou vrij torn. Sn dat Ml ik doen, Ik mI haastig de stal uitloopt. De beide jongens kijken elkaar beduusd aan. „Zo iets heb ik aldoor verwacht.” „Ze is niet erg handelbaar, die zuster te zien krijgen. Dat was haar trots, maar van je!” -- - —1. - 1- Zwijgend voert Jack de paarden. Roger had gewerkt voor de man, die ze lief had. zit op de haverkist en kauwt op een Muur nu hij „iet e„ „am dclfs niet strootje. 1 de moeite haar te laten weten, waar hij „Als ze niet wil verkopen, krijg jij ook geen geld om een zagerij te beginnen.” „Dan ga ik toch weg. Nou moet het er maar van komen. Zo is 't toch ook geen doen.” „Maar ze kan hier toch niet alleen blij ven zitten!” „Als ze dat maar eens begrijpen wou..” Onze dank vooi de goede wensen voor 1949, die we van verscheidene inzenders tegelijk, met de oplossing gen t mochten ontvangen. Ook van dere welwillende opme ben we met genoege: nomen. Deze puzzle v waardeerd, al schreven „U hebt het ons de moeilijk gemaakt, maar vonden, is de voldoening Eén inzendster had als volgt samengesteld Van links naar r< 1 stuk geschut is een 5 stad in N. Holland waren we even op weg, want 9 is niet een zeemijl, m 10 scheiden is delen, i 11 olie is oil in de En£ 12 de meisjesnaam kar dat past in het vpi 14 onbarmhartig en synoniem, 15 als verschijnsel is h zee subliem. Irene, die naam is kend, 19 grein daarentegen is f 30 geeft eerst twee n equator of evenaar n ste is ’t juiste, niet 22 monsteren is keurend 26 de inhoudsmaat za een vod of een lor een euvel is iets, d bodig. een spade heb je v nodig Naarden is een vesi 32 bijna niemand in Wc vasthouden. Maar of ik zelf van de boer derij wegga, weet ik nog niet.” „Maar je kunt die hele ontginning toch niet verder alleen af?” hinderlijke bagage op te bergen. Het gesloten gezicht van het meisje, dat I En daarvoor had zij gewerkt. Daarvoor Ixuu Zie ue gctxxöc, gxuvxcxxuc, uxxxxaxxxs.u<xxe z.v- mer doorgezwoegd om het land en het vee xxixg xxx eexx xxcx uowvxxvexxjn. .vxxxxxw. „x^cxv er zo goed mogelijk door te brengen. Ze zul je dan wel zien,” roept ze, terwijl ze had hem willen laten zien, dat ze wel in staat was haar eigen zaken te beredderen, dat ze wel een vrouw was, maar kon wer- ken als een man. Als Eric terugkwam, zou hij geen verwaarloosde en hopeloze boel te zien krijgen. Dat was haar trots, maar 1 ze had ’t toch gedaan ook voor hem! Ze Maar” nu kwam hij niet en nam zelfs niet J was en wat hij deed. En onderwijl kwam daar een ander en vroegniet haar, maar de boerderij. O, ze moest nu maar weggaan en ergens anders, ver hier vandaan opnieuw begin nen. Alles afsnijden, alles vergeten, niet meer vertrouwen op mannen. Het wordt haar te benauwd in huis en ze loopt het land op. De avond is koel en ijl. In de dunne herfstlucht geurt de ge ploegde grond. De pittige reuk van dor rend hout mengt zich daar doorheen. De* droge aarde kraakt onder de voeten; uit de bossen kruipt de schemering naar vo ren. In de verte scheurt hees het geloei van een vaars, die om de stier roept, door de stille avond. De kalkoenen in het nacht hok kibbelen nog wat om het beste plaats je. In de stal stampt een paard en laat de s de voerbak ratelen. De wind is fris, het is vorstig in de lucht. Strak en onaandoen lijk spant zich de reeds flonkerende hemel hoog boven haar. Maar binnen de don en nog altijd heeft hij geen teken van kere boszoom, die de boerderij begrenst, leven gegeven. Niets meer, na dat’ ver- i voelt Evelyn zich veilig en zeker. Hier is zoek om zijn koffer te bewaren. ze alleen met de dieren en de akkers, die haar bestaan vervullen. Niet in het huis, waar die hatelijke koffer haar vervolgt,

Kranten in de gemeente Sudwest-Fryslan (Bolswards Nieuwsblad, Sneeker Nieuwsblad en Friso)

Friso nl | 1949 | | pagina 4