„FRISO"
I
Venezuela: olie en orchideeën.
TWEEDE BLAD
Zaterdag 4 Juni 1949
theaters, de kathsdM&l en de veie leer
bare waarde kan atya.
f.W.-AGENDA
igavond 7 uur Thuis
a IR. E. S. I Jun. A.
ijdagavond 7 uur
3goutum I—Workurn 3
van de Markt 6.30 uur)
Workurn 4, Zieclubkastje.
andag Jun. A. en B. be
let Bondstournooi 1949 te
’den
ZATERDAG 21 MEI 1949
Fryske Brief 139.
tot 5 mm. 60 cent»
Ad
GEMENGD NIEUWS.
EERLIJKE STAND
de
de
Verschijnt eenmaal per week
Uitgave: Fa. T. GAASTRA Bz
te Workurn Tel. 45
Postrekening 82259
ing van advertenties uiterlijk
Donderdagsmorgens
^hon naman t-.aprjja f 1.80 pet hafijaar
per post f2.—
Caracas: fascinerend!
Van Curasao uit is het per K.L.M.
niet meer dan een goed uur vliegen. De
weg van het vliegveld, aan de voet van
het Andes-gebergte, naar het 900 meter
hoger gelegen Caracas, leidt langs een
1100 meter hoge pas en biedt de reizi
ger een indrukwekkend en onvergetelijk
schouwspel. In talrijke bochten slingert
de betonweg zich naar boven; langs die--
pe ravijnen, waarover men telkens weer
oen verrassend uitzicht heeft. Lang blijft
i S. V. „WORKUM
>pen week was het druk in
7. kamp. Woensdag begon
de Jun. A in Makkum voor
‘titie. Onze jongens wonnen
le wijze met 31. Dit elf-
vallers voor aanvoerder de
back Genee) wist Zaterdag
ivardia een gelijk spel uit
slepen. Door de voorhoede
rust te weinig geschoten,
'as sterker doch bar slecht
Ve hopen dat het Pinkster-
eter gaat kloppen in Leeu-
onze voorhoede dan even-
lulier op volle toeren draait.
per trein van Workurn
vaak steil stijgende, straatjes van de
binnenstad komen soms plotseling uit op
een hoogst modern plein met luxueuse
winkels en restaurants; op een boule
vard, vanwaar men een prachtig uit
zicht heeft op een lager gelegen deel der
stad.
Het Pantheon, de regeringspaleizen, van dit onontgonnen land van onschat-
ken, de umvarsiteit met haar museum,
het Bolivar-tehuis, de Heilige Kapel, het
stadhuis en het museum van Schone
Kunsten 2yn allen bekende beziens
waardigheden.
genheid van deze onder-
eeft ons corps Donderdag-
Workumer publiek op een
ndgang vergast.
Workurn
8i tot en met 1 Juni 1949.
Aukje Afke Wikje dv
sma en Elizabeth Clazina Ga-
rdus Klaas zv Jozeph Klaas
lezina Douma. Tjeerd Arjen
aike z en dv Arjen Bouwsma
aspersma. Hieke dv Minze van
j Syke Feenstra.
leen.
Tietje Schuurmans 76 jr we-
ier Spjjksma. Geertje van der
mgehuwd.
den ingeschreven. Wel een gebeur
tenis die even tot nadenken stemt,
want dit zijn 300 mensen die in
„Beatrix-Oord” hun gezondheid terug
gevonden hebben.
Dit bewijst opnieuw de noodzake
lijkheid van een goed Sanatorium
voor de Noordelijke Provincies.
Ook dit jaar wordt er weer een
reünie gehouden en wel op 23 Juli.
Bijdragen voor het Pootvisfonds
Hengelaars moeten voor het komende
seizoen 50 cent bijdragen.
Telkenjare wordt van Overheids
wege vastgesteld hoe groot de bij
drage zal zijn, die hengelaars en be
roepsvissers moeten betalen ter stor
ting in het z.g.n. Pootvisfonds. Deze
gelden worden gebruikt voor het
kweken, aankopen en uitzetten van
pootvis, het doen van proefnemingen,
verbeteringen van viswater, bestrij
ding van water-verontreiniging enz.
Daardoor beoogt men de productivi
teit van het viswater te verhogen.
Voor het komende seizoen, dat op
1 Juli 1949 aan vangt is de bijdrage
voor hengelaars vastgesteld op 50
cent. Voor een hengelakte moet
boven de normale kosten —eveneens
50 cent worden betaald.
Aanvragers van een grote visakte
A of B en van een kleine visakte
moeten f 1.— extra storten.
De regeling is afgekondigd in de
Nederlandse Staatscourant van 12 Mei
1949 No. 92.
Bestrijding veldtnuizenplaag
verloopt gunstig.
Dank zij intensieve voorlichting.
De bestrijding van de verschillende
veldmuizenplagen, waarvan de haar
den tengevolge van de zachte winter in
tal van streken zijn ontstaan, verloopt
gunstig. Dank zij de medewerking
van pers en radio werden de land
bouwers over het gehele land tij
dig gewaarschuwd gedurende de
maanden Maart en April bereikten
de Plantenziektenkundige Dienst
ruim 200 klachten over het optreden
van veldmuizen. ï)oor onmiddellijk
ingrijpen kon de uitbreiding van deze
haarden worden bedwongen. Het ziet
er naar uit, dat door de tijdige be
strijding grote schade, welke door de
veldmuizen kan worden aangericht,
dit jaar is voorkomen. Niettemin blijft
waakzaamheid geboden, vooral met
het oog* op de snelle voortplanting
van de veldmuis.
Kampeerders,
denkt om de kampkaart!
Nu het kampeerseizoen weer voor
de deur staat, worden allen, die voor
nemens zijn te gaan kamperen met
tenten of te overnachten in kampeer
boerderijen, aangeraden een kamp
kaart aan te vragen bij de A. N. W. B.,
afd. Kampeerkaarten Centrale, Park
straat 18—20, Den Haag (formulieren
verkrijgbaar bij de Prov. VVV te
Leeuwarden). Voor het verlengen
van de kampkaart wende men zich
tot de heer P. Henstra, Boeierstraat
10 te Sneek (postbewijs voor het ver
schuldigde bedrag bijsluiten.) De
kampkaart is vereist in alle kam
peerboerderijen, die goedgekeurd zijn
door de Ned. Kampeerraad, in de
regel te herkennen aan het bordje:
„Nachtverblijf metgemeentelijke ver
gunning” en op de door de N.K.R.
erkende kampeerterreinen.
Ouders, opvoeders en jeugdleiders
worden dringend aangeraden hun
kinderen uitsluitend te laten ver
toeven in deze goedgekeurde bedrij
ven. (Lijsten hiervan zijn verkrijg
baar bij de Prov. VVV te Leeuwar
den.) De toestanden inde niet-erkende
kampeerboerderijen zijn op moreel
gebied vaak van dien aard dat men
er zijn kinderen niet aan mag toe
vertrouwen.
Exploitanten van niet goedgekeurde
kampeerboerderijen, die voor een
onderzoek door de Ned. Kampeer
raad in aanmerking wensen te komen,
kunnen zich melden bij de N.K. R„
Snouckaertlaan 79 te Amersfoort.
Oud patiënten ver. Beatrix-Oord*’.
Op 4 Sept. ’48 is er een vereniging
van Oud-patiënten van Beatrix-Oord
te Appelscha opgericht. De doelstel
lingen van deze vereniging zijn o.m.
het steunen van Beatrix-Oord en het
jaarlijks organiseren van een reünie.
Op 25 April ’49, ruim een halfjaar
later dus, kon reeds het 300e lid wor-
Dagelykse K.L.M.-diensten op
Caracas en Maracaibo.
Tien jaar geleden was Caracas, Ve
nezuela’s bloeiende hoofdstad, een on
betekenend stadje. Thans is het een
wereldstad van meer dan 300.000 in
woners. Wolkenkrabbers, gigantische
flatgebouwen met speelparken en vij
vers, ziekenhuizen en villa’s, kortom hele
stadswijken zijn in weinige jaren als het
ware uit de grond gestampt.
Bloeiende hoofdstad, dit moogt ge
desnoods letterlijk opvatten. Want reeds
dadelijk op het warme vliegveld Maique-
tia lachen orchideeën, gladiolen en nar
cissen U toe.
T» weinig mensen.
De winkels van Caracas, waar een
orchidee goedkoper is dan een stuk
chocolade, zijn veelal zeer rjjk gebouwd
en voorzien van een „air conditioning”
systeem. Men treft er een keur van de
meest uiteenlopende goederen in de
fjjnste kwaliteiten. De prijzen zijn ech
ter vrij hoog. Want ook de Venezolaanse
economie heeft met moeilijkheden te
kampen, al zijn deze dan ook van een
geheel andere aard dan in Europa. Het
land heeft n.l. een ontstellend gebrek
aan arbeidskrachten. Venezuela bezit
een zeer rjjke bodem. Het zou nog veel
meer landbouwgewassen en delfstoffen
kunnen voortbrengen, indien de bodem
60 milliard liter olie
per dag.
90 van de gehele uitvoer komt op
rekening van de olie-productie, waar
van Caracas het financieel en organisa
torisch centrum is. Na de Verenigde
Staten is Venezuela wel de grootste olie-
leverancier ter wereld. Sinds 1919 wer
den meer dan 3 milliard dollars in de
olie-maatschappijen geïnvesteerd. De
dagproductie bedraagt thans meer dan
60 milliard liter.
Boven in het N.W. ligt Maracaibo aan
de kust van het Lago Maracaibo, dat
verbonden is met de Caraïbische Zee.
De stad heeft een prachtige diepe ha
ven, waarvan het voordeel echter door
haar ondiepe ingang, die slechts sche
pen van 3^2 meter diepgang doorlaat,
wordt teniet gedaan. Maracaibo is het
centrum der olieproductie en vandaar
gaan de olie-tankers naar Curasao om
de olie op grotere schepen over te laden.
Maar behalve de olie verlaten ook an
dere producten van de rijke Venezolaan
se bodem de haven, zoals koffie, cacao,
goud, huiden, paarlen, dividivi, balata en
bonen.
Maracaibo dateert uit de Spaanse tyd.
De stad bezit een prachtige kathedraal
en oude kloosters. Zjj heeft vele mooi
parken en evenals Caracas maakt zij nu
een snelle ontwikkeling door. De bevol
king bedraagt ruim 120.000 zielen,
waaronder zeer vele vreemdelingen.
Practijkaanwijzingen ten behoeve
van de landbouw
op Maandag 16 Mei 1949
In de practijkaanwijzingen in
radiorubriek ien behoeve van
landbouw van Maandag 16 Mei 1949,
zijn met betrekking tot het gebruik
van giftige stoffen bij de bestrijding
van ziekten en plagen in de land
bouw, enkele belangrijke instructies
gegeven.
In het bijzonder is de aandacht
gevestigd op het bewaren van die
giftige bestrijdingsmiddelen, welke
onbereikbaar moeten zijn voor kin
deren en dieren, terwijl men er bo
vendien voor dient te zorgen, dat
ze nooit verwisseld kunnen worden
met levensmi idelen of voer voor
het vee.
De prijs van melasse is verlaagd,
hetgeen van groot belang is voor het
inkuilen. Bij franco thuisbezorging
kost 100 kg. f 12. a f 13.—waarbij
dan nog 1 maand vatenhuur is inbe
grepen. Wanneer men bedenkt, dat
100 kg. melasse dezelfde voeder-
waarde heeft als 50 kg. zetmeel en
men vergelijkt de prijs met de prij
zen van gemengd graan of aardappels,
dan blijkt wel duidelijk, dat men met
melasse voordeliger werkt. Het in
kuilen met melasse slaagt in het al
gemeen zeer goed indien men zorg
vuldig blijft werKen, dus vooral niet
te dikke lagen gras nemen en zorgen
dat de bovenste lagen van de silo’s
wat extra krijgen. Bovendien dient
men het verlies aan perssap tegen
te ga.an, aangezien het uitstekend
geschikt is voor varkensvoer. Dit
kan men bereiken door het in een
goed afgedekt putje op te vangen.
Het is een goede geldbelegging
een deel van het melkgeld te beste
den aan ruiters. De prijs van vier-
pootruiters bedraagt f2.85 per stuk,
hetgeen dus bij een aantal van 40
stuks neerkomt op f114.—
Wanneer men goed ruitert, kan
men rekenen, dat het hooi 3% eiwit
meer bevat. Dat is dus bij een hooi-
opbrengst van 4000 kg. per h.a. 120
kg. eiwit, die een waarde hebben
van ongeveer f 120.—Het ruiteren
kost 8 h 10 uur arbeid per h.a. Re
kent men daarvoor f8.Af 10.—per
ha., dan blykt hieruit datineenjaar
tyd de kosten van aanschaffing zijn
terugverdiend, hetgeen ook in de
volgende jaren een voordeel van on
geveer f 100.— per h.a. betekent.
Er worden wedstrijden georganiseerd,
terwijl het tevens een feestdag voor i
de patiënten wordt.
Een drukke dag dus in „Beatrix-
Oord”-dorp, want alle oud-patiënten
zijn die dag welkom als gast van
„Beatrix-Oord”.
Prijsaanduiding verplicht.
Nu de tijdsomstandigheden het
mogelijk maken, ten aanzien van
mper en meer artikelen de prijzen
vrij te laten, acht het Directoraat-
Generaal van de Prijzen het gewenst,
er de aandacht op te vestigen, dat
deze vrijlating geen verandering
brengt in de verplichting, geëtaleerde
goederen van prijsaanduiding te voor
zien.
Het is gebleken, dat op dit gebied
hier en daar misverstand is ontstaan.
De prijsaanduidingsvoorsebriften
zijn ten volle van kracht gebleven
en gelden voor alle goederen die van
de openbare weg af zichtbaar ten
verkoop zijn uitgestald.
De prijsaanduidingsverplichting
geldt ook voor artikelen, die niet
van de openbare weg af zichtbaar
zijn uitgestald, maar wel ten verkoop
worden aangeboden, onverschillig
waar deze zich bevinden, indien het
betreft voedings- en genotmiddelen,
textielwaren of lederwaren. Ook voor
diverse dienstverrichtingen zijn prijs-
aanduidingsvoorschriften uitgevaar
digd, welke nog volledig van kracht
zijn. Genoemd kunnen bijvoorbeeld
worden het horacabedrijf, kappers,
schoenherstellers, rijwielbewaarplaat
sen enz.
70.000 km2. gefotografeerd.
Venezuela, land van olie en orchideeën,
heeft zeer goede K.L.M.-verbindingen,
welke aansluiting geven op het bijna
10.000 km. lange luchtnet, dat de K.L.M.
in West-Indië exploiteert. Het strekt
zich uit over het gehele Caraïbische ge
bied van Miami in Florida tot Parama
ribo in Suriname, van San José in Costa
Rica tot St. Maarten en St. Kitts, die
verloren liggen tussen de talrijke
eilandjes, die als een groene keten de
blauwe Caraïbische zee omsluiten.
Caracas is van Curasao uit dagelijks
door de lucht te bereiken, terwijl ook
Maracaïbo iedere dag door de K.L.M.
wordt aangedaan. Bovendien heeft de
Venezolaanse hoofdstad eens per dag
een rechtstreekse K.L.M.-verbinding
met Miami via Havanna en Kingston op
Jamaica Maar behalve deze geregelde
luchtverbinding, die voor de ontsluiting
van de uitgestrekte gebieden in Zuid-
Amerika en het Caraïbische gebied van
nerend door zijn contrasten. De smalle, niet te onderschatten betekenis zijn,
heeft het luchtkarteringsbedrijf der
K.L.M. in Venezuela grote objecten uit
gevoerd. Zo heeft dit onderdeel der
K.L.M. onlangs niet minder dan 70.000
km2 ten Noorden van het stroomgebied
van de Orinoco vanuit de lucht in kaart
gebracht, hetgeen voor de exploitatie
syn krüske”.
Ja forskate froulju hawwe it hüs skjin. De deimanich moai- (stiver
hast simmer)waer, makke harren pür. Alles fan 't plak en Onderste hop
pen. De kachel nei boppen, de skoarstien fuortynienen ek mar reage,
hwant de kjeld wie nou dochs oer. Mar o leave sawntsjen en gjin ein, hwat
kaem dy kat raer tit de beam. Yn manich hushaiding sit men nou sajouns
blau fan 'e kjeld om ’e tafel en krüpt men fan earmoede mar ier en bitiid
•"--[
wy earlik binne, (wy maniju dan) moatte wy sizze, it spul is wer op- slechts werd geëxploiteerd.
De „olie” met de direct of indirect
daarmede verbonden industrie heeft
echter vrijwel alle werkkrachten aange
trokken en wel tegen hogere lonen, dan
elders te verdienen zyn. Het gevolg hier
van is, dat dit land, dat grote hoeveel
heden aardappelen, groenten, katoen,
citrusvruchten, rubber, tabak, zuid
vruchten, sisal, etc. zou kunnen vóórt
brengen, vele van deze artikelen zelf
moet invoeren. Dit is ook het geval met
vis, hout, koper, steenkool, zout, ijzer,
asoest, mica en andere producten. Door
gebrek aan arbeidskrachten weet men
voor mijn-concessies in de rijke goud
en diamantvelden byna geen belangstel
lenden te vinden.
Venezuela telt vier millioen inwoners
op meer dan 560.000 km2. (Nederland
met zijn meer dan tweemaal zo grote be
volking beslaat slechts 33.000 km.2.) Het
land kan dan ook veel meer mensen erby
gebruiken by een benijdenswaardige
levensstandaard.
Ja, ik sil sa njonkenlytsen dochs wer oan ’t briefskriuwen moatte.
Dat forhael fan „De frye dei” is oan ein haw ik wol sjoen. Alles mei
alles haw ik yn sa’n wike of seis, sawn de pinne net yn ’e bannen
hawn om in Fryske brief to skriuwen, dat it sil sa foar de earste
kear wol knoffelwurk wurde tink ik hast. Wis om wer hwat op gleed to
kommen is oarnaris in hiele toer. Hwer moat ik mei en oer bigjinne?
Hwant der bard yn sa’n tiidrek safolle, dat fierwei it measte jin al lang
wer üntgjien is. En och, dan is ’t op 't lëst noch mar allegearre aid nys
hwer 't ik mei kom.
Mar mei in skjin laei bigjinne dat liket my fierwei de baes en is ek
it maklikst.
Hea ja, dat is wier ek, nou brük ik hjir sa üngemurken dat wurd
„skjin”. En dat is üs sa om dizze tiid fan 't jier net frjemd. As wy dat wurd
by üs yn ’e hüs hearre, as de frou seit: „Wy binne skjin”, nou dan hawwe
wy grif in pear rare wiken efter üs lizzen. Mar der hoech ik hjir net
fierder oer tit to weidsjen, hwant dat is wol oeral gelyk. „Elts hüske bat
syn krüske”.
Ja forskate froulju hawwe it hüs skjin. De deimanich moai- (stiver
hast simmer)waer, makke harren pür. Alles fan ’t plak en ünderste bop
pen. De kachel nei boppen, de skoarstien fuortynienen ek mar reage,
hwant de kjeld wie nou dochs oer. Mar o leave sawntsjen en gjin ein, hwat
kaem dy kat raer tit de beam. Yn manich hüshalding sit men nou sajouns
blau fan 'e kjeld om ’e tafel en krüpt men fan earmoede mar ier en bitiid
ünder ’e tekkens. len treast is der dan lykwols dochs, it hüs is skjin. En
as
kreaze. En binammen nou ’t der wer sa ’t ien en oar to krijen is, lyk as
in eintsje swilk, hwat gerdineguod en al sahwat hinne. It mei dan djür
wêze, it is dêr dan dochs wer.
En fierders stiene de léste wikemanich yn it teken fan feestfieren.
Feest op Keneginnedei, feest op de 5de Maeije. Elts hat him op syn eigen
wize danich formakke. De alderen, hawwe aimeast har tiid to ’n ein
brocht mei sjen en hearren, de jongerein troch mei to dwaen oan allerlei
spultsjes, hossen, springen en dounsjen. Né, de alderen binne hwat mear
ynbannich, springe net sa heech mearof..... lit ik mar net al to lüd
roppe, hwant doe ’t hja it foarge jier mei syn allen in middei der op üt
westhiene,is’t der de jouns op ’e merk ek hast oan ’e hoasbannen ta troch
gien. En wy witte op 't eagenblik noch net, hwat de „Trochsetters“ fan
doe, harren fan 't simmer wer yn ’e holle helje. Soe ik hjir dos nou skriuwe,
de tilderen [dy fan sa om en by de sawntich] tille de fuotten sa heech net
mear fan 'e g’roun, dan koe dat letter wolris oars ütkomme.
Derom wol ik dan nou mar bisltite en meitsje ik in ein oan dit brief.
FRISO.
it van de Ned. Herv. Ge-
’'Jieuwkoop.
ia die ®p 22 Juni 1882 te
ïboren werd, bezocht het
ymnasium te Sneek cm
;udeien aan de Rijks Udj-
Groningen en Utrecht
volgens diende de jebila-
:d. Herv. gemeenten van
Lettelbeit en Erumati),
ijkersrnilde en Doornwelke
dplaats 1 Oct. ’47 op 65-
jd met emeritaat werd ver-
12 dagen later bevestigd
door zijn zoon, Ds. R. J.
Nieuw Leusden als predi
nger van de Ned Her.
r. «Uw Koninkrijk Korre*
I.
at ambtswerk droeg ds.
Christelijk onderwijs een
toe en mocht in de loop
reewerken om verschillende
stellingen op te richten.
na heeft o.a. zitting gehad
r de Statenkring Dokkvm
hr. Hist. Unie ierwijl ook
:ring Assen en de Staten-
sfoort een beroep op hem
aan.
c van het C.J.M. V. stond
r in z'n belangstelling en
s heeft dan ook enkele
rov. Comm Friesland als
ediend,
:ndo” laat zich horen.
het eerst dit jaar gaf «Cies-
:erdagavond op het plein
Herv. school een concert,
mma werd op keurige wijze
Met de publieke belang-
is het treurig gesteld en
sn we dat de vorige week
n wens om op geregelde
oncerteren. wel algemeen
>rdt. Maar wat mooier weer
anderen, een betere plaats,
ijke uitvoeringen ook aan
maken.
gavond liet «Crescendo*
:n horen op het concours
waar de jury en de aan-
:er bewondering voor onze
en hadden. Slechts enkele
verden uitgereikt, maar één
eeg «Crescendo* toegewe-
ze in de Ere-Afdeling 153
taalde. Directeur en leden
t vele opofferingen getroost,
:kig is succes niet uitge-
beneden het roodbestoven vliegveld
zichtbaar. Nu eens ligt het links, dan
weer rechts van de weg, dan voor, dan
achter U. Steeds kleiner worden de
vliegtuigen ginds op de grond om ten
slotte geheel achter de bergen te ver
dwijnen.
Wanneer men na een uur langs tal
rijke enorme en schreeuwende reclame-
borden Caracas binnenrijdt, zijn de eer- i
ste straten een teleurstelling. De huizen
met. hun typisch Latijnse styl en hun
rood-oranje pannedaken zijn wel schil
derachtig, maar toch weinig hoofdstede-
lyk. Doch zodra men in het drukke ver
keer van de binnenstad is verzeild ge
raakt, legt de stad met zyn zakelijkheid,
leven en bewegelijkheid geheel beslag op
da bezoeker.
Het stadsbeeld van Caracas is fasci-
