4
te
I
„Het Vierde Prinsenkind”
DE WORKUMER KRANT
Nieuws- en Advertentieblad voor
XIV.
TAXI
I
Oer de lelhannel, de lelaken en it Aeksfolk
de gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
Commissie
Woonruimteverdeling.
Bedrijfsplan voor het
weidebedrijl
Zaterdag 26 April 1952
75ste Jaargang
No. 17
6 persoon»
dan naar
lit
Voor een
modern
OPENBARE VERGADERING
A.R. PARTIJ.
ruichéouyuet
is Uw adres
«Het Bloemenhuis«, Iel. 112, Workum
L
X
Fryske Brief 250.
It barde wol gauris dat ien fan de feinten mei iel de wal op moast
in klant. Sa‘n koer mei iel waerd altyd op it skouder droegen, en al
gelang der oan gewicht ynsiet, wie it docks altyd in hiele til om dy
-e groun to krijen. Mar och, der stiene yn ‘e measte getallen wol
IJEME DE BOER
Noord A 47 - Telef. 138
Dat de Warkumer neringdwaenden aerdich oan ‘eielaekenfortsjinnen
him wol linke. Forskate fan harren hiene der grif in heal bistean oan
to tankjen. Foral as men wit, dat eltseaekin fêste winkel hie hwer 't alles
hwat nedich wie, helle waerd. Hoe ‘t dat mei de bakkers west bat, kin ik
net sizze, mar wol is my forhelle, dat Berber van Netten, by folie aldere
Warkumers grif bikind, de broadtsjes levere.
Lyk as ik in'wikemanich lyn al skreaun haw, gyng yn 1907 de War
kumer ielfloat oer oan de Lankhorsten fan Heeg. Mar der bleauwen dochs
Warkumer skippeis en feinten op ‘e aeken. Nou is it net myn doel om
oer dy tiid to skriuwen, hwant earlik sein wit ik der neat fan óf. Mar ik
soe it noch hawwe oer de boat „Palinghandel" dy ‘t yn 1903 foar de
Amsterdammer aek yn ‘t plak kommen wie. En dan haw ik binammen it
each op in man dy ‘t der in great diel fan syn libben op sliten hat. Hwa't
ik bidoel sille jimme fierder op léze kinne.
Yn it boek „Elfstedentocht'1 skreaun fan Jef Last, fine wy yn itHaed-
stik „De blinde baar van Workum" side 47, dit: „Zo werd Wiebren opzijn
twee en veertigste jaar burger tegelijk van twee wereldsteden, Workum
en Londen; de ene helft van het jaar zat hij aan de vaste wal, de andere
helft voer hij tussen de twee steden."
Boargers fan twa stêdden ja, dat wie it aeksfolk wol sahwat. Dy fan
Warkum, dy fan Heeg en dy fan ‘e Gaestmar, al wurde de twa lêstneamde
plakken dan ek net ta stêdden rekkene.
Mar folie fan dy boargers binne der net mear. It aide laech is hast
ütstoarn. Der wennet noch ien yn Warkum. Hwant as der ien rjocht hat
om boarger fan twa stêdden neamd to wurden dan is hy it. In great diel,
ja jierren fan syn libben hat er oan 'e oare wal sliten. It is de hear Gerrit
üeinum. Nou wit ik fuort wol, dat der minsken wêze sille dy 't sizze:
Mar dy hat dochs net op ‘e aeken fearn. Dat is wier, mar dochs waerd D.
ta it aeksfolk rekkene. Hy hat forskate jierren masjenist west op de boat
hjir boppe al neamd, de „Palinghandel". D. waerd yn 1903 masjenist op
dy boat.
FRISO.
nei
nei
fan
minsken op ‘e wal dy‘t efkes in han üt stieken om de koer op it skouder
to tillen. Mear as ienris wie dat in kommies dy ‘t der de wacht hie of
tafallich lans roun.
8a barde it op in kear dat ien fan de aeksfeinten, litte wy him mar
Wytse neame, al in kearmanich mei iel de wal op west hie. Mar net ien
kear hie hy in kommies sjoen. Hy moest eltse kear seis de koer op ‘e
nekke hysje. Wer stiet er op 'e wal mei syn ielkoer en krekt as er dy
opnimme sil komt er sa'n man op him ta setten. Efkes in hantsje helpe,
seit er.
Mar of Wytse der bliid mei wie? Dy syn hert sloech grif acht en
tachtich. Hwant hwat siet der yn dy koer? Né it wie krekt dat kear gjin
iel. Mar wol safolle healpounen tabak fan de „Oude Rooker en hwat kiskes
segaren. Doe ‘t de Ingelskman neat murken hie, sette Wytse de stap der
ünder, leau dat mar. Ja sunder in lyts bytsje lok komt men er net.
Wy hawwe it nou al in kearmanich oer it slükjen hawn en ta beslüt
wol ik dan oernimme hwat in aid Warkumer my skreaun hat. Ik nim it
oer sa 't hy it skriuwt. „Van de palinghandel”.
„De aakschippers waren goede klanten van Pake. (Dy wie
snider. F.) Dikke duffers. Het kon er af. Van een der vrouwen van
zoo‘n schipper hoorde ik, [kleine potjes hebben ook oortjes] bij een
bezoek bij pake, dat haar man nog wel eens wat suiker mee nam
uit Londen. Maar daar rustte toch geen zegen op die smokkel, want
die suiker was altijd veel eerder op dan die ze in Workum kocht.
O, heilige onnozelheid
HET EERSTE LUSTRUM VAN DE STICHTING
Verschijnt eenmaal per week
1
Administratie 45
Postrekening 82259
OFFICIËLE MEDEDELINGEN
KERKDIENSTEN
uur
a
ds R. Hofman
uur
en
FANCY FAIR 1952.
BURGERLIJKE STAND
Gemeente Workum
GEVONDEN VOORWERPEN.
1 kinderblouse.
PLAATSELIJK NIEUWS
veel
Ahoaneusentsprjp: f 1.10 per kwartaal
per post f 2.40 per halfjaar
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaaf
Voorm.
uur
in
de
de
ds L. Luteijn
ds H. Altena
Inzending van advertenties uiterlijk Donder
dagsmorgens, familieberichten desnoods Vrij-
dagsmorgens voor 10 uur.
Het lijkt ons
inneren, immers....
jaren geleden, dat
WORKUM. De onlangs gehouden Simavi-
collecte heeft opgebracht te Workum f319.11
en te Heidenschap f 57.09, totaal f 376.20.
Hartelijk dank aan allen, die hebben mede
gewerkt om dit fraaie resultaat te behalen.
Onze vroegere stadgenoot, de heer G.
Visser, thans hoofdtechnisch ambtenaar te
Venlo, is benoemd tot Directeur der Ge
meentewerken te Weert (L.)
i de afd. Workum
Groene
herroepen
aan T.B.C.
ondergetekende door
uur ds D. J. Spaling.
De Warkumer aeken.
J. Schneider. Nam. 2 uur
van Koudum.
nam. 1.30 uur
Ook verhuur zonder chauffeur
GELUIDSZUILEN IN N.H. KERK.
Naar we vernemen wil de kerkvoogdij
van de Ned. Herv. Gemeente alhier een proef
nemen met zgn. geluidszuilen, waarmee in
verschillende gebouwen een ernorme ver
betering van de accoustiek werd verkregen.
Door deze nieuwe uitvinding wordt het geluid
op een dusdanige wijze gebundeld en gericht,
dat het tot in alle hoeken van een gebouw
duidelijk verstaanbaar heet te worden. De
proef zal ook hier genomen moeten worden,
wanneer de kerk gevuld is met mensen, dus
binnenkort zal men in de kerk wonderlijke
apparaten kunnen aantreffen, die alleen ten
doel hebben de stem van de predikant voor
ieder duidelijk hoorbaar te maken. Met het
plaatsen van gewone luidsprekers zal be
slist geen verbetering verwacht kunnen wor
den, want terecht vreest men dan voor een
averechts resultaat, omdat het sterkere ge
luid dan ook in versterkte mate terugge
kaatst zou worden. Met de ervaringen, die
er in de loop der jaren in andere grote
kerkgebouwen zijn opgedaan en met alle
factoren die een heldere geluidsweergave kun
nen bevorderen, zal zoveel mogelijk rekening
worden gehouden, opdat men met even aan
het eigen geluid gewend te raken, de klachten
tot een minimum teruggebracht hoopt te
hebben.
de belangstelling in alle gelederen voor deze
aangelegenheid achteruitgaat.
Bij de komende verkiezing zal het A.R.
beginsel gesteld moeten worden tegenover
het socialisme. De A.R. wil nog steeds sou-
vereiniteit in eigen kring. Ter gelegenheid
van de opening van de Vrije Universiteit in
1880 hield Abraham Kuyper een rede met
dat opschrift, waarin duidelijk naar voren
kwam dat volgens Gods Woord het gezin
geslicht werd en alle andere verbanden staan
daar niet boven, maar er naast. Gezag is de
mens gegeven, opdat het leven in die samen
levingsverbanden in vrijheid wordt ontplooid
en ook kansen krijgt tot verdere ontplooiing.
De Amerikaanse professor Buckly schrijft
in een opzienbarend geschrift dat de kapita
listische maatschappij die op het ogenblik
tot ontwikkeling komt, zal verdwijnen. Vol
gens hem zal het socialisme ook geen levens
vatbaarheid hebben. Wel een organisatorische
maatschappij die alle draden in handen heeft
en de mensen willoos maakt.
De A.R. zal waakzaam blijven om de
souvertiniteitsgedachte in eigen kring te bevor
deren, maar ook om op te komen voor de
vrijheden, die de arbeiders in ondergeschikte
positie moeten hebben.
Deze met gloed en overtuiging uitgespro
ken rede werd met grote aandacht gevolgd
en het applaus bewees dat men met de woor
den van de spreker van harte instemde.
Van de gelegenheid om met de spreker
van gedachten te wisselen werd een druk
gebruik gemaakt en zodoende werden nog
ver cb.i'lenden aangelegenheden op breedvoe
rige wijze besproken.
Een geslaagde avond, maar de belangstel
ling bleef beneden de verwachting.
Warns (Herv.) Voorm. 9
ds A. J. Oostenrijk.
Staveren (Herv.) Voorm. 9 uur
van Tjerkwerd. Nam. 2 uur
van Hindeloopen.
uur ds P. E. van
In verband met het verleden week
Friso” aangehaalde resultaat omtrent
doorlichting in Hindeloopen, werd door
burgemeester aldaar medegedeeld, dat de ge
constateerde ziektegevallen gelukkig van lichte
aard zijn.
Wij verheugen ons daarover en
de mededeling, dat daar lijders i
zouden zijn, hetgeen aan
enkele Hindeloopers was verteld.
Namens het bestuur van
van de ver. „Het Groene Kruis”,
B. SMID, adm.
3 kinderjurkjes en
Rijkspolitie
Groepsbureau Koudum.
Dc vergadering van de Commissie voor
Woonruimteverdeling wordt gehouden op
DINSDAG 29 APRIL in plaats van op
Woensdag 30 April a.s.
Nog nimmer zag men in ,,St. Jozef”
zoveel mensen bijeen als op de laatste dagen
der vorige week. Hoe kon het ook anders.
Onder leiding van de Aalmoezenier der Jeugd
beweging, Pater Michielsen, met een staf van
medewerkers, was er ..een pracht versierd
lokaal gemaakt en een schat van goederen
was door milde gevers bijeengebracht, het
welk een lust voor het oog was en waar de
vrouwen van Workum en omgeving, als het
ware bestreden om het eerst aan beurt te
komen om te kunnen kopen. Het was bij de
textielstands zo druk, dat er op momenten
9 verkoopsters tegelijk nog handen tekort
kwamen en geen wonder, want de Eerw.
Zusters van het St. Geertrudis Gesticht hadden
van alle mogelijke grote en kleine lappen,
de mooiste manteltjes, jurkjes, speelpakjes
enz. enz. gemaakt, dus vele huismoeders
besteedden hun spaarcentjes graag om deze
gewilde goederen te kopen. Dat de attracties
in de smaak vielen, zag men al spoedig
wanneer men eens een kijkje nam; het was
overal even druk en de winnaars gingen met
pracht prijzen naar huis. Geen wonder dat
men na de opening het steeds drukker
kreeg, want zowel Donderdag als Vrijdag
en Zaterdag, elke avond had men handen te
kort en de gezelligheid werd dan nog ver
hoogd door een muzikale „Band”, die er
lustig op los speelde, tot tevredenheid van
allen. Was men dorstig of hongerig, dan
even na r de „Snackbar” en hoeveel hongerige
magen en dorstige kelen daar weer tot rust
kwamen, is bij honderden niet te tellen.
Nee, het was af, en menig bezoeker vroeg
bij het afscheid aan de Aalmoezenier, wanneer
krijgen we weer zo’n bazar.
Al met al: het is geslaagd en de Aalmoeze-
zenicr kan zeker deze zomer weer met de
Verkenners, Welpen, Gidsen en Trekvogels
uit kamperen gaan naar de bosrijke streken
van ons mooie Nederland.
Telefoon Redactie en
9.30 uur ds J.
ds A. J. Schneider
uur van de oorlog en terreur afgelegde be
lofte: „Voor de kinderen van hen, die vallen,
zal worden gezorgd” gestand.
Het eerste lustrum van „Het Vierde Prin
senkind” zal zonder enig feestelijk vertoon
worden herdacht. Veel meer ligt het in de
bedoeling Nederlanders in binnen- en buiten
land een enkel moment te laten stilstaan
bij het leed, dat de oorlog bracht in het leven
van kinderen, die bij het wegvallen van de
natuurlijke verzorgers, voor rekening kwamen
van ons gehele volk.
„Kinderen van ons Volk”, dat moeten
zij voor ons blijven, deze oorlogsslachtoffertjes
juist hieraan nog eens te her-
het is al weer zoveel
wij de heilige belofte af
legden deze kinderen te adopteren als een
ereschuld aan hen, die in hun laatste levens
uur ongetwijfeld zullen hebben gefluisterd:
„Zorg voor onze kinderen”.
Opnieuw zien bijna 4000 door de oorlog
getroffen kinderen verlangend uit naar hun
vacantie in de kampen van „Het Vierde
Prinsenkind”.
Het Bestuur van „Het Vierde Prinsenkind”
zal aan de verwachting van deze kinderen
alleen dan kunnen voldoen, als in dit lustrum-
jaar „FEESTGAVEN” binnenstromen op
gironummer 477800 ten name van de Penning
meester der Stichting te Dordrecht.
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
Advertentietarief: 7 cent per m.m.
Advertenties van buiten Friesland 9 ct. per m.m.
Contracten volgens algemene regeling
24 April. Gisteravond werd in de
lokalen achter de Geref. Kerk alhier een
openbare vergadering gehouden, uitgaande van
de plaatselijke Anti Revolutionaire Kiesver
eniging „Nederland en Oranje”, waarvoor
als spreker was uitgenodigd Prof. Ir. H.
van Riesen van Amsterdam, die als onderwerp
zou behandelen: „De A.R. beginselen en het
maatschappelijk leven.”
Na opening en welkomswoord van de voor
zitter. de heer R. G. Visser, werd het woord i
gegeven aan de spreker, die begon met er
op te wijzen dat het politieke leven erg ge
compliceerd is, wat weer tot gevolg heeft dat
Vanaf 17 tot en met 23 April 1952
Geboren en Gehuwd: Geen.
Overleden: Fekke Fekkes, 84 jr, wedn.
van Marijke Dijkstra.
Zondag 27 April 1952.
Workum (R.K.) Voorm. 7.30 uur Vroegmis.
10 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 9.30
’s Avonds 7.30 uur ds E. J. Beker.
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds R. Hofman
(maandelijkse collecte).
Nam. 3 uur Lentefeest Westhill.
(Geref.) Voorm. 9 uur Leesdienst. ’s Av.
7.30 uur ds van Leeuwen van Nijemirdum.
'Bapt„ Voorm. 9.30 uur ds B. Fabrie.
Woensdagavond 8 uur Bijbellezing.
Heidenschap (Herv.) Voorm. 9.30 uur ds E.
J. Beker. Nam. 1.30 uur ds D. J. Spaling.
Ferwoude (Herv.) Nam. 1.30 uur ds P. E. van
Ooijen (H. Doop.)
Gaast (Herv.) Voorm. 9
Ooijen.
Hindeloopen (Herv.) Voorm. 9.30 en ’s avonds
7.30 uur ds H. Altena.
(Doopsgez.)
(Geref.)
Koudum (Herv.)
Brouwer. Nam. 2
van Molkwerum.
(Doopsgez.) ’s Av. 7.30 uur
(maandelijkse collecte.)
Molkwerum (Herv.) Voorm. 9.30 uur ds A.
ds J. Brouwer
Bij het streven naar een economische be
drijfsvoering op de weidebedrijven geldt als
eerste voorwaarde, dat de veebezetting in
overeenstemming wordt gebracht met de voe-
derproductie van eigen bedrijf. Nog altijd
blijkt, aldus Ir C. P. Scheepers, Rijksland-
bouwconsulent, in een onlangs gehouden
radiocauserie, dat op de bedrijven van dit
type te veel het accent wordt gelegd op de
omvang van de veestapel, zonder echter
rekening te houden met de beschikbare hoe
veelheid voedermiddelen. Gevallen, waarin 50
pCt. en meer van de winterbehoefte aan voer
moet worden aangekocht, behoren geenszins
tot de uitzondering. Bij de huidige ver
houding tussen voederprijzen en melkprijs
moet een bedrijfsvoering, die het noodzakelijk
maakt om veel in ongunstige grasjaren
zelfs zeer veel ruwvoer bij te kopen, on
vermijdelijk tot de nodige consequenties leiden.
Temeer, omdat door de noodzakelijkheid van
het aankopen van voer door de veehouders,
de prijzen der voedermiddelen steeds, en
vooral in tijden van voederschaarste, omhoog
worden gedreven. Deze gevaren kunnen echter
grotendeels worden voorkomen, wanneer de
veebezetting in harmonie wordt gebracht met
de gemiddelde jaarlijkse voederproductie van
het eigen bedrijf. Uiteraard is deze voeder
productie aan schommelingen onderhevig, zo
dat het wel aanbeveling verdient in jaren
van goede grasgroei een voederreserve aan
hooi en kuilvoer te vormen voor jaren, waar
in de grasgroei tegenvalt.
Een op dergelijke wijze opgezet bedrijfsplan
betekent echter niet, dat in het geheel geen
voedermiddelen moeten worden aangekocht.
Integendeel, het is met het oog op een doel
matige veevoeding in de winter zelfs zeer
gewenst om iets bij te kopen, hetgeen van
zelfsprekend met het nodige overleg moet
geschieden. Vooral de aankoop van kracht
voer moet wegens de hoge prijzen beperkt
blijven tot de hoeveelheid, die in verband met
de melkproductie der dieren beslist nood
zakelijk is boven een volledig ruwvoeder-
rantsoen. Het aankopen van een beperkte
hoeveelheid ruwvoedermiddelen, goed gekozen
als aanvulling van het eigen voer, is door
gaans wel verantwoord, omdat het dan beter
mogelijk is een .rantsoen samen te stellen,
dat alle benodigde stoffen in de juiste ver
houding bevat. In geen geval mag het aan
gekochte voer echter het sluitstuk van de
«oederpodtie op het bedrijf worden, waarmee
alle tekorten worden aangevuld.
Wat de uitvoering van het bedrijfsplan be
treft, moet in het voorjaar zo vroeg moge
lijk een oppervlakte gereed worden gemaakt
voor het winnen van gedroogd gras of kuil
voer. Een aantal andere percelen reserveert
men voor de hooiwinning in de eerste helft
van Juni. De overige stukken zijn bestemd
voor de beweiding gedurende de maand Mei;
deze laat men gaandeweg weer voor hooi-
v> inning liggen als op de voor kuilvoer ge
maaide percelen voldoende beweidingsruimte
beschikbaar komt. In Augustus kan gewoonlijk
nog een o ppervlakte uit de beweiding worden
gehouden voor het maken van een najaarskuil
of eventueel nog wat gedroogd gras. De
benodigde beweidingsoppervlakte is uiteraard
sterk afhankelijk van de grasgroei, de be-
weidingsmethode en de productie der dieren;
zij varieert in het begin van het seizoen tussen
50 en 100 vierkante meter per volwassen koe,
doch later in het seizoen is een grotere
oppervlakte noodzakelijk.
Daarnaast moet ook aan de eiwitproductie
de nodige aandacht worden geschonken. Bij
een goede bedrijfsvoering is de eiwitproductie
op een weidebedrijf doorgaans behoorlijk aan
gepast aan de zetmeelwaardeproductie.
Het bedrijfsplan moet tenslotte voor elk
bedrijf afzonderlijk worden opgesteld, omdat
met alle bijzondere omstandigheden van het
bedrijf rekening moet worden gehouden. Ook
dan nog kan het tengevolge van bijzondere
weersomstandigheden en andere onvoorziene
gebeurtenissen herhaaldelijk nodig blijken om
in het gemaakte plan wijzigingen aan te bren
gen. Dit is echter geen bezwaar. Hoofdzaak
van het plan is, dat men een richtlijn heeft
▼oor da bedrijfsvoering op economische basis.
IN 5 ZOMERS 21016 OORLOGSWEESJES GRATIS MET VACANTIE!
Op 24 April 1947 werd in Dordtrecht op
gericht de Stichting „Het Vierde Prinsen
kind”.
Geen der oprichters heeft kunnen ver
moeden, dat de d0 Istelling van deze Stichting:
„Het bezorgen van een vreugdevolle vacantie
aan kinderen over wier leven de oorlog zulk
een donkere schaduw wierp” bij het Neder
landse Volk een zó grote instemming zou
vinden.
De cijfers spreken klare taal.
In zijn vijfjarig bestaan zond „Het Vierde
Prinsenkind” 21016 door de oorlog verweesde
en of lichamelijk getroffen kinderen naar de
prachtige kampen, die welwillend door de
Regering ter beschikking werden gesteld. Dit
zou ónmogelijk geweest zijn, indien ons volk
niet op ondubbelzinnige wijze had getoond,
dat het zich van de oorlogsslachtoffers niet
wil afmaken met een wekelijkse uitkering in
geld alleen. Door middel van „Het Vierde
Prinsenkind” heeft onze natie uiting gegeven
aan haar medegevoel met de duizenden
weduwen en weesjes van hen, die de hoogste
tol aan de oorlog hebben betaald.
De uitzending met vacantie was wel de
meest sympathieke vorm die kon worden
gekozen. Immers, de kinderen worden voor
een korte periode onttrokken aan de zorgen-
sfeer van iedere dag, terwijl daarnaast de
moeders de ervaring opdoen, dat de offers,
die door haar en haar gezinnen werden ge
bracht niet vergeten zijn. Dank zij de spontane
en belangeloze medewerking van honderden
voortreffelijke jeugdleiders, doktoren, ver
pleegsters, aalmoezeniers, geestelijke verzor
gers betekende de geboden vacantie
meer dan ontspanning alleen.
„Het Vierde Prinsenkind” heeft steeds
mogen rekenen op grote medewerking van de
Regering en de Gemeentebesturen. Dit impli
ceert echter niet, dat de overheid geldelijke
steun verleende. Het particulier initiatief
zorgde voor de benodigde gelden en daar
mede deed Nederland de eens in het donkerste
