I
DE WORKUMER KRANT
Pypskoft
n
Nieuws- en Advertentieblad voor de gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
Voor kleine tuinen
I1EME DE BOER, Autoverhuur
I
1
EFKES
Zaterdag 16 Augustus 1952
No. 33
75ste Jaargang
fi
FRISO
Nederland aan de top met
kunstmestverbruik.
I
Omvang Visitekaartjes.
tsjinst, mar hy moat alle nachten ré stean om to helpen. Fan jouns toalve
are Öf, is it gebou, der ‘t hy hoppe wennet, sletten. Doch dan is hy de
man foar earste hulp. Net allinne de minsken helpe dy ‘t in üngelok krije,
mar ek der mei de auto op üt om pasjinten nei it sikehüs to bringen. En
dat bard sa foar en nei noch alris in kear. Der giet sahwat gjin nacht
foarby of hy moat er op üt. Nou mei dat noch hinne bruije, as it needsa-
kelik is. Mar it bard ek dat men him fan ‘t bed hellet foar eat dat neat om
‘e hakken hat. Ja doe ‘t er der oer oan ‘t forhael kaem, hawwe wy üs
slop lake.
In oare kear, it wie tsjin healwei twa en, wurdt der skille. Ik de
klean oan en nei Ouderen. Steane in man en in frou foar de doar. Ja en
lang gjin earmoedich spul hear. Hja yn ‘e bontmantel en hy ek tige yn ‘t
,,‘k Haw it ris hawn,“ sei er, „dat ik der foar twa-en, al trije kear öf
west hie. Goed healwei trijen skille wer de tillefoan. Ik de hoarn fan ‘e
heak en de stimme oan ‘e oare kant fan ‘e trie frege: „Spreek ik met de
geneeskundige dienst?1' „Om u te dienen,andere ik.
„Bent u open broeder?" frege de stimme. Ik wer „ja natuurlijk".
„Moet u er op smeren". Klets de hoarn op ‘e heak.
Man hwat wie ‘k pür.
Fryske Brief 266.
nDe fruenschip recket oon 't forkadjen, Oon 't kluynjen, klomjen, oon
't foradjen, Wenneerseneatwirdtonderhaden.41 Dat wist Gysbert Japicx
yn syn dagen ek al.
Nou sa'n spultsje wie ‘t tusken myn aid freon Piter enmy ekwurden.
Al wie üs freonskip nou just nea sa hecht, doch hiene wy lang trouwe
maten west. Foar jierren lykwols, wie er sa mar weiwurden. Hwer ’t er
hinne stoud wie, hie ik nea gewaer wurde kinnen. De iene sei, hy soe yn
‘t bütenlan sitte, towyl ik letter ris hearde, dat er in baentsje krige hie yn
it süden fan üs laa. Mar dat hie ik allegearre fan hearren en sizzen. Fan
him seis hie ik nea tael noch teken hawn. Doch sa foar en nei kaem syn
namme my wolris yn ‘t sin en tocht ik hwer soe Piter dochs sitte?
In deimauich lyn, hearde ik hiel tafallich, dat hy mei wiif en bern
by dy en dy ütfanhüze. Dat wy der fuort ynienen de jouns op öf. En ja
hear, wy troffen de forlerne freon thüs. Gjin wünder dat wy genêch stoffe
ta prate fine koene. Neffens him, wie it in fiif en tweintich jier lyn datwy
elkoar foar ‘t lést sjoen hiene.
Nou hy koe ‘t skoan pratende halde oer hwat er yn al dy jierren
bilibbe en ek hjoed de dei noch bilibbet.
Wy kamen to witten dat hy al sünt forskate jierren yn ien fan de
greate stedden yn it süden fan it lan wennet. Hy is forpleger, of sa 't men
dan seit „broeder" oan in gemeente. Sa oerdei docht er mar in üremanich cord. Maar dat de Amsterdammers ook op
de loopnummers van wanten weten, spreekt
wel hieruit, dat zij niet minder dan vier Po-
litie-kampioenen in hun midden hebben. „Ma
rathon” kan bogen op een 4 x 100 m. jon-
gensploeg die tot de snelste van ons land
behoort en speciaal Herman Stek is van prima
klasse. Tot de vooraanstaande krachten bij
de Leeuwarders behoren op de lange afstand
Hans Huizinga, Siep Wolters en niet te
vergeten Cor Hunia, die het op prijs zal
stellen in eigen plaats een overwinning te
boeken. Onlangs bij de Noordelijke kampioen
schappen bond hij zowel Roffel als Huizinga
aan zijn zegekar en de recordtijd van 4 min.
6.6 sec. op de 1500 m. onderstreepte, dat
hij momenteel in Friesland en Groningen aan
de top staat. Het ligt in de bedoeling dat
„Marathon” op de werpnummers enige ver
sterking laat aanrukken uit Harlingen, opdat
er sprake is van een gelijkopgaanda strijd,
wat voor het publiek nog altijd het mooiste
is. De volgende nummers worden verwerkt:
100 m„ 200 m., 400 m., 800 m., 1500 m.
en 3 km. 'Hoogspringen, verspringen, hink-
stap, kogel, discus en speer. Estafette 4 x
100 m. en Olympische estafette (800400
200—200 m.)
habyt. Ik frege hwat it boadskip wie.
Nou mefrou die it wurd. In wike trije lyn wie hja troch in mich yn
‘e earm stutsen. En nou like it wol dat de earm sa mar tsjok waerden der
sieten ek gans reade plakken op. Hja hiene nou nei de bioskoop west en
doe noch efkes by famylje sitten. Tafallich rounen hja hjir lüns en doe sei
har man, litte wy de broeder efkes freegje of it faek ek kwea kin dat dy
earm sa read sjocht.
„En der moat ik nou foar fan 't bêd helle wurde. Gean moarn mar
nei dokter" sei ik frijhwat noartsk. De mynhear, dy ‘t oan ‘t nou ta neat
sein hie, bigoun doe to skelden en ik koe ta bislüt noch in pak op ‘e hüd
ta krge. Ik haw myn klanten gau baten de doar set.
Ja, broeder Piter docht mei leafde syn wurk, mar asergefallen kriget
as hjir boppe neamd, nou dan is er min to sprekken. Hoe soene wy seis
wêze
En sa binne hy en ik nou wer freonen.
Verschijnt eenmaal per week
Postrekening 82259
Van
met en zonder chauffeur
zo
BURGERLIJKE STAND
waterschade.
PLAATSELIJK NIEUWS.
ook de afvoercapcciteit.
t
I
I
t
Abonnementsprijs: I 1.10 pet kwartaal
per post f 2.40 per halfjaar
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz.
Boekhandel en Drukkerij. Workum
was
toen
i
i
t
een
dat
ATHLETEN VAN AMSTERDAMSE POLITIE
NAAR WORKUM VOOR SPORTIEVE STRIJD
MET MARATHON UIT LEEUWARDEN.
teruggereden
warme
■i
l
I
Kg
ïïk
heer
er in
is op het gedeelte
Advertentietarief: 7 cent per tn.m.
Advertenties van buiten Friesland 9 ct. per m.m.
Contracten volgens algemene regeling
Zaterdag 23 Augustus wacht Workum
een sportevenement van de bovenste plank,
want dan bindt „Marathon” de sterkste Friese
athletiekvereniging, de strijd aan met de
Amsterdamse Politie, Beide ploegen beschikken
over een aantal krachten van naam en faam.
De sterkste troef van APGS is zonder twijfel
de vaelvoudige speerwerpkampioen Nico Lut
ksvsld, tevens houder van hot nationals re-
Gemeente Workum
Vanaf 7 tot en
GeborenReitze,
Fokje Dijkstra.
Gehuwd: Geen.
Overleden: Pieternella Marina Spits, 77 jr,
echtg. van Klaas Schippers.
Ook Uw adres voor
grote en kleinere ritten
verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaaf
Het onlangs genomen besluit van de Wereld-
postvereniging om de minimum omvang van
poststukken vast te stellen op 7 x 10 cM.
heeft in den lande nogal wat ongerustheid
verwekt, vooral onder de verzenders van
visitekaartjes. In de eerste plaat# dient hierbij
Sinds de oorlog is het kunstmestgebruik
vrijwel overal ter wereld belangrijk toe
genomen. Kunstmest is dan ook een van
de belangrijkste middelen tot verhoging der
productie. Er bestaan echter nog geweldige
verschillen in de hoeveelheden kunstmest,
die in de verschillende landen per hectare
worden aangewend. Dezer dagen is een klein
boekje verschenen, uitgegeven door de OEEC,
de organisatie voor economische samenwer
king in Europa, waarin een aantal cijfers
worden verstrekt. Nederland blijkt nog steeds
de -grootste hoeveelheden kunstmest aan te
wenden. Het verbruik bedraagt in ons land
nl. gemiddeld per ha. aan stikstof, fosforzuur
en kali te zamen 188,7 kg. België ligt niet
zo ver achter met 169,2 kg., nummer drie en
vier op de lijst zijn Noorwegen en Duitsland
met elk ongeveer 105 kg. Luxemburg gebruikt
88,1 kg., Denemarken 82,9 kg., Engeland 69,7,
Frankrijk 39 8. Italië 23,6, Griekenland 12,8
ou Ijsland 2,1 kg. Turkije is de hekkensluiter
met een halve kg. kunstmest per hectare.
met 13 Augustus 1952.
zv Hendrik Jonkman en
imgekeerde schoteltjes
daarop worden dan de bloempotten geplaatst
nadat de planten nog eens water hebben ge
kregen. In plaats van een teil of ter aanvul
ling daarvan kan ook
ZAKENNIEUWS.
De winkel in kruidenierswaren op het
Zijlspad, die enkele weken geleden publiek
verkocht is door Mw. Wed. A. Zeilstra, we
gens emigratie naar Canada en eigendom
werd van de heer G. Wouda, wordt thans
voortgezet door diens schoonzoon de
A. Veenema, zodat de enige zaak die
deze branche nog over
achter ’t „Pypke” de automatische sanering
in onze plaatselijke winkelstand heeft over
leefd.
Inzending van advertenties uiterlijk Donder
dagsmorgens, familieberichten desnoods Vrij-
dagsmorgens voor 10 uur.
echter te worden opgemerkt, dat deze be
paling eerst op 1 Juli 1953 van kracht
wordt, terwijl daarna nog een overgangsperi
ode van 2 jaar volgt, waarin tegen de ver
zending van kleinere stukken geen bezwaar
zal worden gemaakt.
Deze bepalingen zijn door de Wereldpost-
vereniging uiteraard vastgesteld voor het post
verkeer met het buitenland.
Daar het echter voor de Nederlandse post
dienst van het grootste belang is, dat de
bepalingen voor het binnenlandse verkeer met
die voor het buitenlandse postverkeer over
eenstemmen, zal PTT bevorderen dat de
hiervoor genoemde minimum afmetingen met
tertijd ook zullen gelden voor de in het
binnenlandse verkeer te verzenden poststukken.
Ook hierbij zal een ruime overgangstermijn
in acht worden genomen en wel zodanig,
dat de bepaling in geen geval vóór 1 Juli
1955 definitief van kracht Zal worden.
Waterbehoefte en
te Stiens. Op dit bedrijf werden mededelingen
gedaan aangaande de hier behaalde resultaten
met het aanwenden van veel stikstof om
daarmede de bodemproductie op te voeren. De
doelstelling was om dit jaar de aan te wenden
hoeveelheid zuivere stikstof tot 400 kg. per
ha. te brengen en daarbij een melkproductie
van 10.000 kg. per ha. te kunnen afsluiten,
zonder of met zeer miniem gebruik van
krachtvoer. Thans werden op het bedrijfs-
oppervlak van 20 ha. florissant 46 koeien
gemolken. Tijdens de rondleiding kon men er
zich van overtuigen, dat de kwaliteit zowel
van het gras en het grasland, als van de vee
stapel prima was.
Er werd hierna
Leeuwarden, waar
genuttigd om
weer teruggereden naar
een warme maaltijd werd
vervolgens de reis voort te
zetten naar Garijp voor bezichtiging van het
daar gebouwde moderne K.I.-station.
Als laatste stond op het programma een
bezoek aan de Proefboerderij van het Cen
traal Instituut voor Landbouwkundig Onder
zoek (Wageningen) te Selmien bij Ureterp.
Aan de hand van diverse grafieken en be
rekeningen als resultaten van gedane proef
nemingen werden verschillende interessant^
feiten vermeld, aangaande kopziekte tijd van
afkalven, graslandgebruik enz. Diverse proef
velden werden getoond met een zeer ver
schillend type grasmat als resultaat van het
gebruikte graszaadmengsel.
Dit1 bezoek was het sluitstuk van deze
leerzame en zeer geslaagde excursie, welke
door de deelnemers zeer kon worden gewaar
deerd.
Het was voor sommigen al bijna midder
nacht, toen weer voet op eigen erf kon
worden gezet.
Administratie 45
EXCURSIE BEDRIJFSVOORLICHTING
„WORKUM EN ZUID-WONSERADEEL”
9 Aug. Ruim half acht vertrok Dinsdag
een der Mabo-bussen met leden en enkele
gasten van bovengenoemde vereniging vanaf
de Markt voor een excursietocht.
Nadat te Leeuwarden een kopje koffie was
gedronken, werd als eerste object bezichtigd
het Fokbedrijf van A. T. Hettinga te Cornjum.
j In de tijd aan de bezichting van dit bedrijf
besteed, werd men geconfronteerd met de
door deze fokker behaalde fokrcsultaten. De
tijdens de prettige en aangename rondleiding
vertelde productiecijfers en fokrcsultaten, wel-
ke daarbij tevens werden getoond, waren
vaak verbazend en zeer interessant.
Van hier werd vertrokken naar het bekende
Stikstofaanwendingsbedrijf van P> B. de Boor
Telefoon Redactie en
BURGERHUIS INGEHOUDEN.
Vrijdagavond vond in Café „De Zwaan”
de definitieve verkoping plaats van het bur
gerhuis met tuin G 10a, eigendom van de
heer J. J. Huizinga, waarvoor bij de provisi
onele veiling f 6432.was geboden door de
heer R. de Jong.
Het pand werd nu slechts met f 8.ver
hoogd en werd toen wegens te laag bod
door de eigenaar ingehouden.
WORKUM. Zoals reeds eerder gemeld hoopt
Candidaat W. Dijkstra zich a.s. Zondag te
verbinden aan de Ned. Hervormde Gemeente
te Appelscha, na in de morgendienst be
vestigd te zijn door Ds. A. de Jonge van
Zaandam.
planten er
men
Dat de vochtigheidstoestand van de bodem
van zeer grote invloed is op de grasopbrengst,
is algemeen bekend. In het zeer natte jaar
1950 was de gemiddelde opbrengst op een
groot aantal proefvelden in Z.W. Friesland
bijna dubbel zo groot als in het warme en
vrij droge jaar 1947. Maar ook zonder de
proefvelduitslagen te kennen, weet iedere boer
dat een natte zomer veel hogere grasopbren-
sten geeft dan een droge. De algemene con
clusie is dan ook dikwijls: veel vocht is
gunstig voor de grasopbrengst. Deze con
clusie is echter slechts ten dele waar. Zij geldt
alleen voor de zomer, dus voor de periode
van grote verdamping. Wanneer bij grote
regenval en geringe verdamping geen vlotte
afwatering mogelijk is, zal de grond te nat
zijn om een goed grasbestand te dragen.
Slechts minderwaardige grassen, zeggen en be
paalde onkruiden (moerasplanten) kunnen zich
op doorweekte gronden handhaven. De beste
grassen, zoals Engels raaigras, beemdlangbloem
en timotheé verdwijnen al spoedig, als de
vochtigheidstoestand te hoog wordt. Vooral
in de winter sterven dan vele van deze ge
wenste grassen af. Het is dan ook geen won
der, dat uitgesproken natte gronden een
slechter grasbestand met een geringere op
brengst hebben dan droge gronden. Dooz
de grassen een waarderingscijfer te geven,
dat afhankelijk van kwaliteit, opbrengst en
smakelijkheid varieert van 010, is het mo
gelijk de hoedanigheidsgraad van het gras
bestand in een cijfer uit te drukken. Komen
er op een perceel uitsluitend goede grassen
en klavers voor, dan kan de hoedanigheids
graad wel boven de 8 liggen, maar zeer
slechte percelen komen op een 3 of een 4. .Bij
een groot aantal natte percelen vond men
een gemiddelde hoedanigheidsgraad van 3,5,
terwijl een evengroot aantal droge percelen
gemiddeld met 4,5 gewaardeerd kond|en wor
den.
Hieruit blijkt wel, dat te veel vocht,
meer schade doet dan te weinig. Het is om
deze reden, dat wij er nog eens op aan
dringen, zorg te dragen voor een goede
perceelsontwatering, vooral gedurende de
winter. Het vocht, dat in het koudere jaar
getijde niet door verdamping verdwijnt, zal
men via greppels, sloten, tochten en bema-
lingsinstallaties moeten lozen. Deze afvoer
zal zeer vlot moeten kunnen plaatsvinden,
omdat vooral de herfst vaak perioden van
zware regenval heeft. Gaat men nu de weg
die dit water moet volgen, eens goed na,
dan blijken er meestal vrij ernstige obstakels
te bestaan. Tochtsloten en bemalingsinstal-
laties kunnen in de meeste gevallen het
water wel verwerken, maar met de meeste
sloten is het droevig gesteld. Wel worden
meestal de kanten afgesneden en de water-
uit gehaald, maar daarmee meent
dan ook te kunnen volstaan. Het be
langrijkste is dan echter vergeten, nl. het
uitdiepen der sloten. De diepte der sloten
bepaalt de inhoud en
Wanneer boven het bodemslik slechts 10
15 cM. water staat, zoals veelvuldig voor
komt, dan kan de beste bemalingsinstallatie
niet zorgen voor een vlotte afvoer. Een ket
ting is nu eenmaal niet sterker dan zijn
zwakste schakel. Besteedt daarom extra zorg
aan het opschonen der sloten. Natuurlijk
kost uitbaggeren extra moeite of geld, maar
een beter grasbestand en een hogere op
brengst zullen U tonen dat deze moeite
niet vergeefs is geweest.
Ook machinaal baggeren Is mogelijk. Be
gin September hoopt de R.L.V.D. dit op een
demonstratiedag in Z.W. Friesland aan te
tonen. Hierop komen wij nog wel nader trug.
Bfieek. R.L.V.D.
Bloembollen opzetten voor Kerstmis-blOeil
Op het ogenblik dat we dit schrijven is het
een warme Augustusdag. U zegt: wie denkt
er mi al aan Kerstmis! Veeleer verwacht
U enige wenken om kamerplanten zo lang
mogelijk fris te houden tijdens Uw afwezig
heid in vacantiedagen. Nu, dat is niet
moeilijk uit te voeren. Kamerplanten brengt
men daartoe in een licht vertrek, waarop
of waarin de zon niet lang schijnt. Dan plaat
sen we een teil b.v. in die kamer met water
er in ter diepte van 1 a l1/, cM. In dit
water plaatsen we omgekeerde schoteltjes en
KONIJNENFOKKERIJ.
Sinds haar oprichting in September 1945
telde de afdeling „Workum en Omstreken”
van de Vereniging tot bevordering van de
Pluimvee- en Konijnenteelt een respectabel
aantal leden, waaronder ook verscheidene ac
tieve leden, maar toen de belangstelling af
nam en niet Voldoende gesteund werd, door
dat er onderling ook te weinig contact be
stond, werd vorig jaar zelfs overwogen om
de vereniging op te heffen. Gelukkig is men
daartoe niet overgegaan en werd dit voorjaar
besloten te trachten de animo voor de klein
veeteelt opnieuw aan te wakkeren. Daartoe
w,erd een vergadering en later nog een gezel
lige avond uitgeschreven, waarvan de resulta
ten weliswaar beter hadden gekund, maar het
begin is er weer.
In een kortgeleden gehouden bestuursver
gadering is besloten om op Zaterdag 6 Sept,
a.s. een zgn. Jong-dierendag te houden. Bij
deze te houden tafelkeuringen zal uiteraard
geen groot aantal konijnen beoordeeld wor
den, maar toch is er zeker een aardige ver
scheidenheid in rassen te verwachten; nl.
Vlaamse Reuzen, Wit-Weners, Castor-Roxen
en Blue and Tans zullen in elk geval ver
tegenwoordigd zijn. Degenen die Zaterdag over
drie weken een gunstige beoordeling binnen
halen, kunnen overwegen om ook aan do
grote tentoonstelling te Leeuwarden, welke
in Januari gehouden wordt, mee te doen en
allicht geeft de deelname hieraan onze afdeling
moed om hier in het volgend jaar een dis
tricts- of clubtentoonstelling te houden.
Als men toch kippen bf konijnen houdt,
waarom dan niet een goed ras gekozen, wat
een veel grotere voldoening geeft en wat
is 't toch gezellig zelf een 'paar dieren te
verzorgen, vooral voor de jeugd die er de
belangstelling en liefde tot de natuur van
kan leren.
Behalve een dertigtal leden zijn er nu
bij de afdeling Workum ook enkele adspirant-
leden (tot de leeftijd van 17 jaar) ingeschreven
en voor deze zal er bij de tafelkeuring een
aparte medaille beschikbaar gesteld worden.
Alle sporten kan men niet beoefenen en
overal in uitblïnken behoeft ook niet, maar
behalve één, onverschilligheid voor de rest
is te veel eer voor de uitverkorene. Daar
om kunnen er in Workum gerust nog wat
konijnenhokken getimmerd worden, want daar
wordt voor een luttel bedrag veel plezier
van beleefden verzorging en bewondering
geleerd voor wat er leeft.
Om op 6 September a.s. aan de Jong-
dierendag te kunnen deelnemen, moeten nieu
we leden zich spoedig melden om tijdig in
het bezit te komen van een registratienummer.
Overigens zijn bok sympathiserende leden
steeds van harte welkom.
een platte bak worden
genomen, waarin dan de potten worden ge
plaatst, met de ruimte ertussen opgevuld
mot vochtig gemaakt veenmos; dat is wel bij
een bloemist te verkrijgen.
Intussen behoort U misschien tot de lief
hebbers, die ieder jaar met Kerstmis graag
zelf in bloei getrokken bloembollen voor
het venster hebt. Dan moet U die overbe
kende Due van Thol-tulpjes en de vroege
daartoe speciaal behandelde, zgn. geprepa
reerde Hyacinthen nog in Augustus oppotten! 1
Deze speciale bollen worden dan in potten
geplant, gevuld met een mengsel van goed
verteerde bladaarde, oude verteerde koemest
en rivierzand. In ieder geval een voedzaam
maar luchtig grondmengsel. De Hyacinthen
komen met de neus ongeveer gelijk met het
oppervlak van de potgrond; de Tulpen (door
gaans 3 per bloempot) ongeveer een centi
meter dieper. Overigens 1 Hyacinthbol per
bloempot. Daarna worden de potten buiten
in de tuin op een vochtig plekje ingegraven
en bedekt met een dikke laag turfstrooisel
b.v. Heeft men geen tuin, dan kunnen do
potten in een donkere, koele kast of kelder
worden geplaatst, jnits men er maar voor
zorgt dat de potgrond niet verdroogt én
voldoende luchtverversing plaats heeft. De
potten blijven buiten of in de kast tot de
neuzen zich behoorlijk ontwikkeld hebRen
(8 10 cM. lang) en de bloemknop dus ge
heel uit de bol is! Pas daarna mogen de
bollen in de huiskamer, voor het raam en nog
zover mogelijk van de verwarming vandaan
Het vorenstaande geldt echter alleen voor
deze speciale bollen. Bij bestelling van Hya
cinthen moet dit nadrukkelijk worden opge
geven. En het oppotten moet ook werkelijk
niet later dan in Augustus gebeuren, want
anders zijn deze bloembollen met Kerstmis
nog niet in bloei!
Met het opzetten van de gewone bloem
bollen beginnen we pas in September.
Tenslotte is er nog de najaarsbloeiende Cro-
eus, die zich o.a. leent voor cultuur in (droge)
schalen met grint. Ook dit is een speciale
soort en bij aankoop moet naar de juiste soort
gevraagd worden.
Met opzet hebben we de Paperwhite-Nar-
cissen nog niet genoemd. Ook deze dienen
voor vroege bloei bestemd, in Augustus al
te worden opgezet in schalen met grint. In
tegenstelling met de hiervóór genoemde bloem,
bollen zetten we de Paperwhites van het begin
af in het volle licht om het (te) lang worden
van de bloemstengels juist te voorkomen.
