DE WORKUMER KRANT
Nieuws- en Advertentieblad voor de gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
Uitbreidingsplan Workum
IJEME DE BOER, Autoverhuur
Jan van Zutphen 90 jaar
De Unie collecte
't Huis met de Notenbalk
BEL 170
Heus,
een museum is zo somber niet.
't Huis met de Notenbalk
S.V.W. AGENDA
Zaterdag 19 September 1953
No. 37
76ste Jaargang
NOORD D 61
FRISO.
en de weg erheen gaat
langs Uw boekhandelaar
Algemene Jaarvergadering der v. „Workum”
hedenavond 8.00 uur in „De Wijnberg"
Fryske Brief XVIII.
Jimme hawwe it fansels allegearre wol yn 'e krante lézen, deKenin-
klike famylje hat yn'ehaedsiêd ütfanbüze. Lykas eltsjier opnij, wiene
it heechtijdagen toar Amsterdam. En de hege gasten komme der ek net
om etter de doarren fan it paleis sitten to bliuwen. Né, hja slüte har
wier net op hear, doch ride noch al gau ris in ein fan ‘e stêd troch. Ja en
dan hünderten minsken op strjitte om de Keninginne to sjen. It moaiste
is lykwols dat hja sa hjir en der op bisite giet, nei ünderskate ynstellin-
gen. Sa lyk as nou dizze kear nei in weeshüs, hwer ‘t hja han oan han
mei de bern, songen en sprongen hat. Soks tsjüget fan meilibben en
bigripen. Soks wol der by de minsken yn.
Aerdich wie ek har bisiik oan it Kening Willemshüs mids al dyfilde
minsken. Tige mei de aldtsjes prate en boppedien wie hja bliid mei de
eigen makke presintsjes dy ‘t hja krige.
Leau mar grif dy aide minsken ferjitte dy dei nêa wer. Mar by it
bistjür fan dy ynrjochting sil dy dei ek noch lang yn oantinken bliuwe.
Hwant hwat hawwe hja yn ‘e knipe sitten. Jimme witte dochs wol hwer
ik op doel? Nou op dat „Gulden boek“, hwer ‘t alle hege en deftige bisi-
kers har namme yn sette meije. Doe 't hja de jouns tofoaren it boek ré
lizze soene, wie it nearne net to flnen. Fansels it hiele spul finderste bop-
pest skuorre fan ‘e souder óf oan de kelder ta, mar omdoch,hear. Dehiele
nacht yn ‘t spier moat jirnm' tinke en mar sizze, hwer kin dat nou dochs
bleaun wêze Mar komt dei komt rie en sa wie ‘t hjir ekal. Der ynienen
komt it ien fan it bistjür yn ’t sin Wy hawwe it boek in jiermanich lyn
to lien jown; in tekener, dy soe der hwat üt oer tekenje. Fuortynienen
nei de man ta en dy sil wol sein hawwe: „Ja dat boek, dat is wier ek.
Mar ik wit earlik net hwer it leit". Hawar der it hiele hüsünderstboppest
helle, mar hwer ‘t men om socht, waerd net foun. Sadwaende rekken de
hearren mei ‘t gat op ‘e hakken nei hüs. Soe deKeninginne aensens daliks
komme en har nammen net yn ’t boek sette kinne. It is nou ek altyd mal
of it skeelt net folie.
En ik tink foar ‘t neiste de hearen fan it bistjür sille raer prottele
hawwe op „dy fint, dat dy net better op 't boek passe hie“.
Nou üngelyk hiene hja grif net, mar hja seis wiene ek net frij to
pleitsjen. Ik soe sizze as sa‘n wichtich dokumint al in pear jier by in oar
omtoarket, is it taforsjoch op dat soarte fan dingen ek al net sa hielstrang.
Doe barde it wünder. De frou fan de tekener wie wer oan ‘tsneupen
gien en ja hear, hja foun it tusken in stealjpapieren. Nochkrektier genöch.
By it lézen fan dit stukje tocht ik‘t Is nou suver oeral it selde.
Boeken to lien jaen, bliuwt jimmerwei in noedlik spultsje. En feral lyk as
yn dit gefal in boek fan wearde. Ek om üs hinne bard soks noch alris.
‘k Hearde noch net ienris sa lang lyn in forhael. Hjir yn Warkum wie
immen dy hie in stikmanich moaije aide schilderijen hingjen. Kaem der
immen op bisite en dy frege: Soe ik der ien fan mei nimme meije, om it
nei to tekenjen?" Nou dat mochte Hwant och men koe de man dy *t mei-
naem en boppedien men bitroude him. ‘k Wit net of by ea wer yn Warkum
west hat, mar it skilderij ek net. Doe't de eigner nei in pear jier ris hiel
fatsoenlik, yn in brief om syn eigendom frege, kaem er in brievekaert.
En hwat stie der op? Net sa hiel folie. Allinne de meidieling, it wie for-
barnd. Fierders gjin wurd, neat mear, üt. Noch gjin wurd fan tank, lit
stean oer it biteljen.
Wis ik soe hjir noch wol mear fan dy soarte fan dingen ophelje kinne.
Doch „om den lieven vredeswil" dogge wy it leaver mar net. Hwa ’t
folie seit, [skriuwt] moat him ek oer folie forantwurdsje.
Allinne wolle wy hjir foar de safolste kear warskógjeMinsken wêz
doch sünich op aide boeken, papieren, brieven, akten en al dat spul mear.
Hat it foar jimme seis dan al gjin wearde, lit it dan net omtoarkje of wei-
wurde. Sitte jimme der forlegen mei? Neat gjin noed. It bistjür fan fis
ftldheitkundige forieniging Warkums Frfskip, sil jirnm wol sizze hwat
jimme dwaen moatte.
Verschijnt eenmaal per week
Uitgave
OFFICIËLE MEDEDELINGEN
ft
met en zonder chauffeur
f
J. RUSSCHEN.
uur
SNEER
Telefoon 2279
BURGERLIJKE STAND
Gemeente Workum
Van 10 tot
ge-
Overleden: Geen.
KERKDIENSTEN
dat vooral
uur
uur
ds P.
E.
uur
Sneek, Tel. 2279.
Nam.
1.30
ds
P.
E.
uur
en
ds Nielspn.
H. REDEKER.
PLAATSELIJK NIEUWS
en ’s
av.
I
GRAMOFOONS, GRAMO FOONPLATEN
MUZIEKBOEKEN, GROTE VOORRAAD
Grote keuze
Lage prijzen
uur
uur
Eerw.
ds H.
ver-
dat
J.
ds
Abonnementsprijs: I 1.1CU pér kwarto»!
per post f 2.40 per halfjaar
T.
uur
J.
ds
van; Fa. T. GAASTRA Bz.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
Advertentietarief: 7 cent per m.m.
Advertenties van buiten Friesland 9 ct.‘ per m.m.
Contracten volgens algemene regeling
Ook Uw adres
voor grote en
kleinere ritten
ACCORDEONS I
GITAREN
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaaf!
Aanvang 4.30 uur
Aanvang 2.30 uu'r
WORKUM. Van de verenigingen, die op
winteravonden, ontspanning door inspan
ning brengen, gaat nu de damclub O. G.
als één der eersten haar .speelavonden be
ginnen. Aanvankelijk had men gehoopt het
seizoen met een attractieve avond te openen,
maar daarvan is wegens de vrij hoge kosten
bij nader inziens toch maar afgezien. Wie de
gezellige, onderlinge compititie wil meema
ken, moet zich tijdig als lid opgeven.
Koudum (Herv.) Voorm. 9.30
Brouwer (H. Doop), ’s Av. 7.30
Brouwer.
(Doopsgez.) Geen dienst.
en
’t Hof,
Inzending van advertenties uiterlijk
Donderdagsmorgens, familieberichten desnoods
Vrijdagsmorgens voor 10 uur
Thuiswedstrijden: 4e klas K.N.V.B.
Workum 1Q.V.C. 1
Workum 3Makkum 2
Jun. B Workum 1Makkum 1
Aanvang 2.30
Uitwedstrijden: IJ.V.C. 2—Workum 2
Jun. A Bolswardia 1Workum 1
Jun. B Oudega 1Workum 2
J. Beker. Nam. 1.30 uur
en met 16 September 1953.
uur ds
uur
Molkwcrum (Herv.) Voorm. 9
Heer R. Jellema. ’s Av. 7.30
Altena van Hindeloopen.
Warns (Herv.) Voorm. 9 uur ds
Drent van Parrega. ’s Av. 7.30
Dekker van Hemelum.
Staveren (Herv.) Voorm. 9.30 uur
7.30 uur ds B. J. Riemersma.
en droog
van ons land op
een tweehonderd vijl
en
ping Dolte aan
van Algeraburen
weg).
WORKUM, 16 September 1953.
Het Hoofd van het Gemeentebestuur
voornoemd,
Het hoofd van het Gemeentebestuur van
WORKUM brengt ter openbare kennis, dat
door Gedeputeerde Staten van Friesland bij
besluit van 7 September 1953, po. 185,
le afd. is goedgekeurd het raadsbesluit dd.
23 Februari 1953, no. 5 tot wijziging van
het uitbreidingsplan voor de stad WORKUM
met bijbehorende dwarsprofielen (betreft dem-
D warsnoord en aanleg weg
naar Oude Heidenschapster-
en nam. 2
Telefoon Redactie en Administratie 45
Postrekening 82259
Enkele jaren geleden vierde heel Enge
land de negentigste verjaardag van een na
tionale figuur: de toneelschrijver, criticus
en essayist George Bernhard Shaw. Met
alle stellingen, die hij verkondigd heeft,
waren zeker lang niet allen het eens, maar
toch erkende heel het volk: deze man is
een grote figuur van ons. Meer dan een halve
eeuw heeft hij gestreden tegen sociale mis
standen en vele ervan zijn mede door
z ij n initiatief verdwenen. De natie is
hem minstens verschuldigd hem als een van
haar grote leiders te erkennen over alle
geschillen van religieuze en politieke aard
heen. En zó heeft Engeland toen Bernard
Shaw gehuldigd.
Op de zevende October van dit jaar heeft
Nederland een negentigjarige te huldigen,
die meer dan een halve eeuw een grote
invloed heeft uitgeoefend op het welzijn van
ons volk. We bedoelen de heer Jan van
Zutphen, de man die een halve eeuw geleden
de stijd asnbond tegen de meest gevreesde
volksziekte, de t.b.c. Hij zag de ellende door
deze kwaal in de gezinnen der diamantbe
werkers gezaaid en hij nam het initiatief
om de sterken te mobiliseren tot redding
van de zwakken.
Hij stichtte het „Koperen Stelen Fonds”,
hij gaf de eerste stoot tot het inzamelen en
r genereren van het gebruikte diamant-gruis
om zodoende de eerste fondsen te vormen,
waarmee de tuberculose-bestrijding krachtda
dig ter hand genomen kon worden. Zo werd
hij de stichter van „Zonnestraal”, het sana
torium, dat open stond voor patiënten van
elke godsdienstige of politieke richting. Het
werd zijn levenswerk, de daar verrichte me-
ditehe behandeling op peil te houden met
In deze film voert het probleem van de
twee die elkaar zoeken, moeder en zoon,
naar een hoogtepunt van intense realiteit.
Een eenvoudig verhaal.... de geschiedenis
van een enkel jongetje, doch in de kern
de geschiedenis van het grote leger schip
breukelingen dat in Europa aan de rand van
de Ondergang leefde en soms nog leeft en
nu weer in de normale samenleving moet
worden teruggevoerd om tot een algeheel
herstel te geraken. Het doel van deze film
voorstelling was om meerdere bekendheid te
geven aan het werk en het streven Van
het Ned. Rode Kruis.
Degenen die zich nog niet hebben opge
geven het werk van het Ned. Rode Kruis met
een jaarlijkse bijdrage te steunen, kunnen
dit alsnog doen bij het lid van het plaat
selijk comité, de heer L. de Haan.
schutserie. Over Amsterdam is er liefst een
hele literatuur. En voor wie Frans of Engels
kent, bestaan er uitstekende culturele reis
gidsen, die de hele Benelux omvatten. Wie
reist door kunst en cultuur, en niet alleen
door dennenbosjes en duinen, reist duizend
voudig en door alle eeuwen heen. Die reis
begint bij Uw boekhandelaar en duurt, zolang
ge nog later, in huiselijke rust, lezend ge
nieten kunt.
Zondag 20 September 1953.
Workum (R.K.) Voorm. 7.30 uur Vroegmis.
10 uur Hoogmis. Nam. 3.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 9 uur ds D. J. Spaling.
’s Av. 7.30 uur ds E. J. Beker.
(Doopsgez.) Geen Dienst.
11.30 uur Westhill Kinderdienst.
(Geref.) Voorm. 9 uur
ds H. C. Endedijk.
(Bapt.) Voorm. 9.30 uur ds B. Fabrie.
11.30 uur Zondagsschool.
Heidenschap (Herv.) Voorm. 9 uur ds E.
ds D. J. Spaling.
Ferwoude (Herv.) Voorm. 9
van Ooijen.
Gaast (Herv.)
Ooijen.
Geborengeen.
Gehuwd: Gerrit Bootsma, 27 jr., en Hende.
rika Christina Veldman, 22 jr., beiden te
Workum.
FILMAVOND
NED. RODE KRUIS.
Voor de filmavond uitgaande van het
Ned. Rode Kruis was een overgrote belang
stelling. Meer dan honderd personen konden
niet meer worden toegelaten omdat „Ons
Gebouw” tjokvol was. Besloten is dan ook
om in October nog eens met de aangrij
pende film „Achter de wolken” terug te
komen.
Deze film behandeld het probleem van de
Europese „displaced children”, die na de
oorlog zwervende achtergebleven, verdreven
van huis en haard, veelal ouderloos totaal
verwilderden. De belevenissen van elk dezer
duizenden en duizenden kinderen vormen een
drama opzichzelf. En uit al deze duizenden
drama’s laat Schweizer, de schrijver van
het scenario, de geschiedenis naar voren ko
men van een éénzaam en verlaten Tsjechisch
jongetje,
er
meer
dingen van
de musea
zoeken, feller
buiten vaak is,
mensen en
te kunnen zien.
„Leef duizend levens”, zo noemde de schrij
ver Albert Helman eens een boek over het
lezen van romans. „Leef duizend levens”
zou men ook boven de poorten der musea
kunnen beitelen. Want de kunst van schil
ders en beeldhouwers is duizendvoudig en
de onvermoeibare bevrijder van onze blik
uit de blindheid en het stof van sleur en
gewoonte. En zij vraagt van U niets, dan
wat ge allen bezit: Uw fantasie, Uw ge
voel en Uw aandacht en die dragen geen
hoge hoed en kennen geen ijdele deftigheid.
Men moet niet bang zijn voor musea. Klein
of groot, rijk of arm, luguber-ouderwets of
helder en licht, behoren zij tot ons eigen
leven.
Alleen, men moet de weg kennen, en die
weg gaat langs Uw boekhandelaar. Want
zoals de vernieuwde musea zijn ook de
moderne boeken over kunst en oorden van
kunst: niet dor en deftig, maar helder en
opwekkend, en zoals Weremeus Buning in
zijn befaamde „Ik zie, ik zie wat gij niet
ziet” over kastelen en oude stadjes schreef,
zo kan ook het goede boek over musea en
kunstbezittingen zijn. Vraag er Uw boekhan
delaar naar. Want namen noemen zou slechts
onrecht aan de ongenoemden zijn.
Natuurlijk kunt ge het museum in Uw
huis halen; de moderne reproductie-techniek
stelt U hiertoe in staat en de Nederlandse
drukkers hebben op dit gebied een grote
naam. Maar ge kunt ook het avontuur ver
kiezen en de open weg, op dwaaltocht
langs de kleine stadjes, musea en kastelen
van ons land. Daarvoor zijn dan die een
voudige maar onmisbare kunstreisboekjes van
diverse pluimage, de werkjes van de Heem-
de vorderingen der wetenschap. Daardoor
moest ook aan de nazorg van de patiënten
een steeds groter aandacht worden besteed.
In 1952 verpleegde „Zonnestraal” 585 pa
tiënten; ongeveer driehonderd zijn er thans
in behandeling; de arbeidstherapie wordt met
grote intensiteit toegepast; over het vorige
jaar bedroeg het aantal werkuren niet ver
van de honderdduizend. Gelukkig hielp de
Overheid in de latere jaren steeds beter,
maar zonder talloze persoonlijke offers van
groot en klein zou „Ome Jan” er nooit
in geslaagd zijn, aan zijn levenswerk een zo
grote omvang te geven als het gekregen
heeft.
En door zijn imposante persoonlijkheid voor
al is hij er steeds weer in geslaagd, mensen
uit zeer verschillende kring tot het of
feren voor zijn goede zaak te brengen.
Hij won, lang voordat de betrekkingen tus
sen Vorstenhuis en arbeidersbeweging har
telijk waren, de warme sympathie voor zijn
werk van Koningin Emma en Prins Hen
drik. En de tegenwoordige Leden van het
Vorstenhuis volgen deze traditie: Koningin
Juliana is bereid gevonden als Bescherm
vrouwe op te treden van het huldigingscomité,
dat Jan van Zutphen op zijn 90ste verjaar
dag wil huldigen op waardige wijze.
Het geschenk dat deze nationale figuur
past kon slechts een daad zijn, die zijn
levenswerk ten goede komt. „Zonnestraal”
mist een gebouw voor de recreatie van
patiënten en verpleegsters, een gebouw, dat
tevens tegemoet kan komen aan de eisen
van een goede gelegenheid voor het hou
den van openbare erediensten. Vooral in
de winter is het nogal bezwaarlijk uit het
wat afgelegen sanatorium in het Loosdrecht-
se bos de kerkgebouwen van Loosdrecht of
Hilversum te bereiken. Een gebouw bij het
Sanatorium-complex kan in deze leemte voor
zien en het behoeft geen betoog, welke be
langrijke diensten het zieken en gezonden
bewijzen kan.
Dit is dus het doel, dat het Erecomité voor
Jan van Zutphens negentigste verjaardag zich
heeft gesteld. In het comité hebben 456
personen van allerlei richtingen plaats ge
nomen. Zij achten het een erezaak, de natio
nale figuur Jan van Zutphen op zijn uit
zonderlijke verjaardag een geschenk te .geven,
dat zijn betekenis als strijder voor Neerlands
volksgezondheid op gelukkige wijze tot uit
drukking brengt en dat tevens een wezen
lijke bijdrage vormt tot het heilzame werk,
dat door de tuberculose-bestrijding wordt ver
richt.
Voor degenen die voor dit doel hun steentje
willen bijdragen, zij nog vermeld, dat de
postgirorekening van het Erecomité 43000
is ten name van de heer J. Landman, P. C.
Hooftstraat 180, Amsterdam.
ook heerlijk een beetje griezelig is. Waarlijk
de musea zijn zo somber niet, zelfs niet de
slechte.
Hoe anders zijn in feite de musea van
onze eigen tijd] Ware tempels der muzen,
deze lichtvoetigen, zijn het weer, waar men
blijmoedig en feestelijk wordt, en van nieuwe,
jonge gevoelens doorstroomd. Want wie zich
door de schijn van dorre deftigheid laat im
poneren, vergeet dat kunst vöór alles
fievigd en geconcentreerd leven is
zelfs in de meeste oudheden nog altijd
leven sluimert dan in de blikken en
alledag. Dat men juist naar
moet gaan, om het leven te
en stralender dan het daar-
en om met nieuwe ogen
dingen, het andere en zichzelf,
Er wordt de laatste tijd nogal eens
klaagd, dat de eerste liefde voor de Christe
lijke school is verflauwd en dat het mee
leven vermindert. Zou dat waar zijn? We
hopen dat de collecte, die de volgende week
wordt gehouden, zal tonen dat de sluimerende
liefde weer gaat bloeien en dat het oude
vuur nog aanwezig is.
Het is nu 75 jaar geleden,
in ons land de voorstanders van het Chris
telijk onderwijs in actie kwamen voor het
volkspetitionnement; en uit die grote actie
is de Unie voortgekomen. Het jaar 1953
is dus een herdenkingsjaar. Laten we nu
doen wat we kunnen om een goed resultaat
te bereiken.
Liefde voor het Christelijk onderwijs en
plicht der dankbaarheid voor wat door God
is geschonken, moeten ons dringen ook dit
jaar te werken en te bidden voor onze
scholen met de Bijbel.
Het plaatselijk comité besloot de binnen
komende gelden als volgt te verdelen:
Nederl. Herv. School 25 pCt.
Gereformeerde school 25 pCt.
Kleuterschool 30 pCt.
Chr. Scholen in het Rampgebied 10 pCt.
en de Uniekas eveneens 10 pCt., opdat
deze werkzaam kan zijn voor de algemene
belangen van het Chr. onderwijs.
Namens het locaal-comité,
J. KOORNSTRA
In een heel officieel, degelijk
boekje staan alle musea
getekend. Het zijn er
tig, grote en kleine, en dan de particu
liere verzamelingen nog niet eens meegeteld.
Er zijn nationale kunstpaleizen onder, zoals
het wereldberoemd Rijksmuseum, maar ook
kleine, verloren oudheidskamers, ergens in
Wormerveer of Zaltbommel. Zij liggen er
dan aan stille oude straten en er klopt
soms zo zelden iemand aan de deftige deur.
En toch bewaren zij tezamen binnen hun
muren vrijwel alles, wat er in ons land
aan kunstwerken en schatten van het verleden
voor een ieder te bezichtigen is. Zij wachten
daar maar, en wachten ook op U.
Want zeg mij eens, wat is U eigenlijk een
museum? Vindt ge het maar een somber
en plechtstatig gebouw, waar het muf ruikt
en waar men, door vergramde suppoosten
bewaakt, alleen fluisterend op zijn tenen
mag lopen? Waar men deftig en uitgestre
ken, omdat het nu eenmaal zo hoort, langs
vitrines sluipt, waarin een dorre hand alles
wat oud is zorgvuldig heeft uitgestald, en
waar het eerlijk gezegd om te gapen zo ver
velend is? Kille ruimten, dodelijk van eer
biedwaardigheid, waar geen lach mag klin
ken en het leven, het tintelende leven, ver
te zoeken is?
Laat mij U dan met de hand op het hart
verzekeren, dat dit een legende is, die zoals
elke legende ook wel op een spoortje waar
heid berust. Want ik ken ze nog wel, die
mistroostige gruwelkabinetten en rommelzol
ders, waar alles plechtig ligt opgebaard, of
staat te verteren, waar oude families geen
weg meer mee wisten de kurassen en
musketten, de familieportretten, zeven en
twintig opgegraven potscherven, de nooit ont
brekende oude brandspuit en het zwaard van
de scherprechter; als het een beetje wil ook
nog de vergeelde foto’s van het gouden ju
bileum der Gemeente-reiniging. Maar zij ster
ven langzaam uit, en zelfs dat stemt mij nog
wel eens weemoedig. Want men kan er
weer zijn als de kinderen, die schelpjes zoe
ken op het strand en schatten vinden tussen
de 'rommel op zolder, waar het donker en
Hindeloopen (Herv.) Voorm. 9.30
’s av. 7.30 uur ds I. P. C.
geestelijk verzorger luchtmacht van ’s.Gra-
venhage,
(Geref.) Voorm. 9.30 uur ds v. d. Plaat
van Oudega. Nam. 2 uur Leesdienst.
(Doopsgez. )Voorm. 11.30 uur Kinderdienst
ds Nielsen, ’s Av. 7.30 uur ds Nielspn.
uur
van
