ERFSKIP
1
WORKUMER KRANT
Nieuws- en Advertentieblad voor de gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
S52SS3SS23S2SS3S33S83
^SSSSS'SSS'SSSSZSSSSSSS
BEL 170
■54
Zaterdag 6 Maart 1954
No. 9
77ste Jaargang
WARKUMS
De bilêstingen yn it forline V (slot)
FRISO.
plaatseluk nieuws
1.
Wv moasten it nou sa mar litte. En dan yn nije wike hwat skriuwe
oer„Warkum, de stêd sünder nammebuordtsjes'.“
Fryske Brief XXXVIII.
Hwat jin de léste tiid opfalt, is it great tal adfortinsjes en oanplak-
biljetten, hweryn folk frege wurdt troch Ryks- en gemeenteynstel-
lingen, troeh greate maetskippijen en bidriuwen.
En nou sille wy noch mar swije oer de adfortinsjes fan leger en float,
hwer ’t dan oarnaris ünder stiet: „Maak dat je er ook bij komt."
Dat oangeande soe men al sizze dat der sa troch de tiid hinne gans
foroare skynt to wezen. Hwant eartiids moast men al tige béste papieren
hawwe, of in fikse kroade koe ek, om hjir of der yn to kommen.
Neffens de kranten wurde der frege: Pelysjes; folk by ’t spoar en by
de tram yn Amsterdam en tal fan dat soarte bidriuwen mear.
Nou soe men hast miene, dat hjir yn üs lan, hwer ’t wy sahwat op 'e
skerte sitte, en hwer 't tüzenen emigrearje, folk genöch to krijen wêze
moat.
Mar soks skynt dochs net it gefal, hwant hwerom steane der dan
eltse amerij adfortinsjes in de kranten
Wol de jougerein gjin fêst baentsje mear? Fiele hja harren dan faeks
tofolle boon? Of bitankje hja der foar om it Ongeregelde libben hwat oan
in bulte fan dy baentsjes lést sit? Of oars: Fortsjinnet dat soarte wurk net
genöch en kinne hja earne oars mear fortsjinje?
Ja, ik wit der neat fan hear, mar ik haw dy miening alris forkün-
digjen heart.
It wol my mar min oan. Der wurdt oarnaris in hiele bulte sein, hwer
‘t de lommerd gjin sint op jowt. As ik sa foarennei ris mei jonge minsken
oan ’e praet reitsje, fornim ik wol, der binne forskate ünder, dy‘t minlike
graech hwat mear festichheit hawwe wolle as dat hja nou hawwe. Sa krige
ik ek manich kear to hearren, hja hawwe al op ünderskate fan dy adfor
tinsjes skreaun. Waerden foar de keuring reppen en moasten in soarte fan
eksamen dwaen.
Doch nei in wike manich krigen hja in briefke thüs, dat hja net ge-
skikt wiene foar it baentsje hwer ‘t hja om frege hiene.
Fikse, soune jongkeardels, soun fan liif en lea, mei bannen oan ‘t liif
dy‘t fan oanpakken witte, op ‘e skealjes fan de „psychologie" woegen mar
tó licht bifoun.
len sa‘n jongfeint sei„Alear wie ‘t sa, as men jin mei jins bannen
rédde koe, dan helle men it ‘n hiel ein. ForstÊn fan it wurk hwat men to
dwaen krige, och dat kaem fansels. Hjoed de dei is‘t sa, de hannen komme
twad. Men moat nou in heale abbekaet wêze om alle fragen dy‘t jin dien
wurde, to bianderjen Foar it ülderminste baentsje wurde al de nedige
akten frege."
Sa slim sil ‘t dochs wol net wêze, tocht ik by my seis. Dat men eltsen-
ien net sa mar sünder mear oannimt, lit him wol tinke. Mar ik leau dochs
dat de jongfeint net alhielendal üngelyk hat. Hwant hwat is ‘t gefal?
'k Lés yn in krante dat hy in greate maetskippij, hwer in bulte folk
nedich is, fan eltse tsjien gegadigden mar fjouwer oannommen wurde. Seis
fan de tsjien wurde öfwizen. Sadwaende is de kans om in baentsje to krijen
ek al net sa botte great en is it as mei iens dudlik hwerom wy eltse wike
dy adfortinsjes léze.
Mar de kans is yn elts gefal noch aerdich greater, as om gemeente-
boade to warden yn Baerderadiel. Foar dat iene baentsje binne mar leafst
512 leafhabbers.
It sil foar dat gemeentebistjür in hiele toer wurde en siikje der de
alderbêste üt.
o
1
o
V,
1
_Vo
61/.
3V,
Verschijnt eenmaal per week
Administratie 45
en
nga
dt
it
ws-
urs
BURGERLIJKE STAND
ion.
turf,
I
J.
wen» Fe. T. GAASTRA Br.
Boekhandel en Drukkerq, Workum
Advertentietarief: 7 cent per tn.tn.
Advertenties van buiten Friesland 9 ot. per m.m.
Contracten volgens algemene regeling
aar
van
mg.
:erk
niet
niet
OPENBARE LEESZAAL TERUG IN
BOVENGEDEELTE WAAGGEBOUW
:rk-
van
to
Th.
mse
ndje
be
vaar
ive-
laar
einq
erde
wat
sten
zich
en
K.
Abonnementsprijs: t 1J5 per kwartaal
per post f 2.50 per halfjaar
tgte
eter
huis
letje
mud
nid-
svaze
ndat
ge
kort
>veel
he-
een
lalve
af-
tge.
re.
drie
als
laas,
vin,
wis
dien
auis,
ond.
ein-
do
en
men
bin.
Iers
heid
jen-
so.
uwe
>l>eni
?ren
nik.
'«L
igs-
tjes,
na-
>opt
Do
jren
met en zonder chauffeur
Uitgave
0
0
1
o
1
o
V,
V,
o
9
Ook Uw adres
voor grote en
kleinere ritten
NOORD D 61
IJEME DE BOER, Autoverhuur
WORKUM. Benoemd tot onderwijzer aan
een bijzondere lagere school te Franeker
onze vroegere stadgenoot, de heer F. Koorn-
Stra, thans te Britsum.
Gemeente Workum
Van 25 Febr. tot en met 3 Maart 1954
Geboren: Feikje Sjoukje, dv Doekele Haag-
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaafl
van dit keu
en wil de 'prettige vorstand
er steeds was, nu bij het
mej. Visser niet alleen
maar ook met
en
Kooistra en 1’
dv L. Veldstra en 1
Hendrik, zv H. Valk en
Gehuwd en Overleden:
D. Boven (L’warden)K. D. Mulder
v. L. Dijkstra (Wier)
Er wordt gespeeld in het Stationskoffie-
huis van 37 uur.
Telefoon Redactie en
Postrekening 82259
O.D.I. 1
J. IJberna 1
Dr. L. ,E. Meijer 1
E. D. de Boer
D. v. d. Goot
K. Meijer
M. Rozendal
W. v. Terwisga
B. A. Bouma
S. IJntema
G. Faber
Gemeente Hindeloopen
Maand Februari
Geboren: Elisabeth Margaretha dv J. Dikkes
St. de Vries (3 Febr.); Johannes, zv S.
H. Vrijenhoek (12 Febr); Antje,
B. Aukema (20 Febr); Roelof
R. Smith (28 Febr)
geen
gerechtigd aan deze wedstrijden deel te nemen.
Het programma voor Zaterdag luidt:
j H. Blokker (L’warden)Tj. Haitjema (Wijckel)
i M. Jaasma (L,wadden)L. E. Meijer (Koudum)
E. Ploegh (L’warden)H. Kramer (L’warden)
D. Hokwerda (Oosthem)E. D. de Boer
(Workum)
1
.9
aan
een tweetal recente
SCHAAKNIEUWS
Vorige week Vrijdag speelde O.D.I. 1
haar vierde competitiewedstrijd voor dit sei
zoen, tegen Franeker 1,
Overeenkomstig de verwachtingen werd dit
een Workumer overwinning
De gedetailleerde uitslag luidde:
Franeker 1
v. d. Loon
O. Brandsma
R. v. d. Berg
P. D. Tiemersma
J. H. Bakker
J. Tigchelaar
W. v. d. Berg
B H. Miedema
P. Blaauw
R. v. d. Berg Gzn 1/,
In het komende weekend komen de spelers
van Drachten 1 op bezoek. Zes partijen wor
den Vrijdagavond gespeeld, de overige vier
partijen op Zaterdagmiddag. Dit belooft een
spannende wedstrijd te worden, want beide
10-tallen hebben nog kans om in de le klasse
Friese Schaakbond als tweede te eindigen.
Ook is er nog een theoretische kans op het
kampioenschap, wanneer Philidor 3, in haar
laatste wedstrijden (tegen Franeker en Heeren-
veen) nog punten zou verspelen.
Eveneens a. s. Zaterdag 7 Maart wordt In
Workum de vierde ronde gespeeld voor de
wedstr-’d pereenlijk kamploen-ehep van Frloo.
land, Twee loden ven O. D, 1. alju dit |aar
r
Inzending van advertenties uiterlijk
Donderdagsmorgens, familieberichten desnoods
Vrijdagsmorgens voor 10 uur
pe, gie 21/9 pCt yn de skatkist.
'Sa witte wy nou hoe’t Fryslên in pear
hindert jier lyn bilgsting bitelle hat. Wy
witte ek dat Fryslên sünt de frijwillige
bilêsting forheging yn de djüre tiid fan
graef Leicester (tachtich jierrige oarloch) al-
tyd yn forhalding ta it ynkomtnen fan de
qare provinsjes, fiersten-to-folle bilêsting oan
(Je Republyk bitelje moast. Mannen as Prof.
N. Ypey, heechlearaer yn de wiskunde oan
de Frentsjerter akademy en Jr. Philippus
Vggelin van Keerbergen hawwe dat mei wiid-
weidige bisifer[ngs oantoand, mar de re
kesten fan de Steaten fan Fryslên hiene gjin
sukses. It soe in forhael op himsels wurde,
njar wy hSIde op. De saek is forjierre en
wy krije us jild dus dochs net werom.
van dit gebouw, tnanr
van Gemeentewerken, de
een hartelijk woord
sma en Dieuwke Kok.
Gehuwd en overleden: Geen.
instelling zou zijn, waarnaar de jeugd voor
bepaalde serieuze interesses verwezen kan wor
den en hij hoopte dat er dan ook van die
populair wetenschappelijke werkjes, in ’t bij
zonder geschikt voor de (rijpere) jeugd te
vinden mochten zijn.
Mevrouw Quarles had de uitnodiging om
deze middag hier aanwezig te zijn, bij
zonder op prijs gesteld, want ze had aan
Workum zo ontzettend veel herinneringen,
waarvan de aanwezigen enkele opgenoemd
kregen, welke eerst niet zonder ontroering,
maar later met een verrassende openhartig-
hied medegedeeld werden. ,Het hier geleer
de Fries is nog altijd de taal, waarin spr.
zich het liefst uitdrukt. Enkele voorvallen
uit vroegere jaren werden met kleur en
verwe (natuurlijk van HeiteUnse bodem) ge
memoreerd. Trouwens ook in haar tegen
woordige betrekking als lerares aan een land-
bouwhuishoudschool Bleek nog wel eens wat
te beleven te zijn, waarin ook al weer van een
invloed uit Workum sprake was. Hoewel er af
en toe smakelijk gelachen werd, wilde nie
mand de bewering dat de Leeszaal voor deze
opgroeiende jeugd juist zoveel te betekenen
heeft, in twijfel trekken; daarvoor spraken
de opgedane ervaringen een te duidelijke taal.
De belangstelling voor de Leeszaal (vooral
onder de jongeren) levendig te houden, is
de taak van het bestuur en spr. hoopt dat
dit in Workum een volkomen welslagen
mag worden.
Ds. Hofman had de Workumer Leeszaal
nooit in haar oude gedaante gekend, zodat de
eerste indruk voor hem niet erg imponerend
was, maar alras bleek dat het uiterlijk ook
in dit geval niet een afspiegeling was van
het innerlijk. Nu thans weer een waardiger
onderdak is gevonden, wenste spr. namens
de plaatselijke predikanten het bestuur toe,
dat de Leeszaal tot verdere bloei mag komen.
Nadat de voorzitter de sprekers stuk voor
stuk bedankt had, richtte hij zich tot mej.
Visser, aan wie de Leeszaal zoveel te danken
heeft, daaraan herinneren telkens de notu
len van de jaarvergaderingen als ze op deze
of gene verbetering even de aandacht ves
tigde. Voor de serieuze opvatting van haar
taak, die veel verder cing dan de vastgestelde
uren, heeft spr. niets dan lof en nu het
afscheid daar is, meende het bestuur aan z’n
dank tevens uiting te moeten geven door
hierbij een Smymakleedje aan te bieden,
dat naar hij hoopt, nog vaak zal herinneren
am die tijd tussen de boeken doorgebracht.
De opvolgster, die de haam reeds gemeen
heeft, moge zich hier spoedig thuis voelen
en we vertrouwen, na de eerste kennismaking,
ook stellig dat zij haar werk met een zelfde
ambitie zal üitvoeren, aldus spr.
Mevrouw Visser verklaarde daarop dat ze
natuurlijk haar best zal doen en hoe moeilijk
het ook moge wezen om haar voorgangster
geheel te vervangen, ze zal graag in haar
voetsporen verder gaan.
Terloops had de voorzitter nog meegedeelj
dat er binnenkort een ledenvergadering zal
worden gehouden, waarin dan twee nieuwe
bestuursleden gekozen moeten worden, want
de penningmeester, de heer E. de Roest,
en spreker zelf als voorzitter, wensen dan,
af te treden om hun plaatsen aan jongere
krachten over te dragen. Een vrij radicale
vernieuwing dus, die eigenlijk niet aan deze
vreugdevolle heropening vastgekoppcld behoef
de te worden, maar enfin, ’t is misschien ook,
het beste bewijs van vertrouwen in can
minder kommervolle toekomst.
I voor de Zuidwesthoek was en tenslotte dat
de persoonlijke oordeelsvorming nogal iets
te wensen overliet. Het bestaan van een
plattelandsleeszaal te Workum, de eerste in
ons land (tot voor kort trouwens nergens,
behalve in Friesland voorkomend) was de
schrijver blijkbaar ontgaan. Aan het hele
leeszaal wezen en de vrijwel op elk dorp
bestaande particuliere of verenigingsbibliothe-
Ds. Idema had i ken was trouwens te weinig aandacht besteed,
elders aanvaard, I Een verheugend feit is dat er binnenkort
een rijksregeling tot stand komt, die voor
de leeszalen gunstiger perspectieven opent
en dan zal aan de verhouding zoals die steeds
tussen Sneek en Workum geweest is, sanctie
worden verleend, dus dat is een mooie er
kenning voor de goede regeling, die hier
van begin af aan werd toegepast. Natuurlijk
zullen tegenover de gunstiger bepalingen ook
•tekere voorwaarden staan waaraan voldaan
moet worden, maar deze zullen zeker niet
te bezwaarlijk zijn. Voor opleiding tot hulp-
assistente in de leeszaal komen straks bijvoor
beeld ook meisjes in aanmerking die een
u.l.o.-opleiding genoten hebben. Het bestuur
van de V. O. L. F. is gevoelig voor de zo
net uitgesproken woorden van dank, hoewel
wetend dat z’n hulp ontoereikend was, doch
toen niet groter kon wezen. Niets liever dus,
dan dat dit met de nieuwe regeling beter
kan worden en ter gelegenheid van deze
terugkeer in het zelfs uitgebreide interieur
van dit mooie Waaggebouw, zou het bestuur
graag een blijvende herinnering willen aan
bieden, in de hoop dat aan daartoe ge
schikte wensen tegemoet kan worden ge
komen.
Mej. Vonk, directrice van de Leeszaal te
Sneek, wenst daarna het bestuur geluk met
het weder in gebruik nemen
rige gebouw
houding die
afscheid van mej. Visser niet alleen met
waarderende woorden, maar ook met een
tastbare herinnering, tot uitdrukking bren
gen.
De heer Tj. Meijer, verbonden aan de
Leeszaal te Veendam, zegt dank voor de
eerste opleiding die hij hier genoten heeft
en die de aanleiding is geweest, dat hij
nu de baan gevonden heeft, waarnaar z’n
grote belangstelling uitging. Voor alle on
dervonden steun van mej. Visser en trou
wens voor haar gehele optreden, had hij
een aardige vorm gekozen om een vriendelijk
woordje te zeggen, ’t Was ongetwijfeld de
meest ongedwongen toespraak van deze mid
dag.
De heer Breukelaar sprak er z’n ver
heugenis over uit, dat er voortaan ook een
26 Febr. De verhuizing van de in
ventaris van de Openbare Leeszaal heeft
deze week haar beslag gekregen. Het in
terieur is intussen weer wat opgeknapt en
het rommelvertrek van voorheen, is nu ook
een keurig appartementje geworden, waar
straks de leestafel met verschillende dag-,
week-, opiniebladen en tijdschriften wel spoe
dig weer in trek zal raken. Dit is een be
langrijke uitbreiding, omdat dan het vroegere
zaaltje alleen als uitleenbibliotheek gebruikt
zal worden en dus de boeken voorraad over
zichtelijker kan worden opgeborgen, terwijl
in de nieuwe afdeling de lezers zich onge
stoord in hun lectuur kunnen verdiepen.
Dht liet voorheen wel eens wat te wensen
over, hoewel onnodig rumoer ook toen wel
voorkomen werd, maar door het vragen en
geven van inlichtingen, het komen en gaan
van bezoekers, werden de lezers toch ge
makkelijk afgeleid door die uiteraard hinder
lijke en onrustige drukte. Neen, hoe men het
ook bekijkt, de leeszaal heeft zich enkele
jaren moeten behelpen, maar bij haar terug
keer is de inrichting gerieflijker dan men
Ooit had durven dromen. Een zeer prac-
tisch, eigenlijk onmi baar meube'stuk, waar
mee het kleine zaaltje verrijkt was, bleek
een keurige courantenstander te zijn, ver
vaardigd door een van de bejaardste, plaat
selijke timmerlui, de heer C. Gielstra, die
daarmee toonde nog immer interesse te heb
ben voor zaken het algemeen welzijn rakende.
Die verhuizing is aanleiding geweest tot
deze officiële heropening, waarvoor een be
perkt aantal uitnodigingen zijn verzonden,
omdat men deze samenkomst ’t liefst in de
vernieuwde omgeving wilde houden, ook al
ter vermijding van extra.kosten, aldus de
voorzitter, de heer IJ. Oosten. Want dat
de kosten van begin af aan een voortdurende
zorg zijn geweest, daar werd geen geheim
van gemaakt. Behalve het bestuur zag ook
de V. O. L. F. graag dat aan deze herope
ning een min of meer feestelijk cachet werd
gegeven, omdat zodoende weer even de aan
dacht op de Openbare Leeszaal gevestigd
zou worden en ze terecht weer eens in het
middelpunt van de belangstelling zou komen
te staan. Financiële steun en medewerking
is zowel van de gemeente, ..als van de Lees
zaal te Sneek en de V. O. L. F. te Leeuwar
den ontvangen, terwijl ook steeds door de
P. W. Jansen.stichting een zeer gewaardeerde
bijdrage werd afgestaan. De secretaresse werd
verzocht aan dit stichtingsbestuur een brief
te zenden, waarin een korte samenvatting
van deze bijeenkomst kon worden gegeven
en de dank voor de belangrijke en jarenlang
genoten subsidie tot uitdrukking komt. Ook
plaatselijk kon steeds op een subsidie van
van de Werkliedenvereniging „Helpt Elkan
der” en van het Nutsdepartement gerekend
worden. Toch moest nog herhaaldelijk een
beroep op de V. O. L. F. gedaan worden en
dan werd het petekind, zoals we onze lees
zaal wel mogen betitelen, niet verwaarloosd.
Integendeel, daar had men begrip voor deze
ook daar niet onbekende verschijnselen en
deed men wat gedaan kon worden.
Hoe belangrijk de financiële steun ook moge
wezen, de morele steun van predikanten,
onderwijzers, jeugdleiders, kortom van allen
die de waarde van een leeszaal beseffen,
kan niet gemist worden, omdat zij de mensenj
zijn, die de belangstelling voor dit werk
gunstig kunnen beïnvloeden. Voor de mede
werking, die de pers, en met name de plaat
selijke krant „Friso” steeds bereid was te
geven door haar kolommen voor diverse
mededelingen beschikbaar te stellen, wilde
de voorzitter z’n erkentelijkheid ook even
met nadruk uitspreken. In de toekomst zal
dus ook de .morele steun van enorme be
tekenis zijn om de Leeszaal die plaats te
laten benaderen, welke haar toekomt.
Bovendien is van particuliere zijde ook
door verschil'ende boekenschenkingen het be
zit verrijkt. In den beginne al doordat de
Nutsl'esbibliotheek haar werkzaamheid toen
meende te kunnen beëindigen en al haar
boeken o'erdroeg, terwijl later door wijlen
de heren J. Boonstra en L. H. Bogtstra nog
verscheidene belangrijke bo-kwerken zijn af
gestaan, De medewerking van het gemeente
bestuur was reeds genoemd door het wederom
beschikbaar stellen
ook de Directeur
heer H. Wiersma, komt
van dank toe voor z’n aandeel in de keurige
huisvesting, terwijl tevens dank werd ge
bracht voor de ontvangen bloemstukken.
Spr. heeft de voorgeschiedenis niet tot in
de finesses meegemaakt, maar weet wol mee
te delen dat de eerste besprekingen omstreeks
1919 gehouden zijn tussen Jhr. Quarles van
Ufford, de toenmalige burgemeester van Wor
kum, dokter Landman en dominee Idema.
Eerstgenoemde heeft zich later wegens ernstige
ziekte uit dit werk moeten terugtrekken,
maar z’n echtgenote (ook thans aanwezig)
heeft daarna jiet secretariaat waargenomen.
Dokter Landman is na de eerste wereld
oorlog als slachtoffer gevallen van de toen
heersende Spaanse griep en
intussen een beroep naar
zodat er van de oorspronkelijke voorstan
ders niemand in het bestuur kwam, toen de
eigenlijke oprichting een feit werd. Het hoog
gestemde optimisme van Dr. Hertzberger van
Sneek had z’n uitwerking niet gemist, al
liep het met diens voorspellingen van subsidies
wel even anders, maar toch wist hij steeds
de opkomende bezwaren weg te redeneren.
In het eerste bestuur kregen zitting, be
halve genoemde secretaresse: mevrouw Quar
les, vier predikanten en twee hoofdonderwij
zers.
Van Jegenen die voor en na de functies
van voorzitter, secretaris, penningmeester en
bibliothecaresse hadden waargenomen werden
alle namen genoemd. Aan de langste voor-
zittersperiode van Ds. I. Hulshoff had spr.
nog de levendigste herinneringen en ook de
trouwe penningmeester, wijlen de heer P.
Gaastra, verdiende grote bewondering voor
z’n onuitputtelijke doorzettingskracht in de
vaak moeilijke situaties. Na de benoeming
van mej. T. Visser als bibliothecaresse, in
een tijd dat de betekenis van de Leeszaal ook
meer gewaardeerd werd, zijn langzamerhand
allerlei verbeteringen tot stand gekomen en
aan haar ongeveer 20-jarig beleid is dan ook
veel te danken, doch hierop wenst spr. na
de bezichtiging van het interieur en het nut
tigen van een kopje koffie met bijbehoren,
nog even terug te komen.
Burgemeester Russchen verklaarde zich op
gelucht, nu bleek dat het gemeentebestuur
geen verwijten werden gemaakt, zowel van
wege het verdrijven uit de Waag tijdens
de restauratie van het stadhuis, als van
het afhandig maken van de bibliothecaresse
en spr. hoopte dat de Leeszaal een belangrijk
aandeel mocht hebben in de culturele verhef
fing van onze plaatselijke gemeenschap.
De heer Scholten, sprekende in 't Fries
namens de V. O. L. F., merkte op dat hij
ambtshalve met allerlei geschriften in
■•aking komt en zo ook
publicaties over de Zuidwesthoek in handen
kreeg. In één van deze stond o.a. dat de
bevolking niet veel las, meer belangstelling
had voor streekbladen dan dagbladen, dat
Workum het natuurlijke verzorgingscentrum
Wy wolle nou ta bislut noch in oer-
êjuch jaen hwat üs foarfaers fierder op-
bringe moasten. Wy gean der by koart om
’e hoeke omdat üs forhael oars te lang
wurde soe.
In oansjenlike bilêsting wie dy op it ge-
mael, dat wol sizze dat foar allerhande
mealde waer as fan rogge, boekweit, weet,
earten, beannen ens., dy’t fan büten yn-
fierd waerden, in bipaeld bidrach bitelle
wurde moast. Ek foar it meallen seis moasten
de molenaers, öfhinklik fan de greatens fan
har mole, skatting bitelje, sadat hja, om de
kontröle makliker to meitsjen, nachts tus-
ken 4 en 8 üro net mealle mochten.
It Beestrael moast foar it slachtsjen fan
fé bitelle wurde. Soe faeks yn dy tiid it
bigryp „slükje” üntstien wêze?
Der wie hiel hwat waer, der’t by ynfier
fan büten bilêsting foar bitelle wurde moast
„impost”, dus in soarte fan ynfierbilês-
ting. Greate smokkelaffaires wiene der fansels
it gefolch fan. Op 10 Maert 1726 waerd dan
ek oanbistege it bouwen fan in stiennen
hüs oan it ein fan it Soal „tot weering
der smokkelarij”. Fan dy waer neamme wy
kofje, thé, tabak, dranken, salt,
specerijen en folie net genöch.
’t Waechrjucht moast foar alle waer, dy’t
by it gewicht forkocht waerd bitelle wurde.
De waech wie it plak der’t soks barde. By
al dizze bilêstingen rinne de bigripen ac
cijnzen en omsetbilêsting trochinoar.
Minsken moasten, as hja büten de pro-
vinsje reisgje woene, it s.n. passag-jild bi
telje. Dit jilde ek foar fé en guod. Men wist,
lyk as nou, oeral hwat üt to slaen.
By forkeaping fan fêstichheden moast 21/,
pCt. omsetbilêsting opbrocht wurde, de s.n.
40ste pinning.
Bikend is ek it feit dat de amtners har
baentsje foar grou jild keapje moasten: foar
eltse funksje wie dat bidrach krekt fêststeld.
Mar wie dat ienkear klear, dan wie men
üt ’e niten. In frjemd wurd, it aequivalent,
moast dizze ynstelling wettigje.
Segeljild foar kontrakten, testaminten, ens.
wie ek yn dy tiid in gewoan bigryp en hwat
Wy tsjintwurdich successyrjocht neamme, hie
doe de natnrne fan it Kollaterael. By in erf-
Bkip, der’t gjin rjuchtlinige erfgenamten w{6-
