l
I
Fa. H. WIELINGA
WORKUMER KRANT
l
ACTETASSEN
Nieuws- en Advertentieblad voor de gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
I
I
I
IJEME DE BOER, Autoverhuur
met en zonder chauffeur
Beatrixoord
Onze nieuwe Plaatjesserie
begint in dit nummer
BEL 170
ARTIKELEN
voor de
SCHOOLJEUGD
No. 35
77ste Jaargang
Zaterdag 4 September 1954
V,
De Speciaalzaak voor lederwaren
FRISO.
Hallo, luiDa’s
De school begint
Wijde Burgstraat Sneek
U zult daarin kennis maken met de familie Hand en haar kroost,
waarvan Duimelot de hoofdpersoon is. Likkepot, Lange Jaap,
Ringeling en ’t Kleine Ding completeren het vijftal en wat zij zoal
meemaken komt voortaan elke week in de Friso”.
Al
aardig om met jullie kennis te maken, maar als
Duimelot nu maar geen domme dingen uithaalt, dan rooie we het
wel met elkaar!
Fryske Brief LXII.
Immen hat my in kranteknipsel stjürd. Hwa wit ik net om ‘t er gjin
namme en ek gjin adres op stie. Likemin kin ik nei gean üt hwat
krante it is en dat spyt my al hwat. Miskien wol de man dy't myn
adres wit, sa goed wéze my dat efkes op to jaen. Graech myn tank
foar de muoite.
En nou dat kranteknipsel. It is net sa graet en derom skriuw ik it
mar oer.
„De gemeenteraad van Workum heeft met 5 tegen 4 stemmen
besloten de straten van Friese namen te voorzien. B. en W.
gaven de raad in overweging, ten einde tweetalige straatnaam
borden te voorkomen, voor iedere Nederlander begrijpelijke
namen te kiezen. De meeste raadsleden gaven evenwel de voor
keur aan specifiek Friese namen.”
Aid nijs, sil der faeks sein wurde kinne. Hwant hwat hjir skreaun
stiet, wisten wy ommers al lang. Nou ik moat mar earlik wier sizze hjir
stiet foar my hwat nijs yn. Dat it rapport mei fiif tsjin fjouwer stimmen
oannomen wurden is, wist ik ek. (Krekt mei de hakken oer de sleat dos.)
Wy hawwen ek léze kinnen, dat B. en W. en de minderheit fan de rie it
leaver oars wollen hiene. Mar kriget Warkum, Fryske strjittenammen, sa
as hjir boppe stiet? Hwa't soks mient, is fier mis. It mei dan faeks hwat
op Frysk lykje, mar dat binne dy nammen dochs lang net. Fierwei de
measte nammen binne „echt Warkumers".
Gean mar nei: „Algeraburren", sizze deWarkumers. Yn't Frysk soe't
wêze „Algerabuorren". En sa binne der mear foarbylden to neamen.
Hwerom ik hjir op wiis? 'k’Sil 't jimm' sizze. Fan ünderskate Fryske
gemeenten haw ik hjir de rapporten lizzen. Gemeenten hwer ’t men mei
sa’n hündert sawntich nammen to dwaen krige. Nou sjogge wy datinkelde
gemeenten allinmar Fryske nammen keazen. Garen, yn it iene plak Hol-
lanske- en yn in oar plak Fryske nammen. En ek gemeenten hwer ‘t twa
nammen op in buordtsje steane, twatalich dos.
Hwat is nou it forskil tusken al dy oare gemeenten en Warkum? Hiel
dea ienfaldich dit: Gjin Fryske-, gjin Hollanske nammen, mar de nammen
sa ‘t dy fan slachte op slachte oer gien binne. Warkum is him selsbleaun.
Der soe oer de strjittenammen noch hiel hwat mear to skriuwen
wêze, doch dat moat dan letter marris. Wy sille dan mei iens in stikmanich
rapporten fan oare gemeenten, neist dat fan Warkum lizze.
En nou ta bislüt noch in oar praetsje. In ftld-Warkumer hat my in-
kelde dingen tasein foar de Uitstalling fan 20/25 Sept. Nou krige ik in brief
fan him en hy skriuwt: „Jimme kinne it wol krije to broken, mar ik wol
it net oerstjüre. As it faeks weirekket of stikken, bin ik it kwyt. It moat
hjir by my wei helle en ek wer to plak brocht."
ïk haw der fuortynienen op werom skreaun, dat ik it spul helje en
wer by him thus bring.
Mochten der faeks mear minsken om ütens wêze dy't sa tinke, litte
dy efkes in briefke skriuwe. It sil dan al m01 gean moatte as wy it spul
net yn Warkum krije. Ja, fanseis it moat gjin alderwetsk kammehet, hoek-
spine of oar net to tögjen spul wêze. Soks wurdt lis to mSnsk.
Mar, en tink der foral om, net oan ‘e léste wike ta wachtsje.
Wolle wy dan sa mar ófprate?
Venobpnt eenmaal per week
Uitgave
Telefoon Redactie
BURGERLIJKE STAND
Gemeente Workum
V
te
F. M.
zv
v es
meer
van-
KERKDIENSTEN
Verkrijgbaar in
GAASTRA’S BOEKHANDEL
nam.
PLAATSELIJK nieuws
nam.
ds
’s av^
en
■MHmUM
AboBBiiMMiiaprqit i Ltó jmv IrwiMad
per pwt f 2.5Ö per halfjaar
i
nengeur
men
enkel lid
de in-
aan
l
WORKUM. Bero pen bij de Baptisten Ge
meenten WorkumMakkum, Ds. G. Visser te
Harlingen,
van: Fa. T. GAASTRA Bz.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
9.30 uur ds
’s Av. 7.30
Advertentietarief7 cent per m.m.
Advertenties van buiten Friesland 9 et! pet m.m;
Contracten volgens algemene regeling
inrichting voor mo-
chjrurgische therapie
Inzending van advertenties uiterlijk
Donderdagsmorgens, familieberichten desnoods
Vrijdagsmorgens voor 10 uur
Van verslagen, berichten enz, gaarne
spoedige opgaaf!
NOORD D 61
Ook Uw adres
voor grote en
kleinere ritten
1
programma is een programma
voor een
een hoge-
uur en
waar het om gaat, totaal heeft gewijzigd.
Dat zal elk lid van de vereniging „Beatrix
oord” met ons eens zijn.
En dit aannemende, zal men
ons van
nu
nieuwe
de personeelskwestie;
zaken dat het ,te
zijn dan elders is on
gewraakte beweringen niet aan.
Zoals trouwens dit hele rapport vgn de
commissie Bronkhorst een erg onzakelijk en
vooringenomen indruk maakt.
Oosterwolde (Fr.), Augustus 1954.
Mr. G. A. BONTEKOE.
(Van redactiewege aanzienlijk bekort).
uur en
verwaarlozen, al geneest een
sneller of langzamer door.
leken nog duidelijker bezwaar
de commissie
en III
if.sfPoT «erme o:no
en Administratie 45
Postrekening 82259
A. Smit, Leeuwarden
Gebr. Draaisma, Piaam
P. Westerbaan, Leeuwarden
S Hovinga, Leeuwarden
C. van Leer, Lippenhuizen
P. Frölich en Zn., Harlingen
Do begroting van de architect van
van
te Leeuwarden,
Inmiddels is
inschrijver gegund.
2 uur
aan de
van twee
Van 27 Aug. tot en met 2 Sept. ’54
Geboren en Gehuwd: Geen.
Overleden:: Hessel IJedema, 61 jr.
Workum.
M^ar als deze veronderstelling juist is,
dan menen wij met grote nadruk er op te
mo"en wijzen, dat er dus nu een geheel
uleuwe omstandigheid is opgetreden, die de
beoordeling van de uiterst belangrijk® zaak
9 uur Eerw.
Heer W. Postma van Heidenschap, ’s Av.
7,30 uur ds A. J. Schneider.
Warns (Herv.) Voorm. 9 uur ds mr Q.
Rovers. H. Doop, ’s Av. 7.30 uur ds T.
W. Dekker van Hemelum.
Staveren (Herv.) Voorm. 9.30 uur
7,30 uur ds B. J. Riemersma»
naar onze mening
verder dan het bestuur in 1950 zelfs heeft
gewild.
Want dit
voor een academisch ziekenhuis,
studie.inrichting, behorende bij
school!
Het spreekt vanzelf, dat geen
«r bezwaar tegen zal maken, wanneer
richting mede-diens'tbaar gemaakt wordt
Geslaagd voor de Patroonscursus Bak
kersvakbekwaamheid onze vroegere stadge
noot, de heer B. Sipkema, thans te Schar-
sterbrug.
UITSLAG AANBESTEDING
28 Aug. Voor de hedenochtend gehou
den aanbesteding van de Coöp. Zuivelfa
briek „De Goede Verwachting” alhier, wa
ren enkele aannemers uitgenodigd. De uit
breiding betreft nieuw- en verbouw voor
een volautomatische ontvang. en weeg-rol-
baaninstallatie, met bussenmachine en tanks,
laboratorium en pakhuisruimte.
Er werd als volgt ingeschreven:
f 74.400.—
73.690.—
71.950
70.994—
69.950.—
69.310.—
de Bond
Coöp. Zuivelfabrieken, de heer A. Visser
bedroeg f 80.500.
het werk aan de laagste
Een voor
tegen de programma-ei'en van
Bronkhorst sejiuilt in de punten II
van haar lijstje.
'jHet sanatorium is een opleidingsinstituut
voor a.s. longartsen” heet het onder II en
onder III staat: „Het sanatorium is het
centrum voor de wetenschappelijke bestu
dering der tuberculose en van andere long
ziekten”.
Deze onderdelen gaan
Gemeente Hindeloopen
Maand Augustus 1954
Geboren: Antke, (7 Aug.), dv P. Mulder en
J. van Belzen; Paulus Leonardus, (10 Aug.),
zv F. Bootsma en M. L. de Haan; Gerbrig
Geertje(19 Aug.) dv G. de Koe en F. Boonstra;
Johan Fredrich, (27 Aug.) zv F. M. van
Elselo 'en J. Horneman.
Zondag 5 September 1954
Wurkum (R.K.) Voorm. 7 30 uur Vroegmis
10 uur Hoogmis, ’s Av. 7.30 uur Lof
(Herv.) Voorm. 9 uur ds A. J. Schneider
van Molkwerum Jeugddienst, ’s Av. 7.30
uur ds D. J. Spaling (H. Doop)
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds R. Hofman,
(maan del, collecte)
(Geref.)Voorm. 9
ds H. C. Endedijk
(Bapt. )Voorm. 9.30 uur ds. H. Th. Ple
vier van Vriescheloo. 11.30 uur Zondags
school.
Hceidenschap (Herv.) Voorm. 9 uur ds D.
J. Spaling. Nam. 1.30 uur ds A. J. Schnei
der van Molkwerum. Jeugddienst.
Ferwaudc (Herv.) Voorm. 9 uur candidaat
v. d. Woude van Groningen.
Gaast (Herv.) Nam. 1.30 uur candidaat v.
d. Woude van Groningen.
Hindeloopen (Herv.) Voorm.
H. de Wolf. Gezinsdienst.
uur ds H. de Wolf.
(Doopsgez.) Onbekend.
(Geref.) Onbekend.
Kou'dum (Herv.) Voorm. 9.30
2 uur ds J. Brouwer.
(Doopsgez.) ’s Av. 7.30 uur ds R. Hofman,
(maandel. collecte)
Molkwcrfim (Herv.) Voorm.
Gehuwd: Christiaan Diederik van Loon,
24 jr te Rotterdam en Trijntje Glashouwer,
23 jr te Hindeloopen (2 Aug.)
Overleden: Geen.
De voorstellen die door het bestuur der
sanatoriumvereniging „Beatrixoord” enige tijd
geleden aan de stemgerechtigde afdelingen
zijn voorgelegd om een deel van de te
Appelscha gevestigde inrichting over te bren
gen naar een niet nader nauwkeurig aange
duide plaats in de nabijheid van Groningen,
hebben uiteraard in de gemeente Ooststelling-
werf een diepe indruk gemaakt.
Dat is begrijpelijk en zal niemand kunnen
verbazen: Appelscha ligt in Ooststellingwerf.
Heel wat neringdoenden trekken belangrijke
inkomsten uit hun leveringen aan het sa
natorium en ook andere, minder direct op
geld waardeerbare factoren maken, dat ver
lies van ook maar een ''deel der inrichting
een zeer onprettige weerslag zal hebben op
allerlei terrein.
Er is in 1950 over het eerste voorstel
van het bestuur om tot verplaatsing van het
sanatorium in zijn geheel óver te gaan heel
wat te doen geweest.
Het slot was, na een méér bewogen voor
geschiedenis dan naar buiten is gebleken,
dat op 17 October de Eensgezindheid in de
vereniging leek te zijn hersteld. Het scheen
ook, dat, menselijkerwijs gesproken, de
tigingsplaats Appelscha niet meer in heg
geding zou komen.
Dat dit met grote vreugde, speciaal in onze
gemeente werd vernomen, spreekt wel
zelf.
Nu, vier jaar later, blijkt het echter toch
weer anders te liggen.
Wel wordt voorgesteld om in Appelscha
het basissanatorium te laten, maar daarnaast
wil het bestuur „een
derno diagnostiek en
bij Groningen bouwen, bij voorkeur te Glim
men”.
En nu rijst de vraag: Waarom eigenlijk?
Niet alleen de Ooststellingwerfse leden der
vereniging zullen daar graag een volledig en
begrijpelijk antwoord op willen hebben: alle
leden der vereniging, wéar ook woonachtig,
moet dit in gelijke mate Interesseren.
Want het gaat ons allen om het belang
der patiënten in de eerste plaats en alleen
dan wanneer dat belang eist, dat wij met
een stuk van onze inrichting uit Appelscha
weggaan, dèn natuurlijk moeten wij die be
langen laten voorgaan boven elk ander bij
komstig belang.
Het bestuur heeft het voorstel
afdelingen vergezeld laten gaan
afschriften van brieven.
Eén van de commissie Banning en één
van een commissie onder voorzitterschap van
prof. Bronkhorst, die door het bestuur in
deze zaak is gemengd, zonder dat daar
in 1950 of later in de ledenvergadering sprake
van is geweest of opdracht voor is verstrekt.
Deze beide brieven laten vele vragen open
en er is, vooral op de brief van de
commissie Bronkhorst, veel voor de hand
liggende critiek uit te oefenen.
Dit is jammer, want het gaat hier om
sen uiterst belangrijke zaak en dan behoort
de voorlichting volledig te zijn. Ieder lid
van de sanatoriumvereniging zal dit met
ons eens moeten zijn.
Een van de belangrijkste punten waarin de
voorlichting der afdelingen te kort schiet is
de plaats, waar men zou willen bouwen.
„Bij voorkeur te Glimmen” zegt het
hoofdbestuur.
Maar is daar nu wel een ideaal of zelfs
maar aannemelijk terrein om een ziekeninrich
ting, van welke aard dan ook, op te bduwen?
Wij hebben nog niet één enkele arts,
huisarts of specialist ontmoet, en wij
spraken de laatste weken zeer velen die
niet onmiddellijk opmerkte, dat het op hoog
uit 2500 meter afstand gelegen vliegveld
Eeldo een absoluut beletsel behoorde te zijn
om daar in de buurt te bouwen. Dat is dan
een uitspraak die voor tijden van vrede
geldt. Bedenkt men wel wat deze ligging tus
sen het vliegveld, een belangrijke brug en
de waterleiding aan één kant en rijksweg,
spoorbaan en rangeerterrein aan de andere
kant, voor huiveringwekkende mogelijkheden
zou inhouden in tijden van oorlog?
Dit alles is voor ons, leden van „Beatrix
oord” géén nieuw geluid, want immers al in
1950 verklaarde een door de commissie Ban
ning gehoorde sanatorium-directeur, dat 15
km. af«tand tot een vliegveld wel een aller
uiterste minimum was, dat hij acceptabel zou
achten.
Wij moeten haast wel veronderstellen, dat
-een van bri^e commissies heeft geweten van
de planden om het vliegveld Eelde als incht-
’■a-r*school te gaan gebruiken.
ook niet met
mening kunnen verschillen als wij
stellen, dat dus op dit ogenblik, in deze
situatie, het nemen van een welover
wogen besluit over deze tnillioenen gelds
en bovendien eqn zeer groot bouwvolume
vergende belangrijke zaak onmogelijk
moet worden geacht.
In de pers is indertijd een zeer sterk ge
argumenteerde open brief verschenen van de
hand van Dr B. Dijkstra, kinderarts van er
kende bekwaamheid, te Heerenveen, destijds
assistent en later hoofdassistent van prof-
van Lookeren Campagne en dus door en door
vertrouwd met ziekenhuistoestanden en -eisen,
ook in universitair verband.
Dr Dijkstra richt zich tot het hoofdbestuur
en rafelt het betoog dat de leden onzer ver
eniging is voorgezet zó uitelkaar, dat er
maar bitter weinig van overblijft.
Hij komt tot de slotsom dat hefiemaal niet
is aangetoond, dat het belang der patiënten
verplaatsing van een deel der inrichting naar
elders dringend eist.
De verklaring der commissie, dat het aller
minst nodig is, dat de bedrustkuur plaats
heeft in de geïsoleerde bossen, waarin thans
de meeste Nederlandse sanatoria zijn ge
legen”, is volgens elke dokter die wij deze
verklaring lieten lezen, ook veel te kras htt-
gedrukt. Het mag in de strikte zin des
woords niet nodig zijn, wenselijk blijft het
zeer zeker: de aan zijn bed gebonden patiënt
moet zo prettig mogeïijk liggen. Dat kan
trouwens elke leek begrijpen: om maar een
paar sterke tegenstellingen te noemen, den-
-- of uitlaatgassen, het ruisen der ho
of het ronken van vliegtuigen, dag en
nacht door, deze dingen zijn zeker niet te
wond er niet
de opleiding van specialisten èn als er prach
tig wetenschappelijk werk mogelijk blijkt,
zal elk lid dit van harte toejuichen.
Maar dat is voor onze vereniging niet het
hoofddoel dat krachtens de opzet moet wor
den nagestreefd en zeker niet mogen deze
bijkomstige zaken worden gebruikt als ar
gument om buiten Appelscha te gaan bouwen.
De statuten onzer vereniging spreken hierin
trouwens ook duidelijke taal. Artikel 2 zegt,
dat het doel der vereniging is het ver
schaffen van hulp aan tuberculoselijders in
het Noorden des lands. Aan de lijders aan
al die andere longziekten: virusziekten, schim
melziekten. longkanker en wTat er nog meer
op te sommen is, wordt géén aandacht be
steed.
Die horen in andere ziekenhuizen te wor
den opgenomen.
Er is in het Academisch Ziekenhuis te
Groningen een afdeling, waar longtuberculose
op precies dezelfde wijze wordt behandeld als
O ons sanatorium.
Is die afdeling te klein? Dan is het de
taak van de regering om de Groninger ho
geschool in staat te stellen haar uitrusting te
verbeteren en dan moet de Rijksgebouwen-
dienst ’het ziekenhuis met voldoende bedden
uitbreiden. Daarvoor betalen wij onder meer
onze belastinggelden. Onze contributie voor
„Beatrixoord” betalen wij voor een ander
veel meer beperkt doel.
Het zou, om het maar eens duidelijk te
formuleren, pnjuist zijn, als door bouw van
wege een uit particulier initiatief geboren
vereniging in de nabijheid van Groningen, de
Staat der Nederlanden voor de rijksinstelling
die het academisch ziekenhuis is, op door
ons betaalde bedden zou kunnen parasiteren.
Nog weer een ander punt', waarbij de
commissie Bronkhorst lichtvaardige bewerin
gen heeft geuit, is
De voorstelling van
Appelscha erger zou
waar en tendentieus!
En dan die opmerking dat de beste krach
ten van het personeel (niet de artsen maar de
gediplomeerde verpleegsters, de analysten èn
de röntgen.assistenten) te Appelscha niet lange
tijd gebonden zouden kunnen worden, omdat
ze geengelegenheid hebben, zich geestelijk te
ontwikkelen of zich op peil te houden door de
mogelijkheden van algemene en vakkundige
ontwikkeling, die de universiteitsstad biedt.
Ons land heeft maar een paar universiteits
steden. Voortredenerende in de trant van de
commissie Bronkhorst komt men dan tot
onaanvaardbare veronderstellingen over de
kwaliteit van het personeel van al die tal
loze ziekeninrichtingen van welke aard dan
ook in ons land, die niet op de bovengeschet
ste manier op een universiteitsstad kunnen
leunen.
Erg prettig en zakelijk objectief deden de
