I
I
ERFSKIP -
WORKUMER KRANT
l
I
Nieuws- en Advertentieblad voor de gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
IJEME DE BOER, Autoverhuur
Collecte V.H.V.
Waarom Kinderpostzegels
170
Verdwijnend landschapsschoon
in de Zuidwesthoek
B
BEL
S.V.W. AGENDA
Jongstra
54
No. 40
77ste Jaargang
Zaterdag 9 October 1954
Dit nummer bestaat uit twee bladen
)-
WARKUMS
zicht van een keurcollectie
op dit gebied
Vrij entree bij
Fryske Brief LXV1I.
In forslachjower fan de Ljouwerter krante, hat in fraechpetear hawn
mei de hear R. F. de Boer oer de pottebakkerijen, eartiids en nou.
In artikel der oer fine wy yn de krante fan 24 Sept. 1954.
En ik doar wol sizze, ik haw dat mei oandacht lézen. Miskien ek wol
hjirom, dat folie hwat deryn biskreaun wurdt, my net frjemd, mar eigen
is. Der streamt my altyd noch hwat pottebakkersbloed troch de ieren.
Mar ek sfinder dat, soe ik dochs de pinne opnommen hawwe en wiis
hjir op inkelde punten dy‘t üs yn dat stik neamd wurde.
It is wol algemien bikind dat Warkum yn de 18e ieu mar leafst 17
pottebakkerijen ryk wie. Hjoeddeis is der noch ien, dy fan de firma R. F.
de Boer. Mar ek yn dit bidriuw hat men de beakens forsette moatten en
is de aide pottebakkerij gjin haedsaek mear.
Der is gjin fraech mear nei reampotten, nei komfoaren, nei gatsje-
pannen, nei hanwaskerskommen en al dat gerei mear. It aide hantwurk
fan pottebakker is al sa goed as ütstoarn. Noch mar in stikmanich minsken
dy’t it fak forsteane.
Kin dat foar Warkum faeks ek in oanwizing wêze, om 't nou der
noch mar ien sa'n aid bidriuw bistiet, alles hwat foibfin haldt mei de potte
bakkerijen byenoar to sammeljen? AUe soarten potten, pannen,ensfh. dy‘t
alear makke waerden, mar ek it ark, it ridskip en it matriael hwat de
pottebakkers brükten.
It aider moaijste soe wêze in aide pottebakkerij yn to rjochtsjen Wy
witte, Leardam hat in glêsmuseum; Skiedam in drankmuseumSnits in
Skipfeartmuseum, hwerom soe Warkum gjin Pottebakkersmuseum hawwe
kinne? Hwa wit soe der yn it aide weeshüs, by de üldheitkeamer gjin
geskikte romte to finen wêze. Al wie it to‘n earsten mar yn de greate
romme kelder.
My tinkt mei in „deskundige” as de hear R. F. de Boer is, in man
dy‘t fan jongs 6f yn it fak sitten hat, moat it grif yn oarder to krijen
wêze. Lit men der mar ris goed oer nei tinke. En net fuort ynienen sizze
Dat wurdt dochs neat.
De tiid fan: it kin net en it wurdt dochs neat, leit efter üs,
Nim in foarbyld oan de stêd, oan Warkum seis. Eartiids koe hjir ek
fan alles neat. It measte bleau lizzen sa‘t it lei en sa't it altyd west hie.
Hwat waerd der doe altyd sein? Dit: De stêd hat gjin jild.
Warkum is doch like earm as doe destiids. (It skip mei jild leit noch
altyd foar de bank). Mar sjoch ris hwat er de léste jierren allegearre
foroare (lês forbettere) is.
Dat is net sa mar fansels kommen. Né, it is it wurk fanminsken dy ‘t
fan oanpakken en trochsetten witte.
‘k Sil er nou mar in streep finder sette, mar hoopje al dat men de
plannen dy’t ik hjir ütere, Onder eagen sjen wol.
En dan yn nije wike hwat oer: De tael fan de pottebakkers.
FRISO.
DAMES, f
laat deze gelegenheid niet
voorby gaanf
Bezoekt de grote Expositie van
Dames-Confectie en Stoffen
U krijgt nooit mooier over-
Verschijnt eenmaal per week
Uitgave
Telefoon Redactie
ft'
ra
KERKDIENSTEN
n
met en zonder chauffeur
uur
de heer de Jong
nam.
mo.
HET PLAATSELIJK COMITÉ
BURGERLIJKE STAND
Workum, October 1954.
oarsprong fan Warkum leit, lyk
PLaaTSeLIJK nieuws
zijn
aan
ds
mr
e
n
kt
r
van
en yer-
het landschap,
tar
Al i LU pee kwartaal
per port f 2.50 per halfjaar
i—
st.
jp
or
uur Vroegmis
Hoogmis, ’s Av. 7.30 uur Lof
uur ds D. J. Spaling.
ds E. J. Beker.
mr Q. Rovers
Q. Rovers
Ook Uw adres
51 voor grote ets
A kleinere ritten
NOORD D 61
Inzenfing van advertenties uiterlijk
Donderdagsmorgens, familieberichten desnoods
Vrijdagsmorgens voor 10 uur
„S.V.W.’.NIEUWS.
Medische sportkeuring.
Medische sportkeuring is, ingevolge
voorschriften van de K.N.V.B., verplicht voor
elk lid dat in competitie.verband aan voet,
bal wedstrijden gaat deelnemen,
We zijn hier in Workum zo gelukkig <Jat
onze leden hier ter plaatse gekeurd kunnen
worden en de S.V.W. de volle medewerking
van de beide doktoren mag ondervinden.
Alleen medisch goedgekeurde spelers mogen
volgens de K.N.V.B.-reglementcn aan wed
strijden deelnemen. Ieder lid van de voetbal
afd, alsmede de ouders van de jeugdleden,
zij allen zullen het grote nut van dit medisch
onderzoek moeten erkennen.
Advertentietarief: 7 cent per m.tn.
Advartanaie» van kuiten Friesland 9 ot. pet m.tn.
Contracten volgens algemene regeling
Elders in dit blad is een artikeltje van
het Provinciaal Comité voor de Vrouwelijke
Hulpverlening in Friersland opgenomen en de
daarin aanbevolen medewerking voor de te
houden collecte, wil ook de plaatselijke com
missie V,H.V. Van Harte Versterken.
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaaf!
Mw. BUSSCHEN
Mw. VAN DER MEER
Mej. PRUIKSMA
Mw. JONKMAN
Mw. KOOPEN
Mw. DE JONG
Mw. DIJKSTRA
Mw. JELGERSMA
Mej. VAN DER WERF
Zr VAN DER MEULEN
Mw, VAN DER VEER
Heidenschap.
voor de
voor
uur ds J. A. Scholte
WORKUM. Bij de Zondag, na de morgen
dienst gehouden verkiezingen bij de Geref.
Kerk, werd in de vacature ouderling, wijlen
do heer Tj. Fccnstra, gekozen de heer I.
G. do Boer. In de vacature, die 1 Januari
a.s. ontstaat door periodieke aftreding van
de heer J, Boeijenga, werd eveneens gekozen
tot ouderling de heer G. Stellingwerf, terwijl
tot diakenen gekozen werden de heren O, S.
Dijkstra en T. van Zanten in de a.s, vaca
tures van de heren Th. Boschma en B. van
der Velde,
BENOEMING EN ONTSLAG.
Burgemeester en Wethouders hebben in
de plaats van de heer B. Smid aan wie
op diens verzoek eervol ontslag werd ver
leend, aangesteld tot ambtenaar, belast met
de vervolging en de invordering van de
plaatselijke belastingen, de heer W. van Brug,
dienstgeleider der Rijksbelastingen alhier.
Voorts werd aan mej. A. Rozendal met
ingang van 1 November a.s. eervol ontslag
verleend als typiste ter secretarie in verband
met haar benoeming als assistente aan de
Boerenleenbank te Kollum.
uur ds H.’
uur ds H.'
«chuldigingen ten spijt, zeker niet ten voor
dele.
Nu gaat het gerucht dat ook Hemelum in
dit zelfde lot zal delen, daar er plannen zijn
om de bomen bij het kerkhof te verkopen. Do
gevreesde iepziekte schijnt hier de oorzaak
van dit besluit te zijn. Mogelijk dat ook in
de andere genoemde gevallen mede de iep
ziekte de oorzaak was, doch het feit dat
deze bomen door de verkoop der stammen
veel geld opbrachten, kan natuurlijk ook van
invloed zijn geweest.
Hoe dit zij, het valt zeer te betreuren
dat deze dingen gebeuren, want het zal een
reeks van jaren duren aleer weer een flinke
beplanting voldoende is opgeschoten dat zij
relief geeft aan het geheel.
Gelukkig zijn er ook nog tekenen, waaruit
blijkt dat de mensen oog hebben voor land
schapsschoon
Enkele boerderijen verraden door tuinaanleg
en beplanting, dat de bewoners weten, welke
bekoring er uitgaat van bloem, heester en
boom.
Langs de weg BolswardWorkum, een ge
hele openliggende weg, worden op verschil
lende punten ook beplantingen met struiken
of bomen aangelegd, waardoor op den duur
naast 'luwte en beschutting, ook meer afwis
seling zal worden verkregen.
Langs de Rijkswegen wordt deze methode
eveneens toegepast
In elk geval zijn dit gelukkige verschijn
selen, welke tegenover de afbraak enig tegen
wicht vormen. Maar onze zakelijke tijd met
haar nuchtere kijk, wil in de eerste plaats
zekerheid hebben van rentabiliteit van nuttig
heid, d.w.z, het moet geld in het laadje
brengen.
Do voortgaande cultivering van het land
schap brengt het gevaar van vervlakking en
ontluistering van het natuurleven onherroe
pelijk met zich mede. Daar een open oog voor
te hebben betekent reeds iets.
Door gemeenschappelijke samenwerking
respectievelijke eigenaren, gebruikers
enigingen ter bescherming van 1
zoals bijv, „Heemschut”, „It Fryske Gea”
en anderen, kan nog veel wat dreigt verloren
te gaan, voor ons en het nageslacht bewaard
worden.
Op ons .geslacht rust in dezen een grote
verantwoordelijkheid.
Steun han die verenigingen is daarom zeer
gewenst of eigenlijk geboden.
Gemeente Hindeloopen
Maand September 1954.
Geboren: Tjibbe, zv Foeke Deinum en
Aaltje Bakker (1 Sept.) Baukje, dv Wiggert
Amsterdam en Feddo Eisma (26 Sept.)
Gehuwd en overleden: Geen.
en Gatske Bouma,
LEESZAAL EN BIBLIOTHEEK.
October 1954. Hoewel het
boekenlezende gemeente en dus ook
de bibliotheken nog geen hoog seizoen is,
er in de afgelopen maand September
de Openbare Leeszaal alhier, toch maar
eventjes 1132 boeken uitgeleend. Keuze uit
eigen voorraad is lang niet min en wie
daarbij niet meer genoeg van z’n gading
vindt, kan uit de Sneker collectie dat kiezen
wat hij zoekt want dan is er bijkans geen
„nee” te koop. Deze service geniet ieder
kosteloos, zodra hij zich als lid heeft op
gegeven en het lidmaatschap kost omgerekend
over de ter lezing gevraagde boeken weinig
meer dan niets.
Degene die beslist helemaal voor niets
in boeken, couranten en tijdschriften wil
rondsnuffelen, wordt eveneens hartelijk ont.
men ut boaijemfynstcn
fan sathe Westercin
al ier fan biwenning
vertrek 2.30 uur
uur
uur
(bij goed weer
2.00 uur van
Q.V.C. 1BWorkum 3B
Vertrek 2.15 uur
25 October Vaardigheidsproeven S.V.W.
Omdat door Kinderzegels: gebrekkige kin
deken zoveel moge|ijk valide worden gemaakt!
Voor doofstomme kinderen de deur naar
de horende wereld open kan gaan! Aan
bfinde en andere misdeelde kinderen levens
vreugde wordt gegeven] En t.b.c.-patientjes
weer gezond kunnen worden gemaakt.
Dit zijn maar een paar voorbeelden, echter
voldoende omzU te doen besluiten één maand
per jaar Kinderzegels te gebruiken.
Vult U de U toegezonden bestelkaart nog
heden in!
Op 15 November begint de verkoop
het plaatsefijk Comité (mej. M. Muller, Zuid)
levert dan Uw bestelling zo spoedig
gelijk af.
Weest niet bang dat U te véél bestelt:
Dc Kinderzegels blijven tot 31 December
1955 geldig.
Junioren:
Workum 2AO.N.S. 2A
Bolswardia 2BWorkum 2B
per
de Markt).
3.00 uur
per auto.
Senioren:
V.V.T. 1Workum 1
Workum 2—O.N.S. 2 4-15
Hielpen 2Workum 3 vertrek 1.45
en Administratie 45
Postrekening 82259
sa as
nemende bevolking moet Cultuurgronden heb
ben, De Zuiderzee is een meer geworden, het
schjlderachtige.woeste bij verschillende stor.
men in de herfst en winter, het heerlijke
zomerbeeld van de vacantiemaanden, de aar
dige vissersplaatsen zijn óf verdwenen, óf
van hun vroegere luister ontroofd. Op onze
meren ziet men nog alleen des zomers zeilen;
dan is daar het heerlijke beeld van talrijke
plezierboten van allerlei afmeting en soort,
beschenen door de zon of scherp afgetekend
tegen de donkere Achtergrond van zware
wolkenmassa’s. Maar overigens ontbreekt dat
wat onze meren vroeger kenmerkte, de grote
zeilen van tjalken en klippers, van talrijke
beurt- en vrachtschepen.
Onze dorpskerken met omringende kerk
hoven waren gewoonlijk omsloten door dub
bele rijen zware bomen, wier machtige krui
nen hoog boven het dakgewelf uitrezen, die
aan ’t geheel iets statigs, iets rustigs tevens,
gaven.
In donkere herfstdagen, wanneer stormen
do „lage landen aan de zee’ teisterden, klonk
daar in die reuzen soms het gehuil der stor
men als het kreunen van een dier of als
het schreien van hen van wie lo pas daar
onder die hoge bomen een dierbaar pand was
ter ruste gelegd. Bij stille zomer- of voorjaars
dagen .lispelden de twijgen een zachte melodie
als een moeder die haar kind in slaap zingt
en de wandelaar daar op die dodonhof onder
gaat er do invloed van; de stormen in zijn
hart gewekt door de smart, leggen zich en
de vrede in het gemoed keert weer; een stille
berusting komt over hem, De wind zong
haar zachte zomerlied voor de rustende
zwoeger]
Het zijn ook deze kerkhoven die ontsierd
worden, ontsierd doordat men de bomen gaat
kappen.
In onze Zuidwesthoek gaat hot de laatste
japen daarmee heel erg. Bijvoorbeeld Harich,
Oudemirdum, Koudum moesten hun bomen
sieraad missen, Oudemirdum is daardoor als
dorp geheel veranderd en eventuele voront-
v»n: Fa. T. GAASTRA Bz.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
3.00 uur
3,00 uur
fiets om
Gemeente Workum
Vanaf I tot ep met 7 October 1954.
Geboren: Grietje, dv Hendrik de Groot
en Pietertje Attema,
Gehuwd: Cornells Petrus Grent, 35 jr te
Onderdijk (Wervershoof)
37 jr te Workum.
Overleden: Geen,
vangen gedurende de uren van openstelling,
dat is dus tijdens de uitlening op Dinsdag- en
Zaterdagmiddag en Dinsdags, en Vrijdags
avonds tot halftien.
Nu de avonden langer worden en onaan
genamer om in de buitenlucht door te bren
gen, moesten velen het eigenlijk tot een ge
woonte maken om er af en toe eens binnen
te wippen. Het courantenrek bevat reeds tal
van bladen en als voor een ontbrekende
uitgave voldoende animo is, dan zal er zeker
met eventuele wensen rekening worden ge
houden.
Neem gerust de moeite eens om er een
kijkje te nemen. Vooral voor de rijpere jeugd
is hier jen prettige en in alle opzichten
voordelige ont panning te vinden. Wedden dat
jongelui, wanneer ze het later tot gezéten bur
ger» hebben gebracht, aan deze Openbare
Leeszaal de beste herinneringen zullen hebben
en dan die instelling ook graag op andere
wijze zullen steunen. Nu wordt alleen maar
gevraagd: een beetje belangstelling.
Is ’t niet prachtig dat onze Leeszaal deze
winter voor ’t eerst na lange jaren, op
twee avonden in de week haar lokaliteiten
weer open kan stellen? En dat zo maar:
gratis cadeau voor niks!
Ondank» het feit dat er in onze tijd ver
enigingen zijn, welke zich geroepen achten
beschermend op te treden voor de bewaring
van het landschapsschoon, gaat toch de af
braak op dit gebied door. Het platteland
heeft reeds menige veer gelaten!
In onze jeugd vormden de overal staande
watermolens, bovenkruiers en zgn. jaskers
een aardige illustratie in de vlakke polders
met de grote boerderijen. Vooral wanneer
molens in de regenmaanden bij een flinke
ko.lte draaiden, was dit een alleraardigst be
drijs ig gezicht. Nog geen 50 jaar later is
de molen vrijwel geheel uit het landschap
verdwenen; als men er hier of daar nog een
ziet, vraagt men zich af: „Hoelang nog?”
Zo mogen wij de besturen van die pol
ders dankbaar zijn, welke terecht inzagen van
hoe grote waarde de molen in haar gebied
was en deze, zij het dan met overheids- of
andere steun, wisten te bewaren.
Het Workumer Nieuwland bezit nog een
pracht van een molen en telkenmale als
men deze fraaie gerestaureerde knaap pas
seert, is men als ’t ware geneigd bij wijze
van groet z’n hoofddeksel af te nemen.
Inderdaad is zo’n molen dit waard.
Aan de Rijksweg 43 even buiten Bolsward
treft men eveneens nog zo’n mooi gerestau
reerd exemplaar aan en wie daar in de zomer
maanden langs komt, zal het dikwijls kunnen
zien dat daar verscheijdene automobilisten
stoppen en de molen fotograferen. Tien tegen
één zijn het dan buitenlanders. Dikwijls ook
gaan ze de molenaar opzoeken, om iets te
weten te komen en het bestuur van ’t be
herende waterschap is zo verstandig geweest
foto’s van haar molen te laten maken, welke
dan tegen een kleine vergoeding graag wor
den gekocht en straks, wie weet hoever van
Friesland verwijderd, aan familie en vrienden
worden getoond.
Dat zijn de molens, maar er is zoveel meer.
Aardige moerasjes, waarin een veelheid van
flora’s kinderen, soms zeldzame planten voor-
kwatnan, rijn drooggemaakt, wint onze toe-*
It greate feest fan 1907
Warkum 1OOO jier
As wy hjir hwat fortelle sille oer it great-
ste feest dat Warkum yn de leste 50 jier
fierd hat, dan dogge wy dat omdat wy der
oer yn ’e wike 'fan üs histoaryske ütstalling
forskate fragen to biantwurdzjen krigen. Dy-
jinge, dy ’t doe yn it weeshüs west hat,
sjl witte dat wy in hiele sery printen fan
de fiering fan it 1000-jierrich bistean fan
Warkum ophongen hiene om in rymstik hinne
dat bigong mei de wurden: „Workum, goede
oude veste”, De aldere Warkumers sille noch
forskate bysftnderheden fan dit feest ünt-
halden hawwe, mar foar de jongere gene-
raesje liket it üs ek wol aerdich ta der
rjs hwat fan to hearren. Wy hawwe der ta
ris noaske yn aide kranten fan it jier 1907
en ja hjer, deryn koene wy genöch fan üs
gading fine.
De oarsprong fan Warkum leit, lyk as
fan fierwei de measte oare plakken, yn it
tsjuster. Wol kin
b,g, üt de terp
opmejtsje dat hjir
sprake is, mar pas yn de twadde helte fan
de 10e ieu wurdt Warkum foar it earst
neamd as berteplak fan de muonts Uffing,
dy ’t yn in kleaster to Werden (Dütsklan)
tahèlde. De fiering yn 1907 wie dus, hwat
it jiertal oangiet, wol hwat in slach yn de
loft. De reden hjirfan wie dan ek in hiel
oarenien sa as wy letter noch wol sien
sille,
It wie de doe noch jonge en aktive
foriening „Plaatselijk Belang” dy ’t de bi-
tinking op tousette, Derta ynstallearre men
yn fn „hoofdcommitté” de hearen H. Reitsma,
P. Gaastra, T. H. Siemelink en Jl. S. Gaastra,
der ’t letter noch oan tafoege waerden de
hearen Winkel (kapelaen) en Dr. E. H.
Limborgh (predikant by de Kr. Geref. ge-
meinte), It program dat dizze minsken yn-
elkoar setten wie bipaeld gjin smeldoek,
mar deroer hoopje wy in folgjende kear üs
Ijocht ris skine to litten.
Zondag 10 October 1954.
Wcrkum (R.K.) Voorin. 7.30
10 uur
(Hcrv.) Voorin. 9.30
’s Avonds 7.30 uur
(Doopsgez.) ’s Av. 7.30 uur ds R. Hofman.
(Geref.) Voorm. 9.30 uur en ’s avonds 7.30
uur ds H. C. Endedijk.
(Bapt.) Voorm, 9.30
van Musselkanaal.
Heidenschap (Herv.) Voorm, 9.30 uur ds E. J.
Beker, Nam. 1.30 uur ds D. J. Spaling.
Ferwoude (Herv.) Nam. 1.30 uur ds E. J.
Beker yan Workum.
Gaast (Herv.) Voorm-, 9 uur
van Bolsward.
Hindelsnpen (Herv.) Voorm. 9.30
de Wolf H.A. ’s Avonds 7.30
de Wolf Dankz.
(Geref.) Niet ontvangen.
(Doopsgez.) Niet ontvangen.
Koudum (Herv.) Voorm. 9.30 uur en
2 uur ds J. Brouwer.
(Doopsgez.) Voorm. 10 uur ds R. Hofman
Milkwerum (Herv.) Voorm. 9.30 uur ds A;
J. Schneider. Nam. 2 uur ds A. J. Schnei
der H. Doop.
Warns (Herv.) Voorm). 9 uur
H.A, Nam; 1.30 uur ds
Dankz. H.A.
Staveren (Herv.) Voorm. 9.30 en nam. 2.15
uur ds B, ^1. Riemersma.
