Pypskoft
ii
WORKUMER KRANT
Nieuws- en Advertentieblad voor de gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
I
Oproep voor het afgeven
van bloed
IJEME DE BOER, Autoverhuur
Anjerdag 1955
EFKES
De volière
en haar bewoners
BEL 170
S.V.W. AGENDA
Zaterdag 25 Juni 1955
No. 25
78ste Jaargang
iï
O?
men dy ‘t men de bi wenners fan ünderskace stêdden en doarpen sa wolris
Zaterdagavond concer-
plaatselijk nieuws
Heden
teert de
Johon Willem Friso-Kopel uit Assen
te Rijs, waar U graag verwacht
wordt.
met en zonder chauffeur
S I
Ook Uw adret
voor grote en
kleinere ritten
Fryske Brief II1C
HWAT IS IN „BRIJBEK"?
It wie nei ófrin fan in gearkomste, dat wy mei in man of hwat yn ’e
seal sitten bleauwen om noch it ien en oar to bipraten. Doe ‘t wy
der klear mei wiene, kaem it praet sa mar ymenen op de skeldnam-
UT5
jowt. it gyng aimeast oer it ünistean fan dat soane nammen. Frege ien:
„Hea ja, hoe komme jimme einlings oan de namme fan „biybekken". Dit
wie tsjin my. In oaren ien sei der fuort ynienen oer hinne: „hou fansels,
om ‘t de Warkumers allegearre sa gleou op brij binne. As hja middeis it
liif net fol sdpengroattenbry hawwe, is harren de dei bidoarn
Der waerd om lake, mar ien üc it omsittend laech sei: ,,Ik leau net
dat it is sa 't jimme miene. Sa goed my tinke mei, bat it wurd brijbekken,
neat mei bry üt to stean. Hoe 't it nou krekt is, wit ik net, mar ik haw
der ris hwat oer lézen. Ik mien hast dat ik noch in boekje hawwe moat,
hwer ‘t it ien en oar oer de skeldnammen yn to lézen stiet.”
Syn sizzen makke my danich nijsgjirrich en wy sprieken óf, hy soe
ris siikje en my dan dat boekje stjüre. In deimanich letter krige ik in
brief. Hy skreau my, dat er alles Onderste boppest skuord hie, mar hy
hie it net fine kinnen.
Soks muoidemy danich, hwant ik hie der minlike graech hwat mear
oer witte wollen.
En sa rekke ik dan oan 't sneupen, mar it boekje haw ik netfoun.
Mar der kaem my hwat oars Onder eagen. Miskien kin Os datop weihelpe.
Ik siz, miskien.
As wyopslaneit: „Friesch woordenboek. (Lexicon Frisicum" hwat Onder
bistjOr fan Waling Dykstia ütjown is, (1LC0) fine wy op side 235: „brijbek
ken, pl. scheldnaam voor die van Workum. R. ind. T. 329.“
De Warkumers binne dos brybekken. It stiet hjir swart op wyt. Nou
stiet der noch by: R. ind. T. Litte wy der de Rimen en Teltsjes fan de
Bruorren Halbertsma, nou mei iens ek mar byhelje, dan witte wy fuort
ynienen hwer it oer giet.
Yn de skearwinkel fan Joute baes, sit Jappe, ien fan de klanten Onder
it més. Jappe hat in reis nei Warkum makke en is der oer oan ‘t forhael.
Joute baes freget dan: „To Warkum? Ei, ju! Hwer sjippen se dy dér mei
yn? Mei brij
Ik helje dat hjir oan, om sjen to litten dat Warkum en bry, ien bigryp
wiene, en noch binne. Tink mar oan: „En to Warkum stiet in brijpot op
‘e toer.“
Doch litte wy nou ris fierder sjen. Wy nimme wer it niisneamde
wurdboek foar Os en siikje nei it wurd: „brijbek." Ja, der stiet it.
„brijbeck, cg. scheldend voor een, die brouwt. Zie brye."
„brije, brykje, v. brouwen, de letter r niet goed kunnen uitspreken.
Dat is hiel oare thé, as dy fan Swaentsje, hwatte? Dér hawwe wy
üs altyd ütskelle litten foar biijbekken, cm ‘t nei men miende, wy soklt
greate leafhabbers fan in grou liif fol blij wiene, en hwat blykt nou? De
brij hat part noch diel oan üsskeldnamme^ Wy haw we it seis léze kinnen:
In brijbek is immen dy ‘t de r net ütsprekke kin. Immen dos, dy'tmuoite
hat om to sizzen„Trije protters op in prikje." Men soe it ek in „spraek
gebrek" neame kinne. Kin it faeks wêze, dat in great diel Waiktn eisder
eartiids oan sukkele hat? Né, wy witte it net, mar it leit wol sahwat yn
'e reden. It stiet nou yn alle gefallen fêst, wy meije dan brijbekkennean d
wurde, mar dat er hjir ta üzes in brijpot op ‘e toer stiet, en dat wy in brij
itende naesje wêze soene, isinljeagen. Wy litte üs datnetmear oanwriuwe.
O, soa, dat tocht ik ek.
Mocht er faeks immen wêze, dy ‘t it hjir net iens mei is, lit dy him/har
mar oppenearje.
FRISO.
Het is weer het Baanspad.
S.V.W. Sportmiddag Zaterdag 25 Juni
1.30 uur
„Gij steunt het culturele leven
door aan het Anjerfonds te geven”
Samengestelde meststoffen
Vendwjot eenmaal per week
i
M
ij
BURGERLIJKE STAND
Workum, 21 Juni 1955.
wordt
Hindeloopen.
R. L. V. D.
V.
i
fazantje, ’t tijgervinkje, ’t goudborstje, de
Uitgave vani Fa. T. GAASTRA Bi.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
Administratie 45
Postrekening 82259
Advertentietarief: 7 cent pet tn.tn.
Advertenties van bulten Friesland 9 «tj pet m;m;
Contracten volgens algemene regeling
en
in
Optocht
(Opstelling bij de Grasdrogerij]
Route: Zuid, Markt, Sportterrein
G y mnastiekdemonstra tie
NOARD D 61
de
de
AbönnKnen&prijs: f 1.15 pët kwartaal
per post f 2.50 per halfjaar
i i
blok, wat ’t vorig jaar oorzaak werd dat de
prijs er totaal af was. Tegenover kleinere
hokbewoners jijn ze nogal onverdraagzaam.
’t is een en al leven
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaafl
noemen de
Mijheer de Redacteur.
Gaarne zag jk dit schrijven in Uw blad
opgenomen. Bij voorbaat mijn dank.
Wie de laatste weken daar niet is ge
weest, die staat al even vreemd te kijken,
en die denkt: Waar is die bende van voor
heen? Want hij staat nu op een gewone
straat, niets meer of minder als ergens an
ders. Een knap stukje werk. En daarom wilde
ik van deze plaats iedereen die heeft mede
gewerkt om het in orde te maken bedanken
voor die medewerking. Ik schrijf dit namens
de gehele buurt van het Baanspad.
F. S.
Inzending van advertenties aiterlijk
Donderdagsmorgens, familieberichten desnoods
Vrqdagsmorgens voor 10 uur
Zoals de lezers bekend zal zijn,
ieder jaar op of omstreeks de verjaardag van
Z.K.H. Prins Bernard (29 Junil een Anjer-
fondsci l’-ecte gehouden. Lm ’elijk wordt d ze
co}'.eet> georgani Jeerd door het Prins Bernhard
Fonds, een stichting, staande onder het re
gentschap van Z.K.H. Prins Bernhard.
Het grootste deel van de in de provincies
gehouden inzameling wordt uitgeke rd aan
instellingen en verenigingen in de betreffende
prosincie, die de zelfwerkzaamheid van de
bevolking op het gebied van wetenschap,
kunst en cultuur bevorderen.
Het bestuur van het Provinciaal Anjer
fonds Friesland beslist op de uit Friesland
komende aanvragen om subsi 'i Omtrent de
door dat bestuur uit de opbrengst van de in
1954 gehouden collecte verleende subsidies
tot een totaal bedrag van f 8.100.werd
onlangs een bericht gepubliceerd. Aan een
groot aantal verenigingen en instellingen werd
een uitkering toegekend, variërende van
f 50.— fco,t f 300-
Het begrip „Cultuur” wordt daarbij in de
ruimste zin genomen, godat b.v. zowel de
Fryske Cultuerried als plaatselijke zang-
muziekverenigingen voor steunverlening
aanmerking zijn gebracht.
De komende collecte zal plaats vinden door
verkoop van foto’s van het Koninklijk ge
zin en speldjes. Aan de foto is dit jaar een
kaart gehecht met een door H.K.H. Prinses
Beatrix ontworpen en getekende rebus, als
opgave voor een prijsvraag.
Aangezien een dringende behoefte aan col
lectanten bestaat wordt het op prijs gesteld,
dat ieder die aan de collecte wil mede
helpen, zich aanmeldt ter gemcente-secretarie.
Het bestuur van het Provinciaal Anjer
fonds heeft voor de organisatie van
komende collecte de medewerking van
ondergetekenden ingeroepen, die gaarne een
warm beroep op de bevolking doen, om deze
voor het culturele leven in de provincie zo
belangrijke collecte zo goed mogelijk te doen
slagen.
Het Provinciaal Anjerdag-Comité,
Mr H. P. Linthorst H man, L’warden, voorz.
A. Holkema, Leeuwarden, Secr-penningm.
H. C. Bui man Blok Wijbrandi, L’warden
G. FaberHornstra, Leeuwarden
J. J. KeuningZan-tra, Dantumawoude
M. KramerBruggenkamp, Berlikum
T. PasmaVel'e, Or. njewoud
L. PostBeuckens, Veenwouden
A. C. WiersmaRi selada, Leeuwarden
R. Boomgaardt, Huizum
K. Bosje, Oldeberkoop
J. G. S. Bruinsma, Bolsward
L. P. de Jong, Leeuwardan
Mr H. W. Kuipers, Wommels
J. A. Landstra, Leeuwarden
J. Piebenga, Leeuwarden
H. K. Schippers, Drachten
F. Schurer, Heerenveen
R. J. Sipkens, Sneek
B. Tuinstra, Wommels
S. E. W.n'el.iar Bonga, Dokkum
Dr H. G. W. van dar Wielen, Bakkeveen
Jhr J. W. J. Witaen Elias, Leeuwarden.
Telefoon Redactie en
2.30 uur
3.30 uur Handbalwedstrijd
WorkumS.G.K. Stiens
4.30 uur Gymnastiekdemonstratie
Entree f 0.35-
Wanneer dan de volière gereed is, rijst de
vraag: welke vogels zullen we er in doen?
Deze vraag in eens te beantwoorden gaat
niet, omdat de smaken zoveel verschillen,
terwijl de keuze zeer groot is. Laten we eens
enkele soorten vluchtig bezien. De kanarie
heeft als volièrevogel zeer veel goede eigen
schappen, daar ze zowel met andere soorten
als alleen kunnen worden gehouden.
Er is een grote verscheidenheid in kleuren,
terwijl ze de strengste koude kunnen weer
staan. Zonder moeite gaan ze over tot nes
telen en broeden, terwijl de gefokte pro
ducten vrijg regeld togen redelijke przen van
de hand kunnen worden gedaan, zodat men
zich aan deze liefhebberij vaak zonder fi
nanciële oiffers kan wijden.
Als volgende willen we noemen de gras
parkiet. Ook hier weer een grote verscheiden
heid van kleuren, De fok levert in vele ge
vallen geen moeilijkheden op. ’t Is zelfs zo,
dat wanneer men enkele goede fokparen heeft,
*t aantal jongen zeer groot kan zijn. Soms
komen ze met 5 ,tlot 7 tegelijk uit ’t broed-
een ander weer
ze overgoten met kleine «vitte
blauwe roodstaart en het Sint Helenafazantje.
Al deze soorten gaan een enkele keer in
gevangenschap aan het broeden.
Als laatste groep wil ik nog
wevers.
Deze vogels gaan in gevangenschap niet
gemakkelijk over tot broeden doch beijveren
zich in het weven van nesten.
Als er een boompje in d© volière staat, is
er geen tak of hij is omwonden met nest-
materiaal. Sommige soorten maken er een
waar kunstwerk van, terwijl andere soorten
weer hele grote nesten, bouwen met een
groot aantal ingangen. In de natuurstaat
zijn deze soms wel een kubieke meter groot.
Buiten de hier omschreven soorten zijn er
nog tal van vogels die voor het bevolken
van een volière in aanmerking komen.
Wordt vervolgd.
A. BAKKER.
Samengestelde meststoffen zijn meststoffen
waarin meer dan één plantenvoedende stof
voorkomt. Op de boerderij worden vrij regel
matig meststoffen met elkaar gemengd ter
verkrijging van een zekere arbeidsbesparing
bij het uitstrooien.
Geen wonder dus dat de industrie naar
mogelijkheden heeft gezocht deze meststoffen
gemengd, dus kant en klaar, aan de gebruikers
aan te bieden. Eén van de meststoffen die de
laatste jaren veel wordt gebruikt is fosfaat-
ammonsalpeter. Dit product wordt in de
handel gebracht door het Stikstofbindings-
bedrijf van de Staatsmijnen.
Meestal bevat het 20 pGt. stikstof en 20
pGt. fosforzuur. De stikstof in deze meststof
is gelijkwaardig aan die in kalkammonsal-
peter. Het fosforzuur komt er in dezelfde
vorm in voor als in dubbel kalkfosfaat. Toch
werkt fosfaatammon als fosfaatmest trager
dan dubbelkalkfosfaat „Fertiphos’’, doordat
de oplosbaarheid tengevolgde van de korrrel-
vorm geringer is.
Men kan de stikstof en fosfaatbemesting
eventueel uitsluitend in de vorm van fos-
faatammonsalpeter geven, mits de grond niet
al te fosfaatarm, maar ook niet al te fos
faat rijk is.
Op fosfaatarme gromden zal de fosfaat-
werking vaak onvoldoende zijn. Zou men op
deze gronden, door middel van deze mest-
tof. voldoende fosfaat geven,, dan zou men
veel te veel stikstof aanwenden. Op dergelijke
gronden kan men bovendien beter een sneller
werkende fosfaatmeststof gebruiken.
Op fosfaatrijke gronden kan men de Jeans
lopen te veel fosforzuur te .geven, wat niet
economisch is.
.De prijs van fosfaatammonsalpeter is als
tegel zeer aantrekkelijk gezien de planten
voedende stoffen die deze meststof bevat.
Deze meststof wordt de laatste jaren veel
'.angekocht. Somstijds is de vraag groter dan
het aanbod. Bovengenoemde meststof bevat
du" twee plantenvoedende bestanddelen nl.
stikstof en fosforzuur.
Vele andere samengestelde meststoffen be
vatten ook nog kali. De samenstelling wordt
Itijd aangegeven in de volgorde, stikstof,
fosforzuur, kali. Mengmest 12 x 10 x 18 wil
dus zeggen dat deze meststof 12 pCt. stik
stof,. U) pCt. fosforzuur, en 18 pCt. kali
bevat. Bekende mengmeststoffen zijn A.S.F.
korrels, Granumix en Vulcaan.
Deze meststoffen komen in diverse samen
stellingen voor. De voordelen verbonden aan
hei gebruik van deze meststoffen zijn o.a.
a. Besparing op de kosten van emballage
en transport, t
b. De kosten van uitstrooien zijn geringer
Hier tegenover staan de volgende bezwaren,
a. De kans op een minder doelmatige be
mesting is groter, dan bij het gebruik van
enkelvoudige meststoffen.
Bij de tijd van aanwending zal men zich
vaak richten naar de stikstof. Men geeft dan
echter gemakkelijk te veel of te weinig fos
forzuur en kali, of men strooit deze bestand
delen op een daarvoor minder geschikt
moment.
Natuurlijk kan men het bezwaar van de
Vrijdag 8 Juli des avonds komt in Wor
kum in het St. Jozef Gebouw een team van
het Centraal Laboratorium van de Bloed-
transfu.iedienst van het Nederlandsche Roode
ixrub \o>.r het afnemen van b.oed.
Voor het afstaan van bloed komen in
aanmerking gezonde vrouwen en mannen
tusschén 18 en 60 jaar. Niet in aanmerking
komen personen, die de afgelopen twee jaar
aan geelzucht hebben geleden en zij, die het
afgelopen half jaar om welke reden dan ook
in het Ziekenhuis werden verpleegd.
Daar het bloed tot plasma wordt verwerkt,
zijn bloedgrcepbepalingen en bloedonderzoek
overbodig.
Door Uw bloed af te .staan, kunt U het
leven van Uw medemens redden. Bedenk, dat
zich te eniger tijd de mogelijkheid voordoet,
dat weer bloed van een ander voor U of
een van de Uwen levensreddend kan zijn.
Het bloedplasma wordt verder gebruikt voor
het tijdelijk onvatbaar maken tegen bepaalde
infectieziekten.
Afstaan van een bepaalde hoeveelheid bloed
is volkomen onschadelijk. Laten velen zich
dus opgeven. Eén dezer dagen krijgt ieder
een faluer in huis, waarop ,U naam, adres,
leeftijd en huisarts kunt invullen. Dit laatste
is van belang, omdat'de plaatselijke hu's-
artsen de aangiften tevoren controleren. U
krijgt dan nader bericht op welk tijdstip U
wordt verwacht. Voor de vlotte gang van
zaken js het wenselijk, dat U zich hieraan
zoveel mogelijk houdt.
Ingevul-e kaarten kunnen bij dokter Mulder
in de bus worden gegooid.
goede verhoudingen ondervangen door mest
stoffen te fabriceren voor alle mogelijke
gewassen en omstandigheden. Men krijgt dan
echter een zeer groot aantal samenstellin
gen waaruit het dan weer moeilijk is een
keuze te maken, nog afgezien van de moeilijk
heden bij voorraad vorming en opslag.
In de Verenjgde Staten van N. Amerika ge
bruikt men veel mengmeststoffen in verband
met de grote afstanden en het hoge arbeids
loon. Daar staan echter óok niet minder
dan 350 samenstellingen geregistreerd.
b. De prijs van mengmeststoffen is veelal
hoger dan die van enkelvoudige mest
stoffen.
Daarom is het voor de boer vaak voor
deliger en doelmatiger enkelvoudige mest
stoffen aan te kopen en deze zelf te mengen.
Er moet echter wel om gedacht worden, dat
sommige meststoffen niet gemengd mogen
worden, b.v. kalkammonsalpeter met fosfaat-
meststoffen, of alleen gemengd mogen wor
den vlak voor het uitstrooien b.v. kalk
ammonsalpeter en kali-40.
Sneek.
hokbewoners jijn ze
Ze zijn winterhard en
en bedrijvigheid.
Als derde soort wil ik aanbevelen het
zebravinkje. Ook deze kunnen het gehele jaar
door in de buitenvolière verblijven als men
er maar voor zorgt dat ze ’s nachts in een
kistje met hooi kunnen kruipen. 'Vooral het
mannetje is schitterend mooi getekend. Tien
of meer jongen in een jaar is iets heel ge
woons. Zingen doen ze niet en het geluid
dat ze voortbrengen is van dien aard dat men
ze bij yoorkeur niet in de woonkamer houdt.
Als volièrevogel verdient ze evenwel alle
aanbeveling evenals het japanse gneeuwtje.
Deze komen voor in wit, geelbont, zwart
en Jjruinbont. De tekening is geheel wille
keurig, zodat ze voor ’t oog weinig aantrekke
lijks hebben.
Ze zijn buitengewoon yruchtbaar, wat dan
ook de enige reden is, waarom men ze ge
regeld bij de liefhebbers aantreft.
Om ons artikel niet te lang te maken,
zullen we nu een grote groep nemen die men
vrijwel alleen houdt om ,wat variatie in de
volière te brengen, omdat ze zonder uitzon
dering fraai getekend en of mooi van kleur
rijn.
We noemen dan de zwartkop en de drie
kleurige non, het muskaatvinkje, de rijstvogel
en de bandvink.
Behalve de laatste zijn al deze vogels
verdraagzaam en winterhard te -maken. De
bandvink staat bij de liefhebbers evenwel op
de zwarte lijst, omdat ze er van verdacht
wordt de jongen van andere, kleinere vo
gels uit de nesten te halen.
Een tweede nog groter groep vormen de
Met ingang van Juni 1955 is benoemd,
voor een uitzending van drie jaar, als be-
tuursambtena',r bij de P.T.T. in Nieuw-Guinea
>nze stadgenoot de heer J. Kemker, die in
middels reeds per vliegtuig op de plaats van
bestemming is aangekomen. Een dusdanige
benoeming mag gerust als een mooie onder-
cheiding be chouwd worden, waarvan deze
iccurate, behulpzame P.T.T.-<r naar we hopen,
eel voldoening en genoegen mag beleven.
In zijn plaats is hier thans werkzaam onze
roegere stadgenoot, de heer A. van der Baan.
STRAKS PENSIOEN!
Wanneer op a.s. Woensdag 29 Juni
onze stadgenoot, de heer M. Valk de 65-
jarige leeftijd bereikt zal hebben, is hij
bijna 45 jaar werkzaam geweest aan de Coöp.
'uive’fabriek „De Goede V.rwa-hting” al
ien Gedurende al die jaren werd hij door
iirecteur en mede-arbei Iers gewaardeerd als
en zeer plichtsgetrouw personeel lid. Dat
hij nog menig jaar met z’n vrouw en kin
deren van z’n welverdiende rust mag ge
nieten en z’n bootje nog dikwijls onge
hoord mag laten zeilen over de meren,
wordt hem van ganser harte toegewenst.
DIENSTREGELING SPOORM EG EN
Met het oog op de samenstelling van de
aanstaande winterdienstregeling der Neder
landse Spoorwegen worden belanghebbenden
in de gelegenheid gesteld eventuele .wensen
en opmerkingen aangaande de dienstreg*-
ling 1955 vóór 9 Juli a.s. ter kennis te
brengen van de Kamer van Koophandel en
Fabrieken voer Friesland te Le uwar 'en, die
deze opmerkingen in handen zal st-llen van
haar vertegenwoordiger in de Spoorwegraack
Gemeente Workum
van 17 tvt en met 23 Juni 1955
Geboren en Gehuwd: Geen.
Overleden: Johann Heinrich Westerman,
76 jr., echtg. van Cornelia van der Wal.
7.uur Voetbalwedstrijd Workum 1Chr.
v.v. Leeuwarder Zwaluwen (3e klasse
K.N.V.B.)
Entree f 0.35.
astrilden.
Dit zijn de kleinsten en deze kunnen ge
durende de wintermaanden, althans wanneer
het kwik beneden nul daalt, naar binnen
worden gehaald.
Wie nooit een collectie van deze pracht
vinken bijeen heeft gezien, zal zijn ogen
haast niet kunnen geloven zo groot is de
verscheidenheid en zoschitterend zijn de
kleuren van .deze vogeltjes.
De één hemelsblauw en
als waren
parels.
De meest voorkomende zijn het napoliontje,
het oranjekaakje, ’t vuurvogeltje, ’t blauwe
WORKUM. De volgende leerlingen uit de
zesde klas van de „School met de Bijbel”
■Ihier, slaagden voor het toelatingsexamen
an het Christelijk Lyceum te Snek: Rint je
S. de Boer, Pieter W. Boogaard en Sikke
Postma. Afgewezen: geen.
Benoemd tot technisch ambtenaar le
klas, speciaal voor het bouw- en woning
toezicht, bij de dienst openbare werken in
le gemeente Wonseradeel, onze vroegere stad
genoot, de heer S. C. Gielstra, thans bouw
kundig ambtenaar bij de rijksgebouwendienst
‘e Leeuwarden.
Hu
