en
WORKUMER KRANT
Nieuws- en Advertentieblad voorde gemeenten Workum, Hindeloopen
Zuidwesthoek van Friesland
IJEME DE BOER, Autoverhuur
met en zonder chauffeur
De volière
S.V.W. AGENDA
VOOR LUXE
LEDERWAREN
HENGST
5% huurverhoging niet voor
krotten en verwaarloosde woningen
BEL 170
en haar bewoners
j
Tv
r
Zaterdag 3 September 1955
No. 35
78ste Jaargang
IX.
FRISO.
plaatselijk nieuws
als damestasjes, beursjes,
portefeuilles, actetassen enz,
SLAAGT U BETER
en stukken voordeliger bij
Fryske Brief CV
Einlings en to 'n léste is it mei de strjittenammen nou docks ta in
ütdragene saek kommen. De Ried hat op 2 Augustus ütspraek dien
oer de namme hwer ‘t men it oan ‘t nou ta noch, net iens wie. Itgyng
nammentlik oer „de Parkstraat."
It adfys fan de kommisje hie west, dizze strjitte de namme to jaen
fan „Tiaraleane". Mar by meartal fan stimmen is besletten dat it wurde
sil,,Tiaralaan“.
Sa mei de earste eachopslach komt it frijhwat op it selde del. Maras
men it goed biskóget is it dochs hiel oars. Hwant dat „laan" fait hjir raer
üt ‘e toan.
Foral, en der giet it om, as men it strjittenammerapport der op nei-
sjocht. It is wol foldwaende bikind, dat de kommisje almeast de üldenam-
men oanholden hat. Der fan dinne hawwe wy dan ek ,,Langelean".,,Lieuwe
Klazes lean," en boppedien it „Spükersleantsje" en it „Papeleantsje".
De „Tiaraleane" hie dos alhielendal yn de geast fan it rapport west.
Doch net de kommisje, mar de Ried hie it to sizzen en der hat elts him
mar ünder del to jaen.
En sa hat Warkum nou dan ek in „laan."
Hokfor biswieren der tsjin dat „leane" west hawwe, is üs net rjocht
düdlik wurden. Mar dit sil wol west hawwe dat men „laan" moaijer foun
hat as it platte, (mar eigene) „leane".
Och elts is op ‘t lést frij om to sizzen hwat er tinkt en derneffens to
hanneljen. Wy kinne en sille der nimmen sneu om oansjen.
Hwat my lykwols danich muoit hat is, dat ien fan de Riedsleden
mient hat sizze to moatten, dat de hiele nammejowing him mar min oan
stie.
En ik freegje dan ek by my seis: Hwat hie men dan wollen?
Lit üs noch ris wize op it rapport. En dan lit ik de kommisje büten
bisköging, mar as „deskundigen" hwaens nammen deryn neamd wurde,
sizze dat it fan great bilang is, de aide nammen oan to balden, lyk as nou
bard is, hwat wolle wy dan einlings noch mear?
De krotwoningen
Geen huurverhoging
voorverwaarloosde woningen
Bezint eer ge begint
Brochure geeft antwoord
op allerlei vragen
Samenwoning, stoffering
en meubilering
De R in de maand
aandacht voor vitamine D
Welke huren gaan omhoog?
I—
I
Telefoón Redactie
I—:
i
de
BURGERLIJKE STAND
na
|j_|. VOORLICHTINGSBUREAU
Advertentietarief: cent per m.ml
Advertenties van buiten Friesland 9 et’ P«t «n.m!
Contracten volgens algemene regeling
Abonnementsprijs t' t 1.15 per kwartail
per post i 2.50 per halfjaar
Gemeente Workum
van Vrijdag 25 Augustus t e.m« 1 September
Geboren: Engelina Christina Maria, dv.
Leendert van Poelje en Susanna IJntema.
Gehuwd: Gerardus Altena, 25 jaar en JoJ
hanna de Vries, 24 jaar, beiden te Workum.
zijn,
en
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaafl
een
hun grijze
Hindeloopen.
Bij het afdrukken van dit ar'ikel hebben
de vier eitjes reeds plaats gemaakt voor drie
jongen, terwijl een paar oranjewevers in volle
pracht aan de collectie is toegevoegd.
Wordt vervolgd.
A. BAKKER.
Krotwoningen, die door de gemeente onbe
woonbaar zijn verklaard, zijn na de oorlog
vrij gebleven van huurverhogingen. Ook de
5 pCt. verhoging geldt voor deze woningen
iet. E1- zijn e ht r in ons land oude woningen
die niet onbewoonbaar zijn verklaard en die
toch met krotwoningen glijk gesteld kun
nen worden. Een nieuwe bepa ing in de Huur
wet maakt het mogelijk, deze woningen „on
geschikt voor bewoning” te laten verklaren.
Zo-’ls reeds werd opgemerkt kan alleen de
Mini ter van Wederopbouw zo’n verklaring
afgeven. H eft de minister dat gedaan, dan
wordt de huur van zo’n krotwoning verlaagd
tot het huurpeil van 1950, dat komt dus
practisch neer op da vooroor’ogse huurprijs.
Een huurder van zo’n krotwoning ka> zelf
een verzoek om Huur ver1 aging indianen, of
wel rechts: r eks bij de Mini ter ofwel bij het
gemeente' estuur. Het spreekt vanzelf, dat
ean der elijk vermak alleen kans op inwilli
ging m akt, als het huis inderdaad onbewoon
baar is en niet meer in redelijke staat kan
worden gebracht.
Tenslotte is er nog de mogelijkheid om van
de 5 pCt. huurverhoging te worden vrijge
steld, als een huis ernstig verwaarloosd is.
Een verzoek om deze vrijstel'ing moet wor
den gericht tot het gemeentebestuur of tot
de huureommistio op een formu'ier in twee
voud, dat kosteloos op elk gemeentehuis ver-
krij b ar is. Bij het indienen van dat forrr.u ier
moet een belrag van f 5worden betaald,
anders wordt het niet in behande’ing ge
nomen. Wordt de aanvrage ingewi'.’igd, ver
keert het huis dus werkelijk in slechte staat
van onderhoud, dan worden dis f 5terug
betaald. Besluit het gemeentebestuur of de
huurcommissie dat de huurverhoging wel moet
worden betaald, dan is de aanvrager zijn twee
rijksdaalders kwijt!
Het is wel duidelijk, waarom die f 5.
betaald moet worden. Niemand vindt het pret
tig meer huur te gaan betalen. Zonder de
„rem” van de f 5.zou het aantal verzoeken
om vrijste’ling van de huurverhoging mis
schien wel in de honderdduizenden gaan lopen.
Vrijstelling zal alleen worden verleend, wan
neer er inderdaal, door de nalatigheid van
de verhuurder, van zo ernstige verwaar’ozing
sprake i>, dat de woning niet meer voldoet
ran re 'elijke eisen van bewoonbaarheid en
instandhouding. Als daken lekken, putten en
regenbakken en af voorleidingen niet meer
functionneren, of zich belangrijke gebreken
voordoen aan balcons of als muren, vloeren,
stenen trappen of plafonds hinderlijke of
gevaarlijke scheuren vertonen, of het hout
werk van kozijnen, ramen, deuren, vloeren,
kasten, balklagen of trappen in gebrekkige
toestand verkeert, bf gas, water en electri-
citeitsleidingen beschadigd zijn, of schoor
stenen lekken en het bui enverfwerk zo slecht
is, dat hout of ijzer dreigen te vergaan,
dan kan er sprake zijn van ernstige verwaar
lozing en dan is er een goede kans, dat de
huurcommissie of B. en W. een aanvrage in.
wil'igen. De verhuurder krijgt in zo’n geval
een maand de tiid, zich te verweren tegen de
klachten van de huurders. Gemeentebestuur
of huurcomir.i) ie nemen d arna een beslis ing,
waarbij verhuurder en huurder zich moeten
neerleggen. ,_J I i
Workum IHielpen I Aanvang 4 uur
Oeverzwaluwen Jdomb.Workum Comb.'
Vertrek 3.15 uur
Verschijnt eenmaal pèr week
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bi.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
De nieuwe bepalingen in de Huurwet zijn,
ro werd reeds opgemerkt tamelijk ingewikkeld.
Daarom heeft de Minister van Wederop
bouw en Volkshuisvesting een brochure samen
gesteld „Huurprijzen en onderhoud”, waar
in de belangrijkste bepa'ingen van de Huur
wet en van de uitvoeringsvonr’chriften op be
vattelijke wijze worden uiesn^z t aan de
hand van voorbeelden. Niet alleen de nieuwe
bepalingen zijn iu dit bo kje behandeld, maar
ook de maatregelen, die reeds eerder werden
genomen.
Het boekje is omstreeks 1 September voor
de prijs van f 0.25 verkrijgbaar in de boek
handel en op alle postkantoren.
t&WBUK VERBODEN)
NOARD D 61
Inzending van advertenties uiterlijk
Donderdagsmorgens, familieberichten desnoods
Vrijdagsmorgens voor 10 uur
WORKUM. Voor de t ezegging van beroep,’
uitgebracht door de kerkeraad van de Ned.
Herv. Gemeente alhi.r, ter voorziening in
de a.s. vacature van Ds. E. J. Beker, heeft
Ds. J. E. L. Brümmelkamp te Westervoort
bedankt.
en Administratie 45
Postrekening 82259
Ook Uw adres
voor grote en
kleiuere ritten
Het spreekt vanzelf, dat in geval van „sa
menwoning” van bijv. 2 gezinnen, elk van
die twee een evenredig deel van de huurver
hoging voor zijn rekening neemt. Wat het
berekenen van de huurprijs bij samenwoning
betreft, zijn de vroegere bepalingen van kracht
gebleven. De hoofdbewoner mag, zoals be
kend, de zuivere huurprijs van het onderver
huurde gedeelte met 20 .pCt. verhogen, als
tegemoetkoming voor het ongerief, dat inwo
ning met zich meebrengt. Voor het gebruik
van stoffering en van meubilair mag per
jaar berekend worden Vr van Je waarde
die de stoffering en het meubilair op dat
ogenblik vertegenwoordigen. Ook dat is
een r eds langer geldende bepaïng, die onge
wijzigd is gebleven.
Bekend is ook, dat de huur-adviescommis-
sies (niet te verwarrren met de nieuw in te
stellen huurcommi -ies) in geval van moeilijk
heden advies uitbrengen over de huurprijs,
die iemand verschuldigd is. 'Èen nieuwe be
paling in de Huurwet is, dat een eigenaar,
die een nieuwe centrale vcrwarmingsinstal-
latie in een huis laat aanbrengen, do huur
prijs daardoor iets méér mag verhogen dan
sinds 1951 het geval was.'
Elk jaar lijkt het of de zomer nauwelijks
is begonnen wanneer we ons alweer moeten
opmaken om de winter onder ogen te zien.
Beperk Uw voorbereidingen voor koude
tijden niet tot het uit de mottenballen halen
van Uw wintergarderobe: er moeten nog
andere voorzorgsmaatregelen genomen worden.
De zomer was het seizoen, waarin wij
volop genoten van zon, licht en lucht. Onze
huid’■werd erdoor gebruind: wij deden er
gezondheid mee op. Door de inwerking van
bepaalde zonnestralen in de huid werd in ons
lichaam vitamine D gevormd, het vi amine,
dat een belangrijk aandeel heeft in de op
bouw en het herstel van het beenderstelsel.
Dit vitamine is voor volwassenen van be
lang; voor kinderen is het onontbeerlijk.
Wat nu, wanneer de zon meer en meer
verstek laat gaan en kou en regen een steeds
belangrijker plaats in het weerbericht in
nemen?
Volwassenen behoeven zich daarover niet
veel zorgen te maken. Vermoedelijk is hun
behoefte aan vitamine D niet zo groot en
komen zij, als ze voldoende van de bui
tenlucht blijven profiteren, wat dit betreft
aan hun trek.
Voor kinderen en aanstaande moeders ligt
het geval echter anders. Juist door de be
tekenis die vitamine D heeft voor de been-
deropbouw is het voor hen noodzakelijk in
minder gunstige jaargetijden te zorgen voor
extra toevoer van dit vitamine.
Omdat er vrijwel geen voedsel bestaat, dat
van nature rijk is aan vitamine D, zijn ze
aangewezen op praeparaten als levertraan en
vitamine D-druppels, dan wel op levensmid
delen, die kunstmatig gevitamineerd
zoals margarine, bepaalde biscuits
in enkele gevallen melk.
Hoeve 1 vitamine D?
Op de verpakking van deze producten staat
aangegeven hoeveel vitamine D eraan toege
voegd werd. Deze hoeveelheid wordt uitge
drukt in I.E. (Internationale Eenheden).
Als U weet, dat kinderen, evenals aan
staande moeders, ongeveer 500 a 800 I.E.
nodig hebben, kunt U zelf berekenen of U
deze hoeveelheid haalt met de voeding of
dat U Üw toevlucht moet nemen tot extra
praeparaten.
Wanneer U b.v. margarine gebruikt, die
40 I.E. per gram bevat, dan zou met een
dagelijkse hoeveelheid van 10 15 gram
waarmga 3 4 boterhammen bemcerd wor.
den'al een behoorlijke hoeveelheid vitamine
D worden opgenomen.
U zult er echter zonder hulp van levertraan,
ge'itamine rde melk of gevitamine rde bis
cuits niet komen, al zult U er een kleinere
hoeve lheid van nodig hebben dan wanneer
U de boterhammen besmeert met boter of
margarine, die 10 dan wel minder I.E. per
gram bevat.
Over het algemeen zal men het gebruik
van ge'i’aminerde levensmiddelen aantrek
kelijker vinden dan dat van levertraan. Wan
neer Uw dokter echter levertraan heeft voor
geschreven, moet U daarvoor in de plaats
beslist geen andere vitamine-D rijke pro
ducten gebruiken. Het is overbodig naast de
levertraan ook nog eens een plaats in te
ruimen aan levensmidde'en, die vitamine D
bevatten.
Bedenk, dat kinderen tot hun 18e jaar de
hele winter door vitamine D hard nodig
hebben Aanslaande moeders behoren het ge
durende alle maanden van de zwangerschap
te gebruiken.
Maar niet alléén vitamine Dl
Vitamine D kan slechts werkzaam zijn wan
neer er tevens voldoende calcium (kalk) en
phosphor in de voeding voorkomen. Het be
hoort 0.1. tot de taak van dit vitamine er
voor te zorgen, dat kalk in het beenderstelsel
wordt opgenomen en vastcehou 'en, vandaar
dat men het ook wel calciferol of kalkdrager
noemt.
Zorgt U daarom niet alleen voor voldoende
vitamine D, maar ook voor genoeg kalkrijk
voedsel, melk (eventueel in de vorm van
karnemelk of yoghurt) en kaas.
U weet het: kinderen tot 12 jaar 1/Q liter
melk daags, aanstaande moeders 1 liter en
iedereen tenminste één boterham met kaas.
AF«CHFlD EN
KONINKLIJKE ONDERSCHEIDING
1 Sept. Terwijl de vlag op de Gerei,
school wapperde ter ge’egenheid van de ver
jaardag van H. K. H. Prinses Wilhelmina
heerste gister in de school een sfeer die iets
tot weemoedigheid stemde, daar mej. J. Pruik
sma deze dag haar laatste lessen gaf als onder
wijzeres, hoewel ze terug kan zien op een
loopbaan die wel tot de uitzonderingen zal
blijven behoren.
Ruim 40 jaren heeft zij de jeugd vertrouwd
gemaakt met de eerste beginselen der wijs
heid, steeds tastend naar de mogelijkheden
en moeilijkheden van het jonge kind.
Tijdens de laatste les werd de jeugd na
tuurlijk getracterd en kreeg mej. Pruiksma
als aandenken van haar Jeerl/jugen een Jraiaie
Indische plant aangeboden.
Er was veel belangstelling voor de afscheids
avond die ’s avonds belegd was in de Geref.
Kerk.
De leiding berustte bij Ds. H. C. Endedijk,
die in z’n oneningswoord wees op het voor-
ge'ezen SchriftgeJeelte uit Jesaja, waar ge
sproken wordt van de kracht die vernieuwd
wordt door het geloof.
Verder werd stilgestaan bij wat dit afscheid
betekende, maar laten we, aldus spr., niet
op de mens zien, maar op de grote Kinder
vriend, Die de gaven geschonken heeft dat
deze arbeid gedaan kan worden en dat we
onze jeugd kunnen laten onderwijzen vanuit
de bijbel.
De voorzitter van het schoolbestuur, de
heer S. Harkema. nam daarom officieel af
scheid van mej. Pruiksma, waarbij hij deed
uitkomen met hoeveel waardering het be
stuur steeds haar arbeid had gevolgd. Hij
dankte dan ook hartelijk voor alle arbeid,
die door de scheidende leerkracht was ge
daan in het belang van school en jeugd
De nieuwe onderwijzeres, mj. T. Minnema,
laatst verbonden aan da school te Twijzel,
werd met groot vertrouwen tegemoet getreden.
Als hoofd der school, stond da heer Vrij
-til bij de prettige verstandhouding dia steeds
tussen de leerkrachten bestond en spr. kon
he’emaal niets vinden wat dat in de weg had
gestaan. Hij besloot met de wens dat mei:
Pruiksma nog lang en in een goede gezondheid
van haar pen ioen mag genieten en hoopte
in geval van nood nogmaals ean beroep op
haar te mogen doen.
Namens het gemeentebestuur sprak burge
meester Russchen. Hij gewaagde van de be
langstelling die dit college heeft voor alle
onderwijs-aangel'genheden in onze p’aats en
roemde de activiteit die door de scheidende
'erares was ontplooi!, ook op terrein buiten
school, en kerkelijk verband.
Het hoogtepunt was wel de mededeling
door de burgemeester met voorlezing van
het Koninklijk Besluit, dat H.M. de Koningin
an mej. Pruiksma had toegekend voor haar
arbeid de ere-medaille verbonden aan de Orde
van Oranje-Nassau in bet goud, met welke
versierselen de scheidende onderwijzeres daar
na getooid werd.
Laten wij eens een kijkje nemen bij de
nieuwgebouwde vo’ière van de ver. „Vogel-
vreugd” te Hindeloopen.
’t Weer werkt deze zomer reusachtig mede,
zodat de vogels zonder uitzondering in prima
conditie zijn, wat niet in geringe mate komt
doordat de vo’ière aan de noordkant door
huizen is ingesloten en de zon vrijwel de
gehele dag toegang heeft. De vlier in het mid
den van het buitenhok doet het uitstekend
en geeft de vogels ’s nachts enige beschut
ting terwijl de roodbekwever ijverig bezig is
om overal in de boom kunstige nesten te
bouwen of beter gelegd te weven. Niet met
de fe’o ling om er ei ren in uit te broeden,
doch al’een om aan zijn behoefte tot weven
te voldoen. Van zijn wijfje neemt hij helemaal
geen noti ie. Boven het nest wordt een dakje
gebouwd en het is interessant te zien, dat een
paar blauwe fazantjes hun intrek in een dezer
ne ten hebben genomen en geregeld naast
elkaar gezeten voor de ingang poseren. De
sperling dwerg-papega ien zitten meestal rus
tig op het rek zij aan zij en kop aan kop
elkander hun genegenheid te tonen.
’s Nachts verblijven ze in een nestblok en
er is een goede kans dat zo volgend voor
jaar tot broeden overgaan.
Een paar zebravinkjes zit reeds rustig op
een vi’rtal eitjes te broeden in een bloempot
waarvan de helft van de bodem is wegge
zaagd. Een paar ekstertjes hebben hun intrek
in een open nestkastje genomen, waar ze
geregeld strootjes in aanbrengen, doch ze moe
ten met lede ogen aanzien dat de wever het
er weer even hard uithaalt om weer aan een
nieuw nest te beginnen.
Als vergelding breken de ekstertjes in sa
menwerking met een paar zilverfazanfes de
nesten van de wever wo'r af. Zo blijft er
werk en bedrijvigheid onder de vogels.
Treffend voor de ve’e bezoekers is, hoe de
meeste paren tropfsche vogels steeds in el
kanders nabijheid zijn. Men treft ze samen op
de zitstok, samen in het boompje of bij de
en ’s nachts soortgenoten bij soort-
De huurverhoging van 5 pCt. per 1 Sep
tember de derde na de oorlog is
kleiner dan de beide vorige, maar in
gewikkelder wat aller’ei bijkomende be
palingen betreft. De nieuwe verhoging geldt
n.l. niet zonder racer voor alle vooroorlogse
huizen en voor een deel van de na 1940
gebouwde. Er zijn enkele uitzonderingsbe
palingen in de Huurwet opgenomen, die
verband houden met de bewoonbaarheid van
een huis en met de staat van onderhoud.
Een huis kan „ongeschikt voor bewoning”
worden verklaard en dan geldt een lagere
huurprijs. Er is ook een mogelijkheid om vrij
gesteld te worden van de 5 pCt. huurver
hoging, als een huis ernstig verwaarloosd
is. Het spreekt vanzelf, dat iemand niet z.lf
kan gaan uitmaken, of hij meer huur moet
gaan betalen of niet. Het „ongeschikt” ver
klaren van een huis moet door de Minister
van Wederopbouw gebeuren en een vrij
stelling” kan gegeven worden door het ge
meentebestuur of, in gemeenten met meer
dan 10 000 inwoners door „huurcommtssies”
die daarvoor speciaal in het leven zullen
worden geroepen. Zolang een dergelijke of
ficiële beslissing nog niet is genomen, moet
de verhoogde huurprijs worden betaald, ten
zij de huiseigenaar zelf van een verhoging
afziet.
Om te beginnen worden dus per 1 Septem
ber de huren verhoogd van alle vooroorlogse
woningen, behalve wanneer dat onbewoon
baar verklaarde krotwoningen zijn; van een
gede.lte van de in de oorlogsjaren gebouwde
woningen en van een gedeelte der na 1945
gebouwde huizen.
De verhoring mag alleen berekend worden
van de zuivere huur. Als in een huurprijs
een bedrag is inbegrepen, bijv, voor water-
everin?, moet dit laa ste te’rag eerst van
het totaal worden afgetrokken, voordat de
5 pCt. erbij geteld kan worden.
Voor bedrijfsruimten geldt de automa'ische
huurverhoging niet. In het algemeen blijven
de geldende huurprijzen van kracht, tenzij
verhuurder en huurder anders overeen komen.
voederbak
genoten.
De tijgervinkjes die eerst nog niet op kleur
waren, beginnen thans in hun bruiloftskleed
te komen.
Een drietal edelzangers doen hun naam nog
geen eer aan, daar ze nog steeds zwijgen,
Jit in tegens’el'ing met ean paar zwartkop-
nonnen, waarvan het mannetje maar steeds zit
te kwinkeleren, doch hun geluid is zo ^wak
dat het maar nauwelijks is te horen.
De men indigovink verklaarde na enkele
weken de oorlog aan de veel kleinere staal-
vink, zodat eerstgenoemde uit de volière
moest worden verwijderd.
Een twintigtal kanaries in geel, wit en ge
kuifd zorgen voor leven en af wishing, daar
de meeste tropische vogels nogal donker van
kleur zijn. Een uitzond'ring maken de rijst-
vogels in hun grijze pakje en zwart met witte
kop. De cubavinkjes, waarvan de man een pp-
val’end mooie ge’e kraag draagt, geven nog
niet het minste teken dat ze tot nestelen
zullen overgaan. De witte zebravinkjes met
hun karmijnrode bekjes zijn reeds druk bezig
een nestje te bouwen, zodat er een goede
kans is dat ze het voorbeeld van
soortgenoten nog zullen volgen.
Het grijze roodstaartje, dat kort na aan
komst zijn wijf’e verloor, is een van de
fraaiste en licfpjkste vogels uit de volière,
daar ze elke bezoeker van nabij begroet
cl of ze haar fraai grijs pakje met de helrode
rug en staart aan ieder wil tonen.
Het p artje napo’ions en de oranjekaak-’es
staan eveneens steeds in de belangstelling
van de bezoekers, daar ze bij goed weer geen
ogenblik stil zitten, het staartje naar rechts
en naar links zwaaiend, van de ene tak naar
de andere vliegend.
