ERFSKIP
SCHAA TSEN'
8. EILING
’t laagst in prijs!
WORKUMER
KRANT
Nieuws- en Advertentieblad voorde gemeenten Workum, Hindeloopen
en Zuidwesthoek van Friesland
IJEME DE BOER, Autoverhuur
Rmdsvergadering Workm
BEL 306 b g.382
IMD/0 F/V THFWJ/F
RADIO HINGST
uw
Zaterdag 4 februari 1956
No. 5
79ste Jaargang
WARKUMS
NOARD
met en zonder chauffeur
Friese Noren
Leerwerk enz.
mee
Leren Mutsen
Handschoenen, Jassen
LAAT
VERZORGEN
FRISO.
a.
d.
i
Friese
Veiligheidsdoorlopers
Sport Kunstschaatsen
NOOITGEDAGT
Meubelen van Inconé
gaan een mensenleeftijd
Inconé voot kwaliteit
Vootdeel en gezelligheid
FRÉ DE BOER
Meubelhuis Inconé
SCHOENMAKERIJ
Telefoon 287
AhctCMBMMMfvije i Mü pi* ItmaHad
per post f 2,50 per halfjaar
Ook Uw adres
voor grote en
kleinere ritten
w.
tJV Fryske Brief CXX
Yn it Süden fan it lan, hat koart lyn in boppemaster proses krige
W om ‘t hy in jonge tan in jier of trettsjin omraek óftichele hie. En
sadwaende hat master foar 't rjocht, of wol foar de hearen mei de
wite bef, forskine moatten.
Neffens de kranten, moat ien fan de rjochters sein hawwe„Itmoaste
nou mar ris üt wêze om de bern in pak op 'e hfid to jaen. Soks past net
mear yn üs tiid.”
It eintsjebislüt is, master is yn ‘e boete slein. Hy moat fyftich goune
bitelje of oars tweintich dagen efter de greate doarren.
As men it my freget, is dy straf wol ridlik swier, mar boppedien
alhielendal forkeard. Gean seis marris nei. Stel noüris, master vol leaver
net sitte. Dan moat er dos ta de ponge en bitelje fyfticijggoune. Mar hwa
moat it dan bilije? Né master net, mar syn hüshalding/Hwant masterke
kriget flif tientsjes minder to fortarren. Goed biskêge kriget hja dos straf
foar eat hwat har man misdie. Der komt it docks op del hwatte.
Né, dy rjochter hat mis west. Dy hie tsjin master sizze moatten:
„Harkris heite, jo meije de bern net slaen en jo dogge it dochs. Om jo dat
nou óf to leren, moatte jo safolle middeis in pear fire skoaile bliuve. En
dan skriuwe jo eltse kear tüzen kear: „Ik mag de kinderen niet slaan."
Sjoch dat hie de rjochte straf west. Dan hie de man dy‘t de klappen
ütdield hie, seis de klappen krige.
Wolle jimme wol leauwe dat ik einlings meilijen haw mei dizze man.
Ja, dat is nou gjin gekheit, mar ik mien it wier.
Hokfoar libben sil hy der op dat doarp nou krije De alderen gnyskje
dat master sa to pal rekke, en de bern? Dy witte nou dat master harren
net (mear) slaen mei. En der binne altyd wol fan dy knapen, dy‘t der
handich gebrük fan meitsje sille. Fan dat opslfipte guod, dy‘t in skoalmas-
ter it libben danig sür meitsje kinne, en him it bloed finder ‘e neilen wei-
helje.
En master? Al brüzet, siedet, bounzet en fljocht him it bloed ek noch
sa fuleindig troch de ieren, hy moat him ketoen holde, en de bannen thus
of yn de bfisse.
Ik soe foar gjin noch safolle yn syn skuon stean wolle.
Lit men nou net tinke, dat ik in foarstanner bin fan de methoade:
Hwa ‘t net hearre wol, moat it mar flele. Dos fan, slaen mar raek.
Né. alhielendal net. Mar it kin wolris nedieb wêze, dat om de frede
en de rêst to „hanthaven", der earst fiks hwat opkipers ütdielt wurde
moatte.
Sa as yn it gefal hwat in skoalmaster mei forhelle. Hy sei: „Ien fan
de jonges fanhat by my yn ‘e klasse sitten. Nou dat wie lang
gjin bésten ien. In dogeniet op en üt. As dy moarns earst net in fiks pak
op ‘e hfid krige, wie der gjin lan mei to bisilen. Dan sette hy de hiele
boel op stelten. Mar as ik him moarns fuort ynienen syn part tametten
hie. nou dan wie er de hiele dei rêstich en gehoarsum."
Dit wie dan foar master en syn learling, dan moai grif in soarte fan
„ochtendgymnastiek."
Ik wol hjirmei mar sizze: Slaen mei dan forkeard wêze, mar ik leau
net dat it altyd gean sil sfinder sa foar en nei ris in stikje „ribsmoar" üt
tö d;elen.
i
hier volledig
en
lopen.
b.
c.
van
voor
daar
het
van
ver-
ver-
van de Voorzitter van
Koophandel en Fabrieken
vol-
met
Punt 2. Eencemiog van een wecsvoegd.
Met algemene stemmen wordt de heer S.
H. Jelgersma herbenoemd.
fornijing,
oer,
/lOscii^iW per week
Uitgave vans Fa. T. GAASTRA Bz.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
ti
Advertentietarief: 7 cent per m.m.
Advertenties van buien F ie.'and 9 ct. per m.m.
Contracten volgens algemene rege i.ig
medi.Qclingcn.
de Gedeputeerde Staten
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaaf!
we r een
De heer Haytema verontschuldigde zich
dat hij niet op tijd aanwezig had kunnen zijn
en dankte de voorzitter voor de gesproken
woorden. Misschien valt het nog iets mee,
zodat de raad over meerdere kwesties be
slissingen kan nemen en spr. wenst dan dat
we met Gods zegen samen mogen opbouwen in
het belang van ons stedeke Workum.
f. Schrijven van de Gedeputeerde Staten
waarbij in overweging wordt gegeven de
verordening op het ophalen van vuilnis
enz. zodanig te wijzigen, dat de arti-
kelen 9 en 10 hieruit worden verwijderd.
Van generlei zijde bleken er bezwaren te
zijn om aan deze wensen tegemoet te komen.
Verzoek van de he r Ch. Hilverda om hem
met ingang van 1 maart a.s. ontslag te ver
lenen als ambtenaar van de burgerlijke
stand, in verband met zijn benoeming tot
commies ter Provinciale Griffie van Fries-
land.
Overeenkomstig het voorstel van b. en
wordt het gevraagde ontslag eervol verleend
met ingang van een nader te bepalen datum.
Verslag over 1954 van de N.V. Inter
communale Waterleiding, gebied Leeu
warden.
Al deze stukken worden voor kennisgeving
ingang van 1956, evenals in soortgelijke ge
vallen, een vergoeding toe te kennen van
f 15.per jaar, waartoe z.h.s. besloten.
Van het stichtingsbestuur werd de volgende
voordracht ontvangen:
1. mej. Tj. Demmer, wijkverpleegster Groe
ne Kruis, Huizum.
2. mej. A. v. Hout, Hoofd linnenkamer,
St. Geertruidenziekenhuis, Deventer.
3. mevr. J. SmitMolendijk, Hoofd huishou
ding Huize „Het Oosten”, Bilthoven.
Voor tot de stemming wordt overgegaan,
deelt de voorzitter mede, dat vanmorgen be
richt ontvangen was van no. 2 van de voor
dracht, dat ze haar sollicitatie intrekff.
Op nummer 1 blijken daarna negen stem
men te zijn uitgebracht, terwijl de andere twee
stembriefjes blanco waren. Alzo is mej. T.
Demmer te Huizum met ingang van 1 april
a.s. benoemd.
-|IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUItlimillNIIIIIIIIIIIIIIIIH1IIIIIIIIIIIIIUIIIHIIIIIIIIIII
monumen-
hoogst ur
en w.
voor de gemeentelijke subsidie te bepalen op
10 pCt., waarmee de raad stilzwijgend in-
•tept.
in deze gemeente.
Daar aan alle voorgeschreven eisen
daan wordt, stellen b. en w. voor om
Inzending van advertenties uiterlijk
donderdagsmorgen-, fami ie' e i hten de noods
vrijdagsmorgens voor 10 uur
Op maandag 30 januari, ’s avonds hall
acht kwam de Workumer gemeenteraad voor
de eerste maal in 1956 bijeen. Toen kort
na de opening ook de heer H. Haytema nog
verscheen, waren alle leden aanwezig. Voor
zitter de heer J. Busschen, burgemeester. Se
cretaris de heer D. van der Goot.
Zoals gebruikelijk hield de voorzitter in
deze eerste vergadering van het nieuwe jaar
een sobere toespraak, die we
laten volgen
Mijne Heren,
W-Tine r ik U een overzicht ga geven van
wat 1955 voor ons is geweest, kan het wel
niet anders dan in de eerste plaats te releve
ren dat wij in dit jaar herdachten hoe wij
voor 10 jaar bevrijd werden van het juk
der tirannie, waaronder we 5 bange jaren
re u ht hadden. Jaren waarin geweld en vijand
schap hoogtij vierden. We kregen weer vrede,
een vrede die wel geen gouden tijd zou blijken
te zijn, maar harde arbeid van ons ging vra
gen, om te herstellen en uit te bouwen, wat
vernield was en verdrukt. Dankbaar kunnen
wij constateren dat 5 jaar verdrukking ons niet
blijvend gebracht heeft op de weg van haat en
vijandschap, maar dat het ons Nederlandse
volk gemaakt heeft tot strijders voor vrede
en welvaart. Dankbaar zijn we ook voor het
illustere voorbeeld hierin gegeven door onze
geë rbie ’igde Koningin en Haar Gemaal ZK.H.
Prius Bernhard. De levenskracht van het li
chaam, zowel van de geest van een land
als van een mens, blijkt niet uit het ontbreken
van wonden, doch uit het vermogen om de
wonden die geslagen worden te genezen. Von
del dichtte in zijn tijd „Gods roeden, die het
lichaam plagen, zijn bezems om de ziel te
vagen”. Het bedenken hiervan en de vervulling
van het grote gebod der liefde zullen on
misbare factoren zijn om de geslagen wonden
te helen en voor de verdere opbouw van ons
volksleven.
Het welvaartsrapport van de Z.W.hoek,
waar we al een paar jaar op wachten, is
helaas nog niet verschenen. Onvoldoend ge
schoold personeel bij het E.T.I.F. is de reden
hiervan; we hopen dat men dit jaar gereed
zal komen.
Ondertussen behoeven we niet stil te zitten,
doch het is teleurstellend en ontmoedigend te
moeten ervaren dat practiich alle initiatieven
afstuiten op de huisvestingsmoeilijkheden. De
be taande industrieën worden hierdoor al in
een moeilijke po itié gedrongen, terwijl de ge-
meente-clas"iricatie nog steeds remmend werkt
op het aantrekken van arbeidskrachten. Blijft
de Regering bij het toewijzen van bouwvolume
het tot dusver gevolgde systeem handhaven,
dan kan het haast niet anders of wij zullen
binnen afzienbare tijd „achtergebleven” ge
bied zijn geworden. Men krijgt tegenwoordig
geen krant in handen of woont haast geen
vergadering bij of men leest en hoort hoog
dravende woorden over bevordering van cul
tuur en strijd tegen massificatie. Door de
tot dusver gevolgde verdeling van het bouw-
bespaard blijven. We zullen eensgezind onze
schouders onder deze taak moeten zetten en
trachten haar zo vruchtdragend mogelijk te
verrichten.
Het is me een behoefte de heren wethouders
en de secretaris en in hem alle gemeeinte-
functionarissen hartelijk te danken voor
de zeer prettige samen, en medewerking welke
ik dage’ijks van hen mocht ondervinden en ik
wil eindigen met de hoop uit te spreken dat
God U en Uw gezinnen rijkelijk moge zegenen
m 1956.
de beslissing over de
en de begrotingen
en het gasbedrijf
Telefoon Redactie en Adm. 05151/314
Postrekening 82259
Punt 1. Inge'ro men stukken
Resoluties van
houdende:
1. verdagi g van
gemeentebegroting
voor het landbouwbedrijf
voor 1956;
2. goedkeuring van het raadsbesluit tot
verlenging van de ontruimingstermijn van
de onbewoonbaar verklaarde woning B27;
3. vaststelling van het presentiegeld voor
het bijwonen van de raadsvergaderingen
op f 7.50 en voor de commissievergaderin
gen op f 4.per vergadering.
Nieuwjaarsrede van de Voorzitter
de Kamer van
voor Friesland,
Verzoek van K. van Beek te Workum,
G 259 om toekenning van een vergoeding
als bedoeld ia art. 13 der L.O. wet
1920, wegens het bezoeken door zijn
dochter Trijntje van de Ghr. U.L.O. school
Sniebaljen forbean I
Bigjin 1795. It aide biwald rint nei de
ein, in nije tiid wankt, in til'd fan „Vrijheid,
Gelijkheid en Broederschap” sa as it pa-
roal dan is. Mar sa dramatysk as it „ancien
régime” yn Frankryk syn ein fynt, sa ün-
bitsjuttend en knoffilich binne de dieden fan
it regear to uzes yn de léste jierren fan syn
bistean. It liket wol, dat de skyn fan autori
teit ta eltse priis de ünnoazelste saken dek-
k6 moot en it hoecht jin dan ek net to
fornuverjen dat it dekorum Ander sokke om
standigheden op it lest forwurdt ta eat bi-
spotliks. Ta yllustraesje it folgjende stealtsje.
By de „Ed. achtbaarheden” fan Warkum
binne klachten ynkommen oer it sniebaljen.
Yn in tiid, dy ’t skreaut om fornijing, om
gerjuchtichheit foar it folk oer, soe men
fan de oerheit hwat oars forwachtsje as it
him ynlitten mei sniebalklachten. Mar né,
de greate fraechstikken wurde oan ’e kant
lein, as telden hja net, en it ünskuldige en
ünbilangrike wurdt mi trommelslach op plech
tige wize oan de boargerij bikend makke.
Op 4 febr. 1795 lit de Ed. Achtbare Ma-
gistraet fan de stèd Warkum „door deesen
aan elk en een iegelijk, wie hij ook zij,
verbieden het sneeuwballen of het smijten met
sneeuw, tot veiligheid des geenen, die de
straat passeeren, bij poene (straffe) van voor
een ieder wie zig daar aan mogte schuldig
maaken te verbeuren drie Caroli guldens,
waar van de helfte zal zijn ten voordeele
van de aanbrenger en het resteerende ten pro-
fijte van de armen, zullende de ouders voor
hunne kinderen aansprakelijk zijn
Dit wie ien fan de léste bisluten fan it
aide bistjur. Noch gjin twa wiken letter
hienen de Ed. Achtbaerheden it paed romme
foar de municipalitejt sa as it nije stedsbi-
stjur hjitte. It folk koe de frijheitsbeam
plantsje. Dat dizzs frijheit ütrinne soe op in
Franske diktatuer, koe it fansels doe net
witte.
deze eis, maar
grotingswijziing de verlaagde
op de begroting gebracht.
Onlangs heeft ons college hierover met de
Gedeputeerde Staten een conferentie gehad,
waarvan het uiteindelijk resultaat U binnen
kort zal worden medegedeeld. Hierop voor-
uitlopende moet ik U nu alreeds mededelen
dat enkele kapitaalswferken, o.a. vernieuwing
Bagijnebrug en de brug over de Pothuiswijk
als niet strikt-urgent in 1956 niet kunnen
wor’en uitgevoerd terwij. bij alle uitgaven de
uiterste zuinigheid zal moeten worden be
tracht Wij zullen ons hier noodgedwongen
wel bij neer moeten leggen maar overigens
j uiterst waakzaam moeten zijn om ons ver-
zcrgingspeil niet onnodig naar beneden te j
laten drukken.
Zoals U ziet zullen de moeilijkheden bij
zeggen, wanneer onze aanvraag in behandeling het besturen onzer gemeente ons in 1956 niet
Punt 3. Pen neming van een directrice van
„.Mïrië.iacker”.
volume, zal de trek naar de grote steden en
daardoor een vervlakking van de geest worden
bevorderd, want het platteland is steeds ge
weest en is dit nog het reservoir
waaruit het volk zijn geestelijke weerbaarheid
nut. We zullen dan ook alle krachten moeten
inspannen om in de wijze van verdeling van
het bouwvolume verandering te krijgen. Zo
als de toestand nu is zullen we in 1956
geen enkele woning kunnen bouwen.
We hopen dat het gewijzigde uitbreidingsplan
ianenkort door de hogere instanties goedge
keurd zal worden, maar ook dan zullen we
og heel wat moeilijkheden moeten overwin-
nen om deze grond bouwrijp te maken ik
enk hi r alleen nog maar aan de begro-
tingsmoeilijkheden zodat wat dit betreft
e toekomst van Workum er niet zo roos-
deurig uitziet. Niets zal ons teveel moeten
zijn om hier verandering in te krijgen, want
e ellende, vooral moreel, die van de woning-
chaarste het gevolg is, is moeilijk onder
voorden te brengen.
Gelukkig kunnen we er ons in verheugen,
dat we voor enkele groepen van personen
toch weer wat meerdere levensvreugde konden
scheppen. Ik bedoel allereerst de werkplaats
voor mindervalide personen. Hoewel, nog pas
zeer primitief begonnen, kunnen we nu al
constateren dat deze groep personen groter
is dan we aanvankelijk gedacht hadden en dat
er door deze -werkplaats mogelijkheden ge
schapen worden, waarvan we ons nog nooit
bewust zijn geweest. Het zal misschien on
mogelijk blijken en Workum zal er waar
schijnlijk wel te klein voor zijn om zelfstan-
ig zo’n inrichting te exploiteren, maar toch is
het jammer voor ons dat deze werkplaats
straks naar Koudum wordt overgeplaatst. Door
e gemeenschappelijke rege’ing welke we met
Hinde'ocpen, Hemelunrr Old f rd, Staveren en
Gaasterland te deze hebben, was Koudum meer
centraal gelegen. We hopen dat dit onze
gemeenten aren niet verhinderen zal daar zo
veel mogelijk gebruik van te maken.
Verder' verleende de gemeenste voor
eerst financiële hulp aan de aanstelling
twee gezinsverzorgsters, welke door de R. K.
en Ned. Herv. Kerk zijn aangetrokken, ter
Wiging van de nood in gezinnen waar ten
gevolge van ziekte de zaak spaak dreigt te
lopen.
Dat de burgerij omgekeerd ook waardering
heeft voor hetgeen het gemeentebestuur voor
haar burgers deed, blijkt o.a. uit de schenking
van een paar schilderijen, waardoor het in
terieur van het stadhuis een fraaier aanzien
kreeg.
Zoals U gezien zult hebben zijn de bordjes
met nieuwe straatnamen en nummers bij de
huizen aangebracht, wat vooral voor vreemde
lingen en P.T.T. een grote verbetering zal zijn
vergeleken bij de moeilijk bverzichtelijke huis-
nummering van weleer. De secretarie-ambtenaar
die uit de aard van zijn functie hiermede de 1 de
meeste bemoeiing heeft gehad en die ons met de reële inkomsten. Uw raad voldeed
nu binnenkort gaat verlaten kan dit werk deze eis, maar tegelijkertijd werden bij be- aangenomen,
als een waardige afsluiting van zijn ook overi- grotingswijzi ing de verlaagde uitgaven weer
gens gewaardeerde arb id aanmerken.
De walbeschoeiing op het Dwarsnoord kreeg
zijn be lag. Wc hopen dit jaar de demping
van een gedeelte Dolte en de verdere
modernisering van het Dwarsnoord in orde
te brengen.
Dat wij op de Waard zo vlot werden aan.
ge loten op het waterleidingsnet stemt ons
tot vreugde. Wanneer we nu ook nog spoedig
van Rijkswaterstaat ontheffing krijgen van het
verbod tot b: uwen van boerderijen, dan zal
dat een zeer aantrekkelijk ge'siid worden
het agrarisch deel onzer bevolking om
bedrijven te stichten.
De gemeente diende ook een aanvraag in tot
ruilverkaveling in ’t Heidenschap. Door het
gr tot aantal aanvragen valt nog moeilijk te
Punt 4. Verzoek van het R. K. Sehoolbe
stuur »m uit de gemeentekas gelden he
se! i b ar e tellen voor het bouwen van
een ieuwe jo gensschool en een nieuwe
meisje ch tul aan de Brouwer! rdyk*
Uit het prae-alvies bleek dat het school
bestuur diver e tekeningen met een drietal
begrotingen had ingezonden, nl, een plani
tot verbouw van het bestaande schoolgebouw,
waarin al het onderwijs was ondergebracht,
een andere verbouwing met alleen een nieuwe
jongensschool op het terrein aan de Erouwers-
dyk en een nieuwe drieklassige jongens- en
een drieklassige meisjesschool op genoemd ter
rein (eventueel met kleuterschool, speel
lokaal, hanc'enarb i 'lokaal en vaknaaischool).
Om verschillende redenen wordt zowel door
b. en w. als door het schoolbestuur de voor
keur gege'en aan het laatste plan, waarvan
de kosten met inrichting en inventaris, glo
baal geraamd worden op f 200000. Zonder
hoofde ijke stemming wordt daarop de gevraag
de me ewerking verleend.
zal komen. Mede tengevolge hiervan zal de
olectrificatia van dit deel der gemeente voorlo-
ig nog wel tot de vrome wensen blijven be
horen en zal men met de personeelsvoor-
ieningen aldaar steeds groter moeilijkheden
rijgen In dat opzicht heeft men in Nijhuizum
zijn tijd beter verstaan. Voor zover nodig
heeft ook hier onze gemeente haar volle
medewerking verleend.
De school in ’t Heilenshap onderging enige
verbeteringen; met de bouw van een gymna-
tieklokaal bij de Herv. School werd een be
rin gemaakt, zodat in de nabije toekomst
ook dit onderwijs beter tot zijn recht kan
komen.
Met de restauratie van de Doopsgezinde
Kerk moet, zoals U uit een der agendapunten
kan blijken, noodgedwongen worden aange
vangen; we hopen dat na gehele restauratie
er weer een mooi bouwwerk aan de histori
sche gebouwen van onze gemeente zal worden
toegevoegd.
De ervaringen, opgedaan met aardgas, zijn
gunstig. Mede tengevolge hiervan is het
bruik reeds meer dan met 100 pCt.
meerderd.
Tenslotte zou ik dan nog iets willen zeg
gen over de financiële positie onzer gemeente.
Sekrt ik hier in functie ben hebben we steeds
met begrotingstekorten moeten werken. Door
appeleren bij de hogere instanties heeft men
daar getoond begrip voor onze moeilijkheden
te hebben, zodat wij door toekenning van
hogere uitkeringen in staat gesteld werden
toch nog onze plannen te yerwerkelijken.
Tot en met 1955 hebben we daardoor onze
begrohi gstekorten kunnen wegwerken, en kon
den we zelfs een reserve aan batige saldi
kweken van ruim f 34 000,Zoals U be
kend is, gaf de ontwerp-begroting van 1956
tekort te zien van f 70.000,De
beruchte circulaire van Minister Beel, waar
over in de pers zo veel is en nog
wordt ge chrcven, verplichtte ons echter
s uitgaven in overeenstemming te brengen
aan
Punt 5. Verzoek van de kerkeraa’d der Doops-
ge iade Gemeente om sub idie uit de ga
meentekas in de kosten van restauratie
van e DuopsgAinde kerk.
Volgens het prae-advie? is een gelijkluidend
verzoek gezonden aan het Rijk, dat dan 60 pCt.
vergoedt en aan de provincie met 15 pCt Doch
dit is op voarwaar-’e dat de gemeente 10 pCt-
bijdraagt ia de kosten, die in totaal ge
raamd zijn op f 73 100. De toestand van het
dak bleek vorig jaar reeds 'zó slecht te
zijn, dat inmildels de voorgenomen herstel
lingen aan de kap zijn uitgevoerd.
Waar restauratie van dit op de
tenlijst vo, r omende kerkgebouw
gent mag worden genoemd, stellen b.
