ERFSKIP
Matthaus Passion
l
i
WORKÜMER
KRANT
en
f
i
IJEME DE BOER, Autoverhuur
met en zonder chauffeur
Pypskoft
Nieuws- en Advertentieblad voorde gemeenten Workum, Hindeloopen
Zuidwesthoek van Friesland
De Matthaus-passion
De actie voor een standbeeld
van Troelstra
EFKES
RADIO HINGST
uw
RADIO SN TELEVISIE
S25S25S25S25S25S25S25
BEL 306 b. g.g. 382
Ook Uw adres
▼oor grote en
kleinere ritten
Zaterdag 18 februari 1956
No. 7
79ste Jaargang
fl
mee
LAAT
VERZORGEN
WARKUMS
en
•ij
ds J. T.
I’LaaTSELIJK nieuws
wy
jr-
ABONNEERT U OP
FRISO
k
Meubelen van Inconé
gaan een mensenleeftijd
Inconé voor kwaliteit
Voordeel en gezelligheid
FRÉ DE BOER
Meubelhuis Inconé
AkeWHiêMM» f jSr kwabaal
por post f 2.50 per halfjaar
>rt
i.”
n-
De Schapenhouderij in ons
land.
Onkruidbestrijding in Grasland
De droogstaande koe
Fryske Brief CXXII
It mei dan wier wêze dat ik al folie bilangstelling haw foar d®
skiednis fan üa atêd, doch» üntgiet my ek net hwat er hjoeddeis yn
Warkum Dard. 8a haw ik mei oandaeht lézen it forslach fan de jier-
gearkomste fan Crecaendo. Nei ‘t wy der yn lézen hawwe, bietiet dit
korpa dan nou al fiif en sechtich jier.
En nou leit it net op myn wei om hjir to skriuwen oer it wol en wea
fan dit korps, al soe ik der grif wol it ien en oar oer witte to tortellen.
Nou al süm jierreu, miskien wol al fyftich jier, is Crescendo it ienigste
korps yn Warkum.
Mar yn myn jonge tiid bistie der noch ien en wol „Concordia". Boppe-
dien noch in „strijkorkest hwat, sa goed my heuge mei, Cecilia" hjitte.
It mei my noch skoau tiuke, hoe ”t de leden fan Crescendo, yndertiid
reade petten hiene. En doe ‘t hja op in kear yn in plak wiene hwer ‘t
in festifal holden waerd, waerd harren nei roppen: „Warkumer socialen",
Hwer ‘t wy it allegearre grif wol iens oer binne is, dat Crescendo
yn de fiif en sechtich jier fan har bistean, hiel hwat prizen yn ‘e wacht
sleept hat en de nainme fan Warkum heechholden.
Nou libbet der Onder de leden de winsk, om unifoarm to hawwen.
Hwant dat heart er tsjintwurdich sahwat by. Alear koe it mei in pet ta,
mar nou sjogge wy hoe langer hoe mear korpsen yn moaye of minder
moaije pakjes roun stappen.
Ei wis, it stiet wol aerdich. It each wol op ’t lést sines ek hawwe,
n't wier. It jowt ek hwat mear ienheit oan ‘t spul, tinkt my. In korps
kriget der troch hwat mear oansjen.
Mar dy pakjes, of sa ‘t jimrn' wolle dy unifoarmen kostje in slompe
jild. En de kas fan Crescendo kin soks netljje. Dy lit lyk as by de measte
forienigmgen, meastal de boaijem sjen.
Ek al bitelje de leden dan nou in hegere ynlage.
Dan dos mar gjin moaije pakjes, dat is de koarste klap. As der gjin
sinten binne, moat it mar oerbliuwe, hwatte?
Doch kom ik wer by dat forslach tolanne, en nim der in riglemanich
lït. „Ook de aanschaffing van een uniform kwam ter tafel, doch de middelen
ontbreken zodat op 30 april (het eerste officiële optreden) weer op de ge
wone manier zal plaats hebben. Er werden wel enkele voorstellen aan de
hand gedaan, doch geen afdoende, of het moest zijn zoals een voorstel
luidde, dat de burgerij op de proppen kwam ter gelegenheid van het 65
jarig bestaan, maar dat is afwachten natuurlijk."
Sjoch dat léste is wol it bilangrykst: Hwat sil de boargery dwaen?
Ja krekt hwat sil er dien wurde?
Wy hawwe in sizwize en dy seit: „Immen yn 'e klean stekke." En
neffens it „Lexicon Frisicum" bitsjut dat: „Iemand een dienst bewijzen of
iets geven waarmee hy zeer in zijn schik is."
Immen in tsjinst biwize of eat jaen hwer 't hy tige mei op snjit is.
Lit Warkums boareerij ris prebearje om Crescendo letterlik en figuer-
lik yn 'e klean to stekken. Hwant hja kinne greatsk Mêze mei dit korps.
FRISO.
Verlengd tot 1960, het honderdste
geboortejaar van Pieter Jelles
I—I
x
NOARD
BURGERLIJKE STAND
Gemeente Workum
Van vrijdag 10 t.e.in. donderdag 16 februari
KERKDIENSTEN
Zondag 19 februari 1956
[k
ds G, Visser.
it
■y
en nam. 2
Leendienst
I.
L oare
VeaaaHk* pér «Me
Uitgave van: Fa. T. GAASTRA Bz.
Boekhandel en Drukkerij, Workum
it
u
ie
n
[ezin
Uw
hun
niet
dan
een
Adm. 05151/314
Postrekening 82259
voor
naar
astig
«ten
uit
ge-
?eef
lere
de
gen
ver-
veids
de
>ver.
steld
dan
1, ja
ge-
Het
t ge-
CUUS,
tijd
>1,
te
ils
het
>ten,
Ver-
tend
Izelf
èn
de
am.
i—i
er
g-
in
it
ij
5.
d
i.
De
ie een
bidden
mooie
mid-
Het
koten.
Advertentietarief: 7 oent per m.m.
Advertenties van bui ón Friesland 9 ct. per m.m.
Contracten volgens algemene rege’iag
Van verslagen, berichten enz. gaarne
spoedige opgaaf!
Inzending van advertenties uiterlijk
donderdagsmorgens, fa.ni ie e i hten desnoods
vrijdagsmorgens voor 10 uur
Het gaat goed met de schapenhouderij In
ons land. De fokkers hebben een gunstig
jaar achter de rug. De hoge prijzen, in het
afgelopen jaar voor de lammeren ontvangen
en de gunstige exportmogelijkheden van scha
penvlees wijzen ongetwijfeld in die richting.
Zaak is echter om deze gunstige positie
te handhaven. Op welke wijze dit mogelijk is
zal de heer E. J. Bats, hoofdassistent van de
Rijksveeteeltconsulent voor Zuidholland, in een
radiocauserte uiteenzetten.
Voor degenen, die de a.s.
de 1 Herv, Kerk alhier van
Al laat de lente nog even op zich wachten,
het is ongetwijfeld van belang zich nu reeds
te beraden over de maatregelen, die in het
komende voorjaar kunnen worden genomen
bij de bestrijding van schadelijke onkruiden
in grasland door middel van groeistoffen.
De heer P. Zonderwijk van de Plantenziekten-
kundige Dienst te Wageningen, zal voor de
radio drie factoren bespreken, die bij de toe
passing van chemische middelen op grasland
naar voren komen, n.l. het ontwikkelings
stadium van het onkruid, de weersomstandig
heden tijdens de bespuiting en he>t type groei
stof, dat moet worden gebruikt,
De uitzending van beide causerieën heeft
plaats in de radiorubriek van het Ministerie
van Landbouw, Visserij eti Voedselvoorziening
op maandag 20 februari 1956, des avonds
van 19.4520.00 uur over de zender Hil
versum I.
WOBKUM. Naar we vernemen zal hier
onder auspiciën van de V. P. R. O. op vrij
dag 9 maart een cabaret.avond worden ge
geven door het ensemble Benny Vreden, die
Te vaak komt men in de praktijk tegen dat
een droogstaand dier maar schraal wordt ge
voederd, speciaal op die bedrijven waar de
de ruwvoedervoorraad niet zo heel best is.
Een dergelijk dier wordt dan echter wel tekort
gedaan.
Juist in de droogstand ontwikkelt het kalf
zich het meest; verder moet de uier in volle
ontwikkeling komen; tenslotte wil ook de
koe zelf haar verbruikte reserves graag weer
aanvullen.
Dit betekent dat een drachtige koe goed ge
voederd moet worden: goed hooi, goede kuil-
voe iers, wat bieten, pulp of iets dergelijks en
in vele gevallen nog zoveel krachtvoer dat
de koe in totaal 10 kg melk zou kunnen
geven. En zeker mag men nooit vergeten
een dagelijkse gift extra-mineralen; al naar
de te verwachten melkgift moet dit één a
twee ons per dag zijn. Tegen het eind van de
draagtijd geeft men wat extra krachtvoer om
het dier daaraan reeds te gewennen. Elke
plotselinge overgang moet worden vermeden.
Een goed doorvoede koe begint hoger
houdt langer vol in de melkgift.
Geeft de droge koe goed voer,
’t Is voordelig voor de boer.
het woord ,,Aufruhr” een van de vele realis-
men vormen, die in Bach’s werk voorkomen.
De zalving door de vrouw te Bethanië laat
ons de menselijkheid van Jezus en zijn disci
pelen sterk beseffen. Voor de Heiland is
it het laatste blijde ogenblik, maar de disi-
pelen beschouwen het zalven met kostbaar
eukwerk als een verspilling en zij geven aan
hun kritiek nog een ethischen schijn: Dieses
Wasser hatte mogen teuer verkauft, und den
'.nnen gegeben werden”; hun geïrriteerdheid
af Bach weer door bitse pauzen en woord
herhalingen. In Jezus antwoord ,,Was be
kommert ihr das Weib?” kinkt een lichte
ironie, vooral door de uithaal bij het daar
opvolgende „Arme” (imitatie van de op een
na laatste maat der altpartij uit het vorige
koor.) Het slot „Wahrlich, ich sage euch”
maakte Bach tot een ernstige vermaning.
Dusz und Reu”, voor alt, laat ons de al-
emene betekenis van de aria’s beseff*n: een
in ’iv idueel meeleven, een zich vereenzelvigen
omi, van de ideale gelovige, Bach, met het
lijden van Jezus,
Het middendeel van deze aria geeft bij
„Tropfen” een naïef realistische uitbeelding
door de fluiten. Het bericht van de Evange-
lit, dat Judas de Heiland aan de overpriesters
zal verraden, laat de sopraan in de aria
„Blute nur” medelij len hebben met de moeder
van deze afvallige. De viering van het Paas
feest zet in met het kinderlijk blijde koor
an de discipelen: ,.Wo willst du, dasz wir
iir beieiten das Osterlamm zu essen?”. Aan
e di, gezeten propheteert Jezus nogmaals,
nu iets nadrukkelijker: „Einer unter euch
wird mich verraten.” Nu pas reageren de
discipelen met hun elfmaal Ingezet „Herr,
'in ich’s?” Het geweten van de Christenheid
spreekt dan uit het koraal „Ich bin’s, ich
aollto bOszeu”. Dan duidt Jezu» ftau: **Der
Zoals U hebt kunnen lezen, hebben wij
29 februari de gelegenheid dit grote en be
roemde werk in de Ned. Herv. Kerk te beluis
teren. Van harte hopen wij, dat de belang
stelling deze avond groot mag zijn; de mede
werkenden zijn het zeker waard. Om de Matt-
haus-Passion echter te kunnen waarderen, is
daar zeker enige uitleg voor nodig. De heer
S. de Boer uit Huizum heeft zich bereid ver
klaard om 21 februari ’s avonds 8 uur in
Hotel r/,De Wijnberg” een uiteenzetting van
dit werk te geven, geïllustreerd met grammo
foonplaten. Ieder is hier van harte welkom
de kosten f 0.50 p. p. behoeven waarschijnlijk
geen bezwaar te zijn.
Telefoon Redactie en
Wnrkum (R.K.) Voorin. 7.30 uur Vroegmis
10 uur Hoogmis, ’s Av, 7.30 uur Lof.
(Herv.) Voorm. 9,30 uur ds D. J. Spe
ling. Av. 7.30 uur ds H. H. Tulp
(Doopsgez.) Voorm. 9.30 uur mej. da M.
J. van Hamel Gezinsdienst
Collecte voor het Jeugdwerk
11.30 uur Westhill Kinderdienst.
(Geref.) Voorm. 9 uur da H. CL Endedijk-
Nam. 2 uur Leeadienat.
Ferwoude (Herv.) Voorm. 9
Ooijen,
Gaast (Herv.) Nam. 1.30 uur ds Bergstra
van Schraard. Friese Dienst.
mit der Hand mit mir in die Schüssel tauchet,
der wird mich verraten”. Nu klinkt het
twaalfde „Bin ich’s”, ditmaal van Juda»,
beantwoord door een mild „Du sagest’s” van
de Heiland, waarbij de dalende accoorden van
het orkest zijn berusting weergeven.
De viering van het Laatste Avondmaal is
het meest melodische deel van de Christus-
partij. Hier geen smart, doch vrede en majes
teit, stille blijdschap zelfs: op het korte
motief in de begeleiding, dat enige malen
klinkt wanneer de zang zwijgt, spint het
orkest door in de erop volgende sopraanaria
„Ich will dir mein Herze schenken”.
De sfeer van deze aria geeft de zuivering
van het gemoed door het Avondmaal weer.
Daarna gaan allen, uitgezonderd Judas, naar
de Olijfberg; primitief realistisch tekent de
begeleiding het moeizaam beklimmen van de
hoogte. Weer waarschuwt de Heiland, dat
in vervulling zal gaan: „Ich werde den
Hirten schlagen, und die Schafe der Herde
werden sich zerstreuen”, wat het orkest dras
tisch uitbeeldt. Alleen de opvliegende Petrus
reageert hierop en moet dan horen, dat hij
Jezus driemaal zal verloochenen voor de haan
gekraaid zal hebben. Het bidden van Jezus
in de Hof van Gethseinané, het verzoek tot
zijn drie uitverkoren discipelen bij hem te
waken, is ook muzikaal een der menselijkste
episoden uit Bach’s Passie. Het reponsoriaal
gezang van
Scheemz hier zittert das gequalte Herz” geeft
een dramatische klacht (snelle toonherhalingen
door de strijkbassen) van de idealen ge
lovige, die zich in de aria „Ich will bei
meinen Jesu wachen” (obligate hobo) voor
neemt, zijn leven aan de Heiland te wijden.
Tweemaal bidt Jezus tot zijn Vader, of hem
de lijdenskelk bespaard kan worden en telkens
verwijt hij zijn discipelen, dat zij niet met
hem waken. De tweede keer echter zet het
koraal in: „Was mein Gott will’, das g’scheh
allzeit”. Als Judas door zijn kus Jezus aan
de soldaten van de Hogepriester verraadt,
blijkt de innerlijke kracht van de Heiland uit
zijn mild: „Mein Freund! warum bist du
kommen?” De dichter van de profane tekst
heeft dit toneel dramatischer gemaakt, door
Jezus tijdens een onweer weg te laten leiden,
terwijl het koor der Gelovigen wanhopige
smeekbeden uitroept. Een der discipelen trekt
zijn zwaard en wondt een soldaat: na dit
mi lukt verzet vluchten de jongeren en Jezus
wordt weggevoerd, door allen verlaten. Een
grootse koraalfantasie op „O Mensch, be-
wein’ dein Sünde grosz” (elke regel begint
met een als tot bezinning manende lange
noot) sluit het eerste deel af.
(Volgende week een verklaring van het
tweede deel).
IliideUopn (Herv.) Voorm. 9,30 uur ds H.
de Wolf Gezinsdienst. Nam. 2 uur ds H.
de Wolf,
(Doopsgez.) ’g At. 7.30 uur
Nielsen.
Geboren: Pietje Afke, dv Thijs van der
Meer en Afke Wiersma. Anna Marijke, dv
Bernardus Eiling en Jantje Bouma. Harfnke
Doetje, dv Anne Gerben Zijlstra en Johanna
Londema.
Gehuwd: Geen.
Overleden: Sjicuwke Ketelaar, 73 jaar, echtg.
van Thomas Paulus Beuker.
Tengevolge van onvoorziene omstandigheden
is het ’t Mr. P. J. Troelstra-Comité on
mogelijk geweest, het plan van de oprichting
van een standbeeld voor Mr. P. J. Troelstra
te Leeuwarden in 1955, diens 25ste sterfjaar,
te verwezenlijken. Teneinde moer tijd voor
de boeg te hebben om deze actie, die de
instemming van velen in den lande verwierf,
deugdelijk voor te bereiden, heeft het Comité
voornoemd besloten op langere termijn te
werken en als streefjaar I960 te stellen, i»
welk jaar het een eeuw geleden zal zijn, dat
Troelstra werd geboren.
Ofschoon de eigenlijke actie in het open
baar tot de herfst van 1958 wordt uitgesteld,
blijft het Comité, daarbij gesteund door een
breed Ere-comité, voortgaan met het werken
aan de financiële grondslag, waarop te zijner
tijd zal kunnen worden voortgebouwd. Het
Comité weet zich in dezen verzekerd van de
sympathie en steun van velen, hier en elders
Het zal dan ook niets nalaten wat dienstig
kan zün om uiteindelijk in 1960 te geraken
tot een waardige huldiging van deze grote
zoon van Friesland, door het oprichten van
*en levensgroot standbeeld in jle city van
de Friese hoofdstad.
Het Comité blijft bij voortduring bereid
inlichtingen te verstrekken afm ieder, die
aan deze verwezenlijking van dit plan wenst
mede te werken. Het adres van de penning
meester is Mr. P. J. Troelstraweg 36, Leeu
warden, terwijl het secretariaat gevestigd is
Prins Bernardstraat 10 aldaar.
Koeke en sport. 1
Sa op it earste gesicht in hwat nuvere
kombinaesje, net wier?. It leit foar de hén
sjoen it karakter fan dizze rubryk dat
wy werom gean moatte nei it forline om it
forban tusken de koeke en de sport diidlik to
meitsjen. De earste kear dat wy der yn
Warkum kennis mei meitsje, is yn it jier 1722,
as der klage wurdt oer „onordentlijkheden
gepleegt mét het koekhouwen en slingeren”.
It stedsbi»tj(lr nimt dan it bislut om oan
„Claes Pilgroms en anderen te denuntieren
om in hunne huisen, stoep, straet off brug
geen koekhouwen, slingeren en hanteren van
de-elve op so een onbehoorlijke wijze als
sedert enige tijdt geschiet te tolereren, bij
poene van een pond vlaams”. Net de bioefe-
ners fan dizze soarten fan sport wurde hjir
dus mei boete bidrige, mar hy, dy ’t de ge-
legenheit der ta jowt. Hwer dy „onordent
lijkheden” ut bistiene, wurdt net sein, mar wy
nimme oan dat de redenen fan it forbod
wol sahwat op itselde delkomme as dy foar
it fuotbalforbod op de iepenbiere strjitte
yn üs tiid,
Wy süle nou earst ris sjen hoe ’t it
de tenor met de Gelovigen „O i koekeslingerjen yn syn wurken gyng.
It spul wurdt bioefene troch fjouwer per-
“oanen (twa tsjin twa). Hja lotsje der om.
hwa 't witte mei oft er it earste of it léste
de koeke in lange Dimter koeke fuort
slingerje sil. Fielt de koeke hurd oan, dan
eeit er „ik slingerje it earst”; mar is it
in weake koeke, dan lit hy de tsjinpartii
earst slingerje, omdat in weaken-ien by it
earste slingerjen maklik ófbrekt on dan dus
net fier fuort fljucht, Hwa nou it earst
slingert, grypt de Dimter koeke yn de folie
han fêst, nimt in oanloopke en draeit him
dan yn ienen om. Hjir troch fljucht de
koeke in ein fuort, wylst de persoan seis
mei ^yn „hênstik” stean bliuwt. Dit stik
m o a t er yn de hén halde, hwant fljucht
him dit ek ut ’e hén, dan telt de slingering
net. As nou de ófstan fan de slingeraer ta
it stik koeke opmetten is, kriget in spylder
fan it oare partür dit stik fan ’e groun
en slingert dit fannijs fuort. Sa dogge ef-
terinoar de beide oaren ek- De dfstannen fan
de beide maten wurde byelkoar opteld en
dy ’t mei it greatste ein üt ’e bus komme,
hawwe it woun,
Mear as ien kear moat de plysje tsjin de
dingeraers optrede. Sa wurde b.g. yn 1771
biboete; hja moatte elk 12
sl
12 persoanen
stüren bitelje.
De oandachtige lêzer sil merkbiten hawwe,
dat wy it noch net hawn hawwe oer it
koeke houwen, dat yn boppesteande steds-
resoldsje ek neamd wurdt. Der o$r in
Ma-* W* -
uitvoering in werde im Volk”, waarbij de vlugge noten voor
de 'Herv. Kerk alhier van de Matthaus-
Passion zullen beluisteren, ontvingen wij van
deskundige zijde een min of meer populaire
verklaring van het werk, welke hopelijk zal
bijdragen tot een beter begrip en een ge
makkelijk kunnen luisteren.
Het grootse beginkoor, op de profane tekst
„Kommt ihr Töchter, helft mir klagen” i.
een anthiphonaal gezang tussen de Dochters
van Sion en de Gelovigen, aanvankelijk in
de trant van vraag en antwoord, waartussen
zich nog een derde groep jongens (ripienisten)
mengt met het koraal „O Lamm Gottes
unschuldig” (Agnus Dei), daarna echter een
samenzang. Direct na dit koor geeft de Evan
gelist de dramatische expositie: „Ihr wisset,
dasz nach zween Tagen Ostern wird, und
des Menschen Sohn wird überantwortet werden,
dasz er gekreuziget werde.” Volkomen be
reidheid klinkt uit deze melodie, die alleen
bij de woorden „überantwortet” en „gekreu
ziget” dramatisch wordt. Als bij alle Christus-
recitatieven van dit werk (op één uitzondering
na) worden de woorden van Jezus begeleid
door de warme klank van het strijkorkest,
tn tegenstelling met de overige recitatieven,
die slechts gesteund worden door de continuo
(bij Bach waarschijnlijk het orgel, in heden
daagse uitvoeringen meestal een clavecymbel).
Men heeft dit récitativo accompagnato voor
de Christus-partij wel genoemd: een aureool.
Het eerste koraal „Herzliebster Jesu” toont
de betekenis van de oude kerkzangen iu
Bach’s werk: het meeleven van de gemeente,
dat soms wordt tot de stem van het geweten
der Christenheid, Het volgende toneel brengt
ons lijn de vergadering van de overpriesters
en schriftge'.e-rden, die beraadslagen, hoe zij
Jezus door list kunnen doden. Heel hun
fanatisme klinkt in het bewogen koor: „Ja
nicht auf das Fest, auf da» nicht ein Aufruhr
(Bapt,) Voorm. 9,30 uur
11.30 uur Zondagsschool.
Ht|den schap (Herv.) Voorm. 9.30 uur ds H.
H. Tulp. Nam. 1,30 uur ds D. J. Spaling
uur ds P. E. van
(Geref.) Niet ontvangen,
Koudum (Herv.) Voorm 9.30 uur ds H. J.
van Nie Bevestiging van diaken- Nam 2
uur ds H. J. van Nie H. Doop
(Doopsgez.) Geen Dienat
Mulkwerum (Herv.\ Voorm. 9 3q uur en nam,
2 uur ds W. L. Dekker.
Warns (Herv.) Voorm. 9,30 uur
uur <b mr Q. Rovers.
Staveren (Herv.) Voorm. 9,30 uur
’s At. 7.30 uur ds mr Q. Rovers van Warns
