KRANT
W O:R K U M E R
en
HET NATIONAAL SCHANDAAL
wordt voortgezet
Nieuws- en Advertentieblad voorde gemeenten Workum, Hindeloopen
Zuidwesthoek van Friesland
IJEME DE BOER, Autoverhuur
met en zonder chauffeur
De strijd tegen de tuberculose
RADIO HINGST
uw
RADIO EN TELEVISIE
S.V.W. AGENDA
BEL 306 b.g.g. 382
ELASTA NYLONS
„MAISON IRENE*
Zaterdag 19 januari 195
No. 4
80ste Jaargang
NOARD 69
f'
le
2e
Gezien
het
personen.
LAAT
eigendom van die gemeenschap per-
DAMNIEUWS
door GODFRIED BOMANS
(Elseviers Weekblad).
BURGERLIJKE STAND
Gemeente Workum
Van 11—17 januari 1957
PLAATSELIJK NIEUWS
GOUD EN ZILVER
Van verslagen; berichten enz:
gaarne spoedige opgaaf!
Abonnementsprijs f 1:15 per kwartaal
per post f 2.50 per halfjaar
Verschijnt eenmaal per week
Uitgave van: Fa. T; Gaastra Bz.'
Boekhandel en Drukkerij, Workum
1-1
2-0
2-0
2-0
2-0
2-0
1-1
0-2
2-0
2-0
Af en toe komt baldadigheid van de
jeugd ter sprake en er is ook op deze
plaats wel het een en ander van ge
zegd. Nadat we op een in „Elseviers
Weekblad” verschenen artikeltje ge
attendeerd waren, werd toestemming
gegeven om dat relaas hier onverkort
op te nemen. Ons nationaal schandaal,
zoals de bekende schrijver Godfried
Bomans het noemt, wordt daarin weer
lengte, die nu in Parijs woont en daar
zijn weelde niet op kan. Overal werd
hij hier beledigd en nagewezen, ginds
echter kijkt geen mens. De eerste weak
kromp hij oudergewoonte ineen, als hij
kinderen zag naderen. Maar gaandeweg
kwam hij tot de verrassende ontdek
king, dat het niet hoefde. Hij werd, zó
als God hem ontworpen had, geaccep
teerd.
2-0
1-1
2-0
2-0
2-0
0-2
2-0
2-0
0-2
2-0
VERZORGEN
Programma zaterdag 19 januari 1957
Senioren:
Jistrum 1—Workum 1
Vertrek 1.45 uur
Workum 2—Zeerobben 1
Aanvang 3.15 uur
Ook Uw adres
voor grote en
kleinere ritten
Tenslotte werden nog 20 longafwij-
kingen, niet van tuberculeuse aard,
en een aantal afwijkingen aan hart
of wervelkolom geconstateerd, waar
van aan de huisartsen mededeling werd
gedaan.
Advertentietarief: 7 cent per m.mi
Adv. van buiten Friesland 9 et; p: m.m!
Contracten volgens algemene regeling
OOK IN WORKUM I
Telefoon Redactie en Adm.' 05151-314
Postrekening 82259
Inzending van advertenties uiterlijk
donderdagsmorgens
Familieberichten desnoods
vrijdagsmorgens voor 10 uur
Zonder aarzelen gehoor te geven
aan de oproep voor de a.s. door
lichting, welke oproep u één dezer
dagen zal bereiken.
Onlangs heeft een schildwacht, die
voor een kazerne op post stond, zijn
geweer gegrepen en een jongen dood
geschoten. Dit was natuurlijk de be
doeling niet. De man had tevoren het
magazijn geledigd, doch daarbij de ko
gel vergeten, die reeds in de loop was
aangebracht. Wat ons hier echter in
teresseert, is de vraag naar de voor
geschiedenis. En dan blijkt dat niet
alleen deze man, maar al zijn voor
gangers die daar gestaan hebben, zijn
gesard, beledigd en met stenen beko
geld, uur na uur en dag na dag, zonder
ophouden. Zat hier anti-militairisme
achter, dan ware dit optreden nog op
een beginsel terug te voeren. Maar er
zat niets achter. Het was een uiting
van volstrekt redeloze moedwilligheid,
die door de volwassen voorbijgangers
niet alleen getolereerd werd, maar als
een vanzelfsprekende gebeurtenis in
de dagelijkse gang van zaken was op
genomen. Het lijkt mij nuttig, om naar
aanleiding van dit schot eens een ver
schijnsel te behandelen, dat wij gerust
maar tevens met diepe verontrusting
nationaal mogen noemen. Ik wil mij
daarbij niet bepalen tot het hierboven
gesignaleerde geval maar al dergelijke
gebeurtenissen, al betreffen zij perso
nen of zaken, vanuit één gezichtspunt
samenvatten. Dit punt is de moedwil.
Hoe men over de oorzaken ook denken
moge, het verschijnsel zelf staat, dunkt
mij, wel vast: de Nederlandse jeugd
verkeert in een voortdurende toestand
van geïrriteerdheid. Voor zover mijn
reizen strekken, kan ik vaststellen,
dat ons land het enige is, waar men
zonder aanwijsbare reden kan worden
nageroepen en uitgejouwd, waar ruiten
worden ingegooid, voorbijgangers ge
molesteerd, bomen beschadigd, planten
uitgerukt en waar leegstaande huizen
van de zolder tot de kelder worden
leeggebroken. Het is een vaderlandse
euvel, dat men nergens in die mate
aantreft. Ik ken een Nederlander van
een enigszins opvallende lichaams-
het ongewone zich vertoont, in een
lachsalvo ontlaadt. Een nationale ero
sie, waardoor de toppen belachelijk
worden. Er is ook een uitleg denkbaar,
waarbij het Nederlandse geestesleven
zich gaandeweg zou geconformeerd
hebben aan het landschap, zodat de
voortgaande assimilatie met het platte
vlak de derde dimensie van het uit
zonderlijke ten slotte heeft weggeno
men.
Ras, overbevolking, bestuur en land
schap, waarbij nog de factor van kli
maat te voegen is, zij hebben alle, be
halve hun onbewijsbaarheid, dit nog
gemeen dat zij de gegeven situatie po
gen te verklaren. Het is mij echter
niet om een diagnose, maar om de the
rapie te doen. En dan hebben wij een
hefboom, die zich niet terstond bij het
aanvatten in de nevel van het hypo
thetische verliest: de opvoeding.
WORKUM. Voor de schaakliefheb
bers wijzen wij nog even op de in dit
nummer voorkomende advertentie,
waarin open schaakwedstrijden wor
den aangekondigd op zaterdag 26 janu
ari a.s. in hotel „De Wijnberg” alhier.
Aanmelding bij de heer E. D. de Boer,
Balkfinne 8, alhier.
Geboren: Dirk; zv Minne Poortinga
en Akke Aartsma.
Gehuwd: Geen;
Overleden: Bauke Djjkstra, 75 jaar,
echtg. van Johanna Lijcklama a Nije-
holt.
Voor nadere bijzonderheden betref
fende het onderzoek 'zelf moge ik
u verwijzen naar 'de circulaire die
huis aan huis is of wordt verspreid.
Workum, 18 januari 1957.
De burgemeester van Workum;
J. RUSSCHEN.
Door de Coöp. Zuivelfabriek „De
Goede Verwachting” alhier werd over
1956 een gouden medaille behaald voor
boterinzendingen aan de Zuivelbond
te Leeuwarden, omdat in elf achter
eenvolgende jaren tien onderscheidin
gen verworven werden. Bovendien
kwam er nu voor kaas nog een zilve
ren medaille bij, waaruit dus wel moge
blijken, dat behalve de enorme hoe
veelheid melk, welke er wordt ver
werkt, het ook de kwaliteitsprodukten
zijn, waardoor deze fabriek grote be
kendheid geniet en haar naam van
Goede Verwachting wel eer aandoet;
De bekende HOLLANDIA
ALLEEN BIJ
2.95 tot en met 5.50
Nergens anders dan in Nederland is
zulk een persbericht mogelijk. De gang
van zaken is in alle opzichten absurd,
maar illustreert precies de nationale
kortsluiting tussen publiek en privaat
bezit. Stel u voor, dat in een volkrijke
buurt te Milaan of Londen dertig snot
neuzen de boel kort en klein slaan,
niet even, maar stelselmatig, met be
leid en systeem, en over een tijdruimte,
die nauwkeurig met „twee uur” staat
aangeduid. En stel u voor, dat de
buurtbewoners dit niet alleen lijdzaam
hebben aangezien (want dit moet hier
gebeurd zijn), maar na afloop, in plaats
van zich diep te schamen, nog de treu
rige moed opbrengen om zich over
gebrek aan politie-toezicht te bekla
gen! Het is ondenkbaar. Alleen in
Nederland kan dit. En het kan, omdat
men een situatie, die schreeuwt om
persoonlijk ingrijpen, als een politio
nele aangelegenheid beschouwt. Het
lijkt mij zeer waarschijnlijk, dat deze
laffe houding een der voornaamste
oorzaken is van de toenemende onbe
schoftheid, waaronder wij dagelijks te
lijden hebben.
Want wat is de taak der politie? De
taak der politie is een aanvullende. Zij
vangt aan, waar de macht van de bur
ger te kort schiet. Zij veronderstelt
een ruime mate van zelfwerkzaam
heid bij de civiele bevolking. Waar
deze eindigt, daar begint zij. In Neder
land echter wordt om een uniform ge
roepen, waar een gewoon pak slaag
ruimschoots volstaan zou. Wie in een
agent een vervanger ziet van het va
derlijk gezag, moet zich niet bekla
gen dat de tucht onder de jeugd zien
derogen verslapt. Hij heeft daartoe
het recht verbeurd. Want één surveil
lerend agent kan dit onmogelijk aan.
Men zou in iedere straat drie van
zulke kindermeisjes moeten laten pa
trouilleren. Beter ware het nog, in
elke Nederlandse huiskamer een agent
zijn vaste plaats te geven, opdat ook
het servet ombinden en niet morsen
aan de gewapende macht kan worden
toevertrouwd. In die opvatting schiet
elke politieman te kort. Deze ziens
wijze is dan ook fundamenteel ver
keerd. En zolang wij in die dwaling
volharden, zo lang worden onze par
ken vernield, onze bloemen vertrapt
en onze ruiten ingegooid.
Men make zich geen illusies: het
ligt aan ons. Of de Nederlandse kin
deren van nature baldadiger zijn dan
die in het buitenland, weet ik niet.
Het is mogelijk. Maar dit staat vast:
zij hebben hier een vrijheid van han
delen, die nergens elders geduld zou
worden. En dat zij hiervan, tot over
moed geprikkeld, gebruik maken, kan
geen politiemacht beletten.
Ik hoop, dat de burgemeester van
Utrecht zijn mannetjes uit de Amalia-
dwarsstraat terugneemt. Laat de be
woners eens beginnen met zich de
eerste beginselen der opvoedkunde
eigen te maken. Zolang ze daar uit de
ramen hangen om niets van het
schouwspel te missen, mag tot geen
enkele prijs een agent de voorstel
ling verhinderen. Dit zou jammer zijn.
Men kijke ongestoord. De schade kan
na afloop uit de entreegelden vergoed
worden.
leeft in alle Europese landen. Nergens
zou een kind het in zijn hoofd halen
de hand te slaan aan iets, dat als pu
bliek bezit wordt aangezien. Er staan
in Parijs, Rome en Madrid fonteintjes,
die met één steenworp onherstelbaar
beschadigd zouden zijn. Die steen is
vier, vijf eeuwen niet geworpen.. Niet
uit zelfbedwang, maar vanuit de op
vatting, dat men daarmee door eigen
ruiten gooit. Dit is in Nederland an
ders. Hier gaat men van de zonder
linge zienswijze uit, dat dit aan „an
deren” behoort. Hieruit volgt dan de
misvatting, dat het i ouderlijk gezag
zich alleen tot eigen huis en tuin be
perken moet. Toezicht op het gemeen
schappelijk bezit aan de andere zijde
der schutting valt buiten die bevoegd
heid. Dit is niet meer „van mij”. Het
is dus zaak van de politie. Ik moge
dit noodlottige wanbegrip met een
enkel persbericht verduidelijken:
„Vorige week hebben dertig kinde
ren een jeugdgebouwtje in de Ama-
liadwarsstraaP te Utrecht, nadat
eerst de omheiningen grondig ver
nield waren, nagenoeg met de grond
gelijk gemaakt, met een grote ijze
ren paal werden de muren geram
meid, tot deze instortten. Hierna
werd er twee uur lang in huisge
houden, dat het restant er uitzag
of er een granaat was ingeslagen.
Vervolgens wendde de jeugd zich
tot een nabijgelegen kerkgebouw..
Na een inleidend stenenbombar
dement op de gebrandschilderde
ramen, waardoor er geen ruit meer
heel was, werd de avond besloten
met het naar binnen spietsen van
een zware houten balk. De schade
loopt in de tienduizenden guldens.
Tot oordelen bevoegde personen
verklaren, dat het politietoezicht
in deze volkrijke buurt te wensen
overlaat. Zolang daar geen ver
andering in komt, voelt men er
weinig voor een en ander te her
stellen
Junioren:
Zeerobben 1 A—Workum 1A
Vertrek 2 uur
Workum 2A—D.W.P. IA
Aanvang 2 ,uur
Dinsdag 29 januari
FEESTELIJKE CONTACTAVOND
voor alle „S.V.W.” leden boven de
12 jaar in hotel „De Wijnberg”, in
verband met het 10-jarig bestaan
van de afd. gymnastiek.
Het bovenstaande toont m.i. wel vol
doende aan, dat het ideaal: „een tu-
berculose-vrije gemeenschap” ook in
Workum nog niet is verwezenlijkt.
Toch is dit een ideaal dat zeer zeker
werkelijkheid kan worden.
Maar daarvoor is dan ook nodig dat
iedereen, niemand uitgezonderd, mee
vecht in de strijd tegen de verrader
lijke volksvijand, die tuberculose heet
En u kunt dat doen door:
17 januari. Damclub O.G; had de
zer dagen wel weer pech, want van de
gespeelde wedstrijden kwam 'anders
niet terecht als verlies. O.G. 2 moest
tegen Joure 1 zowel als Langweer 1;
het onderspit delven op 10 en 15 janu
ari en gisteravond trokken O.G. 1 en
3 vol goede moed naar Koudum 1 en 2,'
maar ook daarvandaan kwam men ver
slagen terug.
De uitslagen waren als volgt:
Joure 1 O.G. 2
1. R. v. d. Zee—M. Hiemstra
2. C. V. d. Velde—A. van Dijk
3. U; Venema—D. Mulder
4. P. Oost—Sj. de Jong
5. J. de Jong—D. Tjerkstra Jr.
6. S. Holtrop—D. Kramer
7. Fr. de GraafA. Folkertsma
8. E. Camminga—J. Sjaarda
9. A. Oost—Jac. v. d. Meer
10. H. v. d. WalG. J. Dijkstra
Uitslag 16—4
Uit schaamte noteerde men de uit
slag van Langweer 1—O.G. 2 niet, maar
de eindstand was 15—5.
Koudum 1 O.G. 1
1. J; A: Hoekema—J. de Vries
2. J. v. d. Wal—Sj. Folkertsma
3. Tj. Folkertsma—F. Sjoerds
4. J. MunniksmaS. Wiersma
5. J. Smid—J. Dijkstra Pzn.
6. R. van Dijk—D. v. d. Meer
7. W: Oosterbaan—M. v. d. Weide
8. G. Wielinga—D. Tjerkstra Sr.
9. A. Haijtema—J. Nijenhuis
10. P. Lijcklema—R. Dijkstra
Uitslag
1—1
2-0
0-2
1-1
1-1
1-1
2-0
2-0
0-2
2-0
12—8
Koudum 2 O.G. 3
1. A: Hoogeveen—H. Tjerkstra
2. R. Bergsma—Jac. v. d. Meer
3. IJ. Smid—L. v. d. Pal
4. D. KerkstraS. Couperus
5. H. v. d. Werf—P. Nauta
6. J; HomstraP; Couperus
7. A; Algera—W. Brink
8. J. OosterbaanG. J. Dijkstra
9. S. v. d. VeerIJ. Veenstra
10. M. SmidJ.' Weerstra
L Uitslag 15—5
Uw weifelende of onwillige fa
milieleden, buren, vrienden en ken
nissen te bewegen óók aan die
oproep te voldoen.
Slechts wanneer dit jaar praktisch
100 pCt. van de opgeroepenen ver
schijnt zullen we dit onderzoek ge
slaagd kunnen noemen.
Eerst dan zullen we met een gerust
geweten kunnen zeggen: „de strijd te
gen de tuberculose wordt voortgezet,
óók in Workum”!
Meubelen van Inconé
gaan een mensenleeftijd mee
Inconé voor kwaliteit
Voordeel en gezelligheid
FRÉ DE BOER
Meubelhuis Inconé
Wie over de oorzaken nadenkt, kan
verschillende hypothesen aanvoeren.
Hij kan voorstellen, dat de Nederlandse
volksaard als zodanig naar baldadigheid
neigt. Aldus bekeken is het kwaad on-
geneeslyk. Men constateert dan een
ingeschapen hebbelijkheid, waarbij men
zich heeft neer te leggen. De juistheid
van die bewering is overigens noch te
bewijzen, noch tegen te spreken. Daar
zij bovendien tot geen enkel praktisch
resultaat voert, stellen wij haar bui
ten discussie. Men kan vervolgens aan
nemen, dat wij te dicht op elkaar
wonen en daardoor te weinig speel
ruimte hebben. Ik geloof dit niet. De
dorpsjeugd is in dit opzicht geen zier
beter en bovendien is het hier be
schreven verschijnsel in de buiten
landse steden, die soms miljoenen tel
len, volmaakt afwezig. Een gevolg dan
van ons democratisch bestel, dat tot
dé oudste ter wereld behoort? Treu
rige vrücht. In deze gedachtengang
zou een voortdurende nivellering ten
slotte een algemene aversie gekweekt
hebben van alles, dat boven het ge
middelde uitsteekt. Toegegeven, de
tendens is in onze humor aanwijsbaar.
De Nederlandse geestigheid, die ik
overigens niet laag taxeer, is bij uit
stek ontluisterend. Ook de zucht tot
diminueren, die in onze verkleinwoor
den zo duidelijk aan de dag treedt,
de voortdurende neiging alles „gek”
te vinden en de daarmee correspon
derende zorg om vooral niet op te
vallen, wijzen op een angst voor het
buitengewone, die zich overal, waar
eens van een andere kant benaderd,
’t Is te hopen dat men er iets van ter
harte zal nemen en overtuigd mag ra- l maar letterlijk wat het woord bete
ken dat „politie” niet de enige op- kent: het besef, dat men burger is van
lossing, noch een toverwoord is. En dezelfde gemeenschap en dus voor het
burgerzin kan zich heel goed ver
enigen met elk principe of welke le- soonlijk verantwoordelijk is. Dit besef
vensopvatting ook, staat vóór allerlei
meningsverschillen, welke er soms
door opgeruimd kunnen worden.
Er is geen gezag. Of liever, men de
legeert dit gezag aan een instantie, die
de opdracht onmogelijk verwerken kan:
de politie. Door de ontoereikendheid
van dit apparaat vindt de jeugd een
toestand van rechteloosheid, waarin
alles mogelijk is. Ziehier de oorzaak
van de geïrriteerdheid, waarop ik zo
even* doelde. Een kind is namelijk zo
gebouwd, dat het door gemis aan lucht
in een staat van geprikkeldheid ge
raakt. Het vindt een autarkie, waarop
zijn krachten niet berekend zijn en
slaat in moedwil over. Door deze
zelfde misvatting kan men ook aller
wegen de paradox constateren, dat
volwassenen, die het euvel van harte
betreuren, geen hand uitsteken om
het te bestrijden. Integendeel, wie kin
deren op vandalisme betrapt en een
poging doet de vernieling te verhin
deren, loopt gevaar het met de be
trokken ouders aan de stok te krijgen.
Deze komen met opgestoken zeilen
naar buiten en vragen wat meneer
ermee te maken heeft. Hierna keren
zij voldaan weer in hun huizen terug,
om Ynet oprechte verontwaardiging
verder te lezen over” de verwording
der Nederlandse jeugd. Men wordt
niet geacht zich daarmee te bemoeien.
Dat doet de politie.
Deze zonderlinge houding komt voort
uit een gemis aan burgerzin. Hiermee
bedoel ik geen vage gemeenplaats,
In juli 1954 werden in dit blad
onder de titel „Felle strijd tegen de
tuberculose in Friesland op handen”,
een aantal artikelen geplaatst, welke
ten doel hadden u van de noodzaak
van het in augustus van dat jaar te
houden bevolkingsonderzoek op tuber
culose te overtuigen.
Zoals u uit de affiches voor de
diverse etalageruiten wel al duide
lijk zal zijn geworden, zal ook dit
jaar, en wel in de week van 28 ja
nuari t.e.m.’ 2 februari a.s; weer een
onderzoek van de bevolking op t.b.c;
plaats hebben.
Dat het geenszins overbodig is de
bevolking van Workum opnieuw door
te lichten heeft het onderzoek in 1954
wel uitgewezen. Ik wil u graag de
resultaten van dat onderzoek nog eens
in herinnering brengen.
Slechts 86 pCt. van het aantal op
geroepenen nam aan het onderzoek
deel. Als u weet, dat het landsge-
middelde plm. 96 pCt. bedraagt, dan
zal u zonder meer duidelijk zijn, dat
de opkomst in Workum zeer ongunstig
moest worden genoemd.
Bij het onderzoek werden 3 ge
vallen van
vonden d.i. 1,4 pCt.' van het aantal
onderzochte
landsgemiddelde van 0,8 pCt. ligt het
promillage van de te Workum gevon
den actieven dus vrij hoog. Daarbij
dient dan nog te worden bedacht dat
dit promillage mogelijk nog hoger zou
zijn geweest wanneer de opkomst in
Workum óók plm. 96 pCt. had be
dragen;
Voorts werden 137 inactieven gevon
den, dit zijn gevallen die, hoewel niet
besmettelijk, toch een bron van be
smetting kunnen gaan vormen en der
halve een geregelde controle behoeven;
actieve tuberculose ge-
