EN ADVERTBNTIE-BLAD VOOR DE STAD EN HET AI1I1ONDISSEIIEM' SNEER.
NIEUWS-
'i
18(53 Ao. 92
D1NGSDAG den 17 November
1 Stic Jaargang
d
1
1)
Nederland viert heden een feest zoo zeldzaam
als schoon.
Welk feest Die vraag hoort men zeker van
niemand immers van af den begaafden redenaar
die zijne hoordeis verrukt door zijne wegslepen
de feestrede, tot den minst ontwikkelden. School
jongen die a leen denkt aan tractementen en volks
feesten kunnen allen u zeggen dat Nederland
heden zijn 50jarig zelfstandig bestaat! gedenkt
dat ons Vaderland het öOjarig jubileum viert van
zijne verlossing van het Fransche juk en herce-
niging met het geliefde stamhuis van Oranje.
Maar als men nu verder vraagt: was dat dan
zulk eene gelukkige gebeurtenis, was dat Fransche
juk zóó zwaar, die vreemde ov< rheersching van
1810 tol 1813 zóó ondragelijk, dan zal meneen
minder algemeen voldoend antwoord ontvangen
dan zal het blijken datvele feestvierenden nog
te weinig bekend zijn met de rampvolle jaren die
de heugelijke Omwenteling van November 1813
voor af gingen en daartoe aanleiding gaven
Daarom kan het niet ongepast wezen zich de
feiten te herinnerenwaarvan slechts weinigen
onzer tijdgenooten ooggetuigen waren, opdat men
juist op dezen feestdag regt inziewaarom men
feest viertwaarom men van ganscher harte
God dankt voor de verlossing die onze vaderen
in 1813 hebben tot stand gebragt onder de
echt nationale leus:,, God helpt die zich zelf helpen."
Herinneren wij ons dus kortelijk de voornaamste
grieven tegen het bewind van den Franschen
overweldiger in ons Vaderland te regt ingebragt,
de maatregelen, die misnoegen en onheil over dit
land bragten maar ondanks alle verhoogen
zonder genade werden doorgezet.
Die maatregelen waren vooral de tjercering, de
conscriptie en het continentaal stelsel.
De tiercering werd tegelijk met de inlijving
uitgesproken en was gegrond op den berooiden
Staat van ’s lands finantien berooid vooral door
de 100 millioen die Napoleon ons betalen liet
voor het geluk om aan het reeds zinkende maar
nog magtige keizerrijk geannexeerd te worden.
Om die berooide en beroofde schatkist te
gemoet te komen wilde Napoleon dus wel zoo
goed zijn, niet om een streep te halen door alle
verpliglingen van den staat wel neen het kapi
taal der schuld werd niet door hem aangetast,
iiiuar alleen de interest zou worden verminderd
2)
sten
3) De edelen der steden en voornaamste dor
pen grondbezitters pachterskooplieden enz
4) De personen of geslachtendie door hun
vermogen of hunne denkwijze den moesten invloed
uitoefenen.
Het is noodig, dat de politic bekend zij met
den vorigen en tegenwoordigen toestand van ie
der dier pe.sonen, zijn openhaar leven, zijne
staalkundige en godsdienstige meerlingenzijn
geldelijk vermogen zijne zedelijkheid en den aard
der talenten of begaafdheden welke hem onder
scheiden of waardoor hij zich bijzonder kenmerkt
voorts dal men haar opgeveof hij weduwnaar
dan wel gehuwd is, het aantalde kunne en den
ouderdom zijner kinderen, waar deze zich bevin
den en wal zij verrigten hoedanig zijne tegen
woordige gedragingenbeide in het maatschappelijk
en huisselijk leven, den graad van achting welken
hij geniet, de betrekkingen welke hij buiten
‘t rijk heeft aangeknoopt en nog kan hebben aan
gehouden, de landen waar die bestonden of nog
bestaan, zijne dagelijksche gewoonten en die in
de zamenlevingde gevoelens, welke door hem
en de zijnen ten aanzien van Z M. en Hoogst-
derzelver Doorluchtig Stamhuis worden geuit
eindelijk al wal geschikt kan zijn om de politie
voor te lichten aangaande hetgeen ieder man van
eenige beteekenis geweest is en nog is, zoowel als
omtrent zijne denkwijze, en al wat men van hem
hopen en vreezen kan.
Uwe aandacht moet zich vooral bepalen tot
het aankomend geslacht van beider kunne; gij
behoort u de noodige ophelderingen, betrekkelijk
enwel lot op een derde! leder die dus bijv.
ƒ600 inkomen had van obligation ten laste van
den staat, zou zich in ’t vervolg met ƒ200 moeten
vergenoegen.
Wat was het natuurlijk gevolg van dien maat
regel? wij lezen zulks in een onlangs uitgegeven
brochure Nederlands w edergeboorte"
Het openbaar crediet werd op het gevoeligst
geschokt, vele kantoren moesten hunne betalingen
staken, de noodwendige bekrimping van alle uit
gaven der aanzienlijken en bij den in Holland zoo
talrijken deftigen burgerstandverkleinde ook de
welvaart der geringerender neringdoendende
armoede deed zich voor duizenden kommervol ge
voelen, en de inkomsten van de liefdadige ge
stichten waren, door de vermindering van de renten,
onvoldoende om in hunne behoeften volgens den
wil der erflaters te voorzien. De inlandsche han
del, de onderlinge gemeenschap in het groote Kei
zerrijk zouden eenige leniging hebben kunnen bie
den en vergoeding voor het gemis van den bui-
tenlaudschen handel geven; maar het douanestelsel
stremde hel verkeer zelfs met België en het oc-
trooistelsel dat van de eene plaats tot de andere.
De visscherij werd belemmerd, de haringvisscherij,
eenmaal de „groote visscherij’ die aan tiendui
zenden den kost gaf, verboden. Het was een
jammerlijk schouwspel de verlaten havens, de
onttakelde, rottende schepen, de werkelooze zee
lieden in de koopsteden te zien. Hollandwas
een Fansch wiiidgewest, werd door Engeland ook
in zijne koloniën niet meer gespaard Java werd
het in 1811 ontrukt.
De conscriptie was gegrond op de algemeene
dienstpligtigheid voor alle Franschen in het vrees
selijkst jaar der omwenteling, in 1793tegenover
den geduchten aanval vau buitenvastgesteld
Napoleon had in dien grondslag van algemeene
wapening het gereede middel gevonden om zijne
legers voltallig te maken en te houden en zijne
veroveringen naar alle zijden voort te zetten. De
conscriptie ook hier (bij decreet van 5 Februarij
1811) ingevoerd, stuitte geheel tegen den aard
en de overleveringen des volks dat vroeger in
ziji.e schutterijen wel eene volkswapening had ge
keud, maar zelfs in de roemrijkste tijdvakken zijner
geschiedenis, zijne legers en vloten door vrijwilliger.'
had zien aanvullen en bevolken, en bij de groote
eischen van den handel ook vreemde troepen had
moeten in dienst nemen. Zeker is de conscriptie
ook na 1813 behouden, maar die wapening is
werkelijk eene vaderlandsche geworden; men had
onder de Fransche heerschappij er vooral tegen
dat zoo vele zonen des lands voor doeleinden,
geheel vreemd aan onze belangen en behoeften
naar verre oorden ter slagtbank werden gevoerd
hel stuitte bovenal het bloed te moeten vergieten
toi bevestiging als hel ware van eigen boeijen
en hel wekte de grootste verbittering dat bij di. n
reeds harden maatregel nog onregtvaardigheid
gepleegd werd. Immers werd daaraan eene te
rugwerkende kracht gegeven.
Eu waarin bestond nu dat beruchtevoor den
handel zoo noodlottige continentaal stelsel dat bij
decreet van 19 Oct 1810 werd ingewijd door
het verbranden van alle Engelsche waren in de
magazijnen aanwezig? Hel bestond in de afslui
ting van al de havens van het vasteland voor den
buitenlandschen handeldie door wachtschepen
op de Noord- en Zuiderzee belet werd. Alle
havensen kusten waren met douaniers overdekt,
op elke visscherspink werd een soldaat geplaatst
voor wiens behouden terugkomst het geheele dorp
aansprakelijk was Ook de binnenlandsche handel
tusscheu Friesland en Holland stond geheel stil.
Het was niet vergund zonder geleibrief goederen
naar een ander gewest te zenden Hadden de
tabaksfabrieken aan sommigen in de laatste jaren
nog een bestaan verschaft ook dit hield op
toen het staatsmonopolie van den tabak ook hier
werd ingevoerd en de verkoopers slijters voor dim
Staat werden. De jammerlijke gevolgen van al
deze maatregelen bleven niet uit. Van al wat
tot zeevaart betrekking heeft, was niets dan kwij-
ning overgebleven Aan het nationaal karakter
des volks werd geweld aangedaanen nu het
zich verstoken zag van eerlijken nutten handel
die welvaart verspreidt en in zijne behoeften
voorziet gaf het zich over aan zedebedervende
smokkelarij en dobbelspel. Was het wonder dat
de bevolking van Amsterdam, die in 1796 nog
217,000 zielen telde, in 1811 tot even bovendo
200,000 was gedaald, dat de groote steden ver
laten en vele woningen gesloopt werden? (in
Haarlem o. a 500 en te s Hage 600 zoo groote
als kleine). Was het wonder dat onze vaderen
den Franschen beheerscher de roede Gods noemden
Men vraagt zich zelven onwillekeurig af hoe
is het mogelijk, dat die aldus in hunne dierbaar
ste belangen geschokte vaderen, zulk eene roede
zoolang zonder verzet hebben geduid Maar men
leze dan ook weer hoe de overheerschers van
hunne magt hebben gebruik gemaakt, vooral door
de organisatie van een politie wezendat voor
geen enkele maarregel van gestreng toezigt be
moeijingverklikking of bespieding terug deinsde.
Het zij ons nog vergund hier gebruik te makeu
van t geen dr Jorissen in zijne „Schetsen daar
omtrent heeft medegedeeld. Het is een officieel
stuk eene circulaire van den commiss.-generaal
van politie te llotterd en luidde hoofdzakelijk aldus:
In de statistiek waaraan de politie behoefte
heeltzijn begrepen
De openbare ambtenaren van allen rang,
biirgei lijke militaire en regteiiijke
De bedienaren der verschillende eeredien
SKEEKER
COURANT
I
40 a
H NOVEMBER 1863.
j
Mr. A. Bogaers, Jubelzang
Geen d^g gelijkt dees dagvoorwaar!
Op dezen dag voor vijftig jaar
Verkeerde Neérlands rouw in zegen:
De vrijheid, die ten grave zonk.
Is, triomferend, toen hij blonk,
IVeer uit het graf gestegen.
Ben krans gezwierdeen gouden kraus
Om 't wapenschild des Vaderlands
De Oranjeleus met groen omweven!
Bij 't vreugdmnziek en 't sehutgebrom
De driekleur uitgezwaaid alom
En 't Jubelsein gegeven
Adverteutiëu vau 1 tol 4 regels, gewouejetter
tooi- eiken regel daarenboven 10 ets. bel
gelregt voor iedere plaatsing.
Deze Courant verschijnt Woensdags en Zaturdags.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad
f 1.40; buiten de Stad franco ƒ1.65
