fiKMEENTB EN HET ARRONDISSEMENT SNEER
MEM- EN ADVERTENTIE-BLAD VOOR DE
BINNENLAND.
1872.
No. 3.
J
N
10 JANUARI.
WOENSDAG
^MgnMini'iMiiiwg
2?
SAEEKER COURAN
de redactie
voelt Nederland
vertegenwoordigers. Het blad roept uit
«Ver-
Deze C O U R A N T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stud franco ƒ1.90.
In een in het Vaderland voorkomend ingezon
den stuk maakt de heer E Bergsma de opmer-
an
jl-
te
ar
d-
lis
m
"d
v.
m
v.
n.
te
en
3-
en
e,
te
en
ie
lis-
s-
je
m
35
35
9
5A
te
23
er
■je
•f-
n-
j'
a,
in
je
k-
een trouwe vriendschap met
leunen op het nieuwe groo-
waarborg, dat wij ook
ADVERTENT1EN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel daarboven 7’/2 Cents. Alle brieven en stukken
de uitgave of redactie betredende, worden franco ingewacht.
van koning in plaats van stadhouder te
i Hij zeide verder, dal wij over 't geheel te veel
ijdelheid en onverschilligheid te weinig degelijk
heid bezitten. Voor ’t algemeen stemrecht moe
ten wij nog rijp worden door goed onderwijs en
De onverschilligheid in de
Bij ’t
i we
de
Voor eenigen tijd stierf in het nabij ’s Herto-
genbosch gelegen Engelen eene vrouw in hoogst
zwangeren toestand. Wijl er geen geneeskundi-
dige hulp aanwezig wasverloste de pastoor van
Engelen de overleden vrouw voor welk feit hij
vóór drie weken voor de rechtbank te 's Herlo-
genbosch terecht stond. Het openbaar Ministerie
rekwireerde tot schuldigverklaring met veroor-
deehng tot eene boete van 10. De uitspraak
is gedaan en de beklaagde veroordeeld tot eene
boete van 50 cents.
36,70; Overijssel: 39,14: Gelderland:
Groningen: 40,87; Limburg: 40,99;
De verhouding in de provinciën was als volgt
Zuid-Holland: 1 op 30,31 Utrech 31,31; Zee-
land: 34,91; Noord-Holland 36,68; Noord-Bra-
band
I 40,11
Drenthe: 41,33; Friesland: 45,14.
Aan typhus en febris typhoidaea stieruen 3438
personen; aan pokken 706; roodvonk 266; ma
zelen 1955croup 1336 kinkhoest 1144; kwaad
aardige keelziekten 699; cholera 169; diarrhoea
3001levensverzwakking, uittering 16.212, ziekte
van ademhalingswerktuigen en longtering 22.547
Als we het voor
beeld van de Tijd wilden volgen zouden we mis
schien zeggen «verbeeldt U abt Nuyens en der-
gelijken die de hoed zouden afnemen voor Alva
en knievallen zouden doen voor wijlen Z. M. Fi
lips II, verbeeld U die in professorale toga,
aan de spes patriae de vaderlandsche (N e d e r-
1 a n d s c h e) geschiedenis docerende zonder dat
ze bezien werd door een ultramontaansche bril.
Verheelt U, Alberdingh Thijm,... maar we zullen
niet voorlgaan van de verbeeldingskracht onzer
lezers het onmogelijke te vergen. Liever wen-
schen we der redactie van de Tijd in overwe
ging te geven nief te véél te speculeren
als ze gewoonlijk doet op
onkunde harer lezers. Ze kon dan wel eens be
drogen uilkomen. Er zijnonder onze katho
lieke landgenooten, gelukkig! zelfstandigen genoeg,
die aan de onfeilbaarheid <an de Tijd al bitter
weinig geloof slaan en die, met ons, af keuren
de onhebbelijke wijze waarop dat blad in den
laatsten tijd te velde trekt tegen alles en allen
die, kinderen van den T ij d, niet het blad
van dien naam streven naar vooruitgang
De Heraut wil, na het emeritaat van prof.
Muurling en Hofstede de Groot, den hoogleeraar
Diest Lorgion naar Leiden overgeplaatst en de
theologische faculteit te Groningen opgeheven zien.
Het blad zegt daarover «-Aan de Leidsche aka-
demie is voor het kleine aantal theologische stu
denten dat Groningen teltnog wel herberg.
De staatskas eischt de afsnijding van deze weelde”
Welke: de theologische faculteit of speciaal die
te Groningen
Het beginsel der vrije schoolen evenzoo dat
van scheiding tusschen Kerk en Staatzouden
in zulk een maatregel belichaamd worden en de
kerk weinig oorzaak lot treuren hebben over
den eersten stootdie haar tol het loopen zon
der krukken brengen kan.
nu eens i derland verlaten in ’t jaar 1871 onzer christelijke
’t hoofd jaartelling. Wachterwat is er
vraagt de KI. Cour, hierop.
treden Wij protesteeren daartegen ten zeerste,
want vooral het artikel in het Mag. f. d. Liter
d. Auslandes doet ons zien wat wij van die
zoogenaamde waardeermg onzer letterkunde van
een Duitscher te wachten hebben.
(N. v, d. B.)
De heer dr. J. van Vloten heeft te Amsterdam
een lezing gehouden over «den mondigen mensch
als staatsburger", van welke voordracht hel Hand.
een uitvoerig verslag geeft. Sprekende over de
liefde tot ons vorstenhuis, waarin hij voor geen
ander wenschte onder te doenzeide spreker o.
a. het volgende
«Er is tweeërlei liefdeverstandige en onver
standige. Die laatste ot apenliefde die soort van
averechtsche toegenegenheid die het ten ver-
derve zou voeren heeft men nu ons vorstenhuis
wel wat veel toegedragen. Een vorst wordt dik
wijls maar al te zeer omringd door lieden wier
gehechtheid aan zijn persoon op baatzucht ge
grond isdie zijn driften en hartstochten want
ook hij blijft mensch daardoor wetens of on
wetens aankweeken. De gevolgen daarvan zijn
onberekenbaar en men verlieze niet uit hel oog
dat de vorst dan niet de meest schuldige is. Wij
weten thans allendal de schavotdood van ’s
lands grijzen advocaat een gerechtehjke moord
isen wie zijn hier voor het grootste gedeelte
aansprakelijk En toen een dertig jaar later een
jeugdige prinseljjke heethoofd zijn overmoed bot
De som welke Frankrjjk dit jaar snoet op
brengen, bedraagt 2750 mill. fr. Onder Philips Au
gust waren het er 354.000 (11801223); Ka
rel VII (142261) ll’/jLodewijk XI (1461
83) 253/*Lodewijk XII (14981515) 181/,
Volgens het officieel sterfte-verslag over 1870
zijn ïn ons land overleden 100.076 personen
waaronder 7010 levenloos aangegevend. i 1
Als een staaltje van de wijze waarop de be
schuldiging tegen den voormaligen kapitein J a n s-
s e n in de wereld kwamen deelt de Friesche
Courant het volgende mede
«Toen indertijd ons blad onder de «correspon-
iie’ melding maakte van de ontvangst van een
stuk waarvan de inhoud blijkens eene uitdruk
king in bedoelde correspondentie betrekking
kon hebben op zekere vuile zaaktoen te Leeu
warden voorgevallen en van genoegzame bekend
heid kwam al dadelijk een der vijanden van
kapitein J op den uitgever af, om den naam te
vernemen van den inzender hetgeen natuurlijk
eene ijdele poging was. De insolentie van den
vrager ging zooverdat hij onderzoek deed naar
de soort papier, waarop het bedoelde en door
■ons niet opgenomen stuk zou zijn geschreven.
«De verzekering van den uitgever dat het
papier niet blauw en geruitmaar wit en groot
van formaat was, scheen den inpertinenten vra
ger nog niet tevreden te stellen; hij bleef, hoe
wel te vergeefs nog aandringen.
«Kapitein J. heeft met het ons over die beken
de zaak toegezonden stuk niets uit te staan ge
had omtrent den inhoud van dat stuk is niets
hoegenaamd uitgelekthiervan kunnen wij den
schrijver de heilige verzekering geven. En toch
heeft men niet kunnen nalaten de Friesche Cour.
en het door haar geweigerde stuk waarmede
bij ook zijdelings of middehjk niet bekend kon
zijn in de beraadslagingen te sleepen van den
zoogenaamden «raad van eer” die J heeft ge-
vonnisd. Of ef ook naar motieven tegen den
persoon in kwestie is gezucht 1”
In no. 51 van het Magazin für die Literatur
des Auslandes wordt Holland- weder eens be
dacht in een opstelletje over Nederlandsche Ge
schiedenis en Literatuur naar aanleiding van
de werken van: Dr. Wijnne, Geschiedenis van
het Vaderland, 3e druk en Nederlandsche Let
terkunde door de Groot L. Leopold en R. R.
Rijkens (J. B. Wolters.) Wij zouden niet gewe
ten hebben dat de schrijver die beide boeken op
het oog had indien ze er niet door middel van
vooronderstelde I een noot bijgehaald waren. Het artikeltje zelf is
met anders dan het oude liedje van Duitscbe
overmoed met lafle vleierij dooreengevlochten.
Krachtig, heet het daarheeft Holland zich voor
al in den tachtigjarigen oorlog ontwikkeld en
daardoor een soort van individualiteit in Europa
verworvenmaar toch zijn het zonen van den
Duitschen stam die deze vruchtbare gewesten
aan de zee ontwoekerd hebben toch heeft de
uiterlijke afscheiding van het groote moederland
Nederland innerlijk nooit geheel van Duitschland
kunnen losrukken. Slechts in de vrijheidskamp
dat het een geschiedenis heeft
doch alleen in
Duitschland en in een
te rijk, vinden wij een waarborg, dat wij ook ver
der eene geschiedenis zullen hebben. Begrepen?
Wat onze middeleeuwsche literatuur betreft,
deze wordt een inlegreerend bestanddeel van de
Duitsche National Literatuur genoemd. Een nieuw
leven in de Hollandsche liteaaluur openbaart zich
dan eerst als ook de Duitsche uit hare sluime
ring ontwaakt. Eene groote monumentale per
soonlijkheid bezit onze literatuur nietwant on
ze taal is maar een dialect en nog nooit sprak
een genie in een dialect. Alleen Vondel schijnt
zekere eigendommelijkheid te bezitten in zijn
drama maar dat is ook alles
Op zulk een wijze maakt de schrijver zich
van de bespreking van twee onzer belangrijke
uitgaven af. Hij gebruikt hunne titels blijkbaar
alleen om aan zijne bespottelijke annexatie-zucht
ook op literarisch terrein toe te geven.
't Wordt waarlijk lijd dat onze letterkundigen
aan dezen overmoed eens paal en perk stellen,
't Is beleedigend voor ons nationaal gevoel op
zoodanige wijze onze geschiedenis en literatuur
te zien bespreken in een tijdschriftdat wegens
zijne andere literarische verdiensten ook in onze
letterkundige wereld reeds eenig burgerrecht ver
kregen heeft.
Daarom te meer bejammeren wij het dat de
redactie van het Athenaeum in haar nommer
van 30 Dec., onder hare overzichten van de bui-
tenlandsche literatuur dat van ons land heeft
opgedragen aan F. von Hellwald een Duitscher
Was er dan geen enkele letterkundige in ons land
te vinden, aan wien die taak kon opgedragen wor
den Is het niet reeds genoeg dat onze natio
nale literatuur in Duitschland zelf verkleind of
met nederbuigende vergoelijking geduld wordt
moet ook nog een Duitscher in een Engelsch
orgaan als verslaggever van onze letterkunde op-
wilde vieren
I die hem steunde
j kortere dagteekening.
verbrand 144 diversen 31.490 onbekend 6847
waaronder 5575 die zonder geneeskundige be
handeling zijn gebleven.
De Kleine Courant verhaa t dat een soldaat
voor 10 jaar wegens een klein vergrijp 18 maan
den gevangenisstraf kreeg. Na zijn ontslag kwam
hij in betrekking en gedroeg zich 5 jaar uitste
kend in allerlei betrekkingen Toen werd ’t be
kend dal hij gezeten had en hij verloor zijn be
trekking. T Gelukte hem na veel moeite weder
een betrekking te erlangen op nieuw verwierf
hij ’t vertrouwen zijner patroonsde achting zij
ner kameraden. Hij erfde een kleine som van
zijn vader, en hielp er een vriend mede. Weder
waren 5 jaren voorbijgegaan toen een gedien
stige ’t nieuws herhaaldehij heeft gezeten Al
les veranderde plotselinghij moest weg. Te
vergeefs trachtte hij nogmaals aan ’t werk te
komen. In ons christelijk Nederland was geen
plaats voor hem. Enkele menschenvrienden stel
den hem nu in staat naar Amerika te gaan. Dit
is geen sentimenteel verhaaljte, maar volle waar-
heid De man die eenmaal gezeten heeft en 10
heid beginnen in te zien is nog zoo heel erg niet, jaar later een braaf man zich toonde, moet Ne-
- dan nu eens derland verlaten in ’t jaar 1871 onzer christelijke
aan ’t hoofd 1 jaartelling. Wachterwat is er van den nacht
De Tijd zegtdat er geen hoofdofficier is die
zich als minister van Oorlog belasten wil met het
indienen bij de Wetgevende Macht van eene
legerorganisatie bij de wet.
Des te beterzeggen wijer zijn nu reeds
proeven genoeg genomen met hoofdofficieren. Al
len bleken tamelijk slechte ministers van Oorlog
te zijn. Dat ze nu eindelijk hunne ongeschikt -
zoo-
hoogere beschaving
l openbare zaak spruit voort uit onkunde. P
beter onderlegde opkomende geslacht mogen
dus weer helder ontwaakten burgerzin en
levendigste belangstelling in staats- en volksleven
verwachten. Aan ’f onderwijs moeten we dus
i onze teerste en krachtigste zorgen blijven wijden.
Vooral de geschiedenis des vaderlands en die der
taal en letteren zijn krachtige hefboomen lot zelf
standige ontwikkeling. Wij moeten komen tot
de leerplichtigheiddie slechts een schijnbare
verkorting der vrijheid is. De Jan-Saliegeest
moet voor goed worden uitgedoofd. Daartoe moe
ten wijals «geuzen der 19e eeuw” ons krach
tig aaneen sluiten.
waarom vond hij toen een partij le wijze zou gaan bestrijden.
Een ander voorbeeld van
Waarom vond een Willem
I, wiens volharding altijd en altijd meer en meer
I geld vorderdeslechts een enkelen van Hogen-
Het Alg. Ned. N.- en Adv.bl. verneemt, dat dorp, terwijl er zoo velen werden aangetroffen
de oud-kapitein P. A. Janssen aan de redactie ^ie ^em dienaren op Java bezorgden en zijne
der Arnh. Cour, is verbonden. plannen in de hand werkten Voorts betreurde
I de heer van Vloten het, dat men bij de invoe-
ring van onzen grondwettigen staatsvorm zich
uel, =.un .uncmi. uc u«. r. oC,gOu.a uC upu.er- heeft, lalen veilei^ei1 om ons staatshoofd den titel
king, dat het rapport der commissie uit de ïan künln° ln. Plaats van. stadhouder le geven.
Tweede Kamer over de zaak van den oud kapi-
tein Janssen geen conclusie bevat. Hel voor
stel strekt slechts om zich te vereenigen met de
«beschouwingen En dan Dan is men nog
jeven ver. Of men zich vereenigt of nie'. vereenigt
met de «beschouwingen”, brengt de zaak geen
stap verder.
’t Geefi misschien meer kans om
een werkelijk bekwaam minister
■van dat departement te krijgen.
De Tijd meent bij deze gelegenheid evenwel
een aardigheid te moeten tappen, ten koste
van een paar verdienstelijke nederlandsche volks
vertegenwoordigers. Het blad roept uit: «Ver- naamuuci
beeldt U de armee en de vlootbestuurd door op 36,49.
generaal Moens en admiraal Dumbar." Heel i r> 1
geestig I
We behoeven dan ook niet te vragen waar
aan bedoelde afgevaardigden de eer te danken
hebben, len doel te staan aan de geestigheid van
het ultramontaanse!! blad, dat in Nederland wordt
uitgegeven. Alleen wenschen we op te merken,
dat we ons gemakkelijker zouden kunnen voor
stellen wat de Tijd daar gelieft te ridiculiseren,
dan dat we ons ook maar in de versie verte
zouden kunnen verbeelden dat de redactie van
dat blad den mannen van den vooruitgang een
goed hart zou kunnen toedragen of deze op loya-kraambed 678; kanker, 1649; verdronken 795
A
