GEMEENTE E.\ HET ARRONDISSEMENT SNEER.
NIEUWS- E\ ADVERTENTIE-BIAD VOOR DE
BINNENLAND.
No. 15
1872.
Z E V E N-E N-T WINT
T E J
r A. N G
>n.
WOENSDAG
21 FEBRUARI
«lel
d.
SNEEKER COURANT
in.
b‘
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7J/2 Gents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht.
Te ’s Hage is op vergevorderden leeftijd over
laden mr. J. K. baron van Goftstein, oud-minis-
ster van buitenlandsche zaken enz. en laatstelijk
lid van de Eerste Kamer voor de provincie Utrecht.
ió
55
A
ena
!rÜ)
di-
len.
r>g)
.ion
de
aar
en.
ijk-
Ira,
z.
ng,
Jo-
z.
z.
te
Ier
van j. 1. Zondag zegt
de Harlinger redac-
er tot zoolang ook ’t wachten aan
Dat het den concessionelen boven al te doen
is, om ons vaderland door godsdiensthaat en par
tijschap te verdeelen en zij evenmin als de ul-
tramontanen hun vaderland liefhebben blijkt se
dert lang, zoowel uit hunne woorden als daden.
Pas is de Brielsche feestviering-questie een sta
dium van toenadering ingetreden, ot daar komt
Ds. A. W. Bronsveld in het Februari nommer
van Stemmen voor Waarheid en Vrede een kool
vuur in het hooi werpen, zeggende:
»Ik meen dat wij voor goed moeten afzien van
een feestviering waarin de Roomschen van hee
ler harte kunnen deelen. Wij kunnen hen uil-
noodigenals wij ooit het eeuwfeest vieren der
uitvinding van het haringkaken een zeer na
tionaal denkbeeldmaar als wij in der waar
heid feestelijkheid hetoonen willen en dankbaar
heid met het oog op hetgeen hier door de Geu
zen is geschied dan gebiedt de wellevendheid
dal wij zulks doen zonder de kinderen van den
Heiligen Vaderdie in het Vaticaan is.
»Zij zullen ons ook niet uitnoodigen om ons te
doen vertegenwoordigen bij een evenlueele ge
dachtenisviering van den Baitholomeus-nacht of
den moord van den vader des vaderlands.”
De hr. Bronsveld schijnt er niet aan gedacht
te hebben dat hij door het ter neder schrijven
van deze kwaadaardige en onwaardige woorden,
de inneming van den Briel met de Parijsche
bloedbruiloft gelyk stelt en do geuzen op eene
De Minister van Oorlog zegt het Handels-
blad toont reeds dadelijk dat hij zijn be
stuur wil kenmerken door hervormingen op mi
litair gebied. Deelden wij vóór eenige dagen
het afschaffen van gedwongen keikgaan mede,
heden wordt ons berichtdat de Minister heeft
ingetrokken de beschikking van 6 Juli 1865
waarbij aan de raden van onderzoek voorschrif
ten zijn gegeven tot uitvoering der wet van 28
Aug. 1851 op hel benoemenontslaan en pen-
sioneeren van militaire officieren der landmacht.
De Minister is van oordeeladat gezegd voor
schrift niet heeft beantwoord aan het doelom
eene juistere opvatting en toepassing der boven
genoemde wet te bevorderen.” Gelijk men weet
is van het inkwisitoriaal onderzoek bij die voor
schriften door den Minister Blankenin strijd
met de wet van 1851veroorloofdin de zaak
van den voorinaiigen kapitein Janssen een ruim
gebruik gemaakt. De Minister heeft zijn plicht
gedaan door eene beschikking in te trekken
welke nooit had behooren te worden uitgevaar
digd.
Het ontslag van den heer Haffmans als
kantonrechter houdt nog steeds de pennen in be
weging maar tot nu toe wordt er weinig nieuw
licht over deze zaak verspreid alhoewel dat
heer zelf druk daarover in verschillende couran
ten schrijft.
Een polimiek er over is voorbands overbodig
geworden nu do heer H. zelf aan den minister
van justitie per brief heeft aangekondigd dat hij
voornemens is Z. E. over deze zaak in de Twee
de Kamer te interpelleeren en de minister Jolles
geantwoord heeftdat bij zijne interpellatie zou
afwachten.
Wij zullen
toe doen.
vangen, waar het voorwerp deel» civiel deels cotnmer-
ciëel is. Straks daarover nader met een voorbeeld-
Overigens moet de Wet en niet do belanghebbenden be
palen, welk recht geldt.
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAPPEN.
Herziening van Boek 1Tit. IIIAfd. 3
Wetboek van Koophandel, art, 3656.
I.
Te Parijs is den 7en dezer overleden madame
Géniot die in 1848 gefungeerd heeft als »Go-
din der Vrijheid”zij was toen slank nu woog
zij 514 halve kilo’s maar was dan ook sedert
1862 niet uit haar kantoor (splekslagery) geko
men dan om naar bed te gaan. Hare dood
kist had eene breedte van 1,50 meter.
Wij herinneren ons een bezoek bij den kaste
lein Cauwenaerg te Kaatsheuvel (Loon-op-Zand)
voor 10 of 12 jaren geleden. Die man was lang,
breed en zwaar; hij woog toen zooals hij zeide,
340 halve kilo’s maar had er in de laatste jaren
100 verloren en algemeen riep men er over, dat
genoemde gulle, hartelijke kastelein-brouwer-
wethouder-diaken enz. enz enz., zoo vermagerd
was.
lijn plaatst met Balthasar Gerardts.
Van een monument of iets van dien aard wil
hij niets welen. Het bijeengebrachte geld moet
besteed worden voor christelijke scholen evan
gelisatie en zending
Pas is de heer Groen hersteld of hij schrijft
in zijne Nederlandsche Gedachten dat eene al-
gemeene feestviering d. i. zulk eene, waaraan
alle Nederlanders deel nemen en die niet ker
kelijke soctarisch wij zouden haast schrijven
satanisch is, eene «liberale fanfare” is.
Niettegenstaande dit alles beweert zoowel Groen
als Bronsveld dat zij het Vaderland liefhebben;
nu, Nuijens en Haffmans en allen die op be
roering en het aanstoken van een bellum omni
um contra omnes uit zijn hetzelfde.
Treurig inderdaad doch het meest treurig voor
hendie het doen en welker handelingen het
nageslacht zal oordeelen.
De naamlooze vennootschap steeds beschouwd
en voorgesteld als eene vereeniging van kapitalen,
die te zamen werken om voordeel te behalen
én dit casu quo te verdeelenblijft in het Ont
werp dat karakter behoudendoch het verkeerde
begripniet zelden aan kapitaal gehechtals
zoude dat alleen uit geld bestaan of wat courante
geldswaarde heeftwordt in artikel 5 uitgesloten.
Wij achten zulks in zeker opzicht,dat is uit het
oogpunt als staatshuishoudkundige, eene verbe
tering maar, benevens geld, alleen lichamelijke
zaken of eene verkregene concessie als kapitaal voor
inbreng te laten gelden, is, o. i., minder juist.
Onlichamelijke zaken wil de Ministerook blij
kens de M. v. T., niet als kapitaals-inbreng in
de naamlooze vennootschap beschouwd hebben.
Alzoo geen rechtengeen geheimendie toch,
en vooral de laatsten dikwijls zeer groote waarde
hebbenwelke zelfs in geld waardeerbaar is.
Voor den handel hebben die geheimen in den
regel niet zoo veel belang, maar voor de nijver
heid daarentegen dikwyls een zeer groot. Al
zijn de monopoliën en de daarmede overeenko
mende octrooien gelukkig verdwenen, daarom is
daarmede het fabrieksgeheim nog niet komen te
vervallen, evenmin als elk ander monopolie, dat
niet door de Wet beschermd wordtof daaraan
zijn beslaan verschuldigd is, maar door zich zelf
beslaat, en zich gevormd heeft, ten gevolge van
bijzondere kennis of noodzakelijkheid.
Is eene concessie waardeerbaar, waarom zou
een recht, een geheim het dan ook niet zijn Zeer
zeker is het dat, en zelfs beter. De waarde
eener concessie hangt van welslagen af, zij is
problamatischeen recht geenszinsvan een fa
brieksgeheim is in den regel de waarde door de
ondervinding, door de praktijk reeds vooraf be
wezen.
Uitsluiting van onlichamelijke zaken als voor
werp van inbreng, is nadeelig voor de nijverheid
en beletdat eene groote onderneming waaraan
een geheim verbonden is't welk juist die on
derneming gemaakt heeft tot wat zij is, omdat
zij er op steunt, er van afhankelijk is bijv, de
fabriek van Krupp te Essen ooit het onderwerp
worden kan van eene naamlooze vennootschap
want de ondernemer, die zijne zaak in dien vorm
zou willen gietenzal dat niet kunnenomdat
hij zijn geheim dal de conditio sine qua non
zijner onderneming is, niet mag inbrengen, ten
zij om niet.
Zulk een verbod is inderdaad te dwaas, te ge
vaarlijk en voor de tegenwoordige nijverheid zoo
wel als voor die in de toekomst te nadeelig,
dan dat het in eenige Wet, die op het kenmerk
van rechtvaardigheid en het in acht nemen van
welbegrepen volksbelang aanspraak maakt, be
staan mag.
Zeer goed keuren wij hetdat alle naamlooze
'vennootschappen beschouwd worden als vennoot
schappen van koophandel(ook al is het drij-
Mb. T M. C Asser, in zijne belangrijke be
schouwingen in de N. II. Ct, over dit Ontwerp, keurt
deze bepaling af. Hij zegt, dat niet de vorm, maar
het voorwerp der zaak moet uitmakenof de naaml.
'vennootsch. eene handels- of burgerlijke onderneming is.
Kennelijk verwart hij het jus constitutum met het jus
constituendum en dat wel zoo erg, dat hij stilzwijgend
aauneemtdat de rechtsvordering onveranderd zal blij
ven. Het voorwerp der bestaande naaml veniiootsoh.
is reeds moeielijk om le kennen, met de toekomende
zal ’t nog moeielijker zijn, en daarenboven wat aan te
ven van handel niet het doel der vennootschap.
Door deze bepaling krijgt ietswat bestaat
maar in strijd met de Wet bestaateen bestaan
dat geoorloofd is. De Minister kon ook moeielijk
anders gehandeld hebben want de bepaling van
art. 36 Wetboek van Koophandel dat het on
derwerp der naaml. vennootsch. eene handels-
onderneming zijn moetis door de praktijk be- I
wezen niet houdbaar te zyn.
De koninklijke goedkeuring is dan ook niet
kunnen geweigerd worden aan naaml. vennootsch.,
die niets op eene handelsonderneming gelijken
z. a. maatschappijen om woningen te bouwen
land aan te winnen of te ontginnen, om van an
dere te zwijgen.
De wet voert hier niets nieuws inmaar er
kent het bestaandeen regelt ietswaarover
verschil bestaat.
Het belang der nijverheid vorderde dat na-
drukkelijkwant al is bijna iedere nijverheids-
onderneming voor een groot deel ook eene van
koophandelzoo valt zij daarom nog niet in alle
opzichten onder de handelsweten kan het zeer
twijfelachtig zijn welk gedeelte van haar karak
ter de overhand heeft: het civiele of het com
merciële. Men denke eens aan eene houtzage
rij waarin het zagen voor loon hoofd- de ver
koop van gezaagd hout bijzaak is. Breng
zulk eene nu eens onder den vorm eener naam
looze vennootschap welk karakter moet aan haar
dan worden toegekend
De hoogleeraar Asser zal, even als wij,
die vraag onder de bestaande Wetgeving g
voldoend antwoord kunnen gevendaarom geeft
de Minister er eene voor de toekomst, dat, o.i.,
het eenig goede is.
Ten eenenmale keuren wij daarentegen met
genoemden Amslerdamschen hoogleeraar de be
paling af van artikel 4.
Waar moet het heen, indien bij de oprichting
van eene naamlooze vennootschap hel geheele
kapitaal moet volgeteekend zijn
De bestaande Wetgeving vordert dadelijke stor
ting van een vijfde van het ingeschreven kapitaal
en dat heeft in de practijk reeds moeielijkheden
genoeg opgeleverd.
Ik kan mij zeer goed eene ondernemingvooral
van nijverheid, denken, bij welke de grootte van
het vereischte kapitaal afhangt van den uitslag.
Er kan een minimum en een maximum noodig
zijn, waarvan het bedrag van te voren nagenoeg
met zekerheid is op te maken. Nemen de oprich
ters het maximumdan zullen zij geen aandee-
len genoeg kunnen plaatsen vergenoegen zij zich
met het minimum dan zuilen zij zoo de zaak
goed gaat, al spoedig hel kapitaal moeten vei-
grooten en derhalve de statuten veranderen.
Het laatstehoewel op zich zelf onberispelijk
maakt op het publiek geen goeden zelfs meestal
een verkeerden indruk.
De uitbreiding der naaml. vennootschapwelke
de Wetgever op het oog heeftmaakt hij ter
stond door deze bepaling onmogelijk.
De Minister handelt op dezelfde wijze, als wij
voor jaren geleden eens in de Fliegende Blatter
lazen
Een kostschoolhouder beloofde het grootste stuk
worst, aan wien de meeste aardappelen zou ge
geten hebben. De jongens aten om strijd, en toen
zij niet meer kondenzeide de beloverworst
moogt gij van middag niet hebben want gij kunt,
zooals gij zelf zegtniets meer naar binnen
krijgen.
Zoo ook maakt de Ontwerper onmogelijkwat
hij beoogt.
Van wege het comité voor den Noordhollandsch-
Frieschen Spoorweg zijn aan heeren burgemees
ters en gemeenteraden in Noordholland en Fries
land verzonden 1 Missive aan hh. burgemeesters
2 een lijst van verdienste van subcomités of
anderen die zich belasten met de verzameling
van inschrijvingen van gemeentenaren 3. eenige
afdrukken van de rede des voorzitters in de ver
gaderingen le Hoorn en te Sneek4. missive
aan de gemeenteraden 5. blanco biljet tot voor
waardelijke inschrijving der gemeentebesturen
in subsidie of in aandeelen.
Bovenstaande stukken worden o. a. met be
geleidende brieven, zoo spoedig als de stoompers
het leveren kan gezonden aan de voorzitters
dijkgraaf en Secretaris van al de aan of nabij
de onderworpen lijn gelegen waterschappen
dijk-, polder- en banbesturen in Noordholland
en Friesland.
Dit geschiedt met het oog op het nauw ver
band tusschen de waarde van landerijen en pro
ducten en de verbetering der middelen van ver
keer en vervoer. De tot heden van spoorwegen
verstoken marktplaatsen getuigen daarvan met
toenemende schade en achteruitgang.
wij, op
geen
De Purm. Cour.
Wij vernemen dat
teur van de zich noemende Friesche Courant
zich verdienstelijk heeft willen maken door van
de vergadering te Sneek een verslag te geven
dat herinnert aan den eigenaardigen toe
stand van Harlingen en aan nog iets anders,
waarover wij misschien aanleiding vinden te spre
ken als genoemd blad ons in handen komt.
De Friezendie niet enkel in naam maar ook
met hart en ziel Friezen zijn, en dat loonoa
willen met dadenzuilen met die Sneeker ver
gadering en haar doel niet gaarne hooien spot
ten waar T geld de dierste belangen van hua
gewest.
A. vous l Friesche l
