GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
MELVVS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
r
BINNENLAND.
No. 20.
ZATERDAG
1872.
,00
HET V R IJ H E I D S F E E S T.
dan
een
ne-
«Verdeelt nietverwijt niet
gehalte
jwa
l:
„Eii vrijheid van geweten
,„’t Is de ademtocht der ziel."
H. J. Schimmel Aan mijn vaderland.
red.
lar-
cob
mia
101
en,
iO
)0
vat
silo
jlte
per
ha
len
■am
i en
eije
32,
ar
den
en uit-
Sneek
Werkhoven de surnumerair Buikers van Leeu
warden.
Dok- I
w en is
benoemd tot ontvanger derzeltde middelen te
Volgens de Landb -cour, is onlangs in de
Friesche gemeente S. eene zieke koe, die reeds
door een deskundige ongeneeslijk was verklaard
hersteld na het gebruik van Holloway pillen I
Te Rotterdam had dezer dagen het volgend
zonderling getuigenverhoor plaats.
Eene vrouwaan welke goederen ontstolen
waren, moest getuigenis afleggen, maar zij heeft
geen voeten en mist de rechterhand en woont
dag en nacht in een overdekte wagen in welke
zij van Maassluis naar Rotterdam gevoerd werd
Deze kon echter de te smalle deur der gehoor
zaal niet binnen gerold worden weshalve de 3
rechters, de officier van justitie en de griffier zich
voor de geopende deur plaatstenom deze zon
derlinge getuige te hoorennadat zij met de lin
kerhand den eed had afgelegd.
De arrondissements-rechtbank te ’s Gravenha-
ge heeft den heer H. W. L. Baud schuldig ver
klaard aan de feitenhem ten laste gelegd (het
toebrengen van slagen aan de heeren v. d. Does
en Dierks) en hem veroordeeld lot een jaar een
zame opsluiting.
De Noordstar is van meening dat de straf
bepalingen van de Duitsche poslwet niet op den
edelen en eerlijken luitenant Keijser van toepas
sing zijn, maar dat die brave krijgsman strafbaar
is volgens de Nederlandsche’ wetgeving wegens
misbruik maken van vertrouwen.
Hij zal deswege wel niet te recht staan want
in ’t militaire is ’t juist andersom als in het ci
viele wat,daar eervol heet, noemen wij eerloos;
wat daar voor prijzenswaardig wordt gehouden
wekt bij ons diepe verachting.
Waarlijk het drietal KeijserGisserTergau
is een eervol klaverblad, een sieraad van t leger,
een model van militaire eer.
De Goessche feestcommissie heeft hare taak
neergelegd en maakte bekend datby gebrek
aan genoegzame geldelijke bijdragen«het voor
genomen eeuwfeest te Goes zal moeten worden
Bij koninklijk besluit zijn o. a. verplaatst de
controleurs der directe belastingen, in-
gaande rechten en accijnsen Keek van
naar Leeuwarden de Bruijn van Ommen naar
Sneek van den Driesvan Dragten naar
kum Merens van Delfzijl naar Dragten
-11
aan a 1-
»gevierende herleving van haren geest gade te
«slaan. Uit de handbreedte grondsde provin-
»cie Holland genoemd ontspruit eene macht
»d>e een tachtigjarigen strijd aangordt, met het
«sterkste rijk op aarde en gedurende den voort-
«gang der worsteling zelve tot een krachtvollen
«slaat ontwikkeld en om hare slanke gestalte
«een krans slingerende van de rijkste bezittingen
«ter wereld, van de polen tol de evennachtslijn,
«ten slotte hare bevelen voorschrijtt aan het
«rijk van Karei.”
ten van vele goedgeloovigen er is kerkelijk gif
gemengd in den beker der vreugdewaaruit
Roomsch en Protestant, Israëliet en vrijdenker
op dien dag gezamenlijk hadden kunnen drinken,
omdat hij een herinneringsdag was aan het eerste
morgenrood, dat na een nacht van lijden ons be
straalde.
Maar de twistappel der godsdienst moest opge
worpen worden en de angel van geloofsverdeeld
heid is gestoken in de harten van vele onze land-
genooten. En door wie? Door enkelen, die óf
niet het minste begrip hebben van godsdienstige
en burgerlijke vrijheid ót een afschuw daarvan.
Zij mogen het voor zich-zelf verantwoorden op
die wijze dissonanten te hebben geworpen in de
feestaccoorden die de zonen van 't zelfde huis-
gezin anders misschien eendrachtig zouden heb
ben aangeheven. Zij mogen evenwel bedenken,
wat onze dichter H. J. Schimmel hun in edele
verontwaardiging toeroept
«En gij, die verdeelt door uw kerkelijke kleuren,
«Ons telkens uw haat in uw godsdienst doet zien,
«Bespeurt ge dan niet hoe de kerkmuren scheuren,
«Hoe de edelsten onzer uw tempels ontvliên
want zóó is ’tl Die wind zaait, moet storm
ais oogst verwachten. Nog ééns: dat is een zaak
die zij met hun eigen geweten zullen hebben te
verantwoorden.
Wie hen voor 5t overige wil volgen wie meent
reden te hebben voor onthoudingwie meent
te zullen blozen bij de herinnering aan de da
den zijner voorouders terwijl een ander daar
voor eerbiedig den schedel ontbloot hij moet
thuis blijven en geen feest vieren dat ’s zijn
recht er. zijne vrijheid. Niemand mag gedwon
gen worden tot deelneming aan de viering van
een VRUREiDS-feest en pruttelaars en dwarskij
kers kunnen daarbij ook heel goed gemist wor
den.
Wel zouden wij nog met Schimmel
1 e n willen toewenschen
«Zij de oude u onleerende veete gesleten
«En moog ’t op hel feest van g a n t s c h Neder
land heten
vergeeft en
vergeet!”
Maar als dat niet kan Welnu dat dan zij
die wèl meê kunnen instemmenzij die wél op
prijs stellen de oflersdoor onze voorvaderen
ten koste van goed en bloedop het altaar der
vrijheid gebrachtdat dan zij alléén feest
vieren.
Het getal en gehalte van dezulken zal wel meer
dan voldoende zijn om, op den 1 Aprildag 1872,
aan de wereld te toonendat het groote begin
sel der vaderen voorlleeften dat het ook het
tegenwoordig geslacht weet te bezielen tot dank
bare nahulde aan die Heroën uit onze geschiede-
denisdie eenmaal de eerbied en achting van
Europa hebben weten af te dwingen, en aan
wie de rnenschheid in 't algemeen veel verplich
ting heeft.
Deze CO UR A N T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
Als de geschiedenis het wereldgericht zal moeten
zijn, zooals fechiller beweerde en wij hebben voor
alsnog geen plan te opponeren tegen die stelling
fdan kan de Nederlander tamelijk gerust het hoofd
omhoog steken en de uitspraak alwachten. ’t Is
waar ook onze geschiedenis heeft hare donkere
bladzijden en niet alle daden van T voorgeslacht
kunnen den toets eener onpartijdige criliek door
slaan maar tegenover de weinigedie haar
ontsieren staan er zoovele die haar benijd kun
nen worden en tegenover de tekortkomingen of
misdaden der vaderen kunnen we wijzen op zoo
veel grootsche gedachten en daden die bij hen
gerijpt zijn en uitgevoerd werden, dat we niet
beschaamd zullen behoeven te staan als de vraag
tot ons komt: en wat deed Uw voorgeslacht ten
voordeele van zich-zelf en ten nutte van de
rnenschheid in ’t algemeen
Hel antwoord kan kortmaar veelbeteekenend
zijn. Het zou aldus kunnen luiden
De zucht naar vrijheid is den mensch inge
schapen zij is een integreerend deel van zijn
bestaan. Zonder vryheid houdt de mensch op
mensch te zijn en wordt hij verlaagd tot dier
of machine. Hem ontbreekt dan dié «ademtocht
der ziel”, zooals een onzer grootste denkers
dat prachtig dichterlijk uitdrukt die hem ge
schikt moet maken tot grootsche daden. Ergo
de vrijheidszucht moet worden aangekweekt, met
alleen bij het individu, maar bepaald ook bij de
volkerenverzamelingen van individuën
jomdat een geheel volk zij ’t ook weinig tal
rijk meer invloed kan uitoefenendan
undividu.
Wat nu heeft in de geschiedenis van het
derlandsche volk altijd gepredomineerd Juist
^vrijheidszin I
De factor van zijne grootsche handelingen is
iltijd geweest bewaring en ontwikkeling van het
dierbaar kleinood «de Vrijheid”, dat ook aan zij
ne bijzondere zorg was toebetrouwd. En onze
voorvaderen zijn inderdaad geen s'echte rentmees
ters in tegendeelze zijn de wegwijzers ge
veest voor de meeste Europesche Volken, waarbij
ie vrijheidszin te veel «ausgep. ügelt”, het «mensch-
lijn” te veel gedood was geworden. Zij hebben den
dapende wakker geschud en hunne aanraking
fvas meestal bezielend.
Wy willen in onze verbeelding niet zoo heel
er terug gaan. Drie eeuwen slechts. Och een
panne tijds in de geschiedenis der rnenschheid!
Velnu
Daar is een volk klein in getal, maar sterk
i wilskracht. Het wordt verdrukt en mishan-
eldmishandeld tot bloedens toe. Het verheft
ichde fiere nekniet geschikt voor slavenke-
ens, wordt onbuigzamer dan ooit, naar mate de
ruk vermeerdert. En de verdrukker is machtig;
lachtiger en sterker, dan eenig potentaat in dat
mrelddeel. Maar dat ontmoedigt den verdrukte
iet. Hel geldt immers zijn heiligst rechthet
echt van zijn gewetenhij wordt immers ge-
wetst in ’t geen hem het meest dierbaar is
i zijne vrijheid! Het oog schiet vonken, de
id weerklinkt, de vuist ba't zich,... de strijd tus-
:hen dwang en vrijheid is aangevangen en zij
11 niet eindigen dan ten voordeele der laatste,
‘e tachtigjarige worsteling was begonnen met
et machtigste rijjs van de beschaafde wereld.
- Maar dat «prachtige ryk” zegt Mot-
iy »wa sgebouwd op het graf der vrijheid.
Het is verkwikkend de trapsgewijze maar ze-
Zóó spreekt de vreemdeling, de vrijheidlievende
groote amerikaansche schrijver, die het zich tot een
eer heeft gerekend ons volk in zijne geschiede
nis te verheerlijken zóó spreekt hij over het
moeihjkstmaar glansrijkst tijdperk van ons volks
bestaan.
Drie eeuwen is het geleden toen hel bloedig
pleit werd aangevangeneen pleit dat moest ein
digen óf met geheele vernietiging van alle vrij
heidszin onzer vaderenóf met de schoonste
triomf, die een getrapt en verdrukt volk kan be
halen afschudding van het juk eener barbaarsch
despotische dynastie.
Wij mogen als algemeen bekend aannemen
dat de inneming van den Briel door de Watergeu
zen, die bannelingen van eigen huis en haard,
den eersten sloot gat van een reeks van gebeurte
nissen die de meest gezegende gevolgen hadden
voor ons land en volk. Ook de namen der
figuren, die toen in al hunne kracht vooral op den
voorgrond traden leven voort in de herinnering
van het dankbaar nageslacht wij behoeven hun
ne namen hier dus niet meer te noemen. Ons
volk weet en gevoelt wat het aan hen verplicht
is en vereert hen als de grondleggers onzer bur
gerlijke en godsdienstige vrijheid. Was hun daad
eene revolutionairewelnu: zij was ten volle ge
wettigd door de omstandigheden. Het verzet kón
niet uitblijven na zoovéél druk na ’t schreeuwenst
misbruik dat het gezag van zijn macht maakte, i
En zelden heeft dan ook eene revolutie gezegen-
der vruchten afgeworpen, Neenons volk be
hoeft zich niet alleen hare revolutionaire afkomst
niet te schamen het heeft reden daarop
met trots terug te zien.
Het tegenwoordig geslacht wil die daden van
zijne voorvaderen thans feestelijk herdenken, nu
het weldra drie eeuwen geleden zal zijntoen
de Geuzen de prinsenvlag uil den Briel lieten
wapperenom aan Nederland te verkondigen
dat het geboorteuur zijner vrijheid en zelfstan
digheid was aangebroken. En het mag dat met
recht doen, want hel dierbaar kleinooddat het
ontving uit de handen dier vaderenheeft hel
tot nu toe ongeschonden welen te bewaren. Wel
is de glans getaand die de kleine groote repu-
publiek der vereenigde Nederlanden in de 17e eeuw
omstraalde; wel beschikt Nederland thans niet
meer over die kracht, welke de eerbied en ’t ont
zag wist af te dwingen aan de machtigste Sta
ten van Europa, maarwat ook mocht ver
loren gaanonze zelfstandigheid bleef bestaan,
onze vrijheid werd bewaard. Nog durven we ’t
hoofd vrijmoedig omhoög steken als er sprake is
van vrijheid. «Het kleine plekje gromis, ont
woekerd aan de baren” is daarvan de bakermat
gebleven.
Ons volk wil feestvieren en bijdie de vrij
heid liefheeftis gerechtigd daaraan meê te doen.
Wat zou treffender en bemoedigender geweest
zijn dan dat het plan tot vreugdebetoon op den
aanstaanden Isten April met algemeene instem
ming ware ontvangen geworden? Helaas!
het heeft niet zoo mogen zijn. Er zijn wanklan
ken gemengd in 't feest-accoord, en niet alle zonen
van hetzelfde vaderland zullen op het vrijheids-
feest meêjubelen. Er is alsem gegoten in de har-
In de N. R. Ct. wordt er op gewezen dat
artikel 299 van het nieuwe Duitsche strafwetboek
van 1870 bedreigt met eene gevangenisstraf van
een tot drie maanden en geldboete tot honderd
thalers al wie een brief of eene andere ge
sloten oorkonde die niet tot zijne kennisgeving
bestemd is, opzettelijk en onbevoegd opent. Onze
strafwet bevat dergehjke bepaling nog niet.
Nu komt het bedoeld blad wenscheiijk voor,
met het oog op het gepleegde door den luite
nant Keyser dal in ons nieuw strafwetboek ook
soortgelijke bepaling opgenomen werdwaarop
het dan ook de aandacht van de betrekkehjke
commissie meent te moeten vestigen.
t Is wel treurig dat bedoelde vergrijpen nog
voorkomen en strafbepalingen daartegen dus noo-
dig zijn maar zoolang mannen van militaire eer
aan zulke feiten slechts de beteekems van »on-
I voorzichtigheid” toekennen en anders niets
zal er wel geen ander middel zijn om de pu
blieke moraliteit in dezen te beschermen dan
door ’t bedreigen van straf. Dat zal dan in elk
geval aan mannen als Keyser c. s. in 't vervolg
wel wat meer voorzichtigheid leerenuit vrees
voor de Wet, als ze zonder die dreigende vinger,
weer te stomp mochten blijken te zijn om ’t on-
zedelijke van eene handelwijze in te ziendie
de domste boer als zoodanig zou welen te qua-
lificeren.
Z. M. heeft benoemd tot rechter te Rotterdam
mr. E. Bergsmathans rechter te Leeuwarden.
ADVERTENTIÉN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Gent»,
voor eiken regel daarboven 7 /a Cents. Alle brieven en stukken
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht.
1 COURANT
SNEEK
4
iv».
frt.
i
i
i
I
'■f'
?m-
nits
nije
rns.
9
lo.
35
,35
.9
5A