GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
NIEUWS- EN ADVERTENTIE-BLAD VOOR DE
BINNENLAND.
EN.
9
1872.
No. 88.
Z E V E N-E N-T WINTIGSTE J
R G A N G.
2 NOVEMBER.
ZATERDAG
PAUPERISME.
buitengewoon slecht, zoo
Ml.
30 October is inge-
>,50.
IV.
(Slot.)
'36 00
flauw,
i\
2%
lil 652
meren.
n Palliatieven doen den zieke
het meeste kwaad.”
uiper,
4 mei
lendrik
e Bak-
Griel-
i Kei-
demir.
valiteit
52.50
trale
ra te
5se ,te
Jong,
jthout
Vries,
Schil,
beide
elbaan,
1
I
ADVERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7 '/2 Cents. Alle brieven en stukken
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht.
Oct.
4%
7'4
0'4
0%
3%
7
8'4
*'4
-^Mcucuauu en Oranje” te
Amsterdam heeft beslotenaan de aanstaande
verkiezing voor een lid der Tweede Ka-
m e r geen deel te nemen.
i ƒ90,
Var- t
aarden'
De kies-vereeniging «Nederland
aan
137
5,46
6,20
1.30(a)
3*4
0
De arrondissements rechtbank te Utrecht heeft
uitspraak gedaan in de veel besproken zaak van
het openbaar ministerie tegen den heer W., wet
houder der gemeente IJsselstein. Bij die uitspraak
heeft de rechtbank zich vereenigd met het eerste
middel van verdediging, voor den beklaagde voor
gedragen en de rechtsvervolging verjaard ver
klaard.
Quistorpeigenaar van eene cementfabriek
op ’t eiland Wollin en van twee aardewerkfa
brieken nabij Stettin, richtte voor de hinders
zijner arbeiders een school nabij de fabriek op
waar zij van 6 tot 15 jaren worden onderwezen
en dal wel gratis, voor zooverre de ouders het
door vlijt, trouw en goed gedrag verdiend hebben.
Daarnaast heeft hij een weeshuis gesticht voor
de kinderen zijner arbeiders en eenige anderen.
Op Zon- en Feestdagen wordt er muziek en
Men denke eens aan de loonuitbetalingen in
Twenthe, Limburg, Noord-Braband, het voormalig 4e
district van Zeeland en elders, in vreemde Pruisische en
Belgische munt, waardoor hij een tekort van 6 a 7
op zijn verdiend loon lijdt.
Maar wat nog erger is, de uitbetalingen in winkelwa
ren, hetgeen in onze provincie ook wel geschiedt, maar
nog niet in die schandelijke mate als te Hilversum on
der de tapijtwevers of in de Langstraat (N.-Braband)
onder de schoenmakers, waar in geld gelijk gerekend
wordt met nominaal in waren.
Tegen het eerste misbruik kon en behoorde de
Staat te waken1°. door ’t invoeren van andere kope
ren munt; 2’. door ’t aanmueten van meer zilveren geld,-
3°. door streng toe te zien op den invoer van
vreemde specie en 4°. door op ’t uitgeven er van zware
boeten te stellen.
In het tweede kwaad kan de Staat niet direct voor
zien dat te verhelpen ligt op den weg der werklieden,
op dien der openbare meening (door verachting) en ook
de pers zou veel kunnen doen door bekendmaking der
in waren betalende werkverschaffers.
De zorg voor bedrog door gewicht, maat en verval-
sching is staatsplicht.
De vergadering van het Anti-Schoolwet-Verbond,
dezer dagen te Utrecht gehouden, werd door een
vijftigtal afgevaardigden en onderscheidene leden
bijgewoond.
Volgens het U. D. telt het Verbond 15 afdee-
lingen en 3000 leden.
Deze CO UR A N T verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
Bij koninklijk besluit van 30 October is inge
steld eene staats-commissie, om te onderzoeken
welke nadeelen voor Nederland te duchten zijn,
ten gevolge der maatregelen in den laatsten tijd
in naburige rijken op het gebied van hel munt
wezen genomen, en om aan den koning, bij de
mededeeling der uilkomsten van haar onderzoek,
zoo noodig, de middelen voor te stellen, die zou
den kunnen worden aangewend, om de voor Ne
derland gevreesde nadeelen te voorkomen.
Tot leden dier commissie zijn benoemdde
oud-ministers van Bosse en Vrolikde president
der Nederlandsche Bankde heer Mees, de hoog-
leeraar Vissering te Leiden en de heer van Riems
dijk, lid van het muntcollegie te Utrecht.
Tevens is benoemd tot voorzitter der commis
sie de heer van Bosse en tot secretaris de heer
van Riemsdijk.
Harlcb
Miras
mnd,
Hij woont duur en
althans is de regel.
De werkman wordt bedrogen en uilgezogen
aan alle kantenmaar het is grootendeels
zijne eigene schuld.
Waarom vereenigen de arbeiders zich niet, om
gezamenlijk inkoopen in het groot te doen
Waarom vereenigen zij zich nietom voor
gemeenschappelijke rekening woningen te bouwen?
Waarom vereenigen zij zich niet, om te zamen
dat te doen, wat de kapitalist alléén doet
Men zegge niethet kan niet, want het ge
schiedt hoewel nog zeldzaamen niet overal
waar die gunstige uitzondering aanwezig iszoo
goed als het zou kunnen.
In samenwerking (coöperatie) ligt voor een
niet-gering deel de vermindering van het paupe
risme, dat reeds bestaat. Het voorkomen van
toekomstig pauperisme hangt er ook van af, maar
meer nog van de in vorige artikelen aan de hand
gegeven middelen.
Wij komen later nog wel eens terug op het
coöperatief stelsel en op de wijze waarop on
derstand zoo hij onvermijdelijk is zou be-
hooren verschaft te worden.
Zooals die nu geschiedtkan het moeielijk
slechter en had de te vroeg ontslapen oud-com-
missaris van politie te Amsterdam, de 78 jarige
Philips volkomen gelijk als hij de bedeelden
renteniers noemde.
Aan hem is het te danken, dat te Amsterdam
vooral het pauperisme onder de Israëliten zoo
zeer verminderd is.
Ten slotte willen wij in herinnering brengen
hoe een fabriekant in Duitschland te werk is ge
gaan om het pauperisme onder zijne werklieden
uit te roeien.
In de Zaanl. Ct- wordt uit Utrecht medege
deeld, dat daar in eene bijeenkomst van al de
Nederlandsche bisschoppen zou besloten zijn in
alle parochiën collectes te doen houden om gel
den bijeen te verzamelen ten einde een groote
bedevaart te organiseeren naar Lourdes.
Aan de bij kon. besluit van 30 Nov. 1870
Stbl. no. 184, gegeven voorschriften aan
gaande de geoorloofde schriftelijke bijvoegingen
of verandering in gedrukte of daarmede gelijk
gestelde stukken die op den voet van art. 18
der wet van 22 Juli 1870 Stbl. n. 138 ter
verzending met de post worden aangeboden
wordt bij kon. besluit van 19 Oct. jl.Stbl. no.
102 de volgende uitbreiding gegeven
a. In de tegelijkertijd met-, plaat- en muziek
werken, tijd- en vlugschrfien verzondene en daar
op betrekkelijke facturen is de schriftelijke bij
voeging geoorloofd van den naam van den gea
dresseerde en van de titels en de prijzen dier
werken of geschriften.
b. In circulaires is de schriftelijke of langs
den mechanischen weg gedane bijvoeging van het
tijdstip., waarop een handelsreiziger zich bij den
geaddresseerde zal vervoegen toegelaten.
Het is de staat niet alleen, die door afschaffen
en oprichten veel kan bijdragen tol verminderen
van ’t pauperisme; de individuen, wien ’t aangaat,
behooren en kunnen zelf de handen aan den ploeg
slaan.
Er bestaan in ons land vele hinderpalen voor
den arbeider, om vooruit te komen, of beter ge
zegd, om geen armoede te lijden.
De Zondagswet, de soldaten-Ioterijhet ellen
dig accijnsstelsel, de patentwet zijn allen fac
toren voor het product pauperisme.
Enkele zijn weggeruimd, zooals de octrooien
het verbod van vereeniging, de gemeentelijke ac
cijnsen maar dat is niet voldoendeer behoort
meer te worden afgeschaft, althans verbeterder
moet heel wat worden opgerichtvoor dat de
gelijkheid voor de Wet ten aanzien des work
mans waarheid kan zijn.
Men werpt den arbeider tegen dat hij veel
geld uitgeeft aan sterken dranken dat is waar,
maar wiens schuld is het?
De zijne of die van ons belastingstelsel en van
de inrichting der maatschappij
Vooreerst, waarom juist dat spirituale, dat de
werkman gebruikt, zoo hoog belast
Men zegtom het misbruik te keer te gaan.
Is die reden wel waar Of heeft die belas
ting niet het doel en het eenig doel, alleen de
schatkist te stijven.
Aan die belasting alleen betaalt de werkman
twaalf millioen gulden ’s jaars 1
Waarom het bierdat voorheen een gezonde
en krachtige volksdrank was, blijven belasten
Waarom van zout meer dan 120 der waarde
te heffenwaarom van zeep zooveel
O..m..d..a..t d..i..e b..e..l..a..s..t..i..n..g z..o..o
p..r..o..d..u..c..t..i..e..f i..s, zou Sluimering zeggen
en Batavus Droogstoppel zou hem, dat hoorende>
zijne echt ploertige hand met echt ploerterige
hartelijkheid toereiken.
En zoo is er zooveel, dat den vierden stand
drukt en verarmtneen dat niet want ’t
is niet mogelijk; verarmen toch veronderstelt een
vorigen tegenovergestelden toestand.
De vierde stand lijdt gebrekten gevolge van
slechte wetten, slechte maatschappelijke inrichting,
maar ook voor een groot gedeelte voor eigen
schuld.
Hij kan zich zelf helpen, mits men hem eene
handreiking doe.
De vierde stand koopt voor vee! geld slechte
waaromdat hij koopt uit de zes, zevende, achtste,
honderdste hand. Voordat de levensbehoeften
tot hem komen, hebben een aantal verschillende
tusschenpersonen er aan verdiend en is het ar
tikel, voor zooverre dat mogelijk is, door ieder
hunner vervalscht.
zang gemaakt door die zijner werklieden, welke
hel kunnen terwijl er gelegenheid om het te lee-
ren gegeven wordt aan wie ’t verlangt. Hierbij
komen ’s zomers en ’s winters verschillende soor
ten van vermakelijkheden.
Door zijn toedoen hebben de arbeiders een
zieken-, weduwen- en begrafenisfonds opgericht
waaruit ook kraamvrouwen trekken.
In de onmiddellijke nabijheid der fabriek is
eene winkelvereeniging met bakkerij en slagerij
verbonden, in welke krachtig bier tegen inkoop
prijs te krijgen is. In 1863 werd die zaak be
gonnen met 550 thaler in 1869 bedroeg het
kapitaal reeds 8000 thaler.
Wie 10 thaler in de zaak heeftis aandeel
houder en deelt in de winsten, gemiddeld 7°/0.
Alles wordt contant verkochtook aan anderen
dan eigen werklieden.
Naast den winkel is eene leeskamerwaar
vooral onderhoudende lectuur aanwezig is. Quis
torp hoewel een zeer orthodox manlel meer
daarop dan op het stichtelijke. Geschiedkundige
werken vormen het hoofdbestanddeel der boekerij.
Later is er eene volks keuken opgericht voor
ongehuwde werklieden en anderen, die van bui
ten komen.
Ook is er eene spaarbank aangelegd.
Naast die winkel is een kegelbaan, vooral voor
i den Zondag. Daarover heeft Q veel moeten hoo-
ren van zijne geestverwantendoch hij is van
oordeel, dat hij er zich niet aan storen moet.
Hij zelf heeft gezorgd voor goede woningen
die hij verhuurt voor 12 a 18 th. ’s jaars.
De minste bestaan uil woonvertrek slaapver
trek, keuken, kelder en schuur.
Zeer gemakkelijk kan de huurder eigenaar
worden. Wie zelf wil bouwenkan bij hem
goedkoop terrein krijgen, alsmede geld op renten
voor materiaal.
Het meeste werk op zijne fabrieken geschiedt
bij aanbesteding, waarbij de arbeidersdie vlij
tig zijn, zeer wel varen.
Aan de beste arbeiders wordt boven ’t gewone
loon een kerstgeschenk gegeven in evenredigheid
van de winsten, die de zaken hebben opgeleverd.
Vrouwen, die een eigen huishouding hebben
en leerplichtige kinderen, worden op de fabriek
tot werken niet toegelaten.
Toen hij in ’57, even als bijna alle fabriekanten,
op springen stond, kwamen de arbeiders hem op
de meeste kiesche wijze hun opgespaard geld
brengen. In ’66, toen zoovele fabrieken stil ston
den hebben zyne werklieden hem in staat ge
steld door te werkendaar zij met halfloon op
afkorting te vrede waren.
Dit is in het kort, wat Quistorp zelf vrij uit
voerig heeft medegedeeld op den Kirchentagte
Stuttgartin ’t najaar var. ’69en welk verslag
te vinden is o. a. in Stemmen voor Waarheid
en Vrede van 1870, bl. 209 volgg.
Wat Quistorp gedaan heeft, kan niet ieder
een doen, doch dat behoeft ook nietmaar wel
kan Quistorp’s voorbeeld in meerdere of mindere
mate door werkverschaffers en werklieden worden
nagevolgd.
Dat zij zóó 1
Volgens de Gron. Ct. zou de heer W. A. Schol
ten te Groningen concessie hebben gevraagd, om
een tweede brug over de Oceaan te 'slaan
en wel tusschen Rotterdam en New-York (lijde
lijk tusschen Vlissingen en laatstgenoemde stad),
met schepen van ongeveer 4000 tonnen inhoud.
KER COURANT
SN
f -
M.
^3
7,30
8.9
8,28
door
door
door
9,1
).17
loor
loor
loor
1,40
.37
