NIEUWS- EN ADVERTENTIE-BLAD VOOR DE
N.
r
No. 2.
ZATERDAG
na
A f k o n
Friesland en zijn indeeling
de invoering der Gemeentewet.
d i g i n g.
1873.
«■■Mm
fO,Ol>/a
o
030
BURGEMEESTER en WETHOUDERS
-•
«1
I.
II.
SN EEK.ER CO
r te
kt.
0,01
4.
Dec.
2
drie jaren is
ZEIL-
1.
t
van
léén
BE~
l 25
eren,
ƒ45,
Var-
irden
0,10
3 a en
ter-
ben
10-
mel
;nz.
int.
5
10/
2.
3.
4.
5.
t’s
1%
>*/b
van
SNEEK doen te weten, dat door den Raad dier
gemeentein zijne vergadering van den 28 Oc
tober 1872, no. 7, zijn vastgesteld de volgende
verordeningen
BESLUIT TOT HEFFING VAN RECHTEN VOOR
HET GEBRUIK DER WATEREN, KADEN
EN WALLEN IN DE GEMEENTE SNEEK.
Te beginnen met den Isten Januari
een
J’/B
den gebouwd of hersteld, zijn
vrijgesteld.
Welke heffing voor den tijd van
goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 16 Decem
ber 1872 no 28.
Deze CO URAN1 verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
gedrukt door de uitgaven voor ’t lager onder
wijs, komt de staat en de provincie te hulp.
Er wordt gesproken van «gemeente” en niet
van «dorp”; bestaat de gemeente uit dorpen dan
zou de meerderheid behoeftig moeten zijn en
dal is niet licht denkbaar.
De geheele subsidie door Staat en provincie
voor ’t onderwijs, in gevolge genoemd artikel ge
geven wordende, bedroeg in ’70 ƒ4462.96, als:
aan Hindeloopen 990.96, Workum 700, IJlst
ƒ400, Ameland 1.622, Schiermonnekoog 400,
Stavoren ƒ350. Het geheel der jaarlijksche sub-
sidiën bedraagt ruim twee ton gouds. Friesland,
dat 8'/2 °/0 der geheele bevolking uitmaakt, ge
niet van die subsidie nog geen 2 '/4 °/0en met
den besten wil ter wereld kan er geen subsi
die meer verleend worden, want de Wet laat het
niet toe.
Gaandeweg zal de druk toenemenaangezien
de kerkvoogdijen en dat terecht de tot nog
toe verstrekte bijdragen de eene na de andere
intrekken.
Menigeen klaagt er over dat Friesland zoo
weinig ondersteuning van den Staat geniet; en
dat is waar, maar niet ten gevolge van onwil,
maar van onmacht; de Wet laat het niet toe.
Wel zijn vele dorpen arm, maar daarom zijn de
gemeenten het nog niet. Intusschen moeten de
dorpsingezetenen de kosten betalen.
Men heeft beweerd en doet ’t nog, dal groole
gemeenten minder kosten van beheer dan kleine.
Voor aaneer.gebouwde gemeenten is die bewe
ring waar, voor wijd uit elkander liggende niet
omdat het beheer niet goed kan zijn.
Vóór de traclementsverhooging kostten de 32
platlandsburgemeesters (grietmannen) ƒ27000, d i.
844 per hoofd; eene bezoldigingwelke die der
burgemeesters in andere provinciën verre te bo
ven gaat.
Het behoud der oude indeeling heeft nog een
ander bezwaar vele burgemeesters beschouwen
zich zelf nog als «grietman” en handelen even,
zoo, alsof de Gemeentewet niet bestaatja zelfs
alsof het jaar ’48 voor hen nooit geweest is.
IN EEN VASTE
VERORDENING op de invordering der
RECHTEN VAN HET GEBRUIK DER PU
BLIEKE WATEREN, KADEN EN WALLEN
IN DE GEMEENTE SNEEK.
Art. 1. De invordering der rechten geheven
wordende voor hel gebruik der publieke wateren,
kaden en wallengeschiedtgedurende de drie
eerste jarenbij gaarderingen later bij ver
pachting tenzij de Raad uitdrukkelijk weder tot
gaardering besluit.
Bij gaardering worden de instructiën voor den
gaarder en bij verpachting de voorwaarden door
Burgemeester en Wethouders vastgesleld. De
belooning van den gaarder wordt bepaald door
den Raad.
Art. 2. De rechten moeten worden betaald
door de schippers of gezagvoerders, en, bij hunne
afwezigheid, door degenen, die hen vervangen.
Twee of meer schippers, op hetzelfde vaarluis
Art. '1.
1873, zal van de gezagvoerders of schippers
belasting worden geheven naar het volgende ta
rief.
A.
Toen in verband en naar aanleiding van de
Gemeente-wet eene nieuwe regeling moest tot
stand gebracht worden, daar ’t onderscheid tus*
schen steden en plattelands-gemeenten verviel
was men met Friesland dood verlegen. Wat
eene grietenije is, was in Holland even raadsel
achtig als de Friesche taaldie er door niemand
wordt verstaan.
Van Friesland is in Holland weinig bekend.
Men weet, dat het vee, boter en kaas op-
levert; men houdt zich overtuigd, dat er verba
zend veel wafelen worden gegeten, omdat de wa-
felmeisjes de Friesche kleederdracht dragen en
dat de Smilde-turf uit Friesland komtdaaraan
valt niet ie twijfelen. Zij heet immers Friesche
turf.
Voor ’t overige kent men van Friesland wei
nig, doch men gist, dat het zeer ouderwetsch en
achterlijk zijn moet.
Geen wonder dusdat voor een twintigtal
jaren geleden de beteekenis van grietenije bui
ten de provincie niet gekend werd.
In die dagen werd door belanghebbende per
sonen beweerd uitgestrooid en verzekerd, dat
men aan de indeeling in grietenijen niet moest
tornenzij toch was geheel met het Friesche
wezen te zamen gegroeid. Friesland zonder grie
tenijen was niet denkbaar. Een paard zonder
kop kon er misschien nog door, maar zonder
grietenyen kon er geen Friesland zijnen de
Friezen waren een kwaad volk als men hen in
hun zwak tastte. En dat ze dapper waren, had
den de schutters in 30 en 31 getoond ja het
was nog het volk van Lange Pier.
Wie lange Pier is geweest, was natuurlijk ook
onbekendmaar in verband gebracht met boter,
kaas vee, turf, wafelmeisjes en de grietenijen
dan moest die Lange Pier iets geweest zijn
waarvan men zich geen denkbeeld meer kan
vormen.
Enkelen zeiden, dat de Gemeentewet even goed
in Friesland kon ten uitvoer gelegd worden als
elders dat er van dat grietenij-geloof niet veel
aan was, ja zelfs dat menigeen grietenijen en
grietmannen naar den duivel wenschte.
Zoo een was natuurlijk een betweter een ani-
mal disputax, een pedant, die er niets van wist.
Voorname Friezen hadden het zelf gezegd, dat
het zoo was, en geen Fries had het tegengespro
ken. Derhalve ’t was zóó.
De dertig plus twee grietenijen werden dus
gemeenten.
In overig Nederland zijn 28 gemeenten met eene
bevolking van meer dan 10.000 zielenin Fries
land zijn er 8van die 28 behooren 25 tot de
voormalige steden, van die 8 slechts 2. Bij de
wetenschapdat Friesland eene landbouwende
provincie is en dat de steden er weinig bevolkt
zijn, lag ’t voor de hand met dien toestand reke
ning te houden en de zaak der indeeling in ge
meenten wat van naderbij te beschouwen, Dit
is niet geschiedde heeren hadden gesproken
en ’t volk had gezwegen 't zou dus wel zoo zijn,
Frieslands bevolking is ruim een twaalfde deel
van ’t geheelde provincie is verdeeld in 43 ge
meenten Neddhland in ongeveer 1400.
Friesland telt 11 voormalige steden en 358
dorpen en (ehuchten.
Er zjjn in onze provincie gemeenten die uit
2928 ei 20 dorpen bestaanz. a, Wonsera-
deel, Wijmbritseradeel en Weststellingwerfvijf
tien tellen er van 10 tot 19.
Van enlele gemeenten staal het gemeentehuis
in eene aidere gemeente, bijv, dat van Wonse-
radeel te Eolsward, van Wijmbritseradeel te Sneek>
van Franeieradeel te Franeker.
De gemeente Leeuwarderadeel is zoo in twee
ën gesplitit, dat men van ’t eene deel niet in
het ander kan komen zonder in eene andere ge
meente te gaan. Het is, alsof Spanje met Bel
gië een giheel uitmaakt, waar tusschen Frank
rijk ligt, zooals Leeuwarden tusschen de twee
helften va Leeuwarderadeel. De uiterste punten
van Woiseradeel liggen hemelsbreed twee uren
van elkaider; van Weststellingwerf en Schoter-
land zes; Tietjerksteradeel vier; Sneek en IJlst
zijn geërclaveerd door Wijmbritseradeel; som
mige mejren liggen in drie gemeenten Heeren-
veen hee’t drie verschillende burgemeesters, die
’t zelden net elkander eens zijn. Kortom, de on-
hebbelijkieden en verwarringen zijn ontelbaar.
Er zijl burgemeesters, die op den uitersten
grens de gemeente wonen en dus met den bes
ten wil hr wereld hun plicht niet kunnen doen
er zijn guneenten, waar in de hoofdplaats geen
wethoude woont.
Het beioud der voormalige grietenij-indeeling
heeft, zejt men, dit voor, dat de kosten van ad
ministrate niet groot zijn. Waar is dit echter
niet, wart vóóf de traclementsverhooging geno
ten de 32 burgemeesters der voormalige griete
nijen 16.900 aan tractementd. i. gemiddeld
840. Hit bestuur der 32 oude grietenijen kostte
in 1870 (Zie prov. verslag over ’71 hl. 368)
ƒ154.311,21 d, i. bijna 67 cent per hoofd of
ƒ3.35 pr huisgezin.
Hoewe de dorpen te zamen ééne gemeente
vormenhebben nogtans de meesten een soort
van eiger beheer. Men denke eens aan de ques-
tie der zerbandregeling. In plaats van eenheid
bestaat e door veelheid groole verdeeldheid, en
komt er nets tot stand als onderlinge mede
werking ioodig is.
Ten gvolge eener verkeerde regeling geniet
Friesland niet hei minste voordeel van de op
zich zelvi zoo heilzame Gemeentewetintegen
deel dragt het alle lasten aan hare werking
verbonde. Het mist de lusten en draagt de
lasten.
Het geal inwoners der gemeente heeft invloed
op de R|<sbelastingvoor zooverre deze naar
klassen vurdt geheven.
Ten gvolge van het behoud der grietenij-
indeeling moet art. 36Wel op ’t lager onder
wijs, in friesland zoo goed als buiten toepassing
blijven.
Zoo ene «gemeente” te zwaar zou worden
m,
Art. 3. De rechten, bij letter c van art. 1
vermeld, moeten jaarlijks op den Isten Mei voor
een vol jaar worden betaald van alle vaartuigen,
die op dat tijdstip in de termen dier belasting
vallen. Voor de vaartuigen die na 1 Mei doch
voor 1 November belastingschuldig worden zul
len terstond de rechten voor een vol jaar betaald
moeten worden.
Art. 4. De rechten, sub. letter b, no. 2en
letter e van art. 1 vastgesteld, zijn slechts ver
schuldigd als de schepen of houtvlotten liggen
binnen de stad of in de stadsgracht.
Art. 5. Vaartuigen, die minder dan 5 ton in
houd hebben of aan scheepstimmerwerven wor
den gebouwd of hersteld, zijn van de belasting
B. SCHEPEN DIE NIET IN EEN VASTE BEURT VA
REN EN 5 TON OF MEER INHOUD HEBBEN.
1. Als zij in de gemeente komen om
te lossen of te ladenper ton
2. Als zij niet komen om te lossen
of te laden maar omop hunne door
vaart, een nacht of langer in de gemeen
te te vertoeven, per ton »0,00J/a
G. PRAMEN JACHTEN EN BOOTEN die
in den regel in de gemeente verbljjven,
per ton jaarlijks
D. schepen voor welke de vergun
ning is verleend bedoeld bij art. 24
al. 2 der Algemeene Politie-verordening,
zooals dat art. is gewijzigd bij raadsbe
sluit van 23 October 1871, no 16,
afgekondigd den 4den November 1871
(luidende aldus «Vaartuigen, die, niet
tegenstaande zij tevens bewoond worden,
toch hoofdzakelijk dienen voor de eigen
lijke vaart of alleen dienen om koop
waren te bergen of uit te stallen mo
gen zonder vergunning van Burgemees
ter en Wethouders, niet langer dan
veertien dagen in de gemeente vertoe
ven.”)
Voor elke week verblijf in de gemeen
te gedeelten eener week voor geheele
berekend per ton
E. houtvlotten, die bij doorvaart,
een nacht of langer in de gemeente ver
toeven per 15 centiare oppervlakte
Art. 2. De rechten, bedoeld sub letters
b van het vorig art. zijn, bij elke komst in de
gemeenteeenmaal verschuldigd, onverschillig in
of aan welke gracht, kade of wal en voor hoe
lang de schepen er verblijven.
De rechtensub letter a van art. 1 bedoeld
zullen echter niet meer dan eenmaal per week
worded geheven.
of stoomschepen
BEURT VARENDE
Van de 2Ó ton en daarbovenper
scheepston (1 stere) inhoud ƒ0,01
Van 2025 ton per schip «0,15
1520 «0 10
515 «0,05
tlANT
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Gents,
voor eiken regel daarboven 7 */a Gents. Alle brieven en stukken
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht.
