GEMEENTE EN BET ARRONDISSEMENT SNEEK.
NIEUWS- EJI ADVERTENTIE-BLAD VOOR DE
B I N N E N L A N D.
A.
t'
1873.
No. 15.
WOENSDAG
H Y G IN E
e v i n
B ek endmaking.
Kennis
Zt
ii.
5'4
SNEER
,00
M.
Febr
f
onbegrijpelijk veel
tot
ling te nemen.
e de
idstra
Post-
8%
2
<r
rr
2 jr,
r.
jr. -
!5
10, a
1''s
6%
3%
t Dis-
irmen
Ana-
i bui-
1. te
Jchtg,
iouwe
8%
o
COURANT.
Te Delfshaven hebben, eenige gehuwde dame»
zich tot den gemeenteraad gewendmet verzoek
om de schooluren aan de school voor meer uit
gebreid lager onderwijs voor meisjes te willen
wyzigen. De gemeenteraad echter, in overwe-
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
den dienst geschikt, minstens 1,56 meter lang
op den Isten Januari van het jaar der optreding
als vrijwilliger het 20ste jaar ingetreden zijn en
het 35ste jaar niet volbracht hebben, tot op het
tijdst p der optreding aan zijne verplichtingen ten
aanzien van de Militiezoover die te vervullen
waren, voldaan, en een goed zedelijk gedrag
hebben geleid.
liet bezit van die vereischten, met uitzonde
ring van de lichamelijke geschiktheid en van da
gevorderde lengte, wordt bewezen door een ge
tuigschrift van den Burgemeester der woonplaats,
verkrijgbaar op plaats en tijd boven vermeld.
Hij, die voor de Militie is ingeschreven, wordt
slechts als vrijwilliger toegelaten voor de Gemeen
te, in welke hij ingeschreven is, tenzij hij geene
verplichtingen ten aanzien van de Militie meer la
vervullen heeft.
Hij die bij de Zeemachtbij het Leger hier
te Lande, of bij het Krijgsvolk in ’s Rijks Over-
zeesche Bezittingen heeft gediend, wordt niet als
vrijwilliger bij de Militie toegelaten, tenzij hij
bij het verlaten van den dienst, behalve een be
wijs van ontslag van den bevelhebber, onder wien
hij laatstelijk heeft gediend een getuigschritt
heeft ontvangen, inhoudende,dat hij zich gedu
rende zijn diensttijd goed heeft gedragen.
Hij kan heeft hij dit ontvangen, tot dat zijn
veertigste jaar volbracht is, als vrijwilliger bij de
Militie worden toegelaten.
Sneek den 14 Februari 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
HAMERSTER DIJKSTRA.
De Secretaris
H. FENNEMA.
Donderdag is te 's Gravenhage overleden mr.
P. A. S. van Limburg Brouwer, in 1829 te Luik
geboren bekend o. a door zyne studiën over
Indische taal- en letterkunde in de Gids De
overledene bad van 1864 tot 1867 zitting in de
tweede kamer voor het kiesdistrict Almelo.
vorderen kon.
Daaraan een einde te maken, heeft veel moeite
gekost, maar 't is nogtans voor een groot ge
deelte gelukt.
Tot bevordering van lichamelijke reinheid zijn
er op enkele plaatsen inrichtingen aangelegd,
waar men voor een bagatel een warm bad kan
krijgen, en terwijl men dit neemt, het ondergoed
gewasschen, gedroogd en glad gemaakt wordt.
Hoe nuttig en heilzaam ookkan de behoef
tige daarvoor toch zelden geld missenin den
winter bijna zeker nooit.
Van die goedkoops badhuizen maken dan ook
zij, in wier belang ze
te zijn weinig gebruik. Kan 't wel anders
Zij zijn te duur en het is daarenboven natuur
lijk, dat de maag in de eerste plaats bevredigd
wordt, 't geen vele malen niet kan.
Het verschaffen van meer lucht en meer licht
in de woningen stuit af op ons schandelijk be
lastingstelsel dat voor beide laat betalenalsof
T een afkeer hadde van lucht en van lichttrou
wens het kan, ’t laatste dan ook eigenlijk niet zien,
nóch in aard, nóch in vorm.
Zelfs de reinheid is zóó belastdat de arme
haar moeielijk in toepassing brengen kan.
De hygiëne gebiedt nadrukkelijk geheels af
schaffing van ds bslasting op deurenvensters
en stookplaatsen en van den schandelijken accijns
op zout, zeep, bier en azijn.
Over ’t algemeen is hel rioolstelsel, dat zeer
slecht, en der gezondheid altijd nadeelig soms
zelfs hoogst gevaarlijk was, veel verbeterd.
Hetzelfde mogen wij dankbaar erkennen ten
aanzien van den afvoer van faecale stoffenter
wijl de gemeenten, die daartoe zijn overgegaan,
jaarlijks uit die verbetering een niet onaanzien
lijk middel van inkomsten hebben gevonden.
Ten gevolge der toepassing van hetgeen de
hygiëne beveeltzijn geheele buurten, van zeer
ongezond, volkomen gezond gemaakt.
Particulieren hebben ook het hunne tot het
een en ander toegebrachteigenlijk gezegd wel
het meestezoowel door ’l nemen van het initi
atief, als door op den reeds ingeslagen weg ijverig
voort te gaan.
Echter blijft er nog veel
te doen over.
Eene menigte scholen zijn ware kweekplaat
sen van ongezondheid bijna alle kerken zijn het
en gewoonlijk worden door middel van de kerk
gevaarlijke ziekten voortgeplant, dikwijls zelfs
ontstaan zij er in.
Er is echter een vreeselijk groot kwaad
heeft, behoorde mede te werken en het bedrij
ven van 't welk de Slaat zwaar moest straffen.
Dat kwaad is de vervalsching van eet- en
drinkwaren.
Er staat straf opwij weten het welde Co
de Pénal bedreigt legen den verkoop of ver-
lierder van vervalschte dranken, of van dezulken,
welke voor de gezondheid schadelijke toevoegselen
bevatteneene boete van 3 tot 5 gulden en is
dat art. 475, b°, later ook tot spijzen uitgebreid
maar van den vervalscher zelven is geen sprake
buitendien wordt hel artikel niet gehandhaafd
gezegd worden opgericht I omdat er geen controle bestaat en keurmeesters
bijna overal ontbreken.
Het toezicht op de eetwaren behoordeeven
als dat op maten en gewichten, van Staatswege
en onafgebroken te geschieden.
Te weinig voor zijn geld te krijgen is slechts
finantiëel verlies, maar vervalschte spijs of drank
te gebruiken gaat de gezondheid aan en verkort
het leven, of doet het dadelijk verliezen; men
herinnere zich het te Harlingen voorgevallene met
prof. KI. Mulder.
Treuriger wijze ontvangt voornamelijk hij
die in het klein kooptbijna alles, wat hij koopt,
vervalscht.
In tijd van schaarschte wordt zelfs ’t regen
water vervalscht.
Tegen vervalschingen behoorde de Staal te
waken.
Aan den eenen kant gedoogt hij niet, dat een
zieke zich vrijwillig laat bekwakzalverenterwijl
hij aan den anderen kant het rustig aanziet, dat
zieken met gezonden, zoo dikwijls zij iels nutti
gen, ongezonde spijs of dranken gebruiken zelfs
meermalen dadelijk, bijna altijd langzaam, ver
giftigd worden.
Tegen kwakzalverij kan ’t individu zelf wel
waken, tegen vervalsching van levensmiddelen niet.
Daarom rust de plicht er van op den Staat.
Dat dan één der 80 afgevaardigden het initia
tief neme tot eene wettige beteugeling van het
groote kwaad 1
Door dat te doen, zal hij den tijd meer nuttig
besteden, dan met uren lang te woordenrijken
over het wezen van het zijn, of ’t verschil tus-
schen 2 maal 3 is 6 en 3 maal 2 is_6.
In ons nummer van 23 Sept. 1871 hebben wij
nog al uitvoerig melding gemaakt van een bij
onzen gemeenteraad ingediend schrijven van het raads
lid den heer P J van Beijma over den afvoer van
faecale stoffen en den toestand van privaten en urinoirs in
onze gemeente en voorstellen desbetreffende. Ook de
heer B. bracht toen in herinnering dat een der eerste
plichten van een gemeentebestuur isde bevordering
van volksgezondheid
In zijne laatste vergadering (10 Febr. 1873J is dan
ook naar aanleiding eener door den beer B, gestelde
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente SNEEK, voldoende aan de resolu
tie van den heer Commissaris des Konings in
Friesland, van den 17 Februari 1873, ie af-
deeling no. 319, brengen, door deze, ter ken
nis van de ingezetenen: dat de, bij besluit van
den 4 Februari j. 1., Ie afdeeling no 246
voorgeschreven, lijdelijke afsluiting der groote
wegen in deze provincie, voor zware vrachten
met den 19 dezer j. 1. zal zijn opgeheven.
En zal hiervan afkondiging geschieden waar
het behoort, tevens met plaatsing in de Snee-
ker Courant.
Sneek den 18 Februari 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
HAMERSTER DIJKSTRA.
De Secretaris
II. FENNEMA.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente SNEEK,
Gelet op zijner Majesteits besluit van den 17
December 1861 (Staatsblad no. 127).
Roepen bij deze op zoodanige ingezetenen, die
verlangen als vrijwilligers bij de Militie op te
treden, om zich daartoe bij hen aan te geven ter
Secretarie der gemeente, telken voormiddag van
9 tot 12 ure.
De voordeelen, die in deze Gemeente aan hel
voor haar als vrijwilliger optreden verbonden
worden, zijn bepaald op eene premie van hon
derd gulden, in eens te voldoen na de finale
goedkeuring en indeeling.
Om als vrijwilliger bij de Militie te kunnen
worden aangenomenmoet men ongehuwd of
Tot de gevolgen der modernewij zouden
haast zeggen humanewereldbeschouwing be
hoort de overtuiging, dat men elkanders gezond
heid niet mag benadeelen, integendeel te zamen
werken moet tot het verbeteren van den alge-
meenen gezondheidstoestand en dat het dus op
den weg van Staatgewest en gemeente ligt,
bestaande beletselen weg te nemen en inrichtingen
daar te stellen, welke aan het beoogd wordend
doel dienstig zijn.
Meer menschelijkheid en een beter inzicht in
de waarde van ’t algemeen belang, hebben sa
mengewerkt, met de waarschuwingen van des
kundigen, maar vooral met de treurige onder
vinding uit het verwaarloozen der volksgezond
heid opgedaan, om een begin te maken met de
hygiënische voorschriften in toepassing te bren
gen.
Het is vooral de cholera-epidemie geweest
welke de oogen der gemeentebesturen heeft ge
opend voor de noodzakelijkheid zich de volks-
zondheid aan te trekken.
De Gemeentewet heeft het later mogelijk ge
maakt uitgaven voor hygiëne te doendoor, in
art. 205, q, haar op te nemen onder de artikels
van de begrootinghaar daar nplaatselijke ge-
zondheidpolitie” noemende.
Bij het onjuiste van dien naarn welke tot
gansch verkeerde voorstelling der zaak zou kun-
nen leidenzullen wij niet stilstaan, maar ver
melden dankbaar, dat de Gemeentewetgever haar
heeft opgenomen in de wet van 29 Juni 1851,
Stbl. no. 85.
Reeds dadelijk bij de cholera-epidemie ves
tigde zich in vele groote steden de aandacht op
de wijken die het meest te lijden haddenen
bevond men, dal, deed de inrichting der wonin
gen veel kwaad aan de gezondheid der bewo
ners er nog zoo veel anders en ergers was,
dan nauwe stratenbekrompen woningenge
brek aan licht en lucht, slecht of onvoldoend
voedsel, ongezond water. Dit alles kan uit den
aard der zaak slechts gedeeltelijk en eerst lang
zaam veranderd worden.
De stralen zijn sedert in vele gemeenten ver
breed slinkende grachten en vuile slooten ge
dempt.
Er zijn betere woningen gebouwdaan de
zuivering van het drinkwater is veel gedaan;
en dat alles heeft veel geld gekost.
Maar er bestonden nog andere oorzaken, die
niet geringer zijn te achten dan de genoemde
de handelingen der menschen zelf.
Zoo heeft men bevonden, dat, in enkele wij
ken der stad Utrecht, in hetzelfde vertrek waar
't huisgezin woonde een varken werd gemest
en wel onder de bedstede, waarin man en vrouw
en twee kinderen sliepen dat hier en daar ge
noemde plaats tot mestbewaring diende.
Goten
de privaten zag het er uit
cn zoo scheen men i
de gezondheid benadeelen en de epidemiën be- j
werden niet loópende gehouden. Met
'l om van te walgen; motie, door den gemeenteraad besloten in de” eerst-
met opzet alles te doen, wat volgende vergadering bedoelde voorstellen in behande-
lino* fft nptnpn
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7*/2 Cents. Alle brieven en stukken»
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht.
kinderloos- weduwenaar en ingezeten wezen, voor
