NIEUWS- EN ADVERTENTIE-BIAD VOOR DE
GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
EN.
B I N N E N LA N1).
1873.
No. 17.
A. C II T-K N-T W I N T I G S T B]
J
WOENSDAG
26FEBKUARI.
Het zilveren feest der Grondwet.
11
Kennis
e v i n g.
I
3n.
D
-
1,00
i M.
Febr
>3
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7‘/a Cents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht»
--
Deze COURANI verschijnt WOENSDAGS en ZATEP.DAGS»
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
wensch.
Hel feest der Grondwet zij een waarachtig
nationaal volksfeestl
Te Groningen is voor hel Thorbecke-monu-
ment bijeengebracht netto f 1428,
Ag van
Aetna
74 ji
verl ti
udsend
ihuizeu
tegen het kohier bij den- Gemeenteraad kan in
dienen.
Sneek den 25 Februari 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
BAMERSTER DIJKSTRA.
De Secretaris
II. FENNEMA.
>6%
»S/.
25
11
19
'8%
17%
16’/,
57
>49,
5
10, a
ian en
je d.
endlik,
e Boer,
i Wier*7
acob v
Cor-
- Mei-
d Zee
’olsma
usticus
Sjoerd-
oerti
Te Leiden is Vrijdagavond overleden de heer
P. II. baron Taats van Amerongen tot Nate-
wisch sedert 1850 lid van de Tweede Kamer
der Staten-Generaal.
van 14 October
het Staatsblad van dien
Naar Sempervirens meldt, is de tuinbouw-len-
toonstellingdie in de maand April te Amster
dam zou gehouden worden, een jaar uitgesleld.
„Ach wat een uarc tijd was
Drukpers- en
bij de laatste
bestond slechts in
Wetlelijk was
lijk was 't, zonder eenigen twijfel, de Ned. Herv.
Nederland heette een eonstitutioneele Slaat te
z(jn, maar was ’t slechts in schijn.
Eindelijk kon ’t niet langer en had de Tweede
Kamer in ’39 den moed de 10 jarige begrooting,
te beginnen met Hoofdstuk I (Huis des Konings)
af te stemmen.
Herziening der Grondwet was nu onvermijde
lijk geworden, en Willem I trad af den 8 Octo
ber 1840.
De herziening van ’40 bracht weinig verande
ring in den geest der zoogenaamde Grondwet
van ’15echter verbeterde zij veel, maar vol
deed geenszins.
Later werd er een nieuw ontwerp gemaakt,
doch ’l was Willem II te liberaal.
Eindelijk kwam ’tjaar ’48, en zoowel buiten
als binnenlandsche omstandigheden maakten eene
nieuwe Grondwet noodzakeliju.
Men zegt, dat de toestemming van Willem II
vooral te danken is geweest aan de waarschuwin
gen van Oranje’s waaraclnigen vriend, jonkheer
van Bevervoorde, een man, die, sedert eenige
jaien van 't hof verbannen, in den nood van ’48
weder in gunst on.vangen werd.
Doch, hoe T ook zij, in 1848 brak de dageraad
van Nederlands eonstitutioneele vryheid aanen
Op de plaat van het jongste Spectator-nummer
ziet men een régisseur, die met een buiging voor
het voetlicht treedt, en wiens gelaatstrekken een
sprekende gelijkenis verloonen met die van den
heer Duilert, voorzitter der Tweede Kamer. Bo
ven de plaat staat: Heropening der Tweede Ka
mer’, en er onder: »De régisseur: liet spijt ons
zeer het publiek te moeten teleurstellen maar
door oneenigheid van de voornaamste sujetten
kunnen de verwachte inlrigue-stukkenDe cen
sus of de reglerlijke organisatie niet opgevoerd
worden."
De Haagsche commissaris van politie Beukman
heeft zich Vrijdag morgen naar Schoonhoven be
geven, vanwaar hij des avonds is teruggekeerd
met belangrijke berichten, die wellicht tot de ont
dekking van de bij den dubbelen moord gestolen
voorwerpen kunnen leiden. Zaterdag zijn door
hem en de inspecteurs Hardenberg en Mertzin
tegenwoordigheid van de heeren officier van justi
tie, rechter-commissaris en griffier bij de recht
bank, in de woningen van de drie verdachten en
in die van een vierden persoon huiszoekingen ge
daan, waarvan de resultaten nog niet bekend zijn.
De minister van Binnenlandsche Zaken heeft
bepaalddat ook in de Provinciën Zeeland
NoordbrabantLimburg Gelderland, Overijsel
en Drenthe, na 25 Febr. 1873, wanneer aldaar
een stuk rundvee wegens longziekte wordt afge
maakt of daaraan is gestorvenal het overige
rundvee hetwelk zich tengevolge van het ziek e
geval in verdachten toestand bevindt gelijktijdig
met het aangetaste stuk vee of zoodra mogelijk
nadat van den dood van een stuk vee aan long
ziekte aangifte is gedaan door de zorg van den
burgemeester na onteigening zal worden afge
maakt.
8'S
'5 9,
werd met het Willem-éénsche régime voor goed
gebroken.
Directe verkiezingen, rninisferiëele verantwoor
delijkheid, ’t beginsel van scheiding tusschen Staat
en Kerk, éénjarige begroeting, vrijheid der ver
tegenwoordiging, (recht van amendement en ini
tiatief) recht tot vereeniging en vergadering
openbaarheid en onderzoek, afschaffing van stan-
den-privilegiën, vrijheid van onderwijs en druk
pers, mildere bepalingen omtrent handel en nij
verheid en nog een onnoemelijk groot aantal an
dere goede dingen meer, zijn de gevolgen van de
Grondwet van ’48
In 1848 werd Nederland, om T zoo eens uit'te
drukken, weder geboren, wat staatkunde en staat
kundig leven betreft.
In plaats van geheimhouding kwam: openbaar
heid, voor begunstiging en willekeur: rechtde
duisternis, waarin alle zaken van bestuur gewik
keld waren, moest plaats maken voor openbaar
heid; eerlijkheid verving geknoei; geldverspilling
moest wijken voor zuinigheidkortom in 1848
kon Nederland weer zich zelf wezen.
Wanneer wij bedenken, hoe het voor ’48 in
ons land geschapen stond, wat er gebeuren kon
en ook gebeurde, dan staan wij verbaasd, zoowel
over onze trage lijdzaamheid, als over den groe
ten stap toen voorwaarts gedaan en dan buigen
wij vol dankbaarheid en eerbied het hoofd voor
de nagedachtenis van hem, aan wien wij vooral de
Grondwet van ’48 verschuldigd zijn.
Thorbecke en Nederlands politieke Vrijheid
zullen immer te zamen genoemd worden en on
afscheidelijk zijn.
Laat ons dan, even als onze Israëlitische broe
ders en met hen, den 14 October een Vreugde
dag der Wet vieren; laat ons dankbaar terug
zien op al ’l geen in die kwart eeuw tot stand
is gekomen en, naar aanleiding der toen gebo
rene Grondwet, nog komen moet en komen zal,
zoo geen conservatieven of clericalen ons naar
den tijd van vroeger terug voeren.
Dat zich nu reeds commissiën vormen en ge
zelschappen zich vereenigenom, met ter zijde
stelling van politiek- en kerkelijk geharrewar, den
dag var. 14 October 1873 feestelijk, maar te
vens dankbaar, te vieren.
Dat op dien dag hel zoo vaak misbruikte en
zeldzaam toegepaste spreekwoordEendracht
Maakt Macht waarheid worde, is onze oprechte
Ministers waren; binneulandsolie zaken; I. M.
de Kruipenner fiuauiiën P. P. var Bos“e; bu.teidaud-
sche zaken; L. A. Dighteuvelt j justitieD. Donker
Curtius oorlog I. 11. Voet; marine: J. O- Rijk ko
loniën G. L- Baud; hervormde eeredieost: S. van
Heemstra en Koomsch Katholieke eeredienst: J. A.
Muisaers
Dit ministerie had wegens zijne houding den bijnaam
gekregen van „tusschen licht en donkek'
(*j Vgi. de destijds nog liberale Arnhemsche Courant
Van die dageu
(3j Onder de Belgische leden waren er, die hunne,
afkeurende stellijnen hebben gemoiivee.d Zij wilden de
Vlet met, vooral om hel Hoofdstuk «ver den godsdienst
Haar om die reden af te stemmen was. volgens IV1L-
LI.M 1, ongeoorloofd
Men «ie »iju besluit tot afkondiging van 24 Augus
tus 1815 in hut ütajtsblad van dat jaar.
Bij de Tweede Kamer is ingekomen een wets
ontwerp, betreffende den aanleg van rijkswege
te Vlissingen, van een gemetseld droogdok. Do
daarvoor benoodigde uitgaven worden berekend
op ƒ1,400,000.
Het hoofdbestuur der schippersvereeniging
aSchuttevaér’” heelt bij adres aan den Koning
verzochtdat het Z. M. «moge behagen om als
nog le doen bewerkstelligen”, dat de commissie
tot onderzoek der bezwaren welke het kanaal
van Amsterdam en de Oranjesluizen voor dts
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente SNEEK brengen ter kennis der
ingezetenen datin hunne vergadering van den
22 dezer maand voorloopig is vastgesteld hel
kohier van belasting op de binnen deze gemeen
te gehouden wordende Honden voor het jaar
1873; en dat dit kohier, te beginnen den 26
dezer maand, gedurende 14 dagen, ter Secreta
rie alhier voor een ieder ter inzage is nederge-
legd binnen welken lermjjn elk zjju bezwaren
Het zal op denzelfden dag, waarop de Israë
lieten den Vreugdedag der Wet vieren en waar
op vóór 10 jaren de eerste spoorweglijn in Fries
land geopend werd, juist 25 jaar geleden zijn
dat de Grondwet, waaronder wij leven, werd af-
gekondigd.
Het geschiedde bij publicatie
1 8 4 8, opgenomen in
datum no. 71
De vreugde over de Grondwetherziening was
bijna onverdeeld, want iedereen was liberaal ge
worden, behalve één man, die reeds toen en nog
in de Tweede Kamer zit, t. w. Utrechts burge
meester Mr. N. P. J. Kien want dat was reeds
toen onmogelijk(2).
Met de Grondwet van ’48 brak een nieuwe
politieke toestand voor Nederland aan.
De Grondwet van ’48 moet beschouwd wor
den als de eerste, die, met medewerking der
vertegenwoordiging, in het koninkrijk is tot stand
gekomen, al wilden velen aan haar slechts den
naam schenken van nieuwe redactie, zich beroe
pende op 't geen Hoofdstuk II bevat, maar hoofd
zakelijk met het doelom die van ’15 zooveel
mogelijk te handhaven.
De Grondwet van 1814 is niets anders ge
weest dan eene geoctroyeerdezij is noch in
discussie gebrachtnoch op behoorlijke wijze
voorgesteld, maar voetstootsals ’t ware bij ac
clamatie en zonder eenig onderzoek, aangenomen.
Die van ’15 was feitelijk afgestemd doch »va-
der Willem” zeidedat zekere tegenslemmers
niet hadden mogen(3) tegenstemmen en dat de
wegblijvers natuurlek er voor waren, en deze bij
elkaar geteld zou eene meerderheid hebben ge
geven van eenige voorstemmersderhalve ioas
de Grondwet aangenomen.
Die Grondwet vestigde de verkiezingen met
trappen, uit drie standenridderschap, steden en
plattelandgaf aan den koning eene nagenoeg
absolute macht in en over de koloniën, en maakte
hem verantwoordelijk; dus kon hij doen en laten,
wat bij goedvondeene faculteitvan welke
SNEEKER COURANT.
dat bedroefd verleden”
Bilderdijk.
„Tune est bibendum, tune pede libero pulsanda tellus.”
Horatius.
Willem I herhaalde malen gebruik heeft ge
maakt. Zij voerde eene Eerste Kamer in en
maakte de Tweede tot eene om de 10 jaren op
tredende stemmachine.
De begrooting was namelijk in 2 deelen ge
splitst de algemeene bevatte »alle zoodanige ge
wonezekere en steeds voortdurende uitgaven,
welke uit den gewonen loop der zaken voort
vloeiende, in het bijzonder tot den staat van vre
de betrekking hebben’’; de bijzondere bevatte:
>die buitengewone, onvoorziene en onzekere uit
gaven, welke inzonderheid, in tijden van oorlog
naar voorkomende omstandigheden, moeten wor
den geregeld.”
De eerste had 10 jaren kracht, de laatste was
voor 1 jaar.
Daaruit volgde van zelf, dat de Kamer, na de
begrooting te hebben goedgekeurd, (wijzigen ver
mocht zij niet) gedurende de 10 daarop volgende
jaren niets le vertellen hadergo een volsla
gen nul in 't cijfer was.
Met die éénjarige begrooting werd ’t zoo nauw
niet genomenhel stelsel van af- en over
schrijving was er om toegepast le worden en
overigens werd, als 't noodig was, de leer der
noodzakelijkheid opgevolgd.
Waren er al eens ongehoorzame of niet volg
zame Tweede Kamerleden (de Koning benoemde
die der eerste), dan kregen de Provinciale Sta
ten in last hen niet te herkiezen (bijv, van Nes
van Zuylen) terwijl hun te kennen werd gege
ven, wien men wél en wien men niet verlangde.
De middelen werden eens voor altijd bepaald,
tenzij de Koning het anders noodig achtte.
godsdienstvrijheid (men denke
aan de zaak der afgescheidenen)
naam.
er geen staatsgodsdienst, feite-
