GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
NIEUWS- EN ADVERTENT1E-RIAD VOOR DE
BINNENLAND.
1873.
No. 49.
A. C II T-E N-T WINTIGSTE J
18 JUNI.
WOENSDAG
State n-G en e ra a I.
De lijsten der hoogst aan-
geslagenen in ’s rijks di
recte belastingen.
’gb
em-
uni.
EERSTE KAMER.
Zitting Maandag 16 Juni.
SNEEK, 17 Juni.
r
ddi-
van
iren
de
’t Romeinsche Rijk geleerd, dat voor het grootste
gedeelte daaraan is te wijten geweest, om niet te
zeggen met Pliniüs geheel.
Latifundia Italians perdiderunt zegt hij (de
te groote grondeigendommen hebben Ilahe in het
verderf gestort).
I rn
ap-
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7*/a Cents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende, worden franco ingewacht.
4
‘4
Tot afgevaardigden ter Algemeene vergadering
van de Nederlandsche Maatschappij ter bevor
dering van Nijverheid, welke vergadering dit jaar
te Utrecht zal worden gehouden, zijn Zaterdag in
onze deparlements-vergadering benoemd de hee-
ren A. Breunissen Troost en H. F. Pijttersen en
tot hunne plaatsvervangers de heeren Mr. D. Al
ma en II. Veen.
j- Joüre 16 Juni. Gister werd alhier de jaar-
lijksche Algemeene Vergadering van de Provinciale
Friesche Werklieden-vereeniging gehouden. Ver
tegenwoordigd waren de Afdeelingen Leeuwar
den, Harlingen, Sneek, Bolsward, FranekerHee-
renveen Dragten GorredijkSurhuisterveen en
Lemmer.
De minister van binnenlandsche zaken over
wegende, dat in de hoofdkiesdistricten Utrecht
Amsterdam Leiden DelftGouda Gorinchem,
Almelo en Dokkumherstemming moet plaats
hebben voor de verkiezing van leden van de
Tweede Kamer der Staten-Generaa), heeft goed
gevondendie herstemming in gemelde hoofd
kiesdistricten te bepalen op Dinsdag 24 Juni e.k.
(Staats- Co urant).
Ook voor de schatkist is groot grondbezit in ééne
hand nadeeligomdat het zelden anders over
gaat dan bij erving en dus eenigermate ook in
dit opzicht gelijk te stellen is met bezittingen in
de doode hand.
Monopolie is een nadeel, maar monopolie van
landeigendom is een groote ramphet eerste
Wie eigenaar is van den grond, is het in vele
- opzichten tevens van hen, die er op wonenal
thans is zijne macht over hen groot.
Het lage spreekwoord »wie ’t land wint, wint
mij mede” bevat nog altijd veel waarheid.
De zeer groote landeigenaar heeft dë middelen
van bestaan der bevolking eener gansche streek
voor ’t grootste gedeelte in zijne macht. Hij kan,
om zoo te zeggen, de boeren naar zijne pijpen
doen dansen en door dezen weder de anderen
die van den boer leven.
De boer moet gehoorzaam zijn, op poene van
te moeten verhuizen of meer pacht te betalen, of
wegens ’t achterstallige vervolgd te worden, of an
dere middelen van ’t knijp- en zuigsysteem die de
land- en menscheneigenaar in ’t werk kan stel
len, en dat ook inderdaad meermalen doet om
zijn respect te handhaven, d. i. blindelings ge-
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
SNEEK brengen ter kennis van de ingezetenen:
dat de faecale stoffen (asch, sekreetmest enz.)
sedert den 15 Juni jl. door en voor rekening
der gemeente worden verzameld en geëxploiteerd;
dat het afhalen der secreetmest voortaan
KOSTELOOS zal plaats hebben en
dat het aan de werklieden is verboden daar
van FOOIEN TE VRAGEN OF AAN TE NEMEN.
Sneek 17 Juni 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
HAMERSTER DIJKSTRA.
De Secretaris
H. FENNEMA.
In de Zaterdag te Amsterdam gehouden alge
meene vergadering der Vereeniging lot bevorde-
1 ring van het volksonderwijs in Nederland is be
sloten om bij gemotiveerd adres bij de regee-
ring aan te dringen: 1° op uitbreiding dér be
staande, 2° op vestiging van nieuwe rijks.kweek-
scholen voor onderwijzers.
Daarna werd over de vraag van den leerplicht
door de daartoe ten vorigen jare benoemde com
missie een rapport uitgebracht, dat eene conclu
sie ten gunste van den leerplicht inhield. Na dis
cussie werd aan de commissie opgedragen, bij
wijze van proef tegen de volgende jaarsergade-
ring een ontwerp van wet op invoering van den
leerplicht gereed te maken.
De heer Levy achtte het nog geen tijd, om aan
de commissie zoodanige opdracht te doen, omdat
de vereeniging zich daardoor reeds voor den leer
plicht zou verklaren. De heer A. Moens echter
zag geen bezwaar, dat de vereeniging de nood
zakelijkheid van den leerplicht zou uitspreken, die
zelfs door T Schoolverbond meer en meer werd
erkend 1
Nog werd aangenomen een voorstel, om zich
tot de regeering te wenden, ten einde deze te
bewegen tot eene spoedige indiening van eene wet
op het voorbereidend onderwijs in zoogenaamde
vorm- of bewaarscholen.
In de zitting van heden zijn al da aan de or
de gestelde wetsontwerpen waaronder de over
eenkomst met de handelmaatschappij en nieuw
akademiegebouw enz. te Leiden met algemee
ne stemmen aangenomen. Daarna is de discus
sie aangevangen over het crediet van 5J/a milli-
oen voor Atjin dat mede met algemeene stem
men werd aangenomen. Aangaande eenige in
menging van Turkye in deze zaak is bij de re
geering noch officieel noch officieus iets bekend.
Woensdag is de leening aan de kanaalmaatschap
pij aan de orde gesteld.
Deze CO URANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
hoorzaamd te worden.
Is zoo’n eigenaar daarenboven een rechts- of
administratie-macht bezitter, dan is de toestand
nog'prangenden en zijn de hulpmiddelen, die hem
ten dienste staan, om hen te kwellendie eene
eigene meening en vrijen wil beweren te heb
ben, onuitputtelijk.
In streken waar die toestand bestaat is het volk
gedrukt, voorzichtig in zijne uitdrukkingen, ver
bergt het zijne meening; met één woord: laagheid,
loosheid en valschheid zijn er scherp geteekende
karaktertrekken.
De omstandigheden waren zóódat ’t niet kon
uitblijven of de toestand moest zoo worden.
Vrijheid van spreken, handelen, enz. is er af
geschaft en het volk gebracht tot een staat van
intellectuele verdoovingdie aan idiotie vrij wel
nabij komt.
Armoede vloeit er natuurlijk uit voortomdat
’t een onvermijdelijk gevolg er van ismet deze
gaat spoedig onzedelijkheid te zamen.
Op den gezaghebbenden menschen- en land-
eigenaar reageert die onmenschelijke toestand
van zelf ongunstig, en dat wel om dezelfde reden
als waarom ’t zoo was tusschen slavenhouder en
slaven.
Bestaat in zulke streken nog een goed en ge
goed deeldan trekt het weg naar elders, bijv,
naar Amerika.
Ten slotte vervalt het geheel tot den laagsten
staat van moraliteit, zoowel in ’t stoffelijke als ’t
geestelijke en worden allen straatarm, uitgezon
derd de eigenaar.
De Arnh. Ct. merkt op, dat de uitslag der
jongste verkiezingen al bijzonder gelukkig is
daar hij alle partijen schijnt te bevredigen. Het
Dagbl. is zeer voldaan, maakt slechts ter loops
melding van het feit dat de heeren Heemskerk,
Nierstrasz en de Brauw in herstemming moeten
komen, noemt het resultaat te Maastricht, Roer
mond en Eindhoven een zegepraal, en weidt breed
uit over den afloop der verkiezingen te ’s Hage.
Ook de Stand, is tevreden, en doet uitkomen
Naar men verneemtzal de heer mr. W. H.
Dullert, die tot lid der tweede kamer zoowel
te Deventer als te Arnhem is gekozen, voor Arn
hem zitting nemen, zoodat in het district Deven
ter eene nieuwe verkiezing zal moeten plaats
hebben.
hoeveel zijn partij in aantal stemmen heeft ge
wonnen, terwijl de conservatieven steeds meer en
meer verliezen. De clericalen zullen niet onte
vreden zijn, want zij wonnen drie stemmen, Ook
de constitulionneelen, zegt de Arnh. Ct. hebben
geen reden van klagen slechts een liberaal lid
moet in herstemming komen, en voor de verkie
zingen in Limburg en Noordbrabant gelden an
dere regelen dan elders.
De Tijd resumeert haar beschouwing over den
afloop der stemming in de volgende woorden
»De partij verhoudingen in de Kamer zijn door
deze verkiezingen de herstemmingen voor het
oogenblik buiten de rekening gelaten niet merk
baar veranderd. Zoowel daarna als daarvoor kan
een liberaal ministerie blijven bestaan, maar ook
slechts zulk een, dat de bijzondere partijbedoe-
lingen ter zijde laat en zich tot de bescheiden rol
bepaalt van een cabinet-d’affaires. Immers, voor
iets meer zou het op een overwegende minister!-
eele partij moeien kunnen steunen, en die is niet
voorhanden.”
Bij de verkiezingen maakten slechts 61,000 van
de 105,000 kiezers of nog geen 60 pct., van hun
stemrecht gebruik. Het trouwst was de opkomst
in de districten Roermond en Almelo, waar 87
op de 100 kiezers stemden te Arnhem 76, te
Amersfoort 75, te Maastricht en Alkmaar 73, te
Zierikzee 72, te Tiel en Dockum 71, te Gorin
chem en Breda 70het slechtst te Zuidhorn,
waar 71 pel. te huis bleven.
kan men meestal ontkomen door er geen ge
bruik van te maken, het laatste kan niet ontloo-
pen worden men moet er zich aan onderwer
pen.
Het kwaad, dat een groot grondbezit bij één in
dividu, doen moet, werd reeds vroeg in Nederland
ingezien zonder dat men zich er reden van gaf
of er naar vroeg.
Van daar de bepaling, dat niemand meer mocht
hebben dan 99 huizen of 99 hofsteden.
Kreeg of kocht hij er nog een 't verviel aan
de stad of aan de armen.
Evenwel de grootte deed er niets toe afeene
hofstede was eene hofstede, zij mocht 5 of 500
morgen groot zijn. Even zoo was het ten aan
zien van huizen.
Wat het eerste betreft kan er mogelijk eene
opheldering gevonden worden in de gewoonte
(bij verschillende keuren en zelfs plakkaten tot
wet verheven) om eene boerderij nóch te ver-
grooten nóch te verkleinen.
Elke hofstede had een naam en ieder inge
zeten wist waar die naam aanving en eindigde.
Meestal werd den bewoner den naam der plaats
gegeven.
Wie van daag Gerrit van de Uilekoten heette,
kon morgen Gerrit van de Hooibergen worden.
Dat dientengevolge schromelijk verwarring in
het familiewezen ontstaan is, spreekt van zelf en
heeft de geschiedenis trouwens ook geleerd.
Niet zelden droegen de zoons van denzelfden
vader verschillende namen en de vader een an
der dan zij. Werden zij geen boer, dan behielden
zij gewoonlijk hun eersten naam.
In de steden had iets dergelijks plaats, name
lijk de aanduiding van den persoon door den
naam van ’t huis ook wel van de straat waarin hij
woonde, byv. van der Gracht, van der Wal,
van der Steen van Klooster Konijnenberg
Vos, Goud-swaard, enzdoch ’t was er niet zoo
regel als ten platten lande.
In een groot gedeelte van Gelderland, in N.-
Brabant, in een deel van Zuid-Holland, en bijna
geheel Overijssel, wordt de boer nog genoemd
naar de plaatswaar hij woontzijn eigenlijke
naam is bij weinigen bekend.
Tusschen personen en goederen is altijd een
zeer nauw verband geweest en ’t is er nog.
Van de roerende goederen luidt een spreek
woord, dat zij den persoon aanhangen als de le
pra den huid.
Mobilia adhaerent personae ut lepra cuti.
De opeenstapeling van landerijen in ééne hand
is moeielijk te verbieden, omdat een dergelijk ver
bod den verkooper dikwijls nadeelig zou kunnen zijn
en daarenboven moet koop en verkoop vrij zijn.
Maar een middel om haar te voorkomen, al
thans te beteugelen, kan wel gevonden worden, te
weten in de herziening van het kadaster en het
daarna invoeren eener opklimmende grondbelas
ting; bijv, van 1—50 bunders 1 maal de belas
ting, van 50100 1J/2 m., 100150 2 m. enz.
Onzes inziens is dat het eenig middel, om het
kwaad, dat schromelijk voortwoekert, te keer te
gaan.
Hoe groot dat kwaad is, heeft het verval van
1COIJ
SNEEK
NT
Z
et je
E
>0
II.
8
1
Z8
'Z8
