GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEEK.
MEIWS- EN ADVERTENT1E-BLAD VOOR DE
BINNENLAND.
L
1873.
ACH T-E N-T W I N T I G 8 T E
J
No. 63.
6 AUGUSTUS.
WOENSDAG
B e g r ij p e n.
Weten
en
Kennis
e v i n g.
jr
r>
sneek
Ui-
i.
i
w
f
8
Ik a
>ot
DOOK
VBBDU-
T. van der WEERDT, L. B.
De Secretaris
E. FENNEMA.
L. M. heeft aan F. F. Canneel, gewezen com
mand. van hel buis van opsluiting en tuchtiging
te Leeuwarden, verleend een pensioen van ƒ1512
’s jaai s.
Door S. E. W. ROORDA VAN EYSINGA ont
slagen Indisch ingenieur, ’s Gravenhage P. J.
Kraft 26 bh, 8°.
32
id-
eer
ike
;ko
ADVERTENTIËN van 4 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7 */2 Gents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betredende, worden franco ingewacht.
Volgens het Vad. is aan den burgemeester van
’s Hage, als hoofd der politie, door den directeur
van de Haagsche Tramway-maalschappij een ex
ploit gedaan wegens de handelwijze der politie
ten gevolge waarvan de dienst gestaakt is.
Deze CO UR ANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
zan
7
td
tw.
Z. M. heeft benoemd tot griffier bij het kan
tongerecht te Woerden mr. H. M de Wendt
thans griffier bij het kantongerecht te Beester-
zwaag.
aanklacht tegen eiken Nederlander en maakt hem
complice aan leugen, laster en roof.
De tijd zal eenmaal komen dat het woord
»N eder lander” een algemeen scheldwoord
zijn zalnog leelijker dan het »s m o u s” in de
middeleeuwen was.
Een paar Gouverneur-generaals nog die hun
plfcht niet doen, met wat Indische rijkworders en
geachte kamerleden, kunnen die toekomst binnen
korten tijd aanwezig doen zijn.
Dmsdag jl. werd bij Niepen door Belgische
gendarmen aan de Nederlandsche overgeieverd
mr, II. C. van D.gewezen notaris te Zeist, die
zich in 1871 aan verduistering van hem in zijn
kwaliteit van notaris toevertrouwde gelden had
schuldig gemaakt. Genoemde D. is op verzoek
der Nederlandsche regeering te Brussel aange
houden.
I Ol II i X
Aan de belanghebbende ingezetenen wordt be
kend gemaakt, dat van den 6en tot en met den
13 dezer maand, van ’s voormiddags 9 tot ’s na
middags 1 uur, ter Secretarie der gemeente zal
worden gevaceerd tot de afgifte der patenten
over 1873/74 voor zooveel de drankverkoopers
betreft op vertoon der kwitantie van betaalde be
lasting; zullende na dien tijd de onafgehaalde pa
tenten door den deurwaarder der belastingen, te
gen betaling van tien cents, aan de huizen der
belanghebbenden worden bezorgd.
Sneek den 5 Augustus 1873.
Burgemeester en Wethouders van de gemeente
Sneek
Den Isten Juli jl. is, volgens berichten uit
Suriname hel Staats toezjcht over de gewezen
slaven aldaar opgeheven. Die voor de kolonie
gewichtige gebeurtenis gaf aanleiding tol eene
proclamatie van den gouverneur-generaal, hou
dende kennisgeving van die opheffing aan de on
der Staatstoezicht geplaatste bevolking in de ko
lonie Suriname. De bij deze gelegenheid gehou
den feestviering is in de beste orde afgeloopen.
Het gemeentebestuur van Sneek brengt ter
kennis van de Kuipers en andere belanghebben
den in die gemeente, dat heeren Gedeputeerde
Staten van Friesland bij hun besluit van 25
Juli 1873, no. 7 (Prom bl. no. 99), het gebruik
van MgMELSCHE PiJPDUiGEN voor de vervaardiging
var. ïvOTÈrvaten hebben toegelalen tot de weder-
intrekking van dat besluit.
Sneek 4 Augustus 1873,
liet Gemeentebestuur van Sneek
T. van der WEERDT, L. Burgem.
11, FENNEMASecretaris.
Dezer dagen gingen eenige meisjes naar het
strandachter het dorp De koog op Texel, ten
einde zich aldaar wegens de drukkende atmos
feer in hel koele Noordzeewater wat te verfris-
schen. Die juffertjes, onbekend met het getij en
zonder eenig geleide, begaven zich door het Zwin
op een der droogliggende zandbanken en ver
maakten zich naar haiteiust, zonder iets van het
steeds naderend gevaar te vermoeden doch he
laas spoedig bracht het steeds wassend water
daarin veranderingzij wilden zich nu in allerijl
naar het vaste strand begeven, doch werden door
het steeds booger en hooger stijgend water daar
in verhinderd het Zwin was reeds te diep ge
worden en de stroom sterker en zij alzoo totaal
afgesneden hare positie was hopeloos. Zekere
Kuiper, dienstdoende bij de reddingsboot, en die
juist bijtijds nog op het strand kwam had het
Men leest in de N. Rott Ct
»De gemeenteraad van Metslawier heeft in zijn
zitting van Maandag besloten de nieuw benoem
de leden niel toe te laten. Tegen de gehouden
stemming was geprotesteerd door eenige kiezers,
omdat in strijd met art. 48 der kieswet de stem
lijsten van een der onderkiesdistricten niel door
de leden van het stembureau geteekend waren.
Met belangstelling wordt nu naar de beslissing
door Gedeputeerde Staten in deze zaak te ne
men uitgezien. De gekozenen waren allen te
genstanders van ’t kosteloos openbaar lager on
derwijs.”
De heer Viruly begrijpt de overheerschten niet.”
Om de domheid van V.’s phrase in het licht
te stellen, had R. de laatste woorden eigenlijk niel
behoeven te schrijven, want wien zal 't ooit in
de hersenen komen, te zeggende Groningers
moeten Friezen worden, de Friezen Limburgers?
Een kind weel beter. En dan de Javanen Ne
derlanders
Even goed had V. kunnen zeggen de vrou
wen moeten mannen worden; de kastanjeboomen
sagopalmen, enz.
Doch genoeg reeds over dien nonsens.
»De Oosterling (wij schrijven af) is bitter wei
nig gediend met de zorg van onze Viruly’s. Hij
zegt, gelijk Paul Louis Courier»Hoe minder
de regeering aan ons denkthoe gelukkiger wij
zijn.”
»In hunne eigenwijsheid willen onze liberalen
den Javaan zelfs niet begrijpen. Anders zouden
zij meer de wenken van Multatuli over de vrij-
arbeiders behartigen. Ik spreek nu niel eens van
de belangzuchtigenook niet van hendie altijd
op Java gebleven zijn en het huis slechts van
binnen bekeken hebben maar nooitjvan buiten.
Ik doel nu alleen op die betweters die in de
vorige vergadering der Maatschappij tot Nut van
den Javaan te Leeuwarden, uit de hoogte spraken
over Multatuli, omdat hij andere meeningen over
vrijen arbeid heeft dan zij En bij die waanwijze
heeren zijn vele geestverwanten, zelfs mannen, die
alles behalve bekrompen zijn, zooals dr. van Hoë-
vell en prof. Veth, De mindere grootheden of
woordvoerders behoeven niet genoemd te worden.
Multatuli heeft een te edel hart en is te verlicht
om niet te willen dat de arbeid der Javanen vrij
zal zijn.2) Maar hij wd, dat vooraf het gebouw
onzer schandelijke, eerlooze, gewetenlooze koloni
ale staatkunde, tot den grond geslecht zal wor
den.”
De zoogenaamde vrije arbeid slaat, o. i., tot
vrije arbeid in verhouding als een kromgeslolen
gevangen die dagelijks gebullepeest wordt, tot
een vrij en frank man.
Wie lezen kan en wil, moest dat al sints elf
jaren geweien hebben, want zoolang is het ge
leden dat MULTATULI’S Vrije Arbeid ’t licht
zag.
Algemeene verrotting, de verleugening en de
zucht om verleugend fe worden, is echter oor
zaak, dat men niel kan en niet wil lezen en, wat
erger isdat aan den grooten martelaar voor
waarheid geen recht gedaan wordt.
Dat geen recht doen is eene luidschreeuwende
Het vergelijkend examen, voor de betrekking
van gemeente secretaris te Bolsward gehouden
had tot resultaatdat op de vourdracht (er be
noeming zijn geplaatst de heeren H. Spruyt, se
cretaris en gemeente-ontvanger te Asperen, en
G. IJ. van der Veen, beambte ter secrelaiie te
Metslawier.
2) Dit blijkt uit bijna elke bladzijde van zijn heer
lijk werk „Vtije Arbeid" na welks verschijnen van den
zeogenaamden Vrijen arbeid geen sprake langer moest
geweest zijn.
Wij citeren.- Vrije arbeid is wenschelijk maar de
KWESTIE OVER VRIJEN ARBEID IS NONSENS; NIET JUIST DE
VRIJ-ARBEIDERS ZULLEN DEN JaV*AAN OPLEIDEN TOT VRIJ-
willigen arbeid wie twijfelt er aan of absentie van
roof, moord, diefstal, echtbreuk, luiheid wenschelijk ware
Wie twijfelt er aan of \\e\goede beter zij dan het kwade?
Maar die vragen zijn oiseus. De vraag is niet wat hier
het betere zij De vraag is of het betere kan bereikt
worden en zoo ja, langs welken weg
Vrije arbeid zooals die wordt gepredikt
MINISTERS OP KAMERLEDEN; ZOOALS DIE WORDT
DIGD DOOR SOMMIGE DAGBLADEN, IS LEUGEN.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente SNEEK maken bekend dat de
JAARMARKTop welke geene bedelaars, rijfe-
laars hazardspelen of loterijen met kaartjes om
koek, glas- en aardewerk of andere voorwerpen,
zullen worden toegelatenalhier zal ingaan op
Dinsdag den 12 Augustus aanstaande, des mor
gens acht uur, en eindigen op Vrijdag den 22
Augustus daaraanvolgende, des morgens acht uur,
en dat vóór den 24 dier maand alle kramen
disschen, tenten enz. zullen moeten zijn afgebro
ken en weggeruimd.
Tevens wordt hierbij herinnerd aan art. 46 van
de algemeene politie-verordening, waarbij is be
paald dat niemand eene tent, kraam of iets
dergelijks, op den voor den openbaren dienst be
stemden grond mag opslaan, dan op aanwij
zing van den marktmeester en na voldoening
VAN HET MARKTGELD.
Sneek den 29 Juli 1873.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
T. van der WEERDTL, Burg.
De Secretaris
11. FENNEMA.
De S., aan onze lezers bekend door zijne uit
muntende artikelen Dllart en Koffi" vangt de
aan te kondigen brochure aan, met de woorden,
hem in 1845 door den generaal Seelig toege
voegd toen hij aan dezen een afscheidsbezoek
bracht.
»Tracht vooral Indie, zeide S., en de inboor
lingen te begrijpen, want bijna allen, die er ge
weest zijn en die ik ondervraag, weten mij slechts
te antwoorden
»»De Oost is net een land als Hol
land, maar de meiden bennen er zwart.”
Deze woorden als motto gebezigdzijn van
bijna algemeene toepassing’t zij dan in meer
der of mindere mate.
Een volk kennen uit boeken d. i. er veel
van wetenis heel iets anders dan het kennen
door eigene waarneming, d. i. het begrijpen.
Prof. Veth geeft »Java” uit, van welk werk
de le afl. is verschenen, handelende over aard
rijkskunde.
Naar aanleiding daarvan zegt Roorda, bl. 5:
»Een aardrijkskundig boek kan ieder schrijven,
zoo hij wil. Men maakt zulk een boek uil an
dere boeken. Men behoeft slechts te weten.
Maar later krijgen wij volkenkunde en geschiede
nis. Dan zullen wij te doen hebben met men-
schen. Dan zal het tooneel bezield en levend
moeten zijn. Er zijn tal van landschapschilders
maar een historieschilder is een witte raaf. Een volk
moet men niet alleen kennen, maar ook begrijpen.
Daarvoor is noodig algemeene ontwikkeling, hart,
denkkracht, en zoo men, gelijk de heer Veth,
niet onder dat volk geleefd heeft, de zienersgave
van een Shakspere Augustin ThierryWalter
Scolt, Multatuli.
Men kan zelfs veel over iels geschreven heb
ben en er toch weinig van begrijpen.”
Wat nu van toepassing is op een zeer be
kwaam man gelijk Veth is, zal a fortiori gelden
voor hen, die zooveel lager staan.
Veth is vrij-arbeiderRoorda is het geweest,
maar heeft opgehouden op den ingeslagen dwaal
weg voort te gaan.
Om de Javanen le besturen behoort, volgens
R., iemanddie niet onder hen verkeerd heeft,
de middeleeuwen te begrijpen, want hel be
schavingspeil van den Javaan der 19e eeuw slaat
even laag als dat van den westelijken Europe
aan der 12e of 13e eeuw.
In 1865 zeide de heer Viruly in de Kamer,
»De Javanen moeten Nederlanders worden.”
Geheel te regt zegt R. daarvan »Onder al de
domheden in ’s lands raadzaal voortgebracht
draagt deze uitspraak den palm der domheid weg.
Velen weten veel van de middeleeuwen, zooals o.
a, Dr’ Georg Weber, die er dikke boeken over vol
geschreven heeftbegrepen daarentegen hebben weinigen
ze, gelijk Freeman iu zijn „Select historical Essays",
