1
GEM EJ HET ARROMIISSEfflT S5EEE.
0
No. 18.
1875.
N Gr
;n-
3 MAART.
N.
U
by
)U-
te
te
A
Het Spoorwegen-voorstel.
me
;a,
sint
Staten.
i*
naar
Tie!
en
naar
het Zij-
Mr. W. F. S.
j
i«
lie-
in-
PP
idt
ien
het
er-
14,103
6,690
5,441
795
940
1,310
1,893
13,8-24
670
496
12
23
23
11
8,9
7,8
5,4
4,2
2,7
1,8
1,6
0,2
sch
•dt,
int.
3,155
24,995
1,458
22,918
170
1,496
18,230
876
it
i
9
ne-
te
IU-
loit
K.
392.
250.
330.
198.
209.
130.
451.
196.
374.
284.
8.
ook, geen vooruitzicht opleveren op dadelijk ge
win, blijven buiten de particuliere ondernemings
geest.
De kapitalistdie geld in eene onderneming
steeut, begeert rente, niet rente over eenige ja-
ren, maar terstond, liefst met Staatsguarantie.
De ondervinding, aangaande de projecten voor
Friesland opgedaan, heeft dit onwedersprekelijk
geleerd.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel daarboven 7'/2 Cents. Alle brieven en stukken’
de uitgave of redactie betreffendeworden franco ingewacht.
Belgie
Groot-Brittanje
Nederland
Duitschland
Luxemburg
Zwitserland
Frankrijk
Denemarken
Oostenrijk-Hon-
garije
Italië
Spanje
Portugal
Rumenie
Turkije
Zweden
Rusland
Finland
Noorwegen
Griekenland
Kilometers in exploitatie.
plOOO op 1’000,000
inwoners.
607.
787.
400.
560.
560.
560.
499.
487.
ijiiniiaihn
r
t
Het is voor Nederland bewezen, dat de aan
leg van spoorwegen niet kan worden opgedragen
aan de particuliere industrie.
Wat is trouwens uit den aard der zaak het
geval
Lijnen, die terstond of spoedig voordeel ople
veren, zullen wel door particulieren worden aan
gelegd, doch de andere, die, hoe hoog noodig
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
«Het afgelegen deel des Rijks, ten zuiden van
de Wester-Schelde vorder t even dringend als
andere streken, tot behoorlijke ontwikkeling zijner
welvaart den spoorwegaanleg.
»Een spoorweg door de Langstraat is voor de
ontwikkeling dezer nijvere streek noodzakelijk
van Zwaluwe beginnendenaar ’s Hertogenbosch
doorgetrokken, zal hij tevens eene versnelde ge
meenschap der hoofdstad van Noordbrabant met
de monden van Maas en Schelde in het leven
roepen.
«Met den aanleg eener lijn van Nijmegen naar
Venlo wordt het dubbel voordeel verkregen eener
doorloopende Staatsspoorweglijn in het oosten
des Rijks en eener verbinding van onze noorde
lijke en oostelijke provinciën met Zuid- en Mid-
den-Duitschland onafhankelijk van de beide te
Emmerik Zevetraar en Nijmegen aansluitende
Duitsche banen.”
119,472.
In verhouding tot de bevolking staal Engeland
dus het hoogst en Griekenland het laagstter
wijl Nederland pas de negende plaats inneemt
onder de 19 genoemde Staten; Nederland, dat
voor zijn handel zoo’n behoefte aan spoorwegen
heeft.
Het gemiddeld getal kilometers spoorweg is
390; Nederland staat er maar even boven ter
wijl Engeland het gemiddelde met ruim 100%
te boven gaat en Belgie met bijna 56.
Men ziet het, de heer Kappeijne c. s. heeft
aan allen gedacht, zoodat eene verwerping van
het voorstel niet te vreezen is op grond van
kiesdistrictisme of zetelbezorgdheid van «geachte
afgevaardigden.”
De heer K. c. s. bevredigt, m. i.allen, door
aan ieder te geven, wat de billijkheid vordert
hij «concilieert” derhalve, zonder te «schipperen.”
Al de voorgestelde mijlen zullen te zamen een
lengte hebben van 500 kilometers en kosten per
kilometer gemiddeld 100,000, dus in ’t geheel
50 millioen, dat is nog niet zooveel, als in twee
jaren marine en leger kosten.
Bij de budgetten voor oorlog en marine ver
geleken is de uitgaaf gering; het nut dier lijnen
en het voordeel, dat zij ongetwijfeld voor land
bouw, handel en nijverheid zullen opleveren in
aanmerking genomen, behoort er van de som
van 50 millioen niet eens sprake te zijn.
Trouwens: die som is niet terstond benoodigd
niet in één jaar zijn al die lijnen gereed.'
Het vervoer in Nederland is gebrekkig, zoo niet
slechtalle takken van welvaart lijden er onder
zijn ziek.
Zal men
Interfijd heb ik gezegd, dat het nemen van
initiatief door de volksvertegenwoordiging soms
een blijk kon zijn, dat de regeering niet kon of
niet wilde, althans dat de regeering niet deed,
wat verlangd werd of noodig was.
In de laatste jaren is van het recht, verzekerd
bij art. 111 der Grondwet, meermalen gebruik
gemaakt, en, uitgezonderd het voorstel van Eek
Bredius, waren de voorstellen praktisch.
Jammer, dat verminking vooral aan dergelijke
voorstellen ten deel valt en dat de behandeling
er van zoo lang wordt uitgesteld.
Het spoorweg-aanleg-voorstel Kappeijne c. s. is
een belangrijk feit en strekt den voorsteller tot
eer, daar hij er blijk door geeft, dat het alge
meen belang door hem wordt voorgestaan.
Wat het spoorwegwezen aangaat, staal Neder
land laag.
De volgende tabel van de spoorwegen in 1872
doet dat zien.
den zieke beter maken, dan wende
men het van zelf aangegeven middel aan: Spoor
wegen.
Van harte wensch ik, dat het voorstel worde
aangenomen, en de voorstellers, zoowel in als
buiten de vertegenwoordiging, krachtig mogen ge
steund worden.
KENNISGEVING.
NATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente Sneek, voldoende aan art. 87 der
wet op de Nationale Militie van den 19den Au
gustus 1861 (Staatsblad no. 72), brengen door
deze ter kennis der belanghebbenden, dat de
eerste zitting van den Militieraad voor deze ge
meente zal worden gehouden te Heerenveen, op
Vrijdag den 12 Maart 1875, des morgens ten elf
ure, in welke zitting uitspraak zal worden ge
daan omtrent
dé net. Hun belang staat gelijk; het wetsontwerp
vermeldt ze daarom in volgorde, aan de geogra-
phische ligging ontleend. De lijn Zutphen
Duitsche grenzen is daarbij achterwege gelaten
omdut haar aanleg door een concessionaris met
een niet te hoog subsidie uit de schatkist reeds
verzekerd schijnt.
«De noordelijke provinciën hebben «ene meer
rechtstreeksche gemeenschap noodig met Noord-
holland en niet de hoofdstad des Rijks. Deze
kan het best worden verkregen door verbinding
der haven van Stavoren met den Staatsspoorweg
te Grouw. Verbetering dezer haven waardoor
inrichting eener snelle stoomvaart naar Enkhui-
zen mogelijk wordt, aansluiting hiervan aan eenen
spoorweg door Noordholland, zullen die gemeen
schap op geheel voldoende wijze in het leven
roepen.
«Evenzeer is het noodig eene kortere verbin
ding der haven van Harlingen welke hare vol
tooiing nadert, met Midden-Duitschland te verze
keren. De omweg over Leeuwarden kan wor
den afgesneden door eene rechtstreeksche ver
binding over Sneek met Heerenveën. De belang
rijke marktplaats Sneek moet hel kruispunt dezer
beide verbindingslijnen wezen.
«Een blik op de kaart wijst op de noodzake
lijkheid der spoorweglijn van Zwolle naar Almelo,
die voor het verkeer onzer noordelijke provinci
ën met Duitschland den omweg over Zutphen en
Deventer zal uitsparen. Zwolle verdient als aan-
sluitingspunl de voorkeur wegens het verkeer
met hel hart des lands over Utrecht en met de
haven van Kampen.
«De noodzakelijkheid van eenen spoorweg, die
uit de haven van Enkhuizen, behoorlijk voor de
stoomvaart op Stavoren ingerichtWeslfriesland
met Amsterdam verbindt en eene snelle verzen
ding der voortbrengselen van dit vruchtbare ge
deelte des lands ook naar het buitenland moge
lijk maakt wordt door niemand betwijfeld. De
richting op Zaandam ook door den afgetreden
Minister van binnenl. zaken en het consortium
van bankiers aangenomen verdient de voorkeur
boven de kostbare en voor de scheepvaart hoogst
nadeelige overbrugging van Let IJ ten oosten
van Amsterdam.
«Dat bij eene naderende voltooiing der havens
te Wijk aan Zee en aan de Hoek van Holland
eene spoorwegverbinding daarhenen noodzakelijk
zal wezen springt in het oog.
«Evenmin behoeft de lijn van Dordrecht over
de Merwede naar den spoorweg van Arnhem op
Nijmegen bij Eist meer verdediging. Zij geeft
Rotterdam eene nieuwe verbinding met Duilsch-
land brengt de nijvere marktplaatsen van Go-
rinchem en Tiel in gemeenschap met het spoor
wegnet, en schenkt aan de landbouwvoorlbreng-
selen der Betuwe eenen even gewenschten als
noodzakelijken uitvoerweg.
«De spoorweg naar Brouwershaven kan met
eene lijn van Steenbergen uit op Bergen op
Zoom aansluitende tevens eene van den Grand
Central Beige onafhankelijke en korte verbinding
tusschen de haven van Vlissingen en de Hol-
landsche koopsteden in hel leven roepen.
totaal, o,
vierk. el.
107
79
44
42
42
36
35
24
Is brievenvervoer Staatszaak het vervoer van
personen en goederen is dit, waar individuele
krachten te kort schieten, niet minder.
Van den tegenwoordigen titularis voor binnen-
landsche zaken is niets te verwachten, wat spoor
wegen betreft.
Hij zal voor verbetering in die zoo noodige zaak
niets doen, ja zelfs is het waarschijnlijk dat hij,
zooveel mogelijk, vooruitgang in deze zal tegen
werken; zeer zeker aan particuliere ondernemin
gen geen steun zal verleenen.
Intusschen is uitbreiding van het spoorwegnet
gebiedend noodzakelijk, zal Nederland nog niet
meer op den achtergrond geraken, waar het be
treft bronnen voor de volkswelvaart te openen
of beter gezegd niet nog meer op den voorgrond
treden in hel dempen van de bestaande.
Een flink voldoend nel van spoorwegen is
voor den handel in Nederland eene levensquaestie.
In het project zijn de volgende lijnen opgeno
men
a. van Grouw langs Sneek naar Stavoren;
b. van Harlingen langs Sneek naar Heerenveen
c. van Zwolle naar Almelo;
d. van Enkhuizen langs Hoorn naar Zaandam;
e. van Zaandam naar de haven te Wijk aan
Zee;
van het centraal station le Rotterdam
den Hoek van Holland;
g. van Dordrecht langs Gorinchem
naar den Staatsspoorweg m de nabijheid van Eist;
h. van Zevenbergen langs Steenbergen
Bergen op Zoom;
i. van Steenbergen naar het Zijpe en van
pe langs Zierikzee naar Brouwershaven;
k. van Breskens naar de Belgische grenzen,
in de richting van Gent en van Brugge;
l. van Zwaluwe door de Langstraat naar ’s Her
togenbosch;
m. van Nijmegen naar Venlo.
Misschien is de richting niet altijd op hel voor-
deeligst gekozen, misschien ontbreken er enkele
lijntjesdoch dit is thans van geen belang.
De hoofdzaak is, dat die lijnen komen, welke
noodig zijn en dat zij zooveel mogelijk bij de
bestaande aansluiten.
De voorsteller zegt dienaangaande in zijne me
morie van toelichting het volgende
«Aan welke spoorweglijnen in verschillende
streken des lands tot ontwikkeling der volkswel
vaart de meest dringende behoefte is, schijnt na
al de gedachtenwisseling welke reeds daarover
plaats vond gemakkelijk aan te wijzen. Hier
zijn het wegen die tot dusverre buitengesloten
streken in het spoorwegnet zullen opnemen; ginds
verbindingslijnen der gedeelten van het bestaan-
«ilJiLHilru!Miur:ïia»'jir,HS7l;L1'luw '""'Hz
