GEMEENTE EN HET ARROWSSMT
N1EIWS- D ADVERTENTIE BLAD VOOR DE
a
No. 40.
I
VERKIEZING.
11 et Kiesstelsel.
I
i
COURANT.
SXIIhlii
.-S
m
3,
K
0
a
1.
den Sneeker-
5
b
B I X N K .V L, A V I»
i.
/IL UI»
7
3,
8
i
a
8-
1S
t.
je
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
5
O
Uit Twen the wordt aan de N. R. C. geschre
ven, dat de heer Haffmans, lid der Tweede Ka
mer, een gedeelte van het kiesdistrict Almelo
heeft bezocht, met de bedoeling, de stemmen zijner
geestverwanten voor den heer Gorver Hooft te
winnen.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7’/2 Cents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende, v.orden franco ingewacht.
De Arnhemsche kiesvereeniging, welke zich
bij de eerste stemming voor een lid der Tweede
Kamer van aanbeveling onthield, stelt thans Mr.
A. F. de Savornin Lohman, antirev., candidaat.
De Utrechtsche Kiezersvereeniging beveelt den
heer J. N. Bastert aan.
De volgende week zal het Vad. een drietal
hoofdarlikelen plaatsen van den generaal Verspijck,
onder den titel: «Loudon en Atchin. Een woord
van protest.’*
De ultramontaansche kiesvereeniging de Een
dracht, te Utrecht, heeft Mr. Kien aanbevolen.
Jhr. mr. Carel van Nispen van Sevenaer heeft
het lidmaatschap der Tweede Kamer als afgevaar
digde voor Nijmegen aangenomen.
Voor Breda zal de nieuwe verkiezing plaats
hebben op Dinsdag 29 Juni a.s. en de herstem
ming, zoo noodig, op Dinsdag 13 Juli d. a. v.
De studentenfeesten te Leiden zijn Maandag
voorm. 11 ure begonnen met de uitreiking van
een vaandel, door de Leidsche dames aan het
studentencorps geschonken. Mej. Polano, dejofig-
ste dochter van den professor, overhandigde dat
vaandel met een korte, welsprekende rede, waar
op een storm van bijvalsbetuigingen volgde. De
praeses van het corps aanvaardde de banier, en
beantwoordde de spreekster. De muziek besloot
deze plechtigheid, deze schoone inwijding van de
feesten. Ten eene ure vereenigden zich de reü
nisten in de ruime loods op de Ruine, afkomstig
van hel Rotterdamsche muziekfeest, die naar zegt,
5000 personen bevatten kan. Zij waren ten ge
tale van 11000 opgekomen uit alle oorden des
lands en werden van het station afg'fehaald. Daar
hadden opwekkende ontmoetingen plaats. Het
300-jarig feest toch, bracht vrienden, die elkaar
in jaren niet hadden weergezien, te Leiden weer
Volgens de Amst. Ct. hebben de heeren Gres-
nisch Co. te Amsterdam een proefhoudend
middel tegen den paalworm uitgevonden.
Hanige Harlingsche heeren, Jggen wie/proces
verbaal was opgémaakt 'omdat* .zij op het perron,
van*’t spoorwegstation hadden gelolopen zondfcr*^
voorzien te zijn van plaafekaartenj, zijn door den’
kantonrechter vrijgesproken, omdat het hun tep'
laste gelegde door het reglement alleen is verbo
den aan «reizigers terwijl de bedoelde heeren
niet in deze qualiteit, maar alleen om een vriend
weg te brengen, op het perron waren geweest
landbouwer, die zijn grond zóó versnippert, han
delt als een dwaas.
Hetzelfde heeft de Grondwetgever en na hem
de Kieswetgever gedaan, tot groot nadeel van de
natie en hare belangen.
Als overgang zou het misschien te verdedigen
zijn: elke provincie voorloopig afzonderlijk te doen
stemmen, doch dan behoort het kiesrecht ook al
gemeen te zijn, althans als regel.
Door afschaffing van kiesdistricten zullen de
districts-specialiteiten uit de Kamer geweerd wor
den en echte specialiteiten zullen er zitting krijgen.
Juist om die districts-specialiteitenvrees ik
echter, dat een algemeen kiesstelsel in ons land
veel tegenkanting zal ondervinden.
Mr. W. F. S.
Volgens de N. R. Crt. zijn de berichten om
trent de arrestatie van den bekenden Jut niet
geheel Volgens de waarheid in de verschillende
dagbladen medegedeeld. Wel heeft de arrondis-
sements-rechtbank te Rotterdam rechtsingang met
bevel tot gevangenhouding verleend tegen genoem
den H J. Jut en C Goedvolk, ter zake van den
moord op de weduwe Van der Kouwen en hare
dienstbode en den daarop gevolgden diefstal.
Den census als eenigen maatstaf van bevoegd
heid aan te nemen, was eene onzedelijke domheid
doch het kwaad werd nog erger gemaakt door
de verdeeling van het land in kiesdistricten.
De artt. 74 en 76 der Grondwet zijn met el
kander in lijnrechten strijd.
De Staten-Generaal heeten het geheele Nederland-
sche Volk te vertegenwoordigen. Zij vertegen
woordigen inderdaad slechts eenige kiezers, zelfs
niet eens de kiezers eener bepaalde richting. De
jongste verkiezingen hebben dit op nieuw geleerd.
De aanhangers van de leer des heeren Gefken
zijn velen; het groote aantal stemmen, op hem
uitgebracht, bewees dit, en toch mocht hij niet
gekpzen worden. Nu zegge men niet: het is ge
lukkig voor het land, dat Gefken niet gekozen
is, want dat is de vraag niet, maar wèl of ons
stelsel goed is.
De versnippering der kiezers in districten geeft
aan een behendig minister het middel in handen,
om de kiezers zóó te verdeden, dat hij de Kamer
in zijne macht heeft.
Wel beschouwd wordt geen enkel district ver
tegenwoordigd. Van daar dal telkens variëren
van richting, zoo opmerkelijk in Amsterdam, dat
dan eens liberaal en dan weer conservatief is, of
wel even veel Van de eene en even veel van de
anderp kleur afvaardigt, en eigenlijk dus niet wordt
vertegenwoordigd.
Zal* de bepaling van art. 74 der Grondwet eene
waarb’eid wordendan zij Nederland slechts één
kiesdistrict, namelijk het geheele land; dan worden
al die perkjes opgeruimd en tot een geheel ver-
eenlgcK
Een kleine akker, die in een groot aantal strook
jes verdeeld is, levert weinig vruchten op een
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sn eek brengen ter kennis der ingezetenen:
dat de heeren I. Fennema en M. Reidsma
hun ontslag hebben genomen als leden tan den
Gemeenteraad,
dat de heer Fennema had moeten aftreden in
1877 en de heer Reidsma in 1879,
en dat de verkiezing van twee Raadsleden, om
hen te vervangen, zal plaats hebben gelijktijdig
met de a. s. gewone verkiezing van vier leden
op Dinsdag 20 Juli 1875.
Sneek, 12 Juni 1875.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. ten CATE.
De Secretaris, H. FENNEMA.
VERGADERING
van den Gemeenteraad van SNEEK,
op Zaterdag 19 Juni 1875
’s namiddags 6 uur.
Punten ter behandeling:
Resumtie der notulen.
2. Mededeeling van goedgekeurde raadsbeslui
ten, ingekomen stukken, enz.
3. Verslag der Commissie van
Leeuwarder trekweg, omtrent hare jaarlijksche
inspectie.
4. Adres van R. D. Boersma, om vergunning
tot het maken van een stalt, onder Goënga.
Idem van M. de Jong, aangaande den cur-
tot opleiding van hulp- tot hoofdonderwijzers.
Idem van den Schuttersraad der d.d. Schut-
om subsidie voor de kosten van het Moziek-
volle genot van
Recht d
5.
sus
6.
terij, i
corps.
7. Af- en overschrijving op de Gemeente-be-
grooling, dienst 1874.
8. Voorste] van heeren Commissarissen der
stedelijke Muziek- en Zangschool, tot reorganisatie
dier inrichting.
9. Benoeming van een lid der directie van
het Stads-Werkhuis.
10. Idem van een lid der Plaatselijke School
commissie.
De Noordbrdbanter geeft in een stuk over
den uitslag der verkiezingen duidelijk te kennen,
dat de Candidaten der anti-revolutionairen en con- x
servatieven het alleen aan de hulp der katholie
ken te danken hebben, dat ze in sommige dis
tricten gekozen, in andere in herstemming ge
komen zijn Dat is geen nieuws en ons allen
goed bekend. Maar de heeren anti-revolutionairen
en conservatieven zullen wel begrijpen, dat het
blad daarmee meer >yil geven dan een herinne
ring. Alwie aan een partij zijn verkiezing te
danken heeft, kan ook door die partij vallen
als hij niet naar haren zin handelt. Zou T geen
waarschuwing zijn
«Wanneer het stemrecht, door wie ook uitge
oefend het karakter van gemeen recht verliest
om dat van voorrecht te erlangen, gaal men te
gen de streek der hedendaagsche vaart lijnrecht
in.”
Zoo schreef Thorbecke in zijn brochure: Over
het hedendaagsch Staatsburgerschap.
Hel is intusschen gebleken dat de groote
Staatsman niet altijd handelde, zooals hij sprak.
Waarlijk Aart Admiraal overdrijft niet, als
hij de Nederlandsche Kieswet de lamste noemt
waaraan ooit eene milde Grondwet het aanzijn
gaf.
De Nederlandsche Grondwet is eene liberale
doch niet in alle opzichten. De bepaling, dat ie
der Nederlander, die 30 jaren oud eri in het vol
le genot der burgerlijke en burgerschapsrechten
is, verkiesbaar is tot lid der Tweede Kamer,
(art. 79) is liberaal, doch de vraag mag ge
daan worden, wat het beteekentte zijn in het
^burgerschapsrechten"
duidelijk is dat niet, want er kan uit
afgeleid worden dat de verkiezing van iemand
aan wien de uitoefening dier rechten ontnomen
is, geen geldigheid heeft, doch ook, dal hij, die
geen vol-kiezer is, niet mag verkozen worden.
In praktijk is die vraag stilzwijgend opgelost
door het aannemen eener active en passive kies
bevoegdheid eene onderscheiding, die evenwel
uit de Grondwet niet blijkt.
De praktijk heeft wel ingevoerddat niet-kie-
zers verkiesbaar zijn, doch met de Grondwet in
'de hand blijkt die bevoegdheid niet; te minder,
daar in die van 1815 geen sprake was van bur
ger- of burgerschapsrechten.
De interpretatie ten dezen opzichte aan de
Grondwet gegeven, is liberaal.
De beperking van het kiesrecht (in actieven zin)
tot hen, die een zeker bedrag (ƒ20ƒ160) in
’s Rijks directe belastingen betalen, is illiberaal
en anticipeert daarenboven op het belastingstelsel.
Indien eens die directe belastingen wierden af
geschaft, en nergens in de Grondwet is voor
geschreven dat zij moeten geheven worden
dan zouden er geen kiezers langer zijn, en bij-
i gevolg de vertegenwoordiging van land, gewest
en gemeente eene onmogelijkheid worden.
De kiesbevoegdheid van het betalen eener ze
kere belasting te doen afhangen, is dwaas en on
billijk zij is daarenboven gevaarlijk, omdat zij
eene plutocratie in het leven roept.
In Nederland heeft slechts één op vijf-en-der-
tig ingezetenen recht tot verkiezing, dat is van
zeven huisgezinnen zijn zes uitgesloten.
De census maakt, dat de plattelands bevolking
Teel grooter invloed heeft op den gang der za
ken van Staatdan die in de steden. In de
.hoofdstad is de toestand het treurigst, daar er op
72 inwoners slechts één kiezer voorkomt.
--
In zijne brochure Dr. A. Kuyper is geen
vertegenwoordiger van het Nederlandsche Volk,
>1. 5.
De treurige gevolgen van het censusstelsel wa
ren lang voor de Grondwet van 1848 bekend
Belgie had ze toen reeds ondervonden sedert 17
jaren. Nogtans werd dat systeem in Nederland
als regel zonder eenige uitzondering aangeno
men en mocht zelfs Thorbegke’s voorstel: hoe
mager, schraal en zuinig dan ook om den gepro
moveerden stemrecht te gevenniet doorgaan.
De gevolgen van onze ellendige kieswet zijn
bekend en sedert lang verkeeren wij daardoor in
eene onhoudbare toestand van malaise en fainé-
antisme op politiek terrein.
Ik beweer nietdat Thorbecke eene goede
Kieswet had kunnen maken dat belette hem de
Grondwet, doch zij had minder slecht kunnen
zijn en daarenboven is de Grondwet, uit wel
ke al die ellende voortvloeit, grootehdeels zijn
werk.
Op hem rust zedelijk dus voor een gedeelte
de schuld van den wrakken toestand, waarin ons
staatsbestuur verkeert.
Dit is te erger omdat van verbetering niet
veel komen kan daar de Grondwetgever zich
zelf als onfeilbaar heeft beschouwd en iedere ver
andering, hoe gering of noodig ook, zoo goed als
onmogelijk heeft gemaakt.
Men leze, het elfde hoofdstuk der Grondwet en
men zal inzien, dat herziening feitelijk nagenoeg ge
heel is uitgesloten.
