NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
1
GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
A
1875.
No. 51.
26 J U N I.
ZATERDAG
De Herstemmingen.
I,
SVKKKKK (OULU
1
- I
Ne-
handelen moet
Van de 2232 kiezers hebben daar - niet
minder dan 2190 hunne stemmen uitgebracht.
den mensch steunende op de
Een po-
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementspnjs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
wat ons dadelijk op den weg der reactie zou
brengen
De natie heeft gevoteerd: «legen het clericalis-
me I” de liberale mannen in de kamer aan
draaier in dien kerkdijken dos. Want de man
tel is nog altoos zeer in eere. Niettegenstaande
alles wat er gebeurd is acht de Nederlandsche
natie den verdediger van den Godsdienst en in
hare goedige lichtgeloovigheid geeft zij vrij spel
aan allerlei politieke intriganten, mits dezen haar
wien zij op nieuw haar vertrouwen schonkmo
gen pal staan voor hare rechten en vrijheden als
deze soms bedreigd mochten worden door Rome
of Dorth.
Maar niet alleen inook buiten de Kamer
blijve iederdie de vooruitgangdie de toe
komst van zijn vaderland en die zijner kinderen
liefheeft voortdurend op zijn hoede voor het
gevaar, dat onze vrijgevige staatsinstellingen nog
altijd van de zijde der kerkelijke partijen bedreigt.
Is het gevaar voor hun overheerschenden invloed
voor ’t oogenblik afgewend, het is daarom nog
volstrekt niet geweken. «Tegen het liberalisme 1”
was de strijdleus, waarmeê de volgelingen naar
de stembus werden gezweeptwelnu die
leus zal te morgen of te avond op nieuw dienst
doen, en de aanval, die thans mislukte, zou dan
misschien wel eens kunnen gelukken indien de
vijand ons niet voortdurend waakzaam vond.
Inderdaader kan niet te vaak op gewezen
worden, dat alleen door eendrachtige samenwer
king en voortdurende waakzaamheid der, libera
len, het steeds dreigend gevaar kan worden af
gewend. Wat vóór de verkiezingen door de Prov.
Gr. Ct. in een opmerkelijk artikel geschreven
werd, is ook thans nog van volle kracht.
«De woelingen der clericalen” zou lezen we
daar «de woelingen der clericalen maken ons
voor de toekomst van ons Vaderland bezorgd.
«Wij willen daar niet mede te kennen geven
dat de waarachlig liberale beginselen nu reeds ge
vaar loopen met wortel en tak te worden uitge
roeid.
Het gewicht van het resultaat, door de afge-
loopen stemmingen verkregen, behoeft zeker niet
aangetoond te worden. De meerderheid, waarover
de liberale partij thans beschikt, is sterk genoeg
om het ministerie te doen begrijpen, dat, als het
leven wil, het leven moet mét en door de libe
ralen dal de balanceer-polftrék van den heer
Heemskerk voorbij moet zijn en er niet langer ge
koketteerd dient te worden met de clericalen
maar steun gezocht bij de liberalen.
Op deze laatsten rust thans evenwel eene zware
verplichting. Nu het dreigend gevaar voor kerkelij-
ke supprimalie is afgewend nu de natie op nieuw
de liberale partij in de Kamer heeft gehandhaafd,
niettegenstaande zij in de laatste jaren dikwijls
gelegenheid had tot klagen over de houding dier
partij; nu heeft de natie ook het recht, te ver
wachten dal door de liberalen veel zal worden
goed gemaakt, wat vroeger door verdeeldheid in ei
gen boezem bedorven werd. Vóór alles dient de li
berale partij in de Kamer zich thans krachtig aan
een te sluiten en flink en doortastend handelend
op te treden, waar ‘het geldt het tot stand bren
gen van zaken, die dringend voorziening verei-
schen. Geen oppositie quand même gevoerd tegen
het ministerie; maar het evenmin een enkele con-
De oude conservatieve heer Kien scheen vast
geroest te zitten op zijn zetel.
Telkens op nieuw vergissen we ons niet:
reeds sedert 1848 vertoonde zich in de Kamer
de hooggepluimde slaapmuts van dezen «geachten
afgevaardigde” uit Utrecht als een bewijs voor
de bestendig conserverende aspiraties van de Ut
rechtsche kiezers 1 Thans evenwel is het blaad
je omgekeerd en daarmeê het bewijs geleverd
dat ook in dat district het liberalisme zéér in
kracht is toegenomen, zelfs zóó, dat het in staat
was de overwinning te behalen.
Doet hel ons leed, dat Almelo, ook ondanks de
meest mogelijke krachtsinspanning der kiezers1)
voorloopig voor de liberale zaak geheel verloren
is, en dat dit district gedoemd schijnt het conser
vatisme te conserveeren wij hebben weer alle
reden tot tevredenheid als we bedenken dat
dit verlies voor de liberale partij elders dubbel
vergoed werd.
Dank zij den uitslag der herstemmingen in de
districten Arnhem en Utrecht beschikt de libera
le partij thans in de Tweede Kamer over eene
meerderheid van 43 van de 80 leden.
De conservatieve partij in de kamer is ineen
gekrompen tot 9 leden, de antirevolutionaire par
tij heeft het thans tot 12 leden gebracht en de
ultramontanen blijven beschikken over 16 stem
men, als nl. de vacante zetel in Breda weder
door een ultramontaan wordt bezet, wat niet
twijfelachtig is.
op den
duur. Maar met de liberale beginselen is juist
’t tegenovergestelde ’t geval zij rekenen op den
ijver en den goeden wil van allen., op de macht
van ware verdraagzame vaderlandsliefde, van be
langstelling en medewerking van allen van ge
lijk recht voor allen. De liberaal gelooft aan de
macht van het goede, aan de-waarheid, aan het
vermogen van kennis en wetenschap aan den
plicht van den Staat om door de welgestaafde
uitkomsten der wetenschap het openbaar volks
leven te verhoogen en te verbeteren.
«Maar niettegenstaande dit ons goed vertrouwen
op de innerlijke veêrkracht der liberale beginse
len is het toch onloochenbaar, dat de reactie het
hoofd met buitengewone driestheid opsteekten
dat de clericale mantel haar een bijzonder ge
vaarlijk uiterlijk verleent, ’t Is zoo licht dien cle
ricalen mantel om te hangen,' en de goè gemeen
te eert om het kleed den man, al steekt ook de
cessie gedaan ter wille der kerkelijke partijengevaarlijkste volksmenner, de bedriegelijkste rad-
Daarvoor vreezen wij niet; ze zijn immers
in beginsel en in strekking goed, gebouwd op de
edele zijden van
beste kanten van zijn hoofd en hart
litiek stelsel dat op ’s menschen lagere eigen
schappen rekent, heeft altoos wel een oogenblik-
kelijke kans van zegepraal, maar nooit
L 1
gevaar loopt. Hoe vaak heeft nu de ondervinding
het niet geleerddat er geen gevaarlijker leuze
als deze is; toch grijpt zij nog altoos in het hart
des volks in en verblindt het. Hoewel, zelfs uit
het oogpunt van den Godsdienst, geen ongelukki
ger lijden kunnen opgenoemd worden dan juist
die jaren onzer vaderlandsche geschiedenis, waar
in de Godsdienst de gedragslijn der staatsman
nen heette te wezen hoewel als paddestoelen
jn vochtige bosschen schijnheiligheid en naam-
godsdienst den bodem overwoekerdenhoewel
réeds nu, meer dan genoeg, en meer dan een
kalm gemoed verdragen kan, in de Tweede Kamer
der Staten-Generaal als advocaten van den gods
dienst mannen opstaan, in wier mond dit heer
lijke Woord bijna een blasphemie moet heeten
geen ervaring van dien aard baat, de tooverkracht
van het woord is groot genoeg om de onkundi
gen te verschalken, en met een ijver, eener be
tere zaak waardig, loopen zij te wapen om de
vesting van den godsdienst te verdedigen.”
Wat moet er dan gebeuren, om het gevaar af
te keeren, dat ons onder zulke omstandigheden
voortdurend bedreigt
Dat allen, die het streven der clericalen inzien
zich vereenigen om hen van het staatkundig ge
bied terug te dringen. Dat ieder met vaste hand
het éénige middel daartoe aangrijpe en de oogen
des volks opene voor het dreigend gevaar. Men
late de leidslieden aan hun lot over, maar
men bemoeie zich voortaan meer met de schare,
die door hen wordt aangevoerd.
«Over het geheel, zegt de schrijver in de Gr.
Ct. zeer terecht over ’t geheel laten de man
nen van gezag, van rechtmatigen invloed in de
niaatschappij zich te weinig gelden. Het is nu
eenmaal geen gewoonte, zich persoonlijk te men
gen in het werk der verkiezingen zelfs in de
publieke zaken niet, tenzij men lid is van het
Lichaam dat zich met de behartiging daarvan ziet ,lr j..
belast. Aan de pers wordt dit punt, oyergelaten.
en aan de enkele Kiesvereenigingen;De liberkle
partij heeft daardoor een grooten'..ö'vervloed van'll
zelfstandige vriendenp'maaY bittèt Weinig sameh-fla
hang en niets, absoluut niets wat naar organist-
tie zwëemt. In haar edelaardig vq^trouweny op
de macht der waarheid laat zij de verdediging
der goede staatkundige beginselen aan zich-zelve
over. Persoonlijk daarvoor in de bres te sprin
gen, door het woord op de overtuiging te wer
ken, wie die er aan denkt? Maar daarmede wordt
juist ruim baan gelaten aan de leiders der cleri-
cale partijen, die het oor des volks w4nnen, om
dat er niemand, bijna niemand is die het hun be
twist
‘Zietdaar nu een wehneenend woord, dat de li
berale partij tot nadenken en
stemmen.
Inderdaader moet gehandeld worden want
werkeloosheid zou leiden tot vernietiging. Het is
niet genoeg dat de liberale partij thans de over
winning behaalde, er moet ook den weg ge
baand worden om die voor de toekomst te ver
zekeren. Het middel daartoe is ons aangewezen.
Dat ieder in zijn kring zijn plicht doe, en nie
mand indommele op de lauwerkransen van de
hebben kunnen diets maken dat de Godsdienst thans behaalde zege
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7’/2 Cents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende worden franco ingewacht.
„Strijdenstrijden door talrijkedoor alge-
meene opkomstdoor het uitbrengen van alle
stemmen op den éénen anti liberalen candidaat, zie
daar wat op 22 Juni in de districten waar een
herstemming noodig is opnieuw moet geschieden.
Dan zal ook de uitslag tegen het liberalisme val
len en het bewijs zal voldingend zijn geleverd, dat
Nederland in het liberalisme noch bet heil van bet
heden noch den waarborg van de toekomstnoch
zijn staatkunde noch zijn godsdienst erkent. Dit
is het groote pleit dat door deze herstemmingen
moet worden voldongen de vrijmaking van
derland uit de banden der liberale tyrannic”
Zóó schetterden de heeren van de Tijd aan
den vcoravond der herstemmingen nog eens hun
ne gehoorzame volgelingen in ’t oor, en ’t is in
derdaad niet aan hen te wijten, dat het markt
geschreeuw tegen de «lyrannie van het liberalis
me,” bij de stembus geen betere resultaten heeft
opgeléverd. De heeren hebben hun best gedaan
met schreeuwen en kladschilderen en de
kiezers hebben getrouw het hun gegeven consig
ne gevolgd zij zijn nog talrijker dan bij de eer
ste stemmingen opgekomen om den anti-liberalen
candidaat onverschillig of deze een volgeling
was van Rome of Dorth, of wel tot de wegster
vende garde der conservatieven behoorde de
overwinning te verzekeren.
En de uitslag nu? Heeft die thans het vol
dingend bewijs geleverd, dat Nederland in het
liberalisme noch het heil van het heden, noch
den waarborg van de toekomst, noch zijn Staat
kunde, noch zijn godsdienst erkent? Of hebben de
herstemmingen soms ook juist weer op voldingen
de wijze hel tegendeel bewezen
Hei liberalisme, mijnheeren van de Tijd, treedt
zegevierend uit het strijdperk. Het middel van
verdachtmaking heeft niet gebaat. Nederland zal,
gelukkig, bewaard blijven voor kerkelijke over-
heersching, het zal zich niet behoeven te krom
men onder de reeds opgeheven tuchtroede van
het clericalisme 1
Zietdaar het niet te lobchenen'feit van den dag 1
De liberale partij, die -door de kerkelijke drij
vers met eene hartstochtelijkheid werd aangeval
len, tot nu toe zonder voorbeeld behalve
misschien in 1853, toen zij «tyranniek” genoeg
was ook voor de rechten der Katholieken in de
bres te springen die alléén stond in den ver
kiezingsstrijd tegenover de meest onzedelijke coali
tie, welke onze parlementaire geschiedenis misschien
heeftaan te wijzen; de liberale partij, die vernie
tigd moest worden zij ziet thans integendeel hare
gelederen -versterkt, en talrijker dan vóór de ver
kiezingen zal zij in de Kamer kunnen optreden,
ter bescherming van onze bedreigde staatsinstel-
lingen en vrijheden.
De uitslag der herstemmingen is een ware
triomf voor haar, nu zij te Arnhem en Utrecht
de overwinning mocht behalen en de heeren
Geertsema en Bastert hare gelederen komen ver
sterken. Vooral de verkiezing van den laatste is
eene beteekenisvolle overwinning, omdat Utrecht
tot nu toe steeds voor de liberale partij een ver
loren post was.
s
I-
n
1.
e
