OTTE EA HET ARROMHSSEJIEiVT SA’E EK.
I
I
1
-tIMEIIWS- EN ADVERTENTIE BLAD VOOR DE
er, te
I
F
No. 17.
1876.
26 FEBRUAR I.
69,’ot)
7
ro.oo.
W;
7$
7.
>7,....
j7.8
07
i8*/s.
7.
SMIhi:
01R A A T.
ra
j a ir.
BVITEKLAKD
OVERZICHT.
ra
■J:
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementspi ijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90,
heer
van
de jaarwedde
veeteeld heeft, wegens bedan-
1 van Beijma, te Weidum, tot
mr.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7’/2 Cents. Alle brieven en stukken.-
de uitgave of redactie betreffende worden franco ingewacht.
haam,
Jan
rs, 86
>ijbren
‘7,t
7,.
o
7*
Feb.
/l 6
2
1/.
aerd
102
rd.
ƒ8
12
62 a Sneek. doen te weten,
de Zondagswet te storen
aan de kerkgangers. Heeft
dwaas gezien?
ïbr.
?a en
ten v.
®g -
dra, te
d. v.
Ila de
Ernst
nd. 1
le en.
gerga.
ind.—
Alle-
e Jut-
linger-
Sijbe
eer, 7
tgeven
Naar de N. R. C. verneemt, is het voorstel
at herziening van eenige bepalingen der wet,
egelende het lager onderwijs, dat door den heer
loens was toegezegd, bij de Tweede Kamer in-
;ediend. Is het blad wél onderricht, dan wil
ten, heeten (dit is het begrip der wet) daardoor
en ergernis le geven
men het ooft zoo
Op welken rechtsgrond onderdrukt hier de
staatsmacht, om ergernis te sparen aan den een,
de meest natuurlijke vrijheid van den ander?
’t geval te Geldermalsen
het voorstel o. a. de kosten van het lager onder
wijs gelijkmatig verdeelen tusschen de gemeente
en het rijk.
Volgens het Vad. hebben de dooi- den
Moens voorgestelde wijzigingen in de wet
1857 betrekking op de opleiding en
der onderwijzers, de talrijkheid van het onder
wijzend personeel op de scholen en de hulp,
door het rijk aan de gemeenten te verleenen.
Door de Friesche Maatschappij van Landbouw
is een zilveren medaille en 15 toegekend aan
I. Fortuijn te Sneek, voor boterkleursel, en aan
C. F. Lantinga le Sneek, voor kaaskleursel.
Het hoofdbestuur der Friesche maatschappij
van ‘landbouw en v 1
den van jhr. E. D i
voorzitter der maatschappij benoemd jhr.
C. L. van Beijma thoe Kingma te Lemmer
tot dusverre onder-voorzitter, en tot laatstgenoem
de betrekking den heer P. C. Walma te Op
penhuizen.
dat reglement
28, inhoudende eene «instructie voor den
provincialen hoofdingenieur van den Wa
terstaat in de provincie Friesland”;
no. 29, inhoudende een besluit tot wijziging dier
instructie;
71.00 J10- 30, inhoudende eene
AFKONDIGING.
De BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
dat door den Raad dier
gemeente, in zijne vergadering van 15 Januari
1876, no. 16, zijn vastgesteld:
I. BESLUIT TOT HEFFING van een WEEG
LOON TER GELEGENHEID DER JAARLIJK-
sche WOLMARKTEN in de gemeente
SNEEK.
i Er zal van de Wol, die ter jaarlijksche Wol
markten wordt gewogen, eene belasting worden
eeheven ten bedrage van 15 cent voor iedere
poeveelheid van 25 kilogram en daar beneden,
>n 10 cent voor elke 25 kilogram of onderdee-
en van 25 kilogram daarboven', terwijl voor het
veegcedul 5 cent zal worden gevorderd.
Deza heffing treedt in de plaats van het markt
veld, dat tot dusverre werd geheven krachtens
Jaadsbesluit van 8 April 1872, goedgekeurd bij
Koninklijk besluit van 16 Mei 1872, no. 4.
I Welke nieuwe heffing is goedgekeurd bij Ko-
linklijk besluit van 6 Februari 1876, no. 5.
II. VERORDENING op de invordering van
het WEEGLOON, geheven ter jaar
lijksche WOLMARKTEN te SNEEK.
Art. 1. De invordering der belasting, geheven
vordende aan de Wolmarkten, heeft plaats bij
aardering door den Waagmeester.
Art. 2. De belasting is verschuldigd door den-
ene, die de Wol laat wegen. Hij zal, tegen
i ntvangst van hel weegcedul, de daarop vermel-
e rechten betalen.
Art. 3. Indien de betaling der verschuldigde
«lasting- wordt geweigerd, zal de Waagmeester
aarvan, overeenkomstig art. 275 der Gemeente
net, proces-verbaal opmaken, en dit ter hand
tellen aan den Gemeente-ontvanger, die onmid-
lellijk zal overgaan tot de maatregelen, vermeld
n de artt. 258, 259 en 260 der Gemeentewet,
irwijl ook de artt. 261, 262, 269, 270, 271,
72 en 281 der zelfde wet, en de wet van 22
I no. 29) toepasselijk zijn.
Uitgegeven den 26 Februari 18^6.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
J. van DRIESSEN, L. Burgem.
H. FENNEMASecretaris.
12 I Ai Ai E V A A £0
«instructie voor den
provincialen ingenieur van den waterstaat
in de provincie Friesland.”
Sneek, 24 Februari 1876.
J. van DRIESSEN, L. Burgem.
H. FENNEMA, Secretaris.
kerk in het ontwerp op ’t hooger onderwijs ge
bracht. Aan staatsexamens zijn groote bezwaren
verbondende meest gewichtige is wel het plaats
maken van het streven naar echt wetenschappe
lijke kennis voor examen-studie. Leemten in de
kennis zj.i tegenover den onbekenden examina
tor gevaarlijk, terwijl zij voor den leermeester,
die weel dat de candidaat zich met de borst op
een of ander deel der studie heeft toegelegd en
het daarin ver heeft, gebracht, geen gewicht in
de schaal leggen. Het zal zich kunnen voordoen
dat uitstekende candidaten bij 't staatsexamen
worden afgewezen en al de middehnatigen toe
gelaten worden.
Voorts is hel zeer moeilijk, of liever ondenk
baar, staatscommissies buiten het onderwijzend
personeel te benoemen. Ook ’t examineeren is
een studie. Om zijn vragen zoo te stellen, dat
men de overtuiging verkrijgt of de candidaat de
zaken weet, moet men zelf de quaeslie in al haar
deelen bij ’t onderwijs hebben ter sprake ge
bracht. Ten laatste kan nog opgemerkl worden,
dat een veranderlijke staatscommissie, gekozen
door de politieke partij die tijdelijk de teugels van
het bewind in handen heeft, niet dezelfde waar
borgen van onpartijdigheid aanbiedt als de onaf
hankelijke staatsambtenaren aan de universiteiten,
wier richting niet bepaald wordt door de staal
kundige kleur van hel ministerie van den dag.
Ten vervolge van bet in ons vorig nummer
vermeld artikel van Vrije universiteiten behan
delt de N. R. C. meer in 't bijzonder het ver
leenen van het jus examinandi en promovendi
aan iedere inrichting van hooger onderwijs. Na
nogmaals herinnerd te hebben, dat in onze hoo-
gescholen de meest mogelijke vrijheid van on
derwijs beslaat, dat men b. v. de vrije keuze
heeft tusschen Nuyens en Fruin, verklaart het
blad, dat die vrijheid en daarmede de waarborg
voor hel gehalte der examens verloren zou gaan,
als de vrije hoogescholen hetzelfde recht verkre
gen als ’s rijks inrichtingen. Onder ’t voorge
ven dat de jongelieden op de hoogescholen tot
atheïsten en materialisten worden gevormd, wenscht
de ultrumontaansche partij eigen universiteiten
die tegen «slechte” leeringen vrijwaren, univer
siteiten waar alle boeken worden geweerd, die
op den Index staan. Maar hiertoe de hulp van
den staat verlangende, wil men dal deze de hand
leene om het geweten, het woord en de gedachte
der sludeerende jongelingschap te boeien men
wil dat de staat, die onpartijdig is, ten grieve
van een kerkelijke partij, de vrijheid der indi
viduen helpe vermoorden.
Is werkelijk het. geloof dier jongelingen zoo
zwak dat het niet bestand is legen den ademtocht
der vrijheid aan ’s rijks universiteiten, dal men
hel dan wijle aan zichzelven, aan ouders en pries
ters, maar niet aan het onderwijs van den staat
dat zuiver wetenschap is, in dienst van geen secte
staat, en alleen de geschiktheid ontwikkelt om
een zelfstandig onderzoeker te worden.
Wat zal het gevolg zijn als men aan bijzon
dere instellingen van hooger onderwijs het jus
promovendi gunt? Het toezicht van rijkswege
zal 'l kan niet anders een doode letter
blijven, de katholieke kerk, juister gezegd, de
veelvermogende, woelige, veroveringszuchtige ul-
tramontaansche partij, welke thans die kerk aan
zich onderworpen heeft, zal eerlang hel noodige
aantal hoogleeraren bijeen hebben en de staat
kan de keuze moeilijk misbillijken wil hij niet
voor despotiek doorgaan er zal geld komen
voor flinke laboratoria, enz. en men zal geen
waarborgen hebben voor het gehalte van het on
derwijs. In plaats van rechtsgeleerden en phy-
siologen, krijgt men practizijns; het academisch
onderwijs wordt technisch onderwijs en aan het
hooger leven der natie zal de doodsteek gegeven
zijn.
In een derde artikel bepleit het blad het
wensclielijke van academische examens in
stede van staatsexamens, en hecht in deze haar
zegel aan de verandering door den heer Heems-
De Kamp. Ct. bespreekt nog eens de heerlij
ke werking, der Zondagswet, naar aanleiding van
het ook in ons vorig nummer meegedeelde bericht
uit Geldermalsen, volgens hetwelk eenige arbei
ders, wegens overtreding dier wet, door den kan
tonrechter werden veroordeeld lol eene geldboe
te van 5 cents
Blijkbaar zegt dat blad had men hier
te doen met een verstandigen rechter, die al het
dwaze van de Zondagswet, inzag. Genoodzaakt
de wet toe te passen, omdat zij nu eenmaal be
slaat wilde hij althans, voor zooveel van hem
afhing, hare gevolgen zoo weinig drukkend mo
gelijk maken, en daarom sprak hij een straf uit
die geen straf heeten mag.
Wij herinneren ons een geval van dergelijken
aard, eenige jaren geleden. Eenige boeren die,
uit vrees voor regen, op Zondag graan geborgen
hadden, werden deswege van overtreding der
Zondagswet beschuldigd en tot 5 cents boete vet
ooi deeld.
Zou men meenen, dat het den eerbied voor
de wetten bij het volk verhoogt, wanneer aldus
de rechter-zelf genoodzaakt is een loopje te ne
men met eene wet
Er is op de intrekking der Zondagswet reeds
zóó dikwijls te vergeefs aangedrongen, dat men
geneigd wordt te gelooven, dat voor onze wet
gevers deze wet iets buitengewoon aantrekkelijks
heeft, of wel iels eerbiedwekkends, dat hen terug
houdt er de schendende hand aan te slaan. Ver
klaarbaar is het ons niet. Wij zouden meenep
dat eene verstandige Regeering en eene verstan
dige Vertegenwoordiging reeds lang een wel had
den moeten terugnemen, die toch niet te hand
haven is, dat wil zeggenwaaraan de rechterlijke
macht, omdat zij zich niet belachelijk wenscht te
maken, de hand niet houden wil.
Men heeft ten onzent den mond vol over
de scheiding van Kerk en Slaat, in dien zin dat
de Staal aan den eenen kant zich mei geen
kerkleer hebbe in te latenen aan den anderen
kant zijn gezag niet dienstbaar te maken hebbe
aan Kerkbelang. Maar de handhaving der Zon
dagswet heeft toch al den schijn van alleen in
het Kerkbelang te geschieden. Er is geen enkel
publiek belang, dat bij afschaffing dezer wet scha
de zou lijden; en er is nog nooit iemand ge
weest, die bet bestaan dezer wel verdedigd heeft,
Hef groote feit van den dag is de verblijden
de uitslag van den in Frankrijk gehouden ver
kiezingsstrijd, die meerendeels in republikeinschen
geest is uitgevallen. Wij geven hier de volgen
de cijfers dievolgens de Indép. Beigever
trouwen verdienen
Voor de Kamer van Afgevaardigden zijn geko
zen 225 republikeinen en radicalen, 100 consti-
tulioneelen en leden van het linkercentrum, 60
monarchalen en legitimisten, 60 Bonapartisten.
Daarbij komen nu nog de herstemmingen, welke
over het algemeen gunstig slaan voor de repu
blikeinen.
Zijn deze cijfers, en bloc genomen, reeds wel
sprekend voor allen die den vooruitgang liefheb
ben en die in deze uitspraak van de kiezers te
recht den uitgedrukten wil van het fransche volk
6.60
6,656
7,17
7,58
8,43
9-— April 1864 (Staatsblad
door z t
9,15
door
9,34
961
door
door
door
10*14
Het Gemeentebestuur van Sneek
Voldoende aan de uitnoodiging, gedaan bij bet
T RN besluit der Gedeputeerde Staten van Friesland
fvan 18 Februari 1876 (Prov. blad no. 25),
68 50 brengt ter kennis van de ingezetenen dat, ter
33’25 iPr0V*nc'ale Griffie te Leeuwarden, afdrukken ver-
1 krijgbaar zijn gesteld van de volgende nommers
15,25. van het provinciaal blad, voor den prijs van 10
Cents voor ieder Dommer, en wel
no. 26, inhoudende een «reglement, betreffende
de inrigting van de provinciale Water
staatsdienst in Friesland
ino. 27, inhoudende een besluit tot wijziging van
dnt rMrfomAnt -
no.
anders dan op gronden aan kerkelijke belangen
ontleend.
Ter wille van die kerkelijke belangen, wordt
bij de zondagswet de persoonlijke vrijheid op de
ergerlijkste wijze aan banden gelegd. De am
bachtslieden uit Geldermalsen, die op Zondag hun
stukje land omspitten of er aardappelen op po-
Naar aanleiding van
dringt de Kamp. Ct. ten slotte dan ook op nieuw
aan, op de intrekking der slechte Zondagswet.
SNEEK, 25 Februari.
Buitengewone vergadering der Kamer van
koophandel en fabrieken te Sneek, van 23 Fe
bruari 1876.
Voorzitterde heer II. Jz. Kingma.
1. In behandeling wordt genomen: een brief van de
Kamer van K* en F. te Leeuwarden, waaruit blijkt dat
voor de algemeene vergadering der friesche Kamers, ie
houden te Leeuwarden den 2 Maart 1876, als punten
van behandeling zijn voorcesteld
door de Kamer te Heerenveen
1°. om bij de bevoegde macht erop aan te dringen, dat,
even als dit thans het geval is te Amsterdam. Rotter
dam, Dordrecht, en Middelburg, ook le Harlingen wor
de gemaakt eeue opslagplaats van alle artikelen van de
Nederlandsehe ban del-maatschappij.
2° om aan de Regeering te verzoeken, de opheffing
van de tollen op ’s Rijks groote wegen.
door de Kamer te Sneek
Bespreking der wenschelijkheid van bet graven van
een kanaal langs den aan te leggen Staatsspoorweg
Stavoren Sneek Leeuwarden.
door de Kamer le Leeuwarden
Verzoek aan de Directie der mialscbappij tot exploi
talie van Staatsspoorwegen, dat van de boofdstatious
der Spoorwegen in Friesland een rechtstreeksch goederen-
vervoerplaals vinde van. Utrecht per Rijnspoorweg naar
Amsterdam, ’s Gravenhage en Rotterdam, en tusschen
gelegen hoofdstal ion» van den Rijnspoorweg en omge
keerd
Waaromtrent wordt besloten, aan de Kamer te Leeu
warden te berichten, dat deze Kamer zich met de plaat
sing der opgegevene punten op de agenda der algemee
ne vergadering kan vereenigen.
Ais afgevaardigden ter gemelde algemeene vergade
ring worden gekozen.- de heeren H Jz Kingma, .1 Hou
wink en de Secretaris, en als plaatsvervangers de hce
ren N W .1 C de Voogt en P Fennema
2 Ter voorziening in de tegen 15 Maart a s te ont
stane vacature in de betrekking van Secretaris der Ka
nier, wordt met algemeene stemmen gekozen.- de heer
Mr J C Meijer
I
I
w
V,
