1
liEMEEi\TE E\ IIET AKROMIISSEIIEM SXEEK.
NIEUWS- EN AIIOTENTIE-M VOOR DE
No. 58.
I8;6
SN.
7a
4
4.
4
7.0
1
a-
SiEEKE
BIVXE M. IMI.
4
MB
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementspiijs voor 3 maanden is binnen deze Stad ƒ1.65, buiten
de Stad franco ƒ1.90.
ma,
van
door
wordt.
uli.
er-
v.
fa
ser
tra
ob,
te
kus
van
jtze
At-
te
>0 a
te
van
ikje
•ies,
:nd.
jr.
or
p.
Wj
u-
te
te
A.
ie
le
'U-
oft
K.
!P-
A M.
ili.
7, 6
7.6
/.O
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7'/2 Cents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende worden franco ingewacht.
12
8,25
onver
en zich
Volgens het Utrechtsch Dagblad zou het Mi
nisterie aldus saamgesteld zijn Heemskerk. Bin-
nenlandsche Zaken; van Gollslein, buitenlandsche
Zaken; Kip, Marine; Jacob, Koloniën; van Kuik,
Finantien; van Lijnden, Justitie. De Minister
van Oorlog is nog te zoeken.
Een ander blad noemt graafSchimmelpenninck
als Minister van Finantiën.
5.50
6,5 36
7,17
7,58
8,43
9—
door
9,15
door
9,34
9 51
door
door
door
10 14
PO 5
6
Eet de Noord-Amerikaansche colorada-kever de
aardappels op of verwoest hij althans de aardap
pelvelden
Die kever zelve eet bijna niets maar hij legt
eieren op T aardappelloofuit die eieren ontwik
kelen zich larven en deze verslinden het loof.
De heer Gerdes vreest dat men op de komst
van die tor bedacht moet zijn en zou het een
vreeselijke geesel voor hel gansche volk achten
als zij, hier komende, niet alleen het groeien van
de aardappels onmogelijk maakte, maar ook epi-
demiën deed ontstaan door het wegrotten der
aardappelslengels.
Daarom moest de Regeering door eene juiste
teekening in kleuren de tor door ’t geheele Land
op de scholenin de koloniën en gestichten be
kend maken en last geven het dier waar ’t ge
vonden wordt te dooden.
van vrije seholen, mede
onderhouden, vergroot
Volgens de Arnh. Cour, zou de heer de Klerck
zich hebben laten overreden om de portefeuille
van Oorlog weder te aanvaarden.
De heer van Lijnden, wiens gezichtsorgaan ern
stig is aangedaan, maakt bezwaar langer Minis
ter te blijven.
Ook de heer de Willebois wensch heen te gaan.
De heer A. Breunissen Troost, lid van het be
stuur der vereeniging van gasfabrikanten geeft
in de Nederl. Industrieel eenige toelichting van
de bekende deballotage van de heeren mr. J. H
van Roijen en dr. H. F. Kuyper.
Bij de oprichting der vereeniging werd, na ge
animeerde discussie in beginsel besloten ook
andere personen dan directeuren van gasfabrie
ken tot buitengewone leden aan te nemen, wan
neer van de op een vergadering aanwezige
leden zich daarvoor verklaarden. In 1874 en
1875 werden de voorgeslelde buitengewone le-
Uit ’s Ilage meldt men, dat de Regeeringsont-
vverpen nopens de droogmaking van de Zuider
zee en het Lager onderwijs in gereedheid gebracht
zijn.
De Gron. Couranten zijn van officieuse zijde
in staat gesteld mede te deelen, dat de opening
van den aansluitingsspoorweg Nieuwe Schans
Ihrhove voorloopig bepaald is met den aanvang
van den winterdienst op den 15den October e.k
Naar men verneemt, is dezer dagen door den
heer Landreau te Brussel bij de Regeering aan
vraag gedaan om in het laatst der maand Augus
tus of in het begin van September te ’s Hage in
de Maliebaan op te stijgen met vijf ballons tege
lijk. Vier ballons, de werelddeelen voorstellen
de, zijn kruislings aan den hoofdballon «Europa”
verbonden, waaraan hel schuitje hangt voor den
luchtreiziger.
Men leest in het N. v. d. D. Hing de heer
Bredius onlangs een treurig tafereel op van den
toestand van ’t openbaar onderwijs in Noord-Bra-
bant, ook op de Veluwe zijn scholen, die onder
den invloed staan van ’t klerikalisme, al is ’t dan
ook niet van het R. K Daarbij komt, dat on
derscheidene hoofdonderwijzers een zeer treurige
opvatting hebben van T woord «neutraal.” Er
zijn er, die vóór of bij ’t einde van den school
tijd hunne niet protestanlsche leerlingen wegzen
den en met de overblijvenden een hoofdstuk uit
den Bijbel lezen. Is dat de ware neutraliteit?
En behalve dat, tot welke onpaedagogische han
delingen dit Bijbellezen aanleiding geven kan
blijkt hieruit, dal een der hierbedoelde hoofdon
derwijzers zijn leerlingen er op heeft afgericht
dat ze, zóó er een autoriteit in school komt, op
hunne Bijbels gaan zitten, ten einde deze zoo
doende onzichtbaar te maken.”
«Dal de zoogenaamde neutraliteit op de Velu
we eenigszins vrij wordt opgevat, is een sints lang
bekend feit, zegt het U. D. Minder juist evenwel
schijnt hetdat die opvatting een uitvloeisel is
van clericalen invloed zij is een middel om 0-
verheersching van den clericalen invloed tegen
te gaan. Op die wijze bevredigt men nl., ten
spijt der warme voorstanders van de conlessio-
In haar slot-arlikel over het restitutie-
stelsel zegt de Standaard, dat tegen het in
pering van krachten. Financieel is dit voor de
gemeente onverschillig. Hoe grooter verdeeld
heid, hoe minder uitkeering. Deze omstandigheid
dwingt de verschillende fracties feitelijk om el
kaar te verstaan over ondergeschikte punten.
2°. De kosten. Als langzamerhand de school in
de allereerste plaats door haar gebruikers wordt
betaald, zal op den duur de gemeente, even als
bij armenzorg, slechts daar te hulp komen, waar
werkelijk gebrek is aan de noodige kracht. 3°.
De onverdraagzaamheid. Deze zal niet toenemen
wanneer aan de onderdrukte partij volkomen
recht wordt gedaan.
Thans staat de bijzondere bijna altijd vijandig
tegenover de openbare school. De verhouding
tusschen de openbare en de van overheidswege
gesubsidieerde school zal 4°. dit veranderen, om
dat de bijzondere school niet «christelijk natio
naal” behoeft te zijn, maar haar reden van be
staan aan allerlei maatschappelijke behoeften, o.a.
bekrompenheid van lokaal, onvoldoend onderwijs
enz., kan ontleenen. 5°. De richting der open
bare school. De Standaard meent dat die moet
zijn, wat men thans neutraal noemt. Doch zij
ziet niet in, waarom zij, zoo de gemeente het
anders wil, geen godsdienstige kleur zou mogen
hebben. De dissentieerende minderheid heeft
natuurlijk recht in eigen behoefte te voorzien6°
Verhouding tusschen scholen en kerkgenootschap
pen. Ook deze wordt beter dan thans. Maakt
men de school van de kerk afhankelijk, dan ver
plaatst men den strijd en bevredigt hen niet, die
buiten de kerk staan. Waar kerk en school
echter werkelijk één zijn, is in het vrije school
stelsel aansluiting volkomen uitvoerbaar. Men
vreest de overmacht der kerkgenootschappen
maar waarom, zoo ieder zich afscheiden kan en
met meeningsgenooten een nieuwe school kan
oprichten Bovendien, de Stand, is tot liquidatie
bereid, hetzij de Staat de fondsen voor predikan
ten bestemd, voor scholen, onverschillig van welke
richting, bezige of tusschen de thans in de kerk
beslaande verdeele.
In Roomsche gemeenten zal de gemeenteschool
bepaald Roomsch worden. Wat nood. Thans
is geen macht in staat te beletten, dat de ge
meenteraden enkel hen benoemen, die de gees
telijkheid goedkeurt, noch dat de zoo benoemden,
zij het slechts door zwijgen, de geestelijkheid
ontzien. Het restitutie-steisel hangt den Hoom-
schen gemeentebesturen, een «ditmaal heilzaam
werkend” Damocles’ zwaard, boven het hoofd.
Hoe minder het bestuur de minderheden ontziet
hoe meer het gevaar
de gemeente te
Te Kopenhagen in Noorwegen werd dezer da
gen een tentoonstelling geopend alleen van kaas
en wel alleen van soorten tot uit voer geschikt
Door zeven en zestig zuivel-bereiders werd
naar de uitgeloofde prijzen gedongen.
De Friesche Maatschappij van Landbouw zond
eene commissie naar bovengenoemde stad met
opdracht om te rapporteeren over ’t geen zij ge
zien en gehoerd had.
De kaas-bereiding in ons Land laat te wer.-
schen over
’t leven blijven der vrije school voornamelijk het
geldelijk bezwaar bestaat. Niets belet echter het
heffen van belastingen ten behoeve der school,
en het hoofdbezwaar kan worden weggenomen,
wanneer de bijdragen, tot het in stand houden
der particuliere school benoodigd, verminderd
worden met hetgeen de gemeente voor dezelfde
scholieren zou hebben uitgegeven, zoo zij die zorg
had op zich genomen. Bestaat er vrees dat het
peil van het onderwijs verlaagd wordt, men houde
het heft in handen. Men late aan elke gemeente
het recht, haar scholen zóó in te richten, als haar
bestuur het goed vindt, en de bevoegdheid, waar
geen goede school is, er een op te richten. Uit
de penningen voor aller onderwijs en opvoeding
opgebracht, worde allereerst betaald wat voor die
school noodig is. Maar ’t overige worde uitge-
neele scholen, de orthodoxe lieden van de Ve
luwe met de openbare school Hel zitten op de
bijbels is, zoo ’t niet enkel str ekt als illustratie
een, voor zoover ons bekend is, uieuw feil.”
den zonder tegenkanting aangenomen en dadelijk
toegelafen. Vóórdat ditmaal te Deventer gestemd
werd, bracht een der leden het beginsel op nieuw
ter sprake. Dit kwam den president vlak
voor een stemming minder gepast voor, waar
om hij de discussie afsneed, ’t geen wellicht aan
leiding gaf dat door eenige leden, die na de op
richting waren toegelreden, nu tegen de toelating
werd gestemd, terwijl anderen zich builen stem
ming hielden. Hierdoor werd de vereischte meer
derheid van der aanwezige leden niet ver
kregen.
De uitslag voor het bestuur geheel
wacht, voor hen die voorgesteld waren
reeds te Deventer bevonden, alsmede voor dege
nen die hen hadden voorgesteld, hoogst onaan
genaam en krenkend maakte op de meeste
aanwezigen een pijnlijken indruk.
Uit (de terugroeping van den directeur der
Zwolsche gasfabriek bleek dat de gascommissie
de handelwijze der vereeniging afkeurde.
Terstond na de ballotage werd het artikel over
de ballotage besproken en in de tweede bijeen
komst met algemeene stemmen deze motie aan
genomen «De vergadering, overtuigd dat de on
gelukkigs redactie van art. 6 der wet van de
vereeniging de oorzaak is van het gevallen be
sluit van gisteren ten opzichte der voorgestelde
buitengewone leden, betreurt dat besluit en gaat
over tot de orde van den dag.”
Hoewel, zegt de heer Troost, de zaak hierme
de niet ongedaan is gemaakt, blijkt er toch uit,
dat hier bij de deballotage aan een misverstand
moet worden gedacht van een kleine minderheid
die zich later bij de meerderheid aansloot.
school noodig is. Maar ’t overige worde uitge
keerd aan hen, die zelf de handen uit de mouw
staken. Wil men bij de wet voorschrij
ven, dat een gesubsidieerde school minstens zoo
veel vakken, schooluren, onderwijzers, ruimte
moet hebben, goed, maar men wil zich niet
onderwerpen aan allerlei particuliere inzichten
van den heer Moens, of den heer Kei dijk, of
eenig ander dilettant. Wat men voorts voor geen
uitkeering in geld wil prijsgeven, is de keuze
van de boeken en de onderwijzers. Dit wil de
heer Farncombe Sanders voor den Staat, behou
den. In het voorstel om de vrije scholen te
ontbinden, de kinderen naar de gemeenteschool
te zenden en op bepaalde uren door een predi
kant, door een keikeraad door welken viaagt
de Standaard aan te wijzen, godsdienstig
onderricht te laten geven, in dit voorstel ligt
geen wezenlijke tegemoetkoming der grieven.
De Stand, heeft ten slotte nog eenige beden
kingen van practischen aard1°. De versnip-
De besmeitelijke longziekte onder het rundvee
in deze provincie, is in de maand Juni jl. weder
sterk verminderd. Er kwamen in T geheel niet
meer dan 24 gevallen voor, in Haskeiland, Hen-
naarderadeel, Idaarderadeel, Workum en IJlst ie
der 1, Doniawerstal 2 Wonseradeel en Wijm-
britseradeel ieder 4, Baarderadeel 7. Gedure -
de de eerste zes maanden van 1876 was 1 et ge
heele getal gevallen 325, tegen 857 over het
zelfde tijdvak in 1875, en brak de ziekte uit op
23 stallen, tegen 72 in 1875.
SN EEK 18 Juli.
Slechts 144 van de 470 op de lijst voorko
mende kiesgerechtigden hebben bij de stemming
op gisteren ter verkiezing van twee leden voor
den gemeenteraad alhier, van hun stemrecht ge
bruik gemaakt. De uitslag is als volgt
Ter voorziening in de vacature-ten Gate (geel
stembriefje) werd gekozen de heer H. Pijtter-
sen Tz. met 109 stemmen, legen 15 op den heer
H. S. de Vries 9 briefjes waren in blanco en 1
van onwaarde. Overigen verdeeld.
Voor de vacalure-van Beijma (blauw stembrief
je) werd gekozen de beer F. H. Kok met 111
stemmen, tegen 18 op den heer H. S. de Vries.
Zes briefjes waren in blanco ingeleverd, en de
overigen op onderscheidene personen verdeeld.
Bij de ingezetenen dezer gemeente gaat
een adres aan den Gemeenteraad ter teeke.iing
rond, lot behoud van de Hoogëndster Waterpoort,,
die gelijk men weel met gedeeltelijke amotie
wordt bedreigd.
Het adres moet reeds vele handteekeningén
tellen.
De heer G. J. Hennink, gemeente architect
alhier, is in gelijke betrekking te Hoorn benoemd,
op een jaarwedde van ƒ1700.
Naar wij vernemenis de heer N. Meijer
hulponderwijzer aan de Stads Tusschenschool al-
hier, benoemd tol secondant aan het instituut van
den heer G. Petersen te Dokkum en zulks op
een salaris van 500 boven de gewone verple-
I ging.
In een artikel van de Tijd over de afschaffing
van het decreet van 1809 wordt eens zonder
omwegen en in duidelijKe termen verklaard wat
onder de vrijheid der Kerk verstaan moet wor
den Wie ontkent dat niet een ieder «en in
het bijzonder de Staat en elk zijner onderdeelen”
onderworpen zijn aan de verplichtingen welke
de Kerk oplegtberooft de Kerk van al hare
rechten.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek, gevolg gevende aan de uitnoodiging ge
daan bij hel besluit van heeren Gedeputeerde
Stalen van Friesland, van den 29 Juni 1876, no.
70 (Prov. blad no. 72)brengt ter kennis van
de ingezetenen
dat ter Provinciale Griffie te Leeuwarden,
voorde prijs van 10 cent,afdrukken verkrijgbaar
zijn van Prov. blad no. 73, inhoudendehet re
glement op de botervaten in de provincie Fries
land.
Sneek, 18 Juli 1876.
J. van DRIESSEN, L. Burgem.
De Secretaris, S. HAAGSMA.
