GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
I
No. 81.
1876
E E N-E N-D E
EN.
30 SEPTEMBER
BERICHT.
Het kruis en de halve maan
hebben reeds eeuwenlang vijandig tegenover el
kaar gestaan.
1.50,
5,00.
1.50
'4
SMJhlEl (OIRAVT.
van
keur
4:
de tinnen der christentempels.
En het altijd hongerig staal schreef met bloe
dige letters in de annalen der menschheid dat
de godsdienst der liefde verre stond van beiden
zoowel van Christen als Mahomedaan.
En dat is zoo gebleven tot op dezen dag
5.00
e)
5.60
5,5 bb
7,17
7,58
8,43
9.-
door
9,15
door
9,34
9 51
door
8 00
srd
240
en.
f 26
12 a
r 66.
ADVERTENTIfiN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel daarboven 7 ’/2 Cents. Alle brieven en stukken,
de uitgave of redactie betreffende worden franco ingewacht.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden is binnen deze Stad /T.65, buiten
de Stad franco /1.90.
a M.
ept.
Ól
Van af 1 October wordt <le abonne
mentsprijs van dit blad verlaagd tot f 1
per kwartaalfranco per post f 1,2S-
Abonnementen voor Advertentil?n kun
nen op ZEER VMMEKUCE voorwaar
den worden verkregen bij
DEN UITGEVER.
J.
dei
nnes
ade,
rou-
z. v.
>erd,
>eide
en
yios-
uwe,
i, Ie
r en
aria,
lOUt,
bega
mismus, als de halve maan zich trots verhief naast
door
door
10 B
>r) 5
schen de volgelingen
Wat al strijd is er niet reeds gestreden tus-
van Christus en Mahomet
hoeveel bloed al niet vergoten, oeveel menschont-
eerende gruwelen zijn er niet door beide bedre
ven, sedert Peter van Amiens in de kerkvergade
ring te Clermont (1095) de christenen opriep tot
den »heiligen” strijd tegen de ongeioovigen; toen
het: »God wil het!” in Europa weerklonk en de
hulp van het zwaard werd ingeroepen om het
kruis te beschermen.
Welk een zwarte bladzijde vullen ze niet in de
Kilo
6.00 geschiedenis der christelijke kerk, die lange reeks
van bloedige oorlogen die bekend onder den
naam van kruistochten met den naam van God
op de lippen werden aangevangen door hen, die
zich volgelingen noemden van den meester, die een
maal leerde: «Kinderkens hebt elkander lief.” Welk
een treurige bijdrage leveren zij niet van de vree-
selijke uitwerkselen der menschelijke hartstochten,
als deze eenmaal door fanatisme in beweging zijn
gebracht.
Welk menschehjk gemoed heeft wel niet eens
getrild van innigen afschuw en heilige veront
waardiging, als hij, die bladzijden uit de geschie
denis der menschhpid opslaandeen daarin even
den sluier opgelicht vindende die ’t grijs verle
den bedekte zich voor een oogenblik verplaatst
zag in die tijden toen kerkelijk fanatisme zich
1 aan het ruwst geweld toen men de leer
dor humaniteit meende te moeten voortplanten
door de kracht van het bebloede staal.
En niet maar alleen toen het den strijd gold
om ’t bezit van het heilige grafmaar nog eeu
wen daarna hebben christenen en mahumedanen
door de kracht van ’l zwaard trachten uit te ma-
K A M E R-0 V E R Z 1 C H T.
De hoofdschotel voor het parlementair debat
van Dinsdag j 1.waarin de behandeling der pa
ragrafen van 't adres van antwoord op de troon
rede werd voortgezet, was geleverd door den heer
Van der Hoeven, die een amendement had voor
gesteld op 5. Door de commissie van ’t adres
was die paragraaf de gewichtigste uit het ge-
heele adres aldus geformuleerd
»A/et voldoening vernamen wij dat Uwer Ma-
jesteits aandacht op menig groot volksbelang
gevestigd blijft. Vooral stellen wij er prijs op,
dat het wetsontwerp op het lager onderwijs ons
weldra bereike; een onderwerp, welks goede re
geling zulk een overwegenden invloed kan uit-
)7
50
ken, welke godsdienst eigenlijk de ware was; die,
f welke in den Bijbel of die welke in den
Koran gepredikt werd. Dat men 't daaromtrent
nooit ééns is kunnen worden ligt zeker hieraan,
dat men een verkeerden scheidsrechter inriep
het zwaard toch bleek altijd een wispelturigen, dus
weinig betrouwbaren, scheidsrechter te zijn.
Nu eens klonk een plechtig Te Deum der chris
tenheid als het kruis geplant was op de mos
keen der ongeioovigen en dan weer werd Al
lah’s naam groot gemaakt door geheel het Isla-
KENNISGEVING
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente Sneek, brengen door deze ter ken
nis van de ingezetenen, dat op Woensdag den 8
November e. k, van ’s voormiddags elf tot ’s na
middags een uur, op het gemeentehuis alhier,
de vergadering zal worden gehouden, ter aan
vulling van plaatsen der leden van de Kamer
van Koophandel en Fabrieken in deze gemeente,
die met het einde dezes Jaars, aan de beurt van
aftreding zijn, zijnde de heeren Jan Houwink,
Popco Martinus Taco Dethmers en Durk Gor
ter;
dat de lijst der kiesgeregtigden, voor een ie
der ter inzage ligt op de Secretarie dezer ge
meente, en dat de bezwaren tegen de Lijst ge
durende acht dagen, te rekenen van heden, bij
het gemeentebestuur kunnen worden ingeleverd.
Sneek den 30 September "1876
Burgemeester en Wethouders voornoemd
J. van DRIESSEN L. Burgem.
S. HAAGSMA Secretaris.
Hoe wij, kinderen der negentiende eeuwons
ook prat mogen verheffen op onze verlichting en
beschaving, op den vooruitgang, die, zoowel op
intellectueel als stoffelijk gebied, zich allerwege
doet gelden, op het gebied der ware humani
teit blijft nog altijd een ruim, braakliggend veld
ter bearbeiding voor ons openliggen.
We) heeft de dierlijke ruwheid der middeneeuwen
plaats gemaakt voor mildere zeden; wel om pantsert
de geschubde wapenrusting niet meer de zachtere
aandoeningen van het menschelijk hart; wel open
baart het gemoedsleven zich thans lieflijker dan
misschien ooit te voren, maar in het beteu
gelen onzer slechte hartstochten, en vooral in het
breidelen van het godsdienstig en kerkelijk fana
tisme, zijn wij lang nog niet in die mate vooruitge
gaan en nog niet met zoovele reuzenschreden verwij
derd van het verleden, dat met de scherpte van
het staal het dictée gaf van de boodschap der hu
maniteit.
De godsdienstige verdraagzaamheid tusschen de
christenen onderling, ja zelfs tusschen de huisge-
noolen des geloofs, openbaart zich helaas nog
maar al te vaak in plukharen over stelsels en
dogma’s, en de christelijke liefde heet het thans
nog in sommige Staten van ons werelddeel al
heel ver te hebben gebracht, als men bijv, er den
Israëliet... duldt als mensch en staatsburger.
Nog, evenzeer als voor eeuwen geleden, ziet de
Christen minachtend neder op dan Mahomedaan en
deze wederkeerig op den Christen; nog altijd staan
kruis en halve maan vijandig tegenover elkaar en
blijft de godsdiensthaat tusschen beide voortduren,
en een klein vonkje is vaak slechts noodig om
deze tot fanatisme te doen overslaan.
En hoe dit, ook nog in de zoogenaamde verlichte
negentiende eeuw en in het meest beschaafde wereld
deel, als een helsche furie kan woeden, leert ons
de geschiedenis der laatste maanden. De strijd,
op het Balkan-schiereiland ontbrand wordt met
eene verbittering gevoerd, bijna zonder voorbeeld
in de geschiedenis, en de gruwelen, door de fana
tieke mahomedanen tegenover duizende bij duizen-
de weerlooze menschen gepleegd, die zich christenen
noemen, gaan in afschuwelijkheid en dierlijkheid
alle beschrijving te boven. De beleedigde mensch
heid slaakte dan ook een kreet van afschuw en veront
waardiging en hier en daar werd in Europa bij
na een moderne kruistocht gepredikt tegen die fa
natieke geweldenaars, die nog slechts bij de gratie
in ons christelijk werelddeel worden geduld. En,
ware ’t niet, dat de tegenstrijdige politieke belan
gen der groote mogendheden nog steeds den toe
stand in het Oosten beheersehen en voor velen
hunner de status quo van het Ottomanische
rijk wenschelijk maken zeer zeker zou dan de
halve maan reeds uit Europa zijn verdreven. En
wat nog heden of na verloop van korteren of
langeren tijd gebeuren kan, is moeilijk te zeggen.
Intusschen kon eene poging daartoe wel eens
het sein worden van een versehrikkelijken gods-
dienst-oorlog tusschen de Christenen en Mahome
danen.
De belijders van den Islam toch beschouwen
den sultan van Turkije als den plaatsvervanger
van den profeethij is de Kalif, de opvolger van
paarde
I
/s
De Haagsche correspondent van de Zutf. Cour.
weel betreffende de bij den Raad van State in
gediende wet op ’t lager onderwijs te verhalen
dat het een bijna geheel nieuw ontwerp is de
voorgestelde wijzigingen betreffen evenwel bijna
uitsluitend paedagogische zaken. Meer onderwij
zers, hoogere tractementen ziedaar ook twee
hoofdpunten in de wet van Heemskerk. Als een
concessie aan de clericalen kan beschouwd wor
den een bepaling tot invoering van verplichte
schoolgeldheffing.
Mohainmet. Als hoofd der geloovigen geldt iede
re krenking, hem aangedaan elke vermindering
van zijn macht en aanzien, als eene beleediging
voor al de belijders van den Koran. En als on
der de millioenen aanhangers daarvan de geest
drijverij op godsdienstig gebied eens geprikkeld
was en dat kost doorgaans niet veel moeite
bij den Mahomedaan dan zouden zeker dui
zende bij duizende toestroomen om zich rondom
de halve maan te scharen als haar bestaan in
Europa werd bedreigd. En ofschoon wij er
volstrekt niet aan twijfelen, dat in die worsteling
het kruis eindelijk de overwinning zou behalen
zoo zou deze toch zeker niet dan met stroomen
bloeds kunnen worden gekocht.
Alles doet intusschen vermoeden, dat het laatste
woord in de zoogenaamde Oostersche quaestie nog
niet is gesproken, en, afgescheiden van de staat
kundige vraagstukken waarin zij verwikkeld zit
en die hel zwaard tot nu toe in de schede te
rugdwong, zou de macht der gebeurtenis
sen en de eeuwenoude godsdiensthaat tusschen
christen en mahomedaan, ten slotte nog die staat
kundige vraagstukken wel eens kunnen beheer-
schen. En in een nieuw aangevangen worsteling
om de heerschappij tusschen kruis en halve maan,
zou dan aan de menschheid het bewijs worden ge
leverd, dat het godsdienstig fanatisme in de ne
gentiende eeuw nog sterker is dan het humani-
teits-beginsel dat in ieder mensch, van welke
geloofsbelijdenis ook, zijn broeder wil zien en eene
universeele beteekenis toekent aan het: ïkinder-
kens hebt elkander lief 1”
oefenen op het zedelijk welzijn en de toekomst
der natie."
Het amendement wilde gelezen hebben »Mét
voldoening vernamen wij dat Uwer Majesteits
aandacht op menig groot volksbelang gevestigd
blijft en dat gewichtige wetsontwerpen ons
eerlang zullen bereiken.”
De heer Van der Hoeven, zijn amendement toe
lichtende, gaf te kennen, niét te kunnen instem
men in den aandrang bij de regeering op spoe
dige indiening waardoor van wantrouwen zou
worden blijk gegeven, dat feitelijk ongegrond en
constitutioneel onvoegzaam ware. De aanneming
van de paragraaf zou na het debat van gisteren
den indruk geven van adhaesie aan ’tadvies, door
den heer Kappeijne aan den Koning gegeven.
Van verschillende zijden werd het gevoelen van
den heer van der Hoeven bestreden o.a. door
den heer Heijdenrijck die niets vijandigs in de
paragraaf van *t adres had gezien en door de
commissie van redactie, die, bij monde van den,
heer Tak, verklaarde, dat zij alleen een weerklank
op de troonrede bedoelde, waarin door de regee
ring de onderwijswet op den voorgrond was ge
steld. Aan het einde van ’t debat deed de mi
nister Heemskerk uitkomen, dat de regeering niet
bedoelde de wel op het lager onderwijs vóór al
les te doen behandelen; zulks achtte hij in strijd
met ’s lands belang.
’t Amendement-van der Hoeven werd verworpen
met 57 tegen 15 stemmen, eveneens als het amende
ment van den heer Schimmelpenninck van der
Oije, dat den middenweg zocht tusschen dat van
den heer v. d. H. en de paragraaf der commissie,
’t Laatste echter met 45 tegen 27 stemmen
waarna paragraaf 5 werd goedgekeurd.
Bij paragraaf 6 (koloniale paragraaf) heeft de
heer Wintgens gewezen op de verderfelijke in
voering van het opiumschuiven en dobbelspelen
op Atchin. De heer Fransen van de Putte heeft
daarna de regeering geadviseerd niet voort te
gaan op den weg der agressieve optreding in Al
ehin maar zich te bepalen tot vestiging over
eenkomstig de oorspronkelijke instructies en ge
schiedenis van onze vestiging in Ned.-Indie.
De minister van koloniën betoogde, dat het z i.
een illusie ware, te meenen dat op die wijze de
oorlog zal kunnen worden opgelost. De koloni
ale paragraaf is onveranderd aangenomen. De
minister van buitenlandsche zaken heeft gerust
stellende verklaringen gegeven over onze betrek
king met Venezuela. Ten slotte is ’t geheele adres
met G5 tegen 4 stemmen aangenomen.
De voorzitter deelde in de gisteren (Donder
dag) gehouden zitting het antwoord des Konings
mede, bij de aanbieding, Woensdag namiddag, van
hel adres van antwoord der Tweede Kamer.
Z. M. zeide: »Met genoegen vernam ik hetgeen
mij door de Tweede Kamer in haar adres van"
antwoord wordt te kennen gegeven, en ik ver
zoek u haar mijnen dank daarvoor te lietuigen
en haar levens de verzekering te geven, dat ik
met groote belangstelling de vruchten van haren
arbeid gedurende dit zittingjaar toegemoet zie.”
Daarna zijn de leden naar de sectien gegaan
tot het onderzoek der Indische begrooting.
