GEMEEHE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER
REIMS- EN ADIERTENTIE-REID VOOR DE
fy. I
r
1 NOVEMBER
WOENSDAG
EN
laat-
voer
pge-
ct.
4
4
4
k,
alen
Krachtverspilling.
1876.
No. 90.
4
4
Oct.
'A.
I 1
j
T|
r.
--
IIII A A T.
SMI.h
E 0 N 8: V L A o.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in te zenden.
begrippen
heeft het
men
t bij
len
l le-
vali-
van
ER-
time
LEN
17
Een kwaadwillige hand heeft op eenige te veld
staande kooien van een schoenmaker te Welie
in Groningen zooveel arsenicum gestrooid, dat
zijn huisgezin, na het gebruik van een halven
kool, ongesteld werd en geneeskundige hulp moest
worden ingeroepen.
van 1866
986 mil-
Uit Limburg wordt aan het Hand, bericht, dat
de brigades der marechaussee aldaar zijn aange
schreven de processies voortaan niet meer te be
moeilijken. Het blad neemt dat bericht zonder
eenige toelichting op. In hoeverre hel juist is,
zal nader moeten blijken.
5.60
1,555
7,17
7,58
8,43
9—
door
9,15
door
9,34
951
door
door
door
0'14
I -
I
A M.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft met
17 tegen 16 stemmen besloten ƒ100,009 op de
begrooting te brengen voor reorganisatie der po
litie. Aan de klachten in de hoofdstad over het
gebrekkig toezicht kan nu een einde worden ge
maakt.
In de jongste raadsvergadering te Den Ram
is de burgemeester geïnterpelleerd over het ge
beurde bij het vergrooten der consistoriekamer,
waarvan wij vroeger de bijzonderheden hebben
meêgedeeld. De mededeelingen van ’t hoofd der
gemeente kwamen neer op ’t geen reeds omtrent
deze zaak bekend is. Hij verzekerde, volgens
den berichtgever der Ar. R. Ct., dat hij, zoodra
er genoeg werkvolk was of hulp van een briga
de rijkspolitie, den op bevel van kerkvoogden
opgetrokken muur zou laten afbreken.
De uitvoering was overigens vrij verdienste
lijk. De beide hoofdrollen waren in goede han
den. De rol van Gabrièle werd op bevallige wij
ze gespeeld en gezongen door mij. Traphagen.
Ook de heer Lettinger heeft aanspraak op lof
voor de verdienstelijke wijze, waarop hij zijne
vaak moeilijke partij heeft weergegeven. Vooral
het trio in de finale van de derde akte: »Trenne
nicht das Band der Liebe” werd met veel bij
val ontvangen, ’t Is trouwens een der schoon
ste gedeelten uit deze opera. Ook de ensemble
stukken werden vrij goed gezongen.
Jntusschen behoeven we niet te zeggen, dat
het gemis aan voldoende muziek zich het gehee-
le stuk door deed gevoelen en dat dit gemis niet
kor. worden vergoed door een mager piano-ac-
compagnement. Te verwonderen is hel dan ook
lioen frs., aan Pruisen 45,600 man en 222 mil-
lioen frs.
En nu eindelijk de Fransch-Duitsche oorlog.
Deze kostte aan Frankrijk 225,000 man en 13
milliard 621 millioen frs, met inbegrip der gronds-
waarde van Elzas-Lotbaringen, (geschat op 4 mil
liard 333 millioen), aau Duilscbland 300,000 man
(van welke I90,0t'0 gesneuveld) en 2 milliarden
fr., met inbegrip van oorlogmateriëel, pensioenen
enz., anders slechts 1 milliard 148 millioen, vol
gens berekening van prins Bismarck.
Deze becijfering betreft zooals men ziet
slechts de oorlogen, die sedert het begin dezer
eeuw, in Europa-zelf gevoerd zijn. Wij laten
dus de verliezen, die Frankrijk bij den oorlog in
Mexico, en bij de expeditie in Syrië, en Enge
land bij die in Abyssinië en tegen de Ashanlijnen
geleden heelt, hier nog geheel buiten beschouwing.
Alsof ’t ook nog niet genoeg ware
en te-
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7’4 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
«De vooruitgang wordt in Europa overal geke
tend en belemmerd door het militaire stelsel, dat
aldaar wordt gehuldigd. Men sla slechts een
blik op deze eenvoudige cijfers Frankrijk heeft
1,200 000 soldaten. Italië heeft er 500,000
Pruisen ongeveer 1,000,000; Oostenrijk 800,000;
Rusland ten naaste bij 1,000,000. De pentarchie
van het vasteland dus slechts de vijf voor
naamste mogendheden zonder te rekenen de
mogendheden van minderen rang, waarvan de
minste bijna een grooter staand leger heeft dan
l dat van de Vereenigde Staten, hebben steeds een
I oorlogsmacht op de been van ongeveer vijf mil-
4 lioen soldaten.”
Zóó schreef voor weinige jaren de groofe ame-
rikaansche schrijver Motley in een zijner keurig
geslijleerde historische Essay’s en hij voegde er,
I het voor ons werelddeel zoo beschamend, vonnis
bij: «In Europa wordt systematisch de kern van
alle burgers in elke mouaichie weggenomen- De
geheele jeugd en de bloem van middelbaren leef
tijd wordt voor een tijdperk van vijftien tot
negentien jaren verstoken van hunne familie,
hun huis hun landzij worden slechts burgers
van dien gevaarlijken militairen stand, die poten
taten en onderdanen te gelijk in zijn ijzeren vuist
houdt geklemd. In waarheid het eindresultaat
van de Europesche beschaving lost zich op in de
vraag: «welke natie het lalrijkste leger en de
grootste kanonnen heeft
Is het niet treurig te moeten erkennen, dat
Motley gelijk, dal hij niet overdreven heeft
Als we bovenstaande cijfers, door hem in 1869
gegeven, vergelijken met die, welke de statistieke
opgaven tegenwoordig vermelden, dan komen we
nog tot een veel grooter totaal-cijfer. In bijna
alle landen van Europa toch heeft het militaire
element versterking gekregen. Invoering van al-
gemeenen dienstplicht hier, en verlenging van
diensttijd ginds, heeft het aantal geuniformde
«nummers” in ons werelddeel aanzienlijk doen toe
nemen, en nog altijd schijnen we het toppunt
van «beschaving” niet te hebben bereikt. De
reusachtige fabrieken van Krupp en consorten
hebben bijna geen handen genoeg om hare 'tel
kens meer geperfeclionneerde vernielingswerktui-
gen op tijd te kunnen afleveren, en telkens
grooter wordt het aantal «landskinderen”, dat
zich oefenen moet in de kunstom in den kortst
mogelijken tijd «plat” te maken, wat na zoo ja
ren lange inspanning was opgebouwd.
Europa wordt meer en meer herschapen in
’een algemeen drilveld; het a. b. c. voor den aan
komenden wereldburger begint bij «Achterlader”
ea eindigt?misschien met: «Zelfvernietiging”.
M. a. w.Europa dreigt te bezwijken onder
zijn eigen zwaarte. Met zijn kostbaar militair
stelsel, dal den spot drijft met alle economische
wetten, die productieve krachtsaanwending pre
diken en geen improductieve krachtsverspilling,
evenzeer als het zondigt tegen de eenvoudigste
De Minister voegde er nog bij, dat ’t bestuur zich
van inmenging zou onthouden en de zaak aan haar na
tuurlijken loop zou overlaten zonder drang uit te oefenen.
Hij begrijpt niet, hoe die verklaring zooveel afkeuring,
ja zelfs legenstemming heeft veroorzaakt.
Vervolgens is de Kamer, na aanneming van twee
kleine wetsontwerpen, tot nadere bijeenroeping gescheiden.
dar
ken,
plat-
i in
richt
zon-
sch-
Hol-
be-
oop,
eilig
ver- I
vay’s j
n en
■rtoe
allen
jdu-
SNEEK, 31 October.
Het opera-gezelschap uit Arnhem, bezorgde
aan het vrij talrijk auditorium, dat j.l. Zondag
in de concertzaal was opgekomen om van Kreut-
zer’s eenvoudige, maar lieve en aan schoone me-
iodiën zoo rijke opera Das Nachtlager in Gra
nada, te genieten, eene niet geringe teleur
stelling, toen het even voor den aanvang der
voorstelling liet annonceeren, dat we een opera
zouden moeten hoorenzonder muziek.
Niet dat we op een volledig bezet orkest hadden ge
rekend, maar dal we alléén op piano-accompag-
nemenl zouden worden onthaald, hadden we
evenmin kunnen denken. Bij de uitvoering wer
den we bovendien nog op half rantsoen gesteld,
door de massa coupures, die in hel stuk waren
gemaakt. Zoo werd ons bijv, het geheele eerste
gedeelte van de derde acte onthouden.
Democratie, het toppunt van politieke ont-
l" wikkeling en de toekomst van geavanceerde
volken.
van individueele vrijheid en moraliteit,
zich een last op den hals gehaald,
die op den duur ondragelijk zal blijken te zijn.
De oorlogs-budgetten toch klimmen met den
dag. De duizenden, vroeger voor het danaïden-
vat gevraagd, zijn millioenen geworden
gelijk met het toenemen der fïnantiëele lasten
werd ook de individueele druk-zelf zwaarder ge
maakt.
Aan landbouw, handel en industrie worden,
voor korteren of langeren tijd, telkens méér pro
ductieve handen onttrokken en hel aantal impro
ductieve, of. beter gezegd arbeidskracht en
kapdaa\-vermorsende handen, neemt gedurig toe.
De nijvere stand krijgt dus hoe langer hoe
meer «parasieten” te onderhouden, in den vorm
van niets- of Awaad-doende in uniform gestoken
«nummers”, die door het belastingbetalend «ar
tikel” burger gekleed én gevoed moeten worden.
«Niets”- of »kwaad”-doende?”
Welzeker! Klinkt dat zoo vreemd?
Ei lieve, zet die geuniformde nummers eens
aan ’t werk, aan ’t vernielingswerk, waartoe
lij eigenlijk geroepen zijn en overreken dan
eens de productiviteit van hun arbeid. De mo
raliteit daarvan zullen we op ’t oogenblik nog
maar buiten beschouwing laten.
Ziethier eenige welsprekende cijfers voor de
productieve kracht van den soldaat, als hij in zijn
«metier” is
De oorlogen van Napoleon 1 hebben aan
Frankrijk bijna 3 millioen menschenlevens en 25
milliarden of 25,000 millioen franken gekost.
Van 1800 tot 4815 bedroegen de oorlogskosten
voor Italië, Piuisen, Oostenrijk, Spanje, Rusland
en Engeland te zamen het schrikwekkende- cijfer
van 93 milliarden, terwijl het verlies aan men-
schenlevenn voor die rijken 6,745,000 man be
droeg. Engeland in zijne oorlogen tegen Napo
leon 1 had alleen 12 milliarden en 300 millioen
verspild.
Griekenland heeft zijne onaf hankelijkheid moe
ten betalen met 3 milliarden en de Europeesche
natiën hebben daartoe nog 6 milliarden moeten
bijpassen.
De Krim-oorlog heeft gekost aan Frankrijk
200,000 man en 2 milliarden franken, aan En
geland 22,000 man en 5 milliarden aan Pië-
rnont 2000 man en 175 millioen aan Rusland
630.000 man en 4 milliarden, aan Turkije 35,000
man en 400 millioen franken. Aan geheel Europa
te zamen heeft deze veldtocht dus totaal gekost
889,000 man en 11 milliarden 375 millioen fran
ken.
De Italiaansche oorlog van 1859 heeft gekost
aan Frankrijk 80,000 man en 1100 millioen fran
ken, aan Italië 60,000 man en 150 millioen frc.,
aan Oostenrijk 120,000 man en 875 millioenen
frc. Totaal 260,000 man, 2 milliarden 125
millioen frc.
De oorlog van Sleeswijk kostte aan Pruisen
30.000 man en 75 millioen franken, aan Oos
tenrijk 15,000 man en 60 millioen frc, aan De
nemarken 12,000 man en 45 millioen franken,
De Pruisisch-Ooslenrijksche oorlog
kostte aan Oostenrijk 65,000 man en
U 1 T D E T W E E D E K A M E R.
De Kamer heeft zich in de vorige week vrij v ug door
de Indische begrooting heengewerkt Zij is reeds in
baar geheel aangenomen, niettegenstaande vele, en ge
deeltelijk nog al belang-ijke, discussien daaraan vooral’
gingen. Vooral in de zitting van Vrijdag jl. werden een
aantal punten besproken. De Minister van Koloniën
heeft de oorzaak der tijdelijke stagnatie in de Indische
kassen toegesehreven aan de toeneming van de uitgaven
voor den oorlog met Atchm en de meerdere uitbetaling
voor de koffie, len gevolge van een zeer grooteu oogst'
Er werd den Minister op het hart gedrukt, te waken;
dat de Indische bevolking, die kiflïe afljverde daardoor
niet zou worden benadeeld.
Bij de uitvoerige bespreking der verandering van ge
meenschappelijk in persouulijk bezit heeft de Minister
zich zeer gunstig over die conversie uitgelaten en ’t
communaal bezit als abnormaal g«-qualificeerd, welke
toestand zich langzamerhand zal oplossen. Maar du,
moet aan haar natuurlijken loop overgelaten worden.
De heeren van de Putte en van Houten dankten den
minister voor die belangrijke verklaring. De laatste
zeide, dat ’t geen nieuw verschijnsel is, dat conservaüeve
Ministers liberale hervormingen invoeren, door liberalen
voorbereid.
De heeren vau Nispen en Wassenaer zijn minder of
niet bevredigd; de laatste zou wegens ’s Ministers ver
klaring zijne stem aan de begrooting onthouden.
In den verderen loop der discussie is met 44 tegen
13 stemmen aangenomen een ameudemenl vau den heer
Mirandolle, om de uitgetrokken f 1L0.G00 voor repre
sentatiegelden van adsistent residenten te doen vervallen.
Nog is aangenomen eeu amendement van den heer
van der Loeff, lot oprichting eeuer hoogere burgerschool
te Samaraug. Een amendement van d< u heer Oorver
Hooft werd verworpen met 36 tegen 20 stemmen Het
geheele hoofdstuk, uitgaven in ludie, is aangenomen
met 39 tegen 18 stemmen.
Opmerkelijk is het, dat de tegenstemmers allen be
lmoren tot de rechterzijde. De be.er Mees schijnt op
koloniaal gebied met minder liberaal te zijn dan zijn
voorganger van Goltstein, wiens richting ook niet in
den smaak vierder koloniale behouders.
In de zitting van den volgenden dag liep de behandeling
der indische begrooting in haar geheel af. Hoofdstuk II,
uitgaven in Nederland, is met 32 tegen 13 en de beide
hoofdstukken der middelen zijn respectivelijk met 10 eu
11 stemmen tegen aangenomen
Bij de onderafdeling „opiumpacht,” welke de heer
Winlgens in verband bracht melde stemming van den vo
rigen dag en de verklaring van deu Minister vau Koloniën
over de verandering vau communaal (gemeenschappelijk) in
persoonlijk grondbezit, waardoor wij stonden tegenover
een socialen ommekeer en loslatmg van ’t Koloniaal
stelsel, heeft de heer van der Hoeven betuigd, verbaasd
te staan. De Minister had niets nieuws verklaard, zeide
hij. De Minister heeft alleen ’t ouomsloolelijke feit
geconstateerd, dat vroeger op Java persoonlijk grondbezit
dc gewone toestand, communaal bezit uitzondering, was
en dnt dit laatste, zooal niet ingevoerd, dan toch groo
tendeels bevorderd was dooi' hel cultuurstelsel.
-V
‘Hf A »Jrc
•e— N
b, I
l'i
