rm
GEMEENTE EN BET ARRONDISSEMENT SNEER.
a
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
tder
No. 5
1877.
WOENSDAG
17
N
J AN U A RI.
Zestien a zeventien millioen gulden
zoude er, volgens nauwkeurige berekening, noo-
i voor den aanleg van den ontworpen
Spoorweg van Harlingen langs Arum, Witmar
sum, Bolsward, Sneek, Ijlst, Uitwellingerga, Joure,
Heerenveen, Mildam, Noordwolde, Vledder, Die
ver en Dwingelo, Uffelte, Ruinen, Hoogeveen, Oos
ter-Hesselen, Dalen en Koevorden naar de Duit-
sche grenzen, in de richting van en tot Salzber
gen, en, met de toegezegde bijdragen uit Fries
land en Drenthe, zou de aanleg van dien spoor
weg verzekerd zijn, als het Rijk eene subsidie
wilde verleenen van vier millioen gulden.
I
>1- dig zijn
11
La
sxiikiit oiit n
UIT DE PERS.
i“ i X V E .V LAV I)
M
veg-
16 December
de exploitatie
in
et
het
hos-,
len,
JIS.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in te zenden.
Z. M heelt eervol ontslag verleend aan I. J.
Verwer, op zijn verzoek, als notaris te Bolsward.
Bij den gemeente-ontvanger te Vriezenveen
heeft men eene som van 20.000 gestolen. De
dief of dieven hebben zich bij inklimming door
een raam toegang verschaft tol de slaapkamer
der kinderen. Vandaar zijn zij in de slaapka
mer van den ontvanger gekomen en hebben het
geld, geborgen in een kartonnen doos uit een
kleerkast ontvreemd. Een gouden horloge, dat
daar ook aanwezig was, hebben ze laten liggen.
Naar de omstandigheden te oordeelen schij-
goed in de woning en met
’t geld bekend geweest te
-en
be-
ora
en.
of
mn
bij V
n
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Gents,
voor eiken regel meer 7 '/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
nen de dieven zeer
de bewaarplaats van
zijn.
SNEEK, 16 Januari.
Naar wij vernemen zijn, na gehouden admis-
sieexamen, acht nieuwe leerlingen als kweekelin-
gen tul de Normaalschool alhier torgelaten. On
der deze zijn zes kweekelingeu uit doze gemeente,
twee Van buiten. Het cijfer der gezamenllijke
leerlingen aan die inrichting van onderwijs bedraagt
thans ruim 40.
Wij meenen de aandacht te moeten
tigen op de advertentie, in dit nummer voorko
mende, van de Afdeeling Sneek der Nederlandsche
Vereeniging Volksonderwijs. Die Afdeeling zal
a. s. Donderdag avond in de Concertzaal eene
openbare vergadering houden, ook toegankelijk
voor niet-leden, voorstanders van hel Openbaar
Onderwijs,- en bij die gelegenheid zal de Heer
Dr. H. E. J van Hoorn, de Voorzitter van Volks
onderwijs, als spieker optreden.
In deze gemeente heerscht, wat die vereeni
ging aangaat eene vrij groofe belangstelling, blijk
baar uit het cijfer der leden, dat reeds tot plm.
160 is gestegen. Nogtans zijn er velen, wier na
men van de ledenlijst worden gemist en die het
Bestuur zoo gaarne zag toetreden om de goede
zaak, die de Vereeniging beoogt, te steunen. Voor
dezulken bestaat alzoo eene schoone gelegenheid
nog nader bekend te worden met de bedoelin
gen van Volksonderwijs en wij twijfelen niet, of
zij zullen zich daarna opgewekt gevoelen tol aan
sluiting.
Zijn er, die wegens minder gunstige finantieelen
omstandigheden bezwaar zouden zien het lidmaat
schap te aanvaarden, ook voor de zoodanigen heeft
de Algemeene Wet eene bepaling opgenomen,
die hun de toetreding zeer gemakkelijk maakt.
Wij verwachten dan ook dat onze werklieden,
die al meer en meer het nut van goed volkson
derwijs waardeeren en waarvan reeds enkelen
leden zijn geworden, in grooten getale zullen op
komen. De naam van den redenaar, die Voor
zitter is van Volksonderwijs, heeft een uitsteken
den klank, zoodat iets goeds kan worden ver
wacht. Moge de uitkomst onze verwachtingover-
Ireffen en onze gemeente, die, waar het de be-
De Spectator is wederom zeer gelukkig met
zijn nieuwjaarsnummer. Het nieuwjaarspraalje
van ’a lands brievenbesteller is vol fijnen humor
en de daarbij behoorende plaat uitstekend ge
slaagd. (Vaderland.)
De Spectator is ditmaal niet zeer gelukkig met
zijn nieuwjaarsnummer Het nieuwjaarspraalje
van ’s lands brievenbesteller mist den fijnen hu
mor van vroegere meuwjaarsbeschouwingen en
is niet minder verward dan de plaat. (N. v d. D
schrift, geslaagd zijn, de firma Lescanne Perdoux,
Avenue de Villiers 87, te Parijs, nadat een voor-
loopig contract, op 31 Augustus 11. te Amsterdam
gesloten, in de uitvoering door de Oosfersche
gebeurtenissen vertraagd was, op
11. Ie verbinden tot den aanleg en
van den spoorweg van Harlingen langs Arum,
Witmarsum, Bolsward, Sneek, Ijlst, Uitwellingerga,
Joure, Heerenveen, Mildam, Noordwolde, Vledder,
Diever en Dwingelo, Uffelte, Ruinen, Hoogeveen,
Ooster-Hesselen, Dalen en Koevorden, naar de
Duilsche grenzen in de richting van en tot Salz
bergen, onder voorwaarde, dat aan deze onder
neming door den staat eene subsidie van vier
millioenen guldens worde verleend
»dat zij, hoezeer het hun onnoodig schijnt uwe
excellentie te wijzen op het groote belang, het
welk de betrokken provinciën en dus het rijk bij
hel tot stand komen van dezen weg hebben,
evenwel de eer hebben hiernevens eene memorie
van toelichting met eenige desbetreffende bijla
gen aan uwe excellentie aan te bieden, ten be
wijze van de algemeen gevoelde behoefte aan
dezen weg
«redenen waarom zij zich tot uwe excellentie
wenden met het eerbiedig verzoek aan de wet
gevende vergadering wel de noodige wetsvoor
stellen te willen doen tot het verleenen der be-
noodigde subsidie
»dat, indien evenwel onverhoopt bij uwe excel
lentie bezwaren mochten oprijzen tegen de in
williging van hun verzoek, zij uwe excellentie
eerbiedig verzoeken hun deze te willen meedee-
len, teneinde zij in de gelegenheid worden ge
steld, die zoo mogelijk uit den weg te ruimen.”
Toen de tijding voor ’t eerst onder het pu
bliek rondliep, dat de heeren Kaptijn en Gen
us voor de zooeven aangeduide lijn concessie
hadden aangevraagd, werd al dadelijk te Harlin
gen het belang van die lijn voor het internatio
naal vei keer begrepen en in den Handels-stand
aldaar vonden de heeren Kaptijn en Gentis dan
ook aanmoediging en steun. Ook elders bood
men bijstand aan maar het duurde toch niet
lang, of zij, die niet gelooven voordat ze zien,
beschouwden de lijn HarlingenKoevordenSalz
bergen, als zij die op de lijst der aangevraagde
concessiën aantroffen, als een non-valeur. Zij be
groeven haar in gedachten, niet omdat men haar
gebrek aan levensvatbaarheid toeschreef, maar
omdat het middel, ’t welk haar tot volle kracht
kon brengen, wel aanwezig was, maar niet werd
aangeboden.
Ook de gevaders der inderdaad ook voor Sneek
tot nu toe een spoorweg-stiefkind belang
rijke spoorweglijn, de heeren Kaptijn en Gentis,
bewaarden,na aanvankelijk zeer ijverige hoewel ver-
geefsche pogingen om geld te vinden, een diep
stilzwijgen, althans naar de meening van het pu
bliek,maar het vergiste ziet. Zij hebben met
hunne concessië ook een hoofdstuk geleverd in
het groote boek: teleurstellingen en lijden van
spoorwegmannen; en onder zoo veel, dat de deu
ren der Rothschilds gesloten hield of slechts hal
verwege opende bekleedde ook de Oostersche
quaeslie eene plaats.
Nadat de aanvraag alzoo een tijdlang schijn
dood was geweest, kwam dezer dagen het oogen-
blik van ontwaken en de heeren Kaptijn en
Gentis verrasten het publiek met de tijding: wij
hebben een Parijsch huis gevonden, dat de be
wuste lijn wil leggen, als de Staat eene bijdrage
toezegt van vier millioen gulden.
Zietdaar de eischen nu komen de vragen
Zal onze Regeering daaraan een welwillend oor
leenen en het voorstel aan de wetgevende Macht
doen, om den aanleg van den Spoorweg Harlin
genSneekHeerenveen Hoogeveen Koevor
den—Salzbergen van Staatswege fmantieel te
steunen
Reeds hebben de concessional issen het volgend
adres ingediend bij den Minister van Binnenland-
sche Zaken
«Geven met verschuldigden eerbied *e kennen
Adrianus Kaptijn, te Woerden, en Johannes Hen-
derik Gentis, te ’s Hage
«dat zij, blijkens het hierneAens gevoegd af-
Thans verbreekt ook de Standaard het stil
zwijgen over de nieuwe onderwijswet. Na eeni
ge beschouwingen over de billijke en niet Ie ver
gaande eisch en der niet-neutralislen, schrijft het
blad«Maar is de wet, gesteld ze werd aan
genomen zoo als ze daar ligt, voor ons aanne
melijk, zander verloochening van beginselen, zie
daar de hoofdvraag”
Het antwoord luidt «Wij antwoorden daar
op on voorwaardelijk neen Neen al erkennen
wij de poging om ons goed recht althans ee-
nigermale te eerbiedigen. Neen al weten wij
dat de strijd, die ons wacht nog heviger zal ont
branden dan voorheen. Want boven de vriend
schap der menschen, boven ministerieele beleefd
heid, boven de ellende van den strijd gaal bij
ons de heiligheid van het beginsel.”
Daarop gaat het blad na, wat het. onder vol
doend Christelijk onderwijs verstaalen besluit
met de woorden: «Wij verwerpen de scheiding
van wetenschap en geloof en kunnen geen on
derwijs, dal op die scheiding berust voor ons
voldoende achten. Een wet, welke, uit beginsel,
die splitsing aanneemt, is, om dat beginsel ver
werpelijk.”
In een tweede artikel betoogt de Standaard
nader, dat geen beschaving verwacht mag wor
den van een onderwijs, dat berust op de schei
ding van geloof en wetenschap. De onderwijzer
moet dus staan op den grond van het christelijk
geloof. Wil hel onderwijs dus werkelijk voldoend
genoemd worden, dar. dient ook de overtuiging
van des Standaards geloofsgenooten erkend te
worden. Die eisch is billijk.
De «velen”, die zich tegen dien eisch verzetten,
worden door het blad in twee groepen onder
scheiden de eerste bestaat uit hen die zeggen
dat de staat op deze overtuiging geen acht mag
slaan de tweede dat hij er geen acht op kan
slaan. De eerste gronden haar meening op het
beginsel der algemeene humaniteit, waarop de
volksschool, als op een breeden grondslag, moet
rustende tweede zijn de Standaard minder
vijandig gezind, en uit hun kamp komen er al
lengs eenigen over, vooral sinds niet meer op
kerkelijke, maar louter op vrije scholen wordt
aangedrongen.
’i Is uil het nieuwe ontwerp gebleken, dat de
heer Heemskerk tot de eerste groep behoort.
Niemand locji kan ontkennen dat het op de schei
ding van geloof en wetenschap berust. Men kan
hiervan den minister geen grief maken, maar
wel moet er op worden gewezen dat hy zijn op
vatting voor de alleen ware, en voor allen vol
doende houdt. Om deze reden is het ook niet
mogelijk op conciliatie en transactie tusschen ver
schillende belangen en inzichten aan te dringen
In de Huisvrouw wordt ook een woordje ge
wijd aan de onderwijswet. De voorgestelde af
schaffing van hel «meer uitgebreid lager onder
wijs” vindt het blad voortreffelijk voor onze meis
jes. mits de zekerheid kan worden gegeven, dat
werkelijk alle thans bestaande meisjesscholen voor
meer uitgebreid lager onderwijs vervangen zullen
worden door scholen waar zij middelbaar onder
wijs kunnen ontvangen. Zekerheid hieromtrent
bestaat echter niet. Worden alle inrichtingen
van meer uitgebreid lager onderwijs opgeheven,
dan zal de gelegenheid tot ontwikkeling voor
onze meisjes zoo goed als verdwijnen, behalve
in de weinige steden waar middelbare meisjes
scholen zijn.
Daar ’t mogeiijk is dat de heeren, die de school
plannen maken of ze te beoordeelen heb
ben, aan onze meisjes in ’t geheel niet denken,
heeft de redactie een exemplaar van het nom
inee, waarin dat artikeltje voorkomt, aan mevrouw
nd
De
'ler-
Welke middelen moeten de provinciale- en
gemeentebesturen, alsmede particulieren, aanwen
den, om het door allen gewenschle doel te be
reiken?
Wat in Friesland reeds werd gedaan, is be
kend, en ook de Drenthenaren hebben indertijd
van hunne belangstelling doen blijken. Zij hiel
den bijeenkomsten benoemden een spoorweg-
Comité, die de zaak ten allen tijde ter harte zou
kunnen nemen, zonden adressen aan de Hooge
Regeering, en op dit oogenblik hernieuwen zij
hunne belangstelling door eene vergadering
voor te bereiden, op welke alle gemeenten, die
de lijn over haar gebied zouden verkrijgen, zich
zullen doen vertegenwoordigen.
Op die vergadering zal de zaak behandeld en
de bouwstoffen verzameld worden voor een adres
aan de Regeering, dat de gronden zal bevatten,
op welke de schatkist gerechtigd is, den aanleg
te bevorderen van een nieuwen ijzeren interna
tionalen weg, die voor den handel en de ont
wikkeling van het Noorden van ’t hoogste belang
zal zijn.
Wat zal men, in den tegenwoordigen stand
van zaken, in Friesland nu doen
Welke roeping heeft Sneek ten aanzien van
deze spoorwegverbinding?
de echtgenoote van Z. Exc. den minister van
binnenlandsche zaken gezonden.