6E.IHOTE EX HET .llillllMIISSEHhT SAEII,
MEWS- FA ADIERTENTIE-BLAD FOOR HE
1877.
No. 6.
20 JAM U A RL
Een conservatief Ministerie dal
liberaal regeert.
IllRAVI.
SVEKKEK
F
i
I.
Constantinopel,
IS I X V EX LAXD.
si
De Tijd blijft voortdurend tegen de schoolwet
i
De Gemeenteraad van ’s Hage heeft met 20
tegen 1 Ostemmen tot behoud der kermis besloten.
er
Mi*
1
a
50
<&6
17
58
,43
re-
i vooroor-
de degelijk-
r
oor
,15
oor
,34
51
oor
oor
oor
•14
ver-
ze op
't zelfde
kerk en tot onze liberale partij, die belet, dat
het zoo weinig mogelijk kwaad doe.
de onderwijzer zich daarbij begeve op godsdien
stig gebied.
strijden, «Indien wij onze volle meening zullen
zeggen, schrijft hel blad, dan komt zij neer op
de onbewimpelde verklaring, dat in deze wet
een geest van verbittering, van gebetenheid te
gen hel bijzonder onderwijs valt op te merken
dan een streven naar billijkheid, dat men de «las
tige schreeuwers” van schoolwet-herziening op
zeer eigenaardige, aan Roboam herinnerende wij
ze heeft willen tevreden stellen dat, zooal geen
schorpioenen in plaats van geesels zijn ter hand
genomen, de roeden toch zijn ververscht en straf
fer saamgebonden. Dit is onze indruk, beves
tigd en gesterkt door het onderzoek. Alleen in
schijn wordt voor het bijzonder onderwijs iets
gedaan, maar de schijn is een bespotting, is er
ger dan niets Roest is beter dan blanketsel en
de grofste werkelijkheid gaat boven de lieve lo
gen.”
De directie van het Duitsche opera-gezelschap
te Arnhem bad Zaterdag jl. een voorstelling aan-
gekondigd te Zutfen, de le van 4 abonnements-
voorstellingen. De loting had plaats te 12 uur,
in tegenwoordigheid van den directeur. Te vier
uur kwam er echter plotseling bericht, dat de
voorstelling niet door zou gaan.
«De genomen plaatsen zegt de Zutf. Cour.
waren echter betaald, zoodat er onverwijld
aan den commissaris van politie van het gebeurde
mededeeling is gedaan, ’s Avonds kwamen er
verscheidene lieden, o. a. een paar families uit
Steenderen, te vergeefs. Hoe onaangenaam dit
was, laat zich licht begrijpen. Onverantwoorde
lijk is de handelwijze van den heer Steinmann,
die schijnt te meenen, dat hij met ons, Zulfenaars,
handelen kan zooals hij verkiest. Laat hij zoo
met met Duitschers omgaan, dergelijke practijken
zijn hier niet inheemsch.”
De directeur heeft den volgenden dag de
gelden teruggegeven.
EEN KIJKJE IN ONZE MILITAIRE HUISHOU
DING TE VELDE.
Uit de nalezingen over de zomer oefeningen der
divisie infanterie, in de vorige zomer in Overijs
sel gehouden, blijkt
Naar wij vernemen zegt het Dagblad van
’s Gravenhage heeft de Minister van Justitie,
bij de beantwoording van het voorloopig verslag
van de Eerste Kamer op zijn hoofdstuk, met be
trekking tot het gerucht nopens de aanvraag om
ontslag van den procureur-generaal bij het Ge
rechtshof te ’s Hertogenbosch, baron d’ Aulnis de
Bourauill, te kennen gegeven, dat inderdaad door
dien ambtenaar verzoek om ontslag is gedaan
doch dat dit enkel is geschied wegens redenen
van leeftijd en gezondheid.
Op last des Konings had de Minister hem
evenwel te kennen gegeven, dat het Zr. Ms.
verlangen is, dat de procureur-generaal zijn ambt
blijve vervullen zoodat het verzoek om ontslag
niet is aangenomen.
AD VERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7'/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daai omtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Maandag heeft de ambtenaar van het Open
baar Ministerie bij het Gerechtshof te Arnhem
tegen J. H. Thuis, van Zevenaar, beschuldigd
van zijne vrouw te hebben vergiftigd, levenslange
gevangenisstraf geëischt.
Toen de heer Heemskerk als Kabinets-president
optrad, was de liberale partij verdeeld.
Om beginselen van regeeringsbeleid
Volstrekt niet, maar parlementaire misbilles,
die toch veel kwaad bloed hadden gezet,
zwakten de kracht van mannen, die, als
den grooten constitulioneelen heirweg
wit bejoegen, meester zouden zijn van den toe
stand.
Men heeft over de onmacht, uit die verdeeld
heid geboren, dikwerf beklaagd, haar zelfs met
bitteren spot bejegend; ook daardoor zijn vele
leden der liberale partij er toe gekomen, om te
beproeven, of de éénheid, die haar vroeger zoo
sterk maakte tot het volbrengen van groote din
gen, niet weer verkregen kon worden.
Dat is gelukt door eene organisatie, niet doo
delijk voor eene betamelijke individueele vrijheid,
maar die, waar het groote beginselen geldt, kan
doen vergeten, wat de bereiking van een groot
doel in den weg zou kunnen staan.
Tol leider dier georganiseerde liberale partij
is met eenparige stemmen gekozen, de heer Kap-
peijne van de Coppello en dezen slaat terzjjde
eene permanente Commissie van advies uit alle
fraction der partij, wier leden zijn: de heeren
Blussé, v.d. Putte, de Vries, Smidt en de Roo.
En wat werd er gezegd, toen deze, door velen
zoo gewenschte toenadering, een feit was gewor
den?
De Dagblad-pers, ook die welke de liberale
richting huldigt, sprak er nu en dan maar slechts
als ter loops van, de conservatieve partij keurde
de zaak geen gezette overweging waardig
maar toch, één Dagblad is er, dat eene vijandige
positie tegenover de liberale partij aannam, tot
groote bevreemding, ja lot ergernis van allen, die
welen, wat de toestand des vaderlands eischt.
UIT DE PERS.
De Liberaal heeft een viertal artikelen gewijd
aan Godsdienst en Kerkgenootschap. Zijn be
schouwingen samentrekkende, komt het blad tot
deze conclusion:
«dal de beschuldiging der kerkelijke partijen
tegen het beginsel van neutraal slaats-onderwijs,
als zou het den godsdienstzin der kinderen te
genwerken berust op verwarring van hunne
gansch onheilige leerstukken en leersttikjes, met
hetgeen men onder godsdienst moet verstaan
«dat, ten opzichte van dezen laatsten, een school
die zedelijke beginselen vruchten van den
waren godsdienst inprent, den godsdienstzin
zeer zeker niet tegenwerkt, maar zoo sterk mo
gelijk bevordert
«dat daarentegen het opdringen aan jeugdige
hersenen van het duistere en onbegrensde be
grip «Opperwezen”, voor den godsdienstzin en
de zedelijkheid van het latere leven nadeelige
gevolgen zal hebben
«dat derhalve het neutraal onderwijs, waarbij
de onderwijzer zijn plicht doet, schoon godsdienst
loos, toch bij uitstek bevorderlijk is aan gods
dienst en zedelijkheid.
In overeenstemming hiermede zou het blad
art. 23 van onze onderwijswet (art. 26 ontwerp-
Heemskerk) als volgt willen lezen
«Het schoolonderwijs wordt onder het aanlee-
ren van gepaste en nuttige kundigheden, dienst
baar gemaakt aan de ontwikkeling van de ver
standelijke vermogens der kinderen en aan hunne
opleiding tot deugd en zedelijkheid, zonder dal
«De onderwijzer zorgt, dat niet, door het
kening houden met kerkelijke of andere
deelen, afbreuk worde gepaan aan
heid van het onderwjjs.”
Het Handelsblad verhaalt een geval van af
zetterij, zooals er dezer dagen te Amsterdam
meer in practijk schijnen te zyn gebracht.
Iemand had een afspraak op een afgelegen ge
deelte van den openbaren weg aan de IJzijdeen.
werd daarbij plotseling overrompeld door een
man, voorgevende nachtwacht te zijn en die den
jongen man in hechtenis wilde nemen. Natuur
lijk kwam vrij spoedig van den voorgewenden
nachtwacht de mededeeling, dat hij voor zekere
hij wierp de liberale partij iets toe, dat de j
kracht harer oppositie, althans tijdelijk, moest
breken en dit was: «onderling overleg” over de
middelen waardoor en over de wijze hoe de Oos-
tersche Quaestie in der minne kon worden bijge
legd. Hij zond Salisbury naar
en laat dien daar spreken zooals de liberale par
tij wenscht dat hij spreken zou.
Hij liet alzoo toe, dat Salisbury in deTurksche
hoofdstad aan den leiband loopt van de opposi
tie en door dit diplomatisch schot verlamde hij
de vleugels, door eene machtige tegenpartij zoo
dreigend uitgeslagen.
Wat Sir Elliot die des Sultans oor heeft,
buiten de conferentie uitvoert, daarover zul
len wij geen woord zeggen.
Zoo regeeren dan conservatieve Kabinetten, li
beraal
Keeren wij nu terug lot het ministerie-Heems-
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
Toen het vorige Ministerie aftrad, was hel ook
de N. Rottevdamsche Courant, die aanstonds
uitriep «nu behoort er een conservatief Ministe
rie op le (reden 1” en wij gelooven zelfs dat zij
den heer Heemskerk aanwees als het hoofd van
zoodanig ministerie.
Wat zij wenschle is geschied.
Was, wat het Ministerie Heemskerk deed, ook
T geen zij wenschle
De heer Heemskerk is nu de leider van een
conservatief Ministerie hij-zelf heeft dat in
ronde woorden gezegd maar ging hij altijd
zijn eigen weg Voelde hij niet, dat de liberale
partij hem een onzichtbare leiband had aange
daan in welke hij zich, goed of kwaadschiks
bewoog, en kwam hij zoo niet dikwerf waar hij
eigenlijk niet wezen wilde? Hoorde hij niet, dat
daarom een lid der liberale partij zeide «als ik
de oogen sluit, en alleen luister, dan zit vóór mij
een liberaal Ministerie.”
Zoo hier zoo in Belgie.
Oneenigheid tusschen de liberalen, riepen
een clericaal Ministerie op ’t kussen een
nisterie van één dag, zooals men dacht.
Men zou goed gedacht hebben, als de onder
linge geschillen tegenover den vijand van allen,
uit den weg waren geruimd, maar er kwam een
punt van verwarring te meer. Men begaf zich
tot een onderzoek wie de schuld had van de
tweespalt tusschen gelijkdenkenden.
Zoo blijft het clericaal Ministerie zitten, niet
gemakkelijk, niet genoegelijk, altijd peinzende op
welke wijze het zonder gevaar, eigen richting
kan volgen en altijd gereed om van het eigen
pad af te gacn, als het, dat volgende, in de klem
zou geraken.
Het zal die klem niet ontloopen, maar hoe veel
heeft het, gedurende den tijd var. zijn bestaan, aan
de waarachtige vrijheid te kort gedaan wat
heeft het, zonder gevaar van tot «heengaan” ge
dwongen te worden, voor eigen richting kunnen
uitwerken
De liberale partij in Belgie regeert door een
onwillig Ministerie. Zij belet, dat het Ministerie
groot kwaad doet, maar het Ministerie verhindert
dat het liberale beginsel tot zijn volle kracht komt.
Zoo hier zoo eeniger mate in Engeland.
Een conservatief Ministerie staat er aan ’troer
van het schip van Staat, en hoevele bekwame
en aanzienlijke staatslieden zich ook op het dek
bevinden, hoe dikwerf er ook een stoute greep
naar het roer werd gedaan, Disraëli blijft op
zijn post. De liberale partij ziet steeds rond hoe
zij hem den voet zal kunnen ligten, maar tot nu
zonder gcwenscht resultaat.
Soms stond het geschapen alsof de Oostersche
quaestie *t conservatieve Ministerie tot haar slacht
offer zou maken, maar de groote slag kon niet
geslagen worden. Disraëli deed wat Malou in
Belgie en Heemskerk bij ons in practijk brachten
«de militaire intendanten kunnen, op enkele
uitzondering na, niet rijden;
«de divisie werd in ’t heetste van den zomer
in de hondsdagen, naar eene landstreek gezon
den, die eene zandwoestijn mocht heeten.
«Op den vierden dag moest men reeds ordon-
neeren al de randsels op wagens 1 Iedere com
pagnie had 2 a 3 wagens noodig ieder batail-
lon dus van 16 tot 15 en iedere wagen kostte
pi. m. 4
«Schier altijd was er gebrek aan drinkwater en
er zijn soldaten geweest die in 24 uren geen
druppel water konden krijgen. Er werden weer
wagens gerequireerd om water in ’t kamp en bi
vak te brengen. Zoo werd op een dag voor een
bivak ƒ425 betaald voor water, in karnemelk-
tonnen aangevoeld.
«Een compagnie die, zonder drinkwaterte kun
nen krijgen, een geheelen dag had gemarcheerd,
liet ’s avonds te 10‘/2 uur op 3/t uur afstands
nog water halen om het eten voor zijne uiige-
putte soldaten te doen koken.
«Op de eene plaats was fourage te veel, op de
andere te weinig.
«E«n enkel bivak bijv, had op zeker oogenblik
50 kilogrammen vleesch le veel en er waren bat
terijen veld-artillerie die fourages moesten aan-
koopen, wijl de paarden niet te eten hadden.
Kisten met erwteworsten werden aangevoerd
maar ofschoon de Pruisische soldaat en de Pom-
meraan, die smakelijk vinden, houdt onze soldaat
die voor afschnwelijk en liet ze onaangeroerd.
En waaraan was al die ellende te wijten
Aan de gebrekkige inrichting van onze inten
dance I
-*
-
G>
