NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
GEMEENTE EN BET ARRONDISSEMENT SNEER,
1
4
No. 15.
1877.
21 FEBRUARI,
HE KAMER W KOOPHANDEL Ti HARLINGEN
iè'
7
S.
r
Ie
n
courant.
heeft
s
-
TUDOR.
moet het
•i
BIV5 E ft L A fti U
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in te zenden.
zal
van
bedreigd
overwe-
van
een of
voorkomen,
een
de provin-
>or
,15
30 r
3 4
.51
oor
oor
oor
14
EN DE
SPOORWEG: HARLINGEN BOLSWARD—
SNEEK—HEERENVEEN—HOOGEVEEN—
COEVORDEN—SALZBERGEN.
50
ó6
17
58
43
i overpakkerij
dal zoo
S,
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Gents,
voor eiken regel meer 7'/2 Cents. Dij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daarnmli ent te vernemen bij den
Uitgever.
Ter voldoening aan zijne toezegging heeft de
Minister van Financiën aan de Tweede Kamer
doen toekomen een statistiek van de lichamelijke
onroerende goederen en van de in de grootboe
ken der nationale schuld ingeschreven kapitalen,
welke zich in de zoogenaamde doode hand be
vinden (met uitzondering van diebehooreude
tot bet privaat en publiek domein van den slaat
en tot het kroondomein.)
Daaruit blijkt, dat de lichamelijke goederen in
de doode hand, waarvoor krachtens art. 25 der
der wet betrekkelijk de grondbelasting geene be
lastbare opbrengst in de kadastrale leggers is op*
genomen, eene totale oppervlakte beslaan van
34,815 hectaren, 79 aren en 40 centiaren en
die, niet vallende onder dat artikel een ruimte
van 355,951 hectaren, 78 aren en 12 centiaren
innemen, met eene belastbare opbrengst onge
bouwd van ƒ2,889,932,81, geb. van 2,999,073,26.
Het bedrag van de kapitalen in de doode hand
van 173,480,6'JO
zijn onze welvaarlaanbrengers. Al die kanalen
in de provincie maken het de kooplieden moge
lijk om over de geheele provincie, op betrekke
lijk gemakkelijke wijze, handel te drijven.
Hoe zou zulks gaan zonder waterwegen? De
groote rivieren zouden niet groot geworden zijn,
als ze niet ontstonden door de kleine, en de
kleine niet door de heekjes gevoed werden.
De groothandel kan hier alleen dan bloeien,
als de beekjes van afvoer in orde blijven.
Die afvoerkanalen voor onzen handel worden
tegenwoordig wel wat vergelen. Wanneer het
waar is, dat of van de goederen den wa
terweg zullen blijven gebruiken, ook al is de
spoorweg hier, dan mogen wij er wel op bedacht
zijn, dat de waterwegen geen belemmeiingen on
dergaan, door den aanleg van spoorwegen of an
dere oorzaken.
Het doel van dit schrijven is, een paar van die
belemmeringen onder de aandacht te brengen.
Naar de H. en Nd. Crt. verneemt, zal hel
koloniaal werfdepot, thans te Harderwijk geves
tigd, naar Nieuwediep worden overgeplaatst, zoo-
dra de thans in aanbouw zijnde forten gereed
zijn, en er dus een geschikte kazerneering voor
die manschappen beschikbaar zal zijn.
Door het plan ter verbetering van de water-
opstuwingen in deze provincie, wordt Sneek be
dreigd met eene sluis in de Geeuw.
In de eerste plaats zal die sluis eenige belem
mering voor de scheepvaart en daarom ook voor
onzen handel doen ontstaan. In de tweede
plaats zal die sluis eene belemmering zijn voor
den toevoer van water naar de zeesluizen als het
tijd is, waardoor het overtollige water ons mis
schien telken jare 14 dagen langer zal hinde
ren. Zou hier het middel ook erger kunnen
worden dan de kwaal
Belanghebbenden en belangstellenden hebben
gewezen op de nadeelen van dat plan en trach
ten daardoor eene belemmering te
die zeer waarschijnlijk zou blijken te zijn
nadeel voor Sneek, een nadeel voor
cie, bij veel geldelijke opofferingen.
Sneek wordt, behalve met die sluis in de
Geeuw, ook nog van een andere zijde
met een belemmering, die wel eènige
ging verdient.
Wij hebben namelijk eene belemmering te
wachten bij de spoorwegbrug, die hier over de
Franekervaart moet kernen. Als ten minste
de heeren Ingenieurs eene brug ontwerpen, zoo-
als die, welke over de Trekvaart ligt bij Schen
kenschans.
Die brug toch is zoo laag, dat bij winterwater
de kleinste schepen er niet onder door kunnen
en deze dus bij de dagelijks voorkomende slui
tingen, moeten wachten.
Indien de doorvaartshoogfe dier brug zoo groot
wordt gemaakt, als de wetenschap hel kan doen,
dan zouden vele kleinere soort schepen, die hun
ne masten gemakkelijk strijken, gebaat zijn en
daardoor een groot deel der belemmering zijn
weggenomen. Immers er zijn veel meer kleine
schepen dan groote.
Hoewel geen deskundige, heb ik toch genoeg
gezien van de werken der genie om te weten,
dat heeren Ingenieurs tegenwoordig niet licht zeg
gen, dat iets niet kan.
Nu komt hel mij voor, dat, als de brug hier
bij Sneek gemaakt werd met de draagkracht bo
ven de rails, in stede van daaronder, er dan vrij
wat doorvaartshoogte gewonnen zou kunnen wor
den wat misschien voor de helft der schepen
dienstig kon zijn.
Doch wanneer de mannen van ’t vak meenen,
dat het niet kan, dan zou ik toch nog willen
trachten, om in die belemmering, voor zoo veel
mogelijk, tegemoet te komen, ook al
Sneek geldelijke opofferingen kosten.
Ik meen namelijk, dat een vaste brug in alle vertegenwoordigt eene waarde
geval gemaakt kan worden met de draagkracht (2*/2 pet,), i 0,663, '100 (3 pet.), ƒ19,146,200
boven de rails. Dus verwijd het vaarwater, (5 pet.).
leg bij de beweegbare brug een deel vast, zooals
bijv, bij de Oppenhuister brug over de gracht al
hier en tal van andere bruggen met vaste
hoofden.
Wanneer dan de bewegelijke brug voor de
scheepvaart gesloten is en door zijne hreede
draagkrachten de onderdoorvaart zelfs voor klei
ne scheepjes ónmogelijk maakt, dan kan de vaste
brug met zijn meerdere doorvaartshoogte, een
groot deel van die belemmering voorkomen.
Ook mag niet uit het oog worden verloren, dat
de bedrijvigheid en handelsbeweging over ijs hier
zeer groot is, en ook die ondervindt de be-
moeielijking der zoo lage bruggen in hooge male,
geen schaalsrijder kan er onder
een overpakkerij en oponthoud
belang, en
«De gezamenlijke Kamers van Koophandel en
«Fabrieken in Friesland ondersteunen ten krach-
«tigste het verzoek van de heeren Kaptijn en
«Genlis aan de Regeering, om eene subsidie van
«vier millioen ten behoeve van den aanleg der
«spoorweglijn Harlingen Salzbergen.”
Zoo luidde het voorstel, gedateerd 6 Februari
jl., van de Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Harlingen, ter tafel gebracht in de zitting van
de Kamer van Koophandel te Leeuwarden op 16
Februari jl. en in behandeling genomen, nadat
even te voren gelezen waren drie missives van
de Kamers van Koophandel te Sneek, Heeren-
veen, Dokkum en omliggende gemeenten, inhou
dende «dat zij voor de in Maart eerstkomende te
houden algemeene vergadering der Kamers van
Koophandel en Fabrieken in Friesland, geene
voorstellen ter behandeling hebben”.
En wat wedervoer dit voorstel van Harlingen
in de Leeuwarder Kamer?
De voorzitter, de heer K. Wijbrandij Jz., deel
de mede, dat, na goedkeuring van het door hem
gedaan voorstel, aan de Kamer van Harlingen
een brief was gezonden, waarbij aan deze wordt
medegedeeld, dat van geen der andere Friesche
Kamers voorstellen voor eene algemeene verga
dering zijn ingekomen, dat, hoe belangrijk nu
ook het voorgestelde punt is, de vraag was ge
rezen of daarvoor alleen wel eene algemeene
vergadering, met al haren omslag, noodig is, en
mitsdien aan de Kamer in overweging wordt ge
geven het voorstel in te trekken, en dus harer
zijds een adres aan de Regeering over den spoor
weg HarlingenSalzbergen in te dienen en de
ondersteuning daarvan bij de andere Kamers in
de provincie aan te vragen, gelijk dit in andere
gevallen meermalen geschiedt.”
En is hiermede nu het voorstel-Harlingen be
graven
Is dit voorstel ook bij andere Kamers ingeko
men nadat deze aan de Kamer te Leeuwarden
hadden gerapporteerd, dat zij geen voorstellen
hadden, op eene algemeene vergadering te Leeu
warden te behandelen
Zoo ja hebben dan de Kamers van Sneek,
Heerenveen en Dokkum nog op die missive te
antwoorden
Dan hopen wij dat hun antwoord anders zij
dan dat van de Leeuwarder Kamer, en dat de geza
menlijke Kamers in eene Algemeene Vergadering
expresselijk voor deze allergewichtigste zaak zij
het zelfs voor haar alléén te houden, van hunne
belangstelling doen blijken.
Het besluit, dat zulk een Vergadering bijeen
roept, levert toch aan de Regeering het bewijs,
dat de ontworpen spoorweg hier van groot be
lang wordt geacht; de gedachtenwisseling, waartoe
zoodanige bijeenkomst gereede aanleiding geeft,
SPOORWEGEN EN WATERWEGEN,
beide Handelswegen.
Al wie eenig belang stelt in handelszaken, kan
nagaan, dat een groot gedeelte der koopmans
goederen, ook al is de spoorweg daar, zal wor
den verzonden langs den walerweg.
Voor ijlgoederen en personenvervoer
veel mogelijk gebruik worden gemaakt
spoorweg, maar de pakhuizen onzer
zullen hoofdzakelijk wel gevuld en geledigd
den door het vervoer met schepen,
dus de rijwegen beter gemaakt en 1
eindelijk de zoozeer gewenschte spoorweg ’t is
maar jammer, dat al die verbeteiingen moeten
vergezeld gaan van belemmeringen in de scheep-
vaartskanalen.
Heden een brug hier en morgen een brug
daar; de scheepvaart moet altijd het onder
spit delven bij rijwegen of andere zaken.
En toch, de scheepvaart en onze vele kanalen
door de pers publiek gemaakt, verlevendigt de
publieke belangstelling voor het adres, door de
gezamenlijke Kamers aan de Regeering toe te zen
den, en wordt door deze op prijs gesteld, omdat
vooral die colleges het gewicht van den spoorweg
weten Ie beoordeelen.
De Friezen mogen wel bedenken dat, hoe be
langrijk de lijn ook zijn moge, de Regeering
hen niet met de 4 millioen zal tegemoet komen en
dat zij, in vereeniging met de Drenthenaren wel
ter dege op de deur van het Ministerieel kabi
net mogen aankloppen, om gehoor te vinden.
Waarom wij vragen het met allen ernst
het voorbeeld der Drenthenaren niet gevolgd en
niet op eene volksbijeenkomst deze zaak, waar
bij duizenden belang hebben, besproken
Te Hoogeveen waren meer dan honderd Dren
thenaren uit verschillende dorpen bijeengekomen
en werden levendige discussiën over den weg
en over de richting van den weg gevoerd. Ook
de heeren Gratama en Smidl, leden der Tweede
Kamer, waren daar tegenwoordig en namen deel
aan het debat. Eindelijk werd het besluit geno
men, dat een adres aan de Regeering zou wor
den gezonden, tot ondersteuning van de vraag
om 4 millioen dat elke Drentsche gemeente
(33 in getal) een adres van gelijken inhoud zal
opzenden en dat de leden van het spoorweg-
comité ’t welk alleen voor dezen lijn is gefor
meerd, zich naar ’s Hage zullen begeven om de
Regeering met den meesten aandrang te verzoeken,
het gevraagde subsidie te verleenen.
Behalve eene Algemeene Vergadering van de
Friesche Kamers van Koophandel die wij voor
deze zaak van groot belang rekenen zouden wij
gaarne zien, dat ook in deze Provincie uit het
publiek eene manifestatie opging, die getuigde,
dat er sprake is van een groot volksbelang.
Sneek tot nu toe zonder spoorweg, en dit
schijnt meer verwondering, meer bevreemding
zelfs, te verwekken buiten dan binnen die plaats
Sneek vooral moet in dezen niet een ander voor
zich laten pleiten, maar eindelijk eens vragen,
waarop het, om meer dan eene reden, recht
heeft.
Geen slede en
door. Dat geeft
van belang, en dal zoo dicht bij de stad I
Daarbij komt nog, dal hel zijne bezwaren
om bij vorstig weder de brug af Ie draaien, om
dat er dan zoo spoedig wat verzet kan komen
en de brug dan niet weer gesloten zou kunnen
worden.
Of zou ik overdrijven
Ik weet heel goed, dal, als die uitgang
Sneek naar de Franekervaart dagelijks
twee uren gesloten is, zulks geen doodsteek zal
zijn van onze welvaart Maar wij moeten naijve
rig wezen op onze welvaart en niets geringschat
ten, wal haar kan benadeelen.
Zoomin als een groot koopman de kleine be
stellingen verwaarloost, zoo min moeten ons de
kleine belemmeringen ontkomen, waarmede onze
handelswegen bedreigd worden.
Sneek ligt geographisch zoo mooi met zijne wa
terwegen, als ééne stad in Friesland, en nu wor
den wij al van twee zijden bedreigd, die misschien
(en ik hoop hel spoedig) zal worden gevolgd door
een derde, namelijk
1. De brug over de Franekervaart.
2. De sluis over de Geeuw
3. Wanneer de spoorweg Harlingen—Salz
bergen wordt gelegd, met nog een brug over de
Trekvaart en Houkesloot.
Laat ons trachten die belemmeringen zoo wei
nig mogelijk te doen zijn.
zoo-
den
kooplieden
l wor-
Worden
krijgen wij
jammer, dat al die verbeteiing.
e
at
?r
L
