NIEUWS- EN ADVERTENTIE BLAD VOOR DE
GEMEENTE EN HET ABONDMIENT SNEEK,
No. 22
1877.
T W E E-E N-D E R T
1 S T
A3
R Q A N Gr
ZATERDAG
Al A A R T
17
Een merkwaardig Verslag.
N
10;
0.
J
L
i.
-
-
s
SNEEKER (OlltM
E-
•e
zou
le
rer
is
UIT DE TWEEDE KAMER.
7et
iet
ten
its—
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in Ie zenden.
16
1
I
1
(Zie telegram.')
IIIX EM.A M>.
De Tweede Kamer zal waarschijnlijk tot den
23 Maart bijeen blijven en daarna tot half April
op reces uitééngaan.
S,
8,
0.
50
00
0O
1
le-
m.
5
a
M.
frt.
6
6
I
Ziedaar iets uit het belangrijk Afdeelings-ver-
slag over het herzienings-wetsontwerp, dat in de
ze week in *t licht verscheen.
Wij zullen dal verder in eenige volgende num
mers, extracls-gewijze, aan onze lezers mededee-
len, in de overtuiging dat wij hen daarmede ge
noegen doen.
Dat de onderwijs-wet een zwarte stip bleef
zal men uit het verslag wel merken en ook wel
onthouden.
Met eenige opmerkingea over de andere groo-
te zwarte stip de Kieswet, behoeven wij ons
vooreerst niet bezig te houden.
De heer Oorver Hooft wilde het oog der Ka
mer op haar het eerst doen vestigen en de con
servatieve partij, de door het Ministerie verlate
ne, gaf in dezen blijk dat, als ze niet vergeet
zij toch weet te vergeven, toen zij den heer
Hooft te hulp kwam, maar ’t baatte niet.
De eisch van de meerderheid der Kamer was
eerst de schoolwet 1
m-
I
ië—1
;en
i 59
5ói
,17
,58
i,43
ioor
),15
loot
1,31
51
Ioor
ioor
ioor’
>14
Reeds hebben wij per extra blaadje achtereen
volgens aan onze abonnés den uitslag meêgedeeld
van de laatste Kamer-ziltingen en hun daarbij
o. a. de weinig verblijdende tijding moeten meè-
deelen, dal ook wij ons offer hebben moeten
brengen aan de tot standkoming der in behan
deling zijnde Rechterlijke Wetten.
Sneek heeft in ’l lot moeten deelen van al de
andere steden die ingevolge de wetsontwerpen
van den minister van Lijnden veroordeeld wa
ren, zich hunne rechtsbanken te zien ontnemen
en voor wie hel decorum neen méér dan
dót: het voorrecht een arrondissements-rechtbank
te bezitten, thans weldra tot den volmaakt ver
leden tijd zal behooren.
De onze was een der laatste in het afmakings-
proces «ten algemeenen nutte.”
)-
R
Ie
ir
at
sr
u-
gesloten en waar de dorpen niet
lijn liggen hebben zij er
en gesteldheid van
behoud van Sneek,
zaken, maar om i
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7'/2 Cents. Rij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
«Christus gelooft, behoort de ware liberaal
«die overtuiging te eerbiedigen, want ook hij
«erkent, dat verstandelijke ontwikkeling zich
«niet van opvoeding en zedelijke vorming laat
«afscheiden.”
In bedoelde Nota wordt niet het finantiële maar
het ethische beginsel op den voorgrond gesteld.
Hoogstens ligt het denkbeeld ten grondslag, dat,
wat het onderwijs, door verbetering, voortaan
meer zou kosten, uit de schatkist evenzeer aan
de bijzondere als aan de gemeenteschool worde
verstrekt.
Naar de bedoeling der voorstellers wordt al
thans geen toekenning van hoogere Rijksjaarwed-
de beoogd, dan waardoor het status quo, waarin
men finantieel op dit oogenblik verkeert, kon
worden gehandhaafd.
’t Hoofddoel, in de Nota te vinden, is erkenning
van gelijke rechten der neutralisten en der niet-
neutralisten, niet tegenover de Staats-kas maar
tegenover de Wet.
De voornaamste grief, die der rechts-krenking.
wilde men gelenigd hebben en men vleide zich
tevens, dat er geen afwijzing zou plaats hebben
met eene exceptie aan de Grondwet (art. 194)
ontleend.
«Klein legerke terug in uwe tenten!” riep
de Standaard en T ging hem als de Profeet,
die, mcedeloos, wenschte ‘e sterven. Ja, zóó
;g wanhopig is de redactie (Dr. Kuyper?) dat zij
0 haast den raad gegeven had: «terug naar uwe
haardsteden
Er waren, die uit deze smartkreet de gevolg
trekking maakten, dat de anti-revolutionaire par
tij, met hel geweer bij den voet, den parlemen
tairen strijd over de schoolwet zou aanzien, maar
het schijnt dat die meening onjuist was.
Sedert ons vorig artikel over de onderwijs-
quaestie, onder de figuur eener zwarte stip aan
onzen hemel, is het Verslag der Afdeelingen over
het Regeerings-ontwerp ter herziening van de
wet van 1857 in ’t licht verschenen en uit dal
Verslag hooren wij niet het anli-revolutionair
commando: «achterwaarts terug in uwe ten
ten!”
Integendeel, behalve de Nota, door de heeren
van den Berch van Heemstede en Schimmelpen-
ninck van der Oije, uit de eerste afdeeling, Dr
Kuyper uit de tweede afdeeling, van Wassenae
van Catwijck, Teding van Berkhout en Mackay
uit de derde afdeeling, van Asch van Wijck uit
de vierde afdeeling, en van Heemstra uit de vijf
de afdeeling, bij de Kamer ingediend, en waarvan
in elke der afdeelingen een afschrift was neder-
gelegd, hebben de anti-revolutionairen van die
afdeelingen wel degelijk deel genomen aan de
beraadslagingen, hunne vlag ontplooid en alzoo
niet tot devies gekozenin isolement ligt onze
kracht.
Zij deden meer dan het Ier lecture geven van
die Nota zij trachtten door het levend woord,
de kracht van het geschrevenen te versterken en
legden de vcdgende verklaringen af:
1. Wij verlangen de beste waarborgen voor
de bekwaamheid en voor eene doeltreffende op
leiding der onderwijzers.
2. Wij vragen scherp school-toezicht van we-
ge de Regeering.
3 Wij willen behoorlijke en wettelijk gere
gelde bezoldiging der onderwijzers.
4. Wij stellen prijs op eene uitnemende in
richting der school en op voldoende voorziening
in stoffelijke hulpmiddelen van allerlei aard.
5. Zelfs van leerplicht, en moest het, in ver
band daarmede, van algemeen kosteloos onder
wijs, zouden wij, des noods, niet afkeerig zijn,
maar onder deze mits:
«dat vooraf eene wetswijziging tot stand kwam,
«die neutralisten en niet-neutralisten, uit zede
slijk zoowel als uit geldelijk oogpunt, op voet
svan volkomen gelijkheid plaatste.
«Waar een zoo groot aantal zijner mede-
«burgers, met de daad verklaart, dat voor
«christenen, die op positieven bodem staan,
«en geene godsdienst zonder belijdenis kennen,
«opvoeding ondenkbaar is zonder christelijk
«element, en voor hel christenkind geen on-
«derwijzer opvoeder zijn kan, die niet in den
vlak bij de
niets aan. De aard
Friesland pleiten voor het
niet zoozeer om de vele
den eigenaardigen, hij
bijna zeggen den insulairen toestand van daf ge
deelte van Friesland, dat met meeren en plas
sen is doorsneden De Regeering behoudt Zie-
rikzee en Heerenveen, en waarom dan Sneek af
geschaft? Men vergete ook niet, dat bij eene
veranderde rechterlijke inrichting de werkzaam
heden der rechtbanken kunnen uitgebreid wor
den; dan krijgen zij van zelf meer werk En
wat nu ook vroeger het plan was, het is
thans de eerste maal, dat de afschaffing vaii
Sneek in de Kamer ter sprake is gekomen.
Hij besluit met te zeggen, dat de afschaffing
voor een groot deel der ingezetenen van het
zuidwesten van Friesland een groot kwaad zal
zijn, en dat daardoor, zoo ook door de afschaf
fing van andere rechtbanken, het woord zal be
waarheid worden van het voormalige lid van de
Kamer, den heer van Goltstein, die zeide, dat in
Nederland voor den burgerstand rechtsvordering
gelijkstaat met rechtsweigering, want dat alleen
armen en rijken recht kunnen erlangen. De
afschaffing van rechtbanken maakt den afstand
der ingezetenen van hunnen rechter nog grooter
en dus de rechtsvordering nog bezwaarlijker.
Ook de heer Wijbenga repliceert nog kor
telijk, waarna de discussie gesloten wordt.
De uitslag van de stemmingen over de ver
schillende amendementen is bekend. Sneek kon
slechts 22 stemmen krijgen voor ’t behoud zijner
rechtbank.
Wet 7 (Hot Leeuwarden) werd tenslotte in
haar geheel aangenomen met 53 tegen 20 stem
men, de heeren Idzerda, Heydenrijck, Moens
Zijlker, Rombach, Schepel, van der Berch, Hart
mans Smitz van der Schrieck van Houten
Berkhout, van den Heuvel, Winlgens, Wijbenga,
Begram, van de Pufte, Smidt, van Naamen, Oor
ver Hooft en Geertsema.
Daarna weid nog het lot beslist van Hoorn,
’t Amendement de Jong werd thans verworpen
met 39 legen 34 stemmen en daarna het geheel
ontwerp 6 (Hof Amsterdam) aangenomen met
54 legen 19 stemmen.
In de zitting van gisteren (Donderdag) is de
discussie aangevangen over het ontwerp regelen
de de klassen en tractementen der ambtenaren
bij de rechtbanken en kantongerechten.
Op art. 1 (rechtbanken) zijn, na beraadslaging,
alle amendementen ingetrokken. Het is goed
gekeurd, alleen met deze wijziging, dat hel trac-
tement der substituut-griffiers is gebracht op
/1200.
Bij art. 2 (kantongerechten) heeft de minister
naar aanleiding der verschillende amendementen
deze wijziging aangebracht, dat hij de klassen
der kantongerechten tot drie heeft beperkt, door
de vierde bij de derde te voegen, terwijl uit de
derde naar de tweede zijn overgebrachl de kan
tongerechten te Eindhoven, Gorincbem Brielle
Hoorn, Sneek en Appingadam, en uit de tweede
naar de eerste Leiden.
Voorts is aangenomen met 38 tegen 30 stem
men een amendement van den heer Van Harinx-
ma, om de tractementen van alle griffiers bij de
kantongerechten met ƒ300 te verhoogen. Daar
na is het geheele ontwerp aangenomen met 66
tegen 2 stemmen.
De procedure Sneek werd beslist in de zitting
van jl Woensdag, toen Wet 7, (regelende het
rechtsgebied en de zetels der Arrondissements
rechtbanken en kantongerechten binnen hel res
sort van het Gerechlshot te Leeuwarden) aan de
orde was.
Aangenomen, dat er in dezen werkelijk recht
gedaan is, moeten we tevens erkennen, dat hel
vlug werd gedaan wat niet altijd gezegd
kan worden van onze rechtspraak.
Men heeft ons niet gemarteld bij de executie,
zooals het ten algemeenen nutte onteigend perceel
Hoorn, dat men een dag lang mei het mes
in de keel heeft laten zitten, om het daarna voor
goed af te maken. Neen wij zijn loyaal en
royaal geëxecuteerd door de Kamer, nadat de
minister op nieuw had verklaard, dat we niet in
zijn rechterlijk kader behoorden
Wij hebben hel hoofd dan ook gewillig gebogen
ten algemeenen nutte, en kalm den slag afgewacht.
Gelukkig is ’t voor ons geen genadeslag ge
weest wij hopen de schade nog wel te boven
te zullen komen, die ons dit vonnis berokkent.
Zielhier het kort beloop van het kort proces,
in hoofdzaak reeds aan onze lezers meegedeeld
Gelijk men weet waren de in Wel No. 7 voor
gestelde arrondissementen Leeuwarden, Heeren
veen, Groningen, Winschoten en Assen, en
werd als amendement door de heeren Wijbenga,
Idzerda en Moens voorgesteld, de rechtbank te
Sneek te behouden, terwijl de hh. Zijlker en Sche
pel hetzelfde voorslelden, wat betreft de rechtbank
Ie Appingadam.
Bij de veidediging van ’t eerstgenoemde, zegt de
heer Wijbenga, dal er neg een paar offers zullen moe
ten vallen van hetgeen de Regeering meent ten bate
van het algemeen belang te zijn, doch z. i. alleen om
hel personeel der overblijvende colleges in zijn finan-
c.ëel belang te bevoordeelen. Hij toont aan, dat door
de indeeling van het ontwerp de belangen der
ingezetenen niet gebaat zijn. De eigenaardige
gesteldheid van Friesland pleit voor hel behoud
niet alleen van Leeuwarden en Heerenveen, maar
ook van Sneek, dat het vereenigingspunl voor
de omliggende bewoners van het zuidweslelijk
deel van Friesland is en van alle kanten is te
bereiken, terwijl Heerenveen meer afgelegen en
moeielijk te bereiken is De werkzaamheden bij
beide rechtbanken gedurende 2üjaren staan gelijk.
Spreekt de minister dps van geringe beteekenis
van Sneek mei betrekking tot het aantal zaken,
dan geldt dit evenzeer voor Heerenveen. Zulk
1 eene productieve streek, waar de gr< olste boter-
en kaasmarkt der provincie is, eene veemarkt, een
bloeiend fabriekwezen en veel binnenlandsch ver
tier beslaan, is het aangewezen punt voor den
zetel der arrondissements-rechtbank.
De Minister van Justitie verklaart het amen
dement van den heer Wijbenga niet alleen niet
over te nemen, maar het te moeten bestrijden.
Hij doet dat op de volgende wijzeSneek
behoort tol die rechtbanken, die altoos op den
index hebben gestaan, als er kweslie was van
afschaffing, zoo zelfs, dat men in 1835, bij de
reactie tegen de wet van 1827, Sneek en Ap-
pingalam stellig wilde supprimeren. Dit is ech
ter niet geschied, maar hij alle latere voorstellen
kwam Sneek het allereerst in aanmerking. Het j
getal zaken is gering. Er zijn veel betere com-
municafiemiddelen dan vroeger. De staatspoor-
wegen zullen Sneek met Leeuwarden verbinden.
Er zijn geene behoorlijke woningen om de leden
der rechterlijke macht te huisvesten.
De heer Idzerda ontkent niet, dat door den
aanstaanden spoorweg LeeuwardenSneekSta
voren de communicatie beter zal worden maar
hoe lang kan het niet duren eer hij gereed is?
Bovendien Lemmer, Lemsterland, Sloten, Gaas-
terland, Doniawerstal zijn van die spoorweg uit-
