NIEUWS- EN ADVERTENTIE BLAD VOOR DE
GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
1
'41
No. 95.
1817.
WOENSDAG
28 NOVEMBER.
J
A.
binneklani»
4
ns,
S H 8 Sn
de
l
)tp’
B V I T E K E A. N I»
SN E E K, 27 November.
A
n
)t
J-
n,
n
n
78,
an
en
»j
et
tn
id
0-
ER
cht
de
aar
dat
eer
ou-
be-
tn
in
coi
Naar de Amsterdamsche bladen melden is in
de Brouwersgracht voor de woning van den heer
Kets thans een mes gevonden
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ƒ1.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in te zenden.
De begrooling voor 1878, oorspronkelijk gesteld
op ruim 121 millioen 1 ton, is nu teruggebracht
tot 119 millioen 2 ton, De raming der middelen
1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
7*4 Cents. Bij abonnement is de prijs be-
daaromlrent te vernemen bij den
Z. M. heeft aan dr. II. J Nassau Noordewier,
op zijn verzoek eervol ontslag verleend als direc
teur en leeraar der R. h. b.-school te Heerenveen.
ÏN,
»g.
ral.
Volgens particuliere berichten uit Atchin aan
bet Hbl. zijn de XXII Moekims van zins zich te
onderwerpen en wordt reeds onderhandeld met
het bekende hoofd, Panglima Polim. Worden
deze onderhandelingen tot een goed einde ge
bracht, dan is de oorlog waarschijnlijk spoedig
ten einde, meent het llbl.
ADVERTENTIËN van
voor eiken regel meer 7'za
langrijk lager. Voorwaarden
Uitgever.
OVERZICHT.
Het ministerie de Broglie-Fourtou is dan ein
delijk heengegaan, gehaat en veracht door ieder
weldenkende in Frankrijk, die nog eerbied
heeft voor recht en wet. De geschiedschrijver
zal, als hij zich neèrzet om de daden te boek te
stellen van deze zesmaandelijksche regeering der
smoreele orde”, een zwarte bladzijde te meer
moeten vullen in Frankrijks politieke geschiede
nis en heel veel daden van schandelijke wille
keur en zedelooze wetsverkrachting moeten ver
halen, die aan het nageslacht bijna ongelooflijk
zullen voorkomen. Hij zal moeten constateeren,
dat het alleen aan de kalme en vaderlandslieven
de houding der republikeinen te wijten was, dat
Frankrijk bewaard gebleven is voor de bloedige
tooneelen eener nieuwe revolutie, door de heeren
de Broglie-Fourtou c. s. op zoo’n echt Judas-
achlige wijze op touw gezet, met het doel, om
de republiek in bloed en tranen te doen onder
gaan. Hij zal, puttende uit de bron, waaruit hij
zijne bouwstoffen moet verzamelen en alzoo ook
gebruik makende van ’t oordeel der publieke
pers, in die dagen door sommige harer beste
woordvoerders over het kabinet de Broglie-Four
tou uitgesproken, o.a. ook in het overigens vrij
bezadigd Journal des Débats, van de hand van
De minister van binnenlandsche zaken heeft,
naar het Vad. zegt, hel uitzicht geopend, dal het
leerplan voor de gymnasia weldra zal worden her
zien.
sier was van p. m. 1200 gulden
der naastbeslaanden droefheid.
f Franeker, 26 November. Woensdag 28
November zal te Leeuwarden het examen plaats
hebben van de kweekelingen, die zich hebben
aangemeld voor de vacante rijksbeurzen aan de
daalt tot f 102,474,363. Er i? derhalve een tekort
op de begrooling van f 16,730,683
Hoofdstuk oorlog is met circa 1'/2 millioen ver
minderd, binnenlandsche zaken met 4 ton, justitie
met 1 '/2 ton en de overige hoofdslukken met
kleinere sommen.
minacht. Het keizerrijk is in eere hersteld; heeft
men dit verlangd, welnu, dan is men geslaagd.”
Zietdaar het oordeel over het schandelijk ka
binet de Broglie c. s., door een bezadigd publi
cist ais John Lemoinne uitgesproken, waarmeê
de geschiedschrijver later ook rekening zal moe
ten houden.
Wij zullen ons thans echter daarin niet ver
der verdiepen, maar ons bij de geschiedenis van
den dag bepalen. Wij hebben dan te vermelden
de optreding van het nieuwe Fransche ministe
rie, waarvan de telegraaf ons reeds eene korte
mededeeling deed. Het is samengesteld als volgt
De Rochebouet, oorlog (tevens voorzitter van
den ministerraad); Banneville, buiienlandsche za
ken; Welche, binnenlandsche zaken; Dutilleul, fi
nanciën; Ozenne; koophandel, Roussinj marine,
Lepelletier, justitie; Graeffe, openbare werken;
Faye, onderwijs.
Het is, zooals het corresp.-burcau van Havas
er veelbeteekenend bij voegt een cabinet d’ affaires
waarmede de raadgevers van het Elysée zoo dik
wijls gedreigd hebben en waarvan Broglie de
voortzetting zijner eigen politiek verwacht. Tege
lijk is het een ministerie met een generaal aan
het hoofd, zooals Pays, Dèfense en andere derge
lijke organen lang voorspelden. '1 en slotte is het
een extra-parlemenlair ministerie, want het is ge
heel buiten de leden van Senaat en Kamer om
eaamgesteld; alleen hebben vele leden er van bij
de laatste verkiezingen als officieele candidalen
het onderspit gedolven.
Wat het politieke gehalte er van betreft, zoo
valt volgens de Parijsche correspondent der Köln.
Ztg,. vooral het clericale karakter van de voor
naamste leden in het oog. Van graaf De Roche
bouet, een der jongste divisie-generaals, zeide de
Times dezer dagen: »Hij heeft den naam van een
‘zeer kundig krijgsman Ie zijn, hij is zeer beschaafd
doch koppig, is legitimist en behoort tot de ijve
rigste dienaren der Roomsche kerk.” De nieuwe
minister van buiienlandsche zaken was onder het
keizerrijk gezant te Weenen en daarna te Rome;
die van binnenlandsche zaken was vroeger prelect
van Lyon, Rijssei en Nancy en was een groot
vriend van Napoleon 111. De minister van finan
ciën is Orleanist, De minister van koophandel is
in Europa het best bekend, daar hij Frankrijk
herhaaldelijk vertegenwoordigd heeft bij het slui
ten van bandelsverdragen met andere mogendhe
den.
Véél zal er dus waarschijnlijk met de veran
dering van ministerie niet gewonnen zijn zooals
wij reeds in ons vorig nummer vreesdende
namen van de ministers zijn veranderd, maar
dezelfde politiek zal zeker wel gevolgd worden.
Het is zelfs zeer wel mogelijk, dat de nieuwe
mannen slechts slroopoppen zijn en dat de Brog
lie en Fourtou de draden nog in handen houden,
waarmeê ze in beweging worden gebracht. In
elk geval zal hel voor de republikeinsche linker
zijde wel niet mogelijk zijn, dit nieuwe kabinet
zijn vertrouwen te schenken, alvorens ook de
sleep van reactionaire ambtenaren in ’t land, het
thans verdwenen kabinet gevolgd zal zijn.
Het besturend comité der vereenigde linkerzij
de moet reeds een interpellatie gereed maken,
die ingediend zal worden zoodra de nieuwe mi
nisters in de Kamer verschijnen. De inhoud er
van wordt geheim gehouden, doch men verze
kert, dat zij gevolgd zal worden door een mo
tie, gelijkluidend met die van 12 Mei II., waart p
de ontbinding der Kamer volgde.
’t Is dus volstrekt nog zoo onwaarschijnlijk
niet, dat wij in het optreden van het nieuwe ka
binet slechts eene entre-acte beleven van het
politieke drama, dal,16 Mei j 1. werd aangevan
gen.
Het nieuwe ministerie heeft, blijkens later be-
U I T DE PERS.
Onder het opschrift »een centrum in het Ne-
derlandsche parlement” geeft de Tijd een schema
van ’t geen h. i. noor de oppositie in de Tweede
Kamer zal moeten worden gedaan tegenover de
aaneengesloten en geordende meerderheid. Tegen
over de twee groote beginselen der liberalen: volks
soevereiniteit en staalsalmacht, dienen de minder-
heden zich te vereenigen, vastaaneengeslolen, rond
om één centrum, een bepaalde kring van beginse-
j len door allen aangenomen, door allen erkend
Voor volkssouvereiniteit is de Tijd voor ’t
oogenblik minder bezorgd, wijl hel uit den aard
een afgetrokken begrip is, dat eerst bij de hoogste
en gevaarlijkste crisissen in ’t staatkundig leven van
een volk tot volkomen gelding komt. Thans ver
toont het zich alleen in een reeks van ministerwis-
selingen, die de belangstelling van ’t volk in ’s
lands aangelegenheid dooden. Van veel gevaarlij
ker soort en uitgebreide beteekenis is de staatsal-
macht. Zij toch is van ontzettend practischen aard,
grijpt overal in, doodt de vrijheid, en, wat erger
I is, maakt he recht. Zij neemt het niet aan van
I een hooger orde; zij erkent het niet in de historie
i zij maakt het, zij is daarvan de oorsprong en het
doel.
Ons Nederlandsch leven wordt door de staatsal-
macht bedreigd'a op het gebied van den gods
dienst, waar zij aan de kerkgenootschappen, niet
alleen steun en bescherming ontzegt, maar deze
alleen erkent als privaat-rechtelijke vereenigingén,
en hem daarom onderwerpt aan iedere beperking,
iedere bepaling die hun onafhankelijkheid tot een
ijdelen naam, hun eigen regeling lot een voogdij
schap van den slaat, hun recht van bezit tot een
overheersching van staatswege maken; b. in de
school, die zij geheel en al aan den staat onder
werpt, aan den slaat dienstbaar doet zijn, die zij
aan het eigen beheer der gemeenten wil onttrek
ken, die zij, onder den naam van de openbare, tot
een wapen maakt tegen het vrije onderwijs. Hier
ontkent zij de hoogste en heiligste rechten en hul
digt de meest stellige willekeur; c. tevens verkon-
I digi zij,’t moge zijn onder den naam van a.'gemeenen
oefeningsplichl of welken ook, het militarisme dat
alle krachten van een volk uitput, door ze te rich
ten op één punt en dienstbaar te maken aan één
I dwang; d. zij openbaart zich verder in de centra
lisatie op ieder gebied, in rechterlijke organisatie
als in belastingstelsel, in het verwarren van sociale
belangen en staalkundige aangelegenheden.
Hiertegen moeten de minderheden zich vereeni
gen onder den naam: centrum ’t Geldt hier geen
oppossitie, ook geen regeeringspartij, maar ’t wa-,
ken voor de rechten en belangen van het volk.
Zulk een centrum aanvaardt ten volle en met lo-
yalen eerbied het groote staatrechter lijke feit onzer
historie: de grondwet; niet als geloofsbelijdenis,
maar als feil, als de wet, die aan onze omstandig
heden passend, eerbied verlangen en gehoorzaam
heid eischen kan. Het huldigt de souvereiniteil
des Konings; vraagt voor de kerkgenootschappen
vrijheid, onafhankelijkheid, eerbied, en verlangt voor
het onderwijs volkomen vrijheid in de regeling,
die de plich'en van den staat en de rechten van
het geweten beide voldoe!.
Op de katholieke leden van de Tweede Ka
mer rust zoo besluit de Tijd de plicht
op deze wijze voor het oogenblik de verdediging
tegen hel radicalisme, en voor de toekomst het
bestaan eener krachtige, eerlijke grondwetspartij
te organiseeren.
den bekwamen publicist John Lemoinne het vol
gende brandmerkende vonnis omtrent het minis
terie der »morele orde” vinden opgeteekend
»Tot het allerlaatste oogenblik zullen zij
de ministers kwaad hebben geslicht. Tot na
hunnen dood hebben zij schade willen aanrich
ten en het is hun gelukt, ter veroordeeling van
hun geweten en hunne nagedachtenis. Zij gaan
heen en laten slechts kiemen van burgeroorlog,
zaden van haat en tweedracht tusschen alle klas
sen der natie achter zich, tredende op de gloei
ende asch van al onze rechten, al onze wetten
al onze vrijheden. De zes maanden eener on
beschaamde overheersching waaronder zij ons
gebukt hielden en van een vernederend bestuur,
waarbij het bedrog wedijverde met het geweld
zijn niet genoeg geweest zij willen nog na
hun vertrek wraak oefenen en nieuwe verdeeld
heden als nalatenschap ons vermaken. Nooit,
onder geenerlei staatregeling, zelfs niet onder die
welke deze edele liberalen voorheen vervloeklen,
nooit is zulk eene plundering van al de regeer-
instrumenlen aanschouwd gewordennooit zijn
waarheid en rechtschapenheid schandelijker ge. j
De verkiezing van een lid voor den Gemeen
teraad (vacature mr. P. Feenstra Kuiper) zal
naar wij vernemen, plaats hebben Maandag 17
December e. k
De concerten, welke door het Stollbehg’s
Kunstenaarsgezelschap op zijne kunslieis door
Nederland zullen gegeven worden, zijn reeds be
gonnen en hebben, zooals te verwachten was, den
goeden naam bevestigd, die aan de kunstenaars
voorafgaat,
Te Dortrecht, Breda, ’s Hertogenbosch en Til
burg is hun succès buitengewoon groot geweest,
zooals dat slechts kunstenaars van den eersten
rang mogen behalen
In de eerste plaats moet de Italiaansche Sig
nora Fiando, uil Milaan, genoemd worden, die
op hare eerste reis verrassend snel een grooten
naam verwierf en nu in 3 verschillende talen zingt,
namelijk in het Fransch, Duitsch en Italiaansch.
De uitvinder van de altviool heeft sedert zijn
eerste optreden in Nederland gedurende de maan-
en Maart en April v. d. j. een groot gedeelte van
Europa doorreisd, en vooral in Zwitserland en
Rusland schitterende bijval gevonden.
De oorlog maakte aan zijne kunstreis een einde,
en daaraan hebben wij het te danken, dat hij nog
bij ons optreedt, tevens gehoor gevende aan de
menigvuldige uitnoodigingen die van verschillende
zijden werden gedaan.
Ook de beide andere kunstenaars Fir. Zweigle
en de heer En. Hermann hebben, naar men be
richt, vele lauweren geoogst. Men mag dus ver
wachten, dat het Kunstenaars quartet ook in onze
stad een gunstige ontvangst zal vinden.
Lemsterland. In de vorige week overleed in
deze gemeente T. W. oud 44 jaren, naaister van
beroep. Zij leefde in de bitterste armoede, zoo-
zelfs, dat zij, hoe noodig ook in hare ziekte, den
raad om zich van adsistentie te voorzien van de
hand weesmaar de geringste gave gaarne aan
nam onder belofte er, als ze weer beter was,
wel voor te zullen werken. Na haar overlijden
echter ontdekten hare erven, dat ze toch bezil-
Dil lenigt zeer
Normaalinrichlingen te Leeuwarden en Frane
ker. Het getal vrouwelijke kweekelingen voor
de beurs te Leeuwarden bedraagt 6, terwijl 31
mannelijke dingen naar die te Franeker. Wél
een bewijs, dat de lust om tot onderwijzer te
worden opgeleid, zich in verhoogde mate bij ve
le jongelieden begint te openbaren en dat hel
beursenstelse) althans niet behoeft afgeschaft te
worden, wegens gebrek aan deelneming.
In de Raadvergadering van Vrijdag 23 de
zer, is lot lijdelijk wethouder benoemd de heer
P. A Guldenarm, in plaats van wijlen den heer
J. Jellema Dz„ die deze betrekking ruim 26 ja
ren heeft bekleed, den 12 dezer, en op 64-jari-
gen leeftijd bezweek aan de hier nog altijd heer-
schende typhus. Door zijn afsterven heeft deze
gemeente een groot verlies geleden. Algemeen
deelde de humane man in de achting zijner me
deburgers, die zagen en waardeerden, hoe hij
steeds onvermoeid was in zijn streven, om op
echt practische wijze de belangen dezer gemeen
te te bevorderen. Bij de geopende groeve sprak
de Burgemeester een diepgevoeld woord van
hulde aan de nagedachtenis van Jellema.
n
