j ay
NIEUWS-1 ADVERTENTIE BLAD VOOR DE
J
I
U
i
p
I
il
i
GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER,
^1
I
I
I
zaterdag
g H
I
I
No. 16.
I
I*
K I
TEN
1878.
J
1
^7.5
2 6 5
9‘71#
5
o1/.
f»
-
74,00,1
f— I
r»AX VOBISCUM.
1
Mi I
I 1 ÉW-
SU
I
;t aan-
re)
74,50
kV;
1
1
’l Bin-
grain
74,50,
1,50 a
Nu de laatste vertegenwoordiger van het we
reldlijk gezag der pausen ter ruste is gegaan en
zijn opvolger gereed staat den Heiligen Stoel te
beklimmennu rijst als onwillekeurig de vraag
zal het nieuwe opperhoofd der R. Kath. Kerk
berusten in het fait accompli, waartegen zijn voor-
'w i n n i
sluit is|
at he|
ven te
huldei-
ien die
ie toe-
n versie
«Op den dag, zoo schreef de Italië dezer
dagen op den dag toen het wereldlijk gezag
der pausen ophield te strooken met den Staat
en de behoeften der beschaving, op dien dag ver
loor het zijn reden van bestaan en was het von
nis gevallen, welks voltrekking aan de gebeurte
nissen is overgelaten.”
oerd
amine-
Paard,
n
f
74
per
de stad heb-
op-
die
ouden
aestie,
n dat diens wereldlijk gezag,
nairen
onzij-
it het
irope-
e con-
d vil
uit.
iderc
voor
e mi
ll en
mlen
ƒ9-
f2
a
I
V/z
‘7.
2%
2,08
^osl-
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cepts^
voor eiken regel meer 7 */a Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voor waarden daaromtrent te vernemen by den
Uitgever.
heeft
an lord
confe-
ten. De
jemak-
aan-
Russen
ig heelt
effende
inhoud
vordei
Deze COURANT verschjjnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor’3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
I
I
DAM
Feb.
I
clave en ontwikkelde een grooten ijver als hoofd
der gematigde partij, die, zonder formeel afstand
te doen van de rechten van den Heiligen Stoel
het verstandig acht in den wil der Voorzienigheid
te berusten en de feiten, die onwrikbaar vast
schijnen te staan, aan te nemen. Een kamerling
brengt het niet licht tot Paus, maar het algemeen
gevoelen is dat het Heilig College, als het ge
leerdheid, tact, wilskracht, waardigheid, beminne
lijkheid, zedelijk bewustzijn en echte godsvrucht
waardeert, niemand vinden kan, die meer dan
Pecci verdient Paus te zijn. Te Perugia volgde
Pecci dezelfde staatkunde als Riario Sforza te Na
pels. Hij maande de katholieken aan hunne
plichten bij de verkiezingen voor gemeente en
gewest als goede staatsburgers te vervullen, toen
de clericale dagbladen, die zich als de tolken van
het Vatiaan opwierpen, het stelsel van onthouding
predikten. Pecci heeft met klem gesproken tegen
het voorstel, om het Conclave buiten Rome te
houden en tegen andere voorstellen van de reac
tionaire partij. De liberalen in het Heilig College,
althans de meesten hunner, stellen vertrouwen in
hem. Zijn privaat karakter is vlekkeloos Hij
heeft groote letterkundige verdienste, ook als
dichter is hij bekend. Vioeger is hij nooit in
aanraking geweest met de ambtenaren van het
tegenwoordig Ilaliaansch Gouvernement, maar hij
wordt door hen allen geacht, en zij, met wie hij
als kardinaal-kamerling zich thans in verbinding
heeft moeten stellen, roemen hem zeer.
heer Borgesius. De heer Jonckbloet ging verder
en schreef«Als minister heeft de heer Brocx
de meest doorslaande blijken van gezond verstand
gegeven door de leer in practijk te brengen, dat
het dwaas is, groote sommen voor de defensie
te besteden. Zoo hij als minister gevallen is, dan
was het alleen omdat men hem tot een verwijt
maakte, dal hij niet meer milhoenen ijpor marine
uitgaf.”
Dit laatste argument door ’t Zondagsblad
van ’t N. v. d. D. «ploertig” genoemd wordt
door ’l Hand, nader beschouwd. Eerst wijkt het
blad er op, in hoe bedroefden toestand de heer
Brocx onze marine gedurende zijn vijfjarig beheer
heeft gebracht, een toestand waarin, dank zij de
energie van zijn opvolger, Van Erp Taalman Kip,
verbetering is gekomen, maar die van dien aard
was dat, als onze marine over den oud-minister
mocht stemmen, hij zeker geen vijf stemmen zou
krijgen. «De leer zoo vervolgt het blad
dat het voor een rijk land als het onze dwaas
is, bij tijds de noodige sommen uit te geven voor
’s lands verdediging en voor de handhaving onzer
macht en invloed in Indie, is de duurste en on-
verslandigste leer, welke ooit gepredikt is, Zui
nigheid, die zich toont door hel onontbeerlijke na
te laten, wordt steeds gevolgd door verkwisting,
wanneer in vrees en paniek het verwaarloosde
moet hersteld worden. Doch wie die leer ook
moge aanhangen, een minister van marine mag
dergelijke diep-wijsgeerige beschouwingen over het
nutleloaze van zelfverdediging niet in practijk
brengen. Wanneer hij zijn eervollen post aan
neemt, is het zijn eerste plicht, voor de vloot en
haar bemanning zorg te dragen. Hierin is de
heer Brocx te kort geschotenwij zeggen dit
op gezag van honderden, die van nabij bekend
zijn met onze koninklijke marine, en wij herha
len daarom, dat wij het diep betreuren, dat men
een oud-minister als de heer Brocx wil afvaardi
gen naar de Tweede Kamer.”
Ook de Kamp. Ct. wijdt thans een artikel aan
de candidatuur-jBrocas, waarin zij het door het
Handelsb. geavanceerde op flinke wijze bestrijdt.
Wij hebben gemeend dit artikel in zijn geheel te
meeten overnemen: In het kiesdistrict Winschoten
schrijft zij is de heer Brocx, oud-minister van
marine, candidaat gesteld voor de Tweede Kamer.
De?e candidatuur mishaagt aan het Amsterdamsche
Handelsblad. Met groot leedwezen, zegt dat blad,
heeft het haar gezien. «Indien men de officie
ren van Zr. Ms vloot, die in Indië en Nederland
het vaderland dienen, liet stemmen over dezen
candidaat, dan zou het ons zeer verwonderen
indien hij vijf stemmen kreeg.”
Dit is zeer wel mogelijk. Maar de Grondwet
heeft het wijselijk zóó beschikt, dat aan de offi
cieren van Zr. Ms vloot is opgedragen te varen
en tè vechten, en niet ’s lands.vertegenwoordi
gers te kiezen. -
Hoe die officieren van Zr. Ms. vloot zoudén
stemmen, als men hen over dezen candidaat liet
stemmen, daarmede hebben de Winschoter kiezers
niets te maken. Het gaat hun niet aan, en zij
zullen er zich denkelijk ook zeer weinig om be
kommeren. De kiezers hebben de candidatuur
welke hun wordt aanbevolen, alleen te toetsen
aan het belang des lands, en dan kan hun keus
niet twijfelachtig zijn.
De heer Brocx is een uitstekend bekwaam man
Wanneer het Handelsblad zich beroept op het
getuigenis van zeeofficieren, dan diende het óók
te weten, dat er onder het geheele korps wel
niemand, met den heer Brocx bekend, zijn zal
die niet getuigt, dat hij is een man van uitste
kende kunde, een door en door wetenschappelijk
man. Van een groot deel onzer zee-officieren is
hij de leermeester geweest, en al die leerlingen
ganger voortdurend is blijken protesteeren Zal
hij zyne hooge waardigheid aanvaarden met het
,.3/- stellige voornemen uitsluitend al zijne krachten
te zullen wijden aan het welzijn, aan den voor-
i|»7 uitgang en bloei en bovenal aan den inwendigen
vrede van die groote afdeeling der christelijke
kerk, die thans aan zijne bijzondere zorg en
hoede is toeverlrouwdZal hij, misschien zijn,
wat zijn voorganger in ’t begin zijner regee-
ring beloofde te zullen wezen de liberale kerkvorst,
die zich verzoenende met onze nieuwe
Staatsregelingen bij bét aanvaarden zijner
hooge waardigheid de wereld met een vrede
groet op de lippen en een zegenbede in het hart
ui begroeien Zal hij alzoo langs dien weg
trachtig werkzaam ’ijn om het rijk van waarheid,
rerdraagzaamheid, liefde en vrede al meer en meer
1 gram
UIT DE PERS.
De Arnh. Cour laat zich nogmaals tegen de
thans bij het stellen van candidaten gevolgde
gewoonte uit. De kiesvereenigingen werken h. i.
verlammend op de uiting van den wcykelijken
geest der burgerij. Ten eerste omdat het gros
der kiezers lijdelijk afwacht welke namen uit het
stembusje der kiesvereeniging zullen te voorschijn
komen, en ten tweede omdat, wanneer deze na
men niet die zijn, welke door de kiezers verwacht
worden, dezen thuis blijven en zich van stem
ming onthouden. Men verkrijgt op de tegen
woordige manier wel een afgevaardigde, maar men
weet niet of hij de man is, dien de meerdeiheid
van het district, indien haar keuze viij ware ge
weest, zou afgevaardigd hebben.
De Arnh. Cour, zou het werk der verkiezin
gen officieel in twee deelen willen splitsen, nl.
eerst in het kiezen van candidaten, en eenigen
lijd later in het doen eener definitieve keuze uit
de gestelde candidaten. Bij de candidalenkeuze
is elkeen vry en tijd van beraad is er te over.
Door de voorafgaande candidatenslelling is aan de
gemakzucht der kiezers alle voorwendsel ontno
men, terwijl de keuzen algemeen zijn en bij en
kele meerderheid. Op deze wijze zal het de schuld
van het land niet wezen, indien de keuzen niet
de uitdrukking zijn van den geest des lauds.
Het proclameeren van den heer Brocx, oud-
minister van marine, als candidaat voor ’t lid
maatschap der Tweede Kamer in ’t hoofdkiesdis
trict Winschoten, heeft geen onverdeelde goed
keuring bij de liberale partij gevonden. Volgens
een correspondentie in de Prov. Gron. Crt. is
het vooral de heer Winkler Prins te Veendam
een in die streken zeer invloedrijk persoon, die
op aanbeveling van de hh. Jonckbloet en Borge
sius den heer Brocx heeft aanbevolen. De heer
Borgesius gaf te kennen, dat hij den heer Brocx
beschouwde als iemand, goed op de hoogte van
handel en nijverheid en die als minister van ma
rine ’t land veel diensten heeft bewezen. «Had
hij meer geld voor den actieven zeedienst be
schikbaar willen stellen, dan zou hij misschien nog
minister zijn”, zoo luidde o. a. ’t oordeel van den
op aarde te helpen vestigen Of zal hij mis
schien zijn loopbaan aanvangen met eene tartende
oorlogsverklaring aan zijne eeuw en haren geest,
aan zijn tijdgenooten en hun streven, aan de
menschheid en hare schoonste idealen
Zietdaar eenige vragen, die onwillekeurig op
rijzen, nu het bericht tot ons kwam, dat de op
volger van Pius IX reeds door hel conclave gekozen
was. ’t Is natuurlijk, dat de beantwoording
dier vragen voorloopig aan de toekomst behoort.
Moge deze daarop weldra een verblijdend ant
woord geven.
Wij wenschen hier iutusschen iets naders meé
te deelen omtrent den kardinaal-kamerling Pecci,
die jl. Woensdag gelijk wij toen reeds
bulletin aan onze abonnés binnen
ben meegedeeld door het Conclave tot
volger van paus Plus IX werd gekozen, en
den naam heeft aangenomen van Leo XIII.
Wij ontleenen deze bijzonderheden omtrent den
nieuwbenoemde, aan T geen de Romeinsche
correspondent van de Times voor eenige dagen
omtrent hem berichtte
De meest in 't oog vallende figuur in het Con
clave is kardinaal Pecci. Hij bezit menige hoe
danigheid, die geschikt maakt tot regeeren. Hij is
geboren te Carpineto, nabij Anagni den 2 Maart
1810 en stamt af van eene oud-patricische fa
milie uil die streek, waarvan een tak te Sienna
gevestigd is en die op vele leden, zich onder
scheidende door vroomheid en kennis, kan bogen.
Een van Pecci’s voorvaderen was in de veertiende
eeuw stichter eener godsdienstige orde in Spanje
en werd daardoor heilig verklaard. Pecci is rij
zig, heel majer, met een schoon hoofd, een hoog
voorhoofd, een lang aangezicht en scherpe trek
ken, een breeden mond, vooruitstekende kin en
een open, innemend gelaat. Hij heeft een zachte,
welluidende stem, veel deftigheid in zijn voorko
men; in ’t openbaar leven zijn zijne manieren zelfs
strengin het particulier leven is hij echter voor
komend en gezellig. Hij studeerde op een colle
ge te Rome en werd huiskapelaan van Gregorius
XVI. In 1837 werd hij als delegaat (gouver
neur) naar Benevento (aan de Napelsche grenzen)
dat toen door bandieten werd afgeloopen, gezon
den. Pecci ging met zeldzame veerkracht te werk,
leverde de roovers in handen der justitie en her
stelde de rust en veiligheid in het District. La
ter kwamen Spoleti en Portici onder zijn bestuur.
In 1843 ging hij als pauselijk nuntius naar Brus
sel; maar zijne slechte gezondheid noopte hem
naar Italië terug te keeren. Hij kwam in zijn
vaderland terug met brieven van aanbeveling van
Leopold I aan den Paus, die hem als aartsbisschop
naar Perugia zond en hem kardinaal in petto maakte
Maar Gregorius stief in 1846 en Pius IX, tegen
Pecci ingenomen door toedoen van Antonelli, die
naijverig op hem was, bevestigde de verheffing
eerst in 1853 en liet Pecci te Perugia, omdat An
tonelli zijn invloed op het Vaticaan vreesde. Een
prelaat uit Engeland dacht eens een goed woord
voor Pecci bij Pius IX te doen, en beval hem
na den dood van Barnabo, in 1874, aan voor de
opengevallen plaats bij de prefectuur van de propa
ganda. «Pecci is een voorbeeldige bisschop”, zei-
de de bedoelde prelaat. «Juist”, antwoordde
Pius, «een uitmuntende bisschop, en daarom blij-
ve hij bisschop.” Doch na den dood van Anto
nelli in 1876 riep de Paus hem naar Rome en
benoemde hem in November van het vorige jaar
tot kamerling. In deze hoedanigheid voerde hij
gedurende het interim het hoogste gezag op het
Vaticaan, leidde de werkzaamheden van het Gon-
71,00.
34,00.1
(LEO XIII)
Er is een lijd geweest, waarin de Kerk heer-
15,00 i scheres was over den Staat, een tijd, toen van
uit Rome de christenwereld werd geregeerd.
De drager van de pauselijke tiara was niet
maar alleen het geëerbiedigd opperhoofd der
christelijke kerk, maar hij werd tevens beschouwd
73,50, te staan boven keizers en koningen, die ge
dwongen waren te luisteren naar en te gehoor
zamen aan de wenschen en bevelen, die van uit
hel Vaticaan tot hen kwamen.
Rome’s macht was betrekkelijk onbegrensd
zijn wensch was bevel zijn wil gold als
hoogste wet, ook op het gebied van den Slaat.
De vorsten bogen zich dan ook meestal heel
nederig voor den «stedehouder van chnstus”,
want niets werd méér door hen gevreesd dan de
banbliksem van het Vaticaan, die zelfs de ge
kroonde hoofden van hun vorstelijken zetel kon
doen nederploffen.
Die tijden zijn voorbij
Na eene eeuwenlange worsteling om het gezag
tusschen de Kerk en den Staat, is de laatste ein
delijk als overwinnaar uit het strijdperk getreden.
De moderne staatsregelingen hebben het gezag
der kerk beperkt binnen hare natuurlijke grenzen;
zij huldigen het beginselde vrije Kerk in den
vrijen Staat
Niettegenstaande de meest krachtige protesten
en den dreigenden banbliksem van het Vaticaan,
werden de grenzen van het wereldlijk gebied van
den Paus telkens meer en meer ingekrompen, en
werd eindelijk voor goed een einde gemaakt aan
