NIEUWS- EN ADVERTENTIE BLAD VOOR HE
6EMEENTE EN HIT ARRONDISSEMENT SNEEK.
1878.
WOENSDAG
8 MEI.
No. 38.
Wolmarkten te Sneek.
Jaarlijk sche Wolmarkten
Paardenmarkt te Sneek-
Voorjaars-Paardenmarkt
lis
7„
1} I TSOODIG I NG.
S L A G E R IJ.
4
4
4
o
TROT.
S1EKKER
B
j
gejuicht begroet.
«1X5 E K I. A AI»
Burgemeester
der
ik
giste-
ji.,2 j
Deze COURANT verschynt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden ft.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
nehr
en I
left
ere
ekt
Wethouders voornoenid,
J. van DRIESSEN.
de JONGH, L. Secr.
der Indische begrooting
ting.
II.
zijne
aten
Bu-
bij-1
e re-
i be
dijk-
i te
sml,
ksch
ge-
pon.
eke-
on-
oote
liten
de
Het
van
jn.
erop
Ka-
leeft
igen
res-
sen-
tot
i
kan
bc-
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van de
gemeente Sneek, maken hiermede bekend, dat de
zullen plaats hebben: de eerste op den 5 Juni
i en de tweede op den 19 Juni e. k.
Burgemeester en Wethouders voornoenid
J. VAN DRUSSEN.
De Secretaris, de JONGH, L. S.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van de
gemeente Sneek maken hiermede bekend, dat de
dit jaar invalt op Woensdag den 29 Mei e. k.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN, Burgem.
de JONGH, L.-Secretaris.
K
erd,1
leeg.
van
intu-
sum.
M.
Wei.
's
's
/ie
ia/
/l»
'i
vau i
had behandeld en de kiestabel had gewijzigd
den minister van
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
I Sneek, noodigen de ingezetenen dezer gemeente
uit, voor dit jaar, den verhuisdag, in plaats van
op den 12 Mei, die op een Zondag invalt, te
houden op Maaiiday; den. 13
Mei, en niet Zaterdag 11 Mei, zooais in een
vorig nummer dezer Cour, abusivelijk is gemeld
Sneek 6 Mei 1878.
Burgemeester en
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek brengen, ter voldoening aan art. 8 der
Wet van 2 Juni 1875 (Staatsblad no. C5)
algemeene kennis, dat zij onder zekere voorwaar-
STATEN GENERAAL.
De Eerste Kamer heeft in de zitting van giste
nen (Maandag) aangenomen, met 30 tegen 2 stem-
(men, de onteigeningswet ten behoeve van den
spoorweg Amersfoort-Nijmegen. Na uitvoerige
discussie is de bedelarijwet verworpen met 25
tegen 9 stemmen. De kamer is gescheiden
In de Tweede Kamer gaf de motie-K-ei kwijk
in zake de overeenkomst niet Rotterdam gesloten,
gisteren (Maandag) aanleiding tot eene vry uit
voerige discussie De heer van der Loeft' betoog
de, dat voor het onderhoud der Koningshaven
geld op de begrooting stond uitgetrekken en bleet
afkeuren, dat de regeering, in plaats van zich ie
beroepen op de urgentie der zaak, haar hande-
lug constitutioneel juist beschouwde. De heeren
leikwyk en Borgesius deelden die meenmg.
^at8tKenoetude stelde als motie voor, dat de
>amer, van oordeel dat het door de urgentie ge- i ren met h
illykt wordt dat de overeenkomst is gesloten, I dit, als de
Wet van 2 Juni 1875 (Staatsblad no. 95) ter
den, vergunning hebben verleend tot uitoefening
van hel bedryf van Stager, aan P. Soeting en
I zijne rechtverkrijgenden, in het huis in de Gali-
gastraat, kadaster Sectie B no. 1187.
Sneek, den 7 Mei 1878.
J. van DRIESSEN, Burgem.
de JONGH L ‘Secretaris.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7'/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be- 1
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
met verschillende voorstellen te berde. Die van
i financiën hadden slechts een
voorloopige strekking. Verreweg het belangrijk
ste was het ontwerp op het lager onderwijs, ook
wijl dit de dood was geweest voor ’t ministerie-
Heemskerk en het motief voor ’t optreden van
Kappeyne
De heer Veegens is van oordeel, dat Kappeyne
bij dit ontwerp niet heeft gegeven ’t geen men
j van hem verwachten mocht, dat hij niet aan den
eisch van het oogenbhk heeft voldaan. Dit on
gunstig oordeel is in hoofdzaak gegrond op de
overweging, dat het ontwerp de invoering van
verplicht en kosteloos onderwijs niet voldoende
voorbereidt, en dat het, zoowel aan den kerke-
lijken tegenstand, als aan de bij een deel der
gegoede klassen bestaande vrees voor te groote
vermeerdering der uitgaven voor het onderwijs,
concessien doet, met het algemeen belang in strijd
Dat concessien aan de kerkdijken worden gedaan,
bljjkt uit het motief, ’t welk lot het niet invoe
ren van leerplicht leidt. Zoolang de gemoeds
bezwaren tegen het neutraal onderwijs levendig
worden gehouden, is invoering van leerplicht niet
mogelijk, zegt de minister. Hiertegenover stelt
de heer Veegens de quaeslie, dat de openbare
school, zooais zij hier te lande is ingericht, staat
of valt met de stelling, dat zij bruikbaar is voor
de belijders van alle godsdienstige gezindheden
zonder onderscheid Wie deze stelling betwist,
moet hel goed recht van de tegenstanders der
staatsschool erkennenwie van haar juistheid
overtuigd is, kan, zonder grove overtreding van
de wetten der logica, uit de gemoedsbezwaren
geen argument tegen den leerplicht putten, üok
het niet uitbreiden van het kosteloos onderwijs
moet den minister tot een grief gemaakt worden,
terwijl op ’t overige der wet vrij wat gegronde
aanmerkingen kunnen worden gemaakt, zoo wat
de kosten van ’t onderwijs betreft, als de oprich
ting der kweekscholen en de bezoldiging der on-
derwijzeis. Het ontwerp blijft op verschillende
punten beneden de rechtmatige verwachtingen
der hervormingsgezinde!!, in hoofdzaak een ge
volg van de zucht des ministers om met »le duur”
te zijn.
De fout, door Kappeyne begaan, door de in
diening van het ontwerp, was evenwel in de ge
geven omstandigheden bijna onvermijdelijk en
een natuurlijk geyojg. van den grooten, misgreep,
dat hij aah ’t hoofd van deze parlementaire meer
derheid het ministerie-Heemskerk heeft omverge-
worpen, en de teugels van het bewind aanvaard.
Hij had de keuze op te treden óf als vertegen
woordiger eener gediscrediteerde jpolitiek, óf als
hervormer onzer staatsinstellingen. Wilde hij de
staatkunde voortzetten die de schijnbare eenheid
der liberale partij tracht te bewaren ten koste
van de beginselen van vooruitgang; die oprechte
hervormingsgezinde!! in T zelfde gareel wil span
nen met hardnekkige verdedigers van de privile- i
gien der gegoede klassen; die zich anti-ciericaa) I
noemt, maar slechts anti-progessief is, dan had 1
hij slechts den gemakkelijkeu triumf van het oo-
genblik aan te grijpen, dien een heterogene par
lementaire meerderheid hem aanbood. Maar had
hij rechtvaardigheid willen betrachten in de ver
deling der belastingen, in de regebng der mili
taire verplichtingen, in den invloed van het open
baar gezag op de verdeeling van den rijkdom
had hij ’t groote gebrek van ons staatsorganis
mes willen wegruimen, 't welk in het avolk ach
ten de kiezers” slechts een macht ziet, »die wan-
- zij ontevreden wordt, tronen omverweipt
baricadcn verdedigt had hy zich aan 't hoofd
zonder voorafgaande wettelijke goedkeuring, over
gaat tot de orde van den dag. De heeren
Slolk, Stieltjes en Godefroi betoogden de nood
zakelijkheid van de handeling der regeering. Ook
de minister van waterstaat, zijn vroeger stand
punt handhavende, betoogde, dat het belang van
het land was bevorderd.
Beide motien werden ten slotte verworpen met
49 tegen 8 stemmen
Donderdag ten 11 ure zijn aan, de orde ge
steld de ontwerpen betreffende eene verhooging
der Indische begrooting en de successie belas-
U I T DE PERS.
Hel voorloopig verslag op ’t lager onderwijs-
ontwerp is verschenen. De algemeene beschou
wingen bewogen zich om hel bekende punt. Op
zeer krachtige wijze verzette zich de meerderheid
tegen concessies jegens de bijzondere school te
genover het openbaar onderwijs.
Wat de bijzondere punten betreft, werd 't vol
gende te berde gebracht
Met de regeering achtte »de meerderheid” de
opleiding voor onderwijzers het Jbest verzekerd
aan de kweekscholen. Omtrent het bepalen van
het cyler. diet; scholen, stonden verscheiden”
tegenover »een aantal’leden. De eersten wil
den een minimum van 10 voor mannen en 3
voor vrouwen, de laatsten achten zulk een voor
schrift ennoodig. Ook over de normaallessen be
stond verschil. »Sommigen” beschouwden ze al
leen voorloopig ais onmisbaar, vanderen” wilden
ze op den duur behouden Zoo was het ook
met de opleidingsklassen. Het stelsel der regee
ring, omtrent de kweekscholen, lokte waardeering
en bestrijding uit. De meerderheid was het met
den minister eens, dat men niet ten eenenmale
met het tegenwoordig kweekelingenstelsel kon
breken, maar van het tegenwoordig zijn in de
school vreesde men ontduiking.
Over de bezoldiging achtte »een deel” der le
den f700 als minimum voldoende; daartegenover
stond veen talrijke groep” die de cijfers bepaald
te laag vond en drie klassen wilde: f800, f 1000
en f 1200. Voor hulppersoneel met hoofdakle
wilden dezen f700, f800 en f900, voorde ove
rigen minstens f500.
Wat de examens betreft, keurde »men” den
leeftijd van 16 jaar voor vrouwen af, terwijl ook
door vele leden bezwaar weid gemaakt tegen het
eischen der hoofdakte, alvorens akten voor vreem
de talen verkrijgbaar zijn, en tegen het blijven
der provinciale commissie voor het eerste examen.
Het cijfer der leerlingen in de klassen 40
per onderwijzer droeg de goedkeuring der
j. meerderheid weg. Ook de regeling van hel gods
dienstonderwijs vond instemming. Onder de vak
ken, waarin ouderwys zal gegeven worden, I wil
den welen’’ do gymnastiek opgenomeu zien. Over
vormleer bleven de gevoelens verdeeld. Met
willen plaatsen van een kleine groep werkelijk
Nadat hel nieuwe kabinet de begrooting vlug eensgezinde mannen, wien de toekomst behoort
I uit kracht hunner overtuiging, dat er meer dan
kwam het bij de nieuwe samenkomst der hamer i tot heden voor de welvaart van het geheele Ne-
derlandschè volk moet gedaan wórden, dan had
hij moeten blijven controleeren tot zijn tyd ge
komen was. Hij heelt dit laatste niet gedaan en
hij kan dus de Jozua niet zijn die een eind maak
te aan de omzwerving in de woestijn, en het
volk in *t beloofde land voert.
De heer Veegens besluit zijn artikel met de
werkelijk hervormingsgezinde leden der Kamer
den raad te geven, zi<?h niet neder te leggen bij
de onvoldoende regeling van een zaak, die de af
doende verbetering van ’t volksonderwijs voor een
reeks van jaren wegneemt. Hun aantal is groot
genoeg om de school wet-meerderheid in een min-
derheid te verkeeren. Treedt Kappeyne tot hen
toe en legt de meerderheid zich er bij neder,
dan is de eerste Vrucht verkregen. Neemt Kap
peyne aan en weigert de meerderheid, dan is de
politieke toestand gezuiverd en de grondslag eener
betere partij-formalie gelegd. Weigert Kappeyne,
dan is het einde van ’t ministerie Baby en dan
zal het voortaan in Nederland als onomstootbare
waarheid gelden dat, indien de omstandigheden
vorderen dat in conservatieven zin geregeerd
wordt, het bestuur aan conservatieve staatslieden
moet worden toevertiouwd.
ge-
Het Handb is een van de weinigen onder de
liberale organen in onze pers die zich tegen het
brengen van leerplicht in de ontwerp-schoolwet
van den minister Kappeyne verzet. In beginsel
is het blad er niet tegen gekant, en het recht
van den staat om er toe te besluiten spreekt het
ook in t minst niet tegen, maar de praclische
bezwaren zijn te overwegend.
In de eerste plaats moet gelet worden op de
bestaande agitatie tegen het openbaar onderwijs.
De staat heeft natuurlyk het recht of liever is
verplicht te zorgen voor voldoend openbaar la
ger onderwijs van overheidswege, maar de tegen
stand die er bestaat, kan evenmin ontkend wor
den, en ’t is niet in ’t belang noch voor ’t alge
meen noch voor de zaak van 't onderwijs zelve,
om thans èn voldoend èn verplicht onderwijs te
willen invoeren. Men moet de minderheid niet
lot vertwijfeling brengen. Daarbij moet men er
op letten, dat er zich ook nog onder de liberalen
een partij bevindt, die van dwangmaatregelen
niets weten wil.
Er is evenwel een tweede, een meer practische
reden die zich er tegen verzet om nu reeds het
viaagstuk der leei plicht tol een oplossing te
biengen. Bij de verontrustende schaarschte aan
onderwijzend personeel, bij het afschaffen der
kweekelingen als ouder wijskracht en bij vermin
dering der overbevolkte klassen, zal er zulk een
gebrek aan leerkracht komen, dat aan vervulling
van T voorschrift der leerplicht geen denken is.
In de derde plaats moet er op gelet worden,
dat het vraagstuk van leerplicht, vooral in ver
band met den landbouw, een degelijk onderzoek
zal vereischen, en dal de geschikte middelen, om
zulk een voorschrift te handhaven, ook met nel
oog op den aard der, bevolking, jnau.wgezet bfe.
hooren overwogen té worden. Zoolang dit on
derzoek niet heeft plaats gehad, zal het weinig
baten een beginsel bij de wet vast te stellen
aan welks uitvoering men zelf twijfelt.
In 't jongste nummer van de Vragen des Tijds
komt een artikel voor van den heer mr. J. D.
Veegens, getiteld: Nieuwe omzwervingen in de
woestijn. Het is gewijd aan ons liberaal minis
terie.
De schrijver geeft een schets van het optreden
van Kappeyne als minister, een optreden dat door
zeer velen m den lande mei groote ingenomen
heid werd begroet. Vooral omtrent de vereeni-
ging der liberale parlijgenoolen en de te ver
wachten vruchten van but> gemeenschappelijke
werkzaamheid, bad me o zich groote illusien ge
maakt, daarbij evenwel vergetende, dat een zoo
danig verschil vau beginselen, als de Nederland-
sche liberalen van elkander scheidde, niet door
eenige samenkomsten kan worden vereffend. Maar
de vereeniging heette nu eenmaal tot stand ge
komen, en toen Kappeyne besloot hel controlee-,
ren met het gouverneeren te verwisselen, werd
s morgen van een nieuwen dag, met
^5-,
IT
