NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
GEMEENTE EN BET ARRONDISSEMENT SNEEK,
No. 31.
r
I
1818.
ID R I E-E N-ID E R T Q
ZATERDAG
22 J U N I.
SS
00
50,
,oo
O.
La
an
he
•n-
ïk,
dit
int
t 5
I
SMI.h
T.
)0,
,50
ort
uiwuwvio ucaucu i net uiiiwrip
als zullende lijden tot eene school zonder gods-
34.
UIT DE TWEEDE KAMER.
voor
hÜ
U I T
de belangstel-
I cessie a
ris 'behoefte
- II
II I X^EAL.l Al».
het ontwerp slechts heil zoekt in
der onderwjjs.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden fi.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
de
iet
De algemeens vergadering der Broederschap
zal te Utrecht worden
2e
,00
r,
je-
te
id.
jr-,
d
ne
en.
10
i00
6 30
5,39
5,53
,585
8.43
9.-
door
9.11
door
9,34
951
door
door
door
0 14
5-10
I
00.
i
M.
mi.
Het algemeen debat over de schoolwet dat
een grooten omvang dreigt aan te nemen, daar
nog ruim een 20tal sprekers zijn ingeschreven
is in de zitting van jl. Dinsdag voortgezet.
De heer Bichon herinnerde de geschiedenis der
8
I
i
8
Te Maastricht is Zondag weder door de politie
een procesverbaal opgernaakt wegens een pro
cessie, en wel die in de St. Mathias parochie.
,00
.0,
van candidaaf-nolarissen
gehouden op 26 Aug. a.s.
De gemeenteraad van ’s Hage heeft den post
voor 't scheikundig onderzoek van eet- en drink
waren van f300 tot 11000 verhoogd.
In dezelfde zitting is een praedvies ingekomen
van B. en W., naar aanleiding van het adres van
De voortzetting van de gewone algemeene ver
gadering van «Eigen hulp” verleden week geschorst,
is bepaald op Zaterdag 6 Juli a.s., ten 11'/a ure,
in het locaal «Dilligentia” te ’s-Gravenhage.
1 schoolwetherziening, die nu slechts schijnbaar in
de laatste periode verkeert. Vasthoudende aan
de beginselen zijner nota bij het ontwerp Heems
kerk, bestreed by het tegenwoordig ontwerp, dat
alle bestaande grieven niet wegneemt, maar nieu
we bezwaren in het leven roept. Innig was hij
overtuigd, dat onderwijs zonder godsdienst uil-
I loopt op bederf van het volksonderwijs en weg-
cijfering van de vryheid van onderwys.
De Staats-courant van Zaterdag bevat de wel
van 9 Juni jl. no. 95, tot wijziging van het recht
van successie en van overgang bij overlijden.
Het successierecht in de regte lyn, dat bij deze
wet wordt ingevoerd, zal niet worden geheven
van de nalatehschappendie vóór 1 Juli e.k.
openvallen. Eerst bij sterfgevallen, na 30 Juni
voorvallende, moeten dus ook de afstammelingen
en de ouders van den overledene aan de ver
plichtingen der gewijzigde wet voldoen en succes-
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer T/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Hier zij gemeld dat dit recht bedraagt voor af
stammelingen eó voor den langstlevenden echtge
noot, als er afstammelingen uit het huwelyk in
leven zijn, een pel voor erfgenamen in de op-
leder, die nog iets te vorderen heeft van de j F
I gemeente Sneek, wegens leverantiën of uit- doel had
I voering van werken over 1877, wordt, ook met l breiden
i het oog op de verjarings-termijn, uitgenoodigd,
t daarvan alsnog ten spoedigste uiterhjk 27 Ju
ni a s. opgave ter Secretarie te doen.
De Secretaris der gemeente Sneek,
W. van WANING Jr.
De heer Barge betoogde, dat het ontwerp ten
eene tendensieux openbare school uit te
en Ie bevestigen ten koste van het bij
zonder onderwijs, met leerplicht in het verschiet.
Natuurlijk, dal dus de strijd in eene vreedzame
wettige agitatie plicht blijft, zoolang het geweten
van den laatsten geloovige niet tot zwijgen is ge
bracht.
Ook de heer Brouwers bestreed het ontwerp
De R.-Catholieke Peel- en Kempenbode zegt:
»Een adres wordt door de Tijd, hoofdorgaan van
Neerland» Cathohciteit, in gereedheid gebracht,
dat op nader te bepalen wijze aan
lenden zal worden voorgelegd.
uCalholieke vaders, de godsdienst, de laatste, de
eenige reddingsplank uwer kinderen, mag u niet
worden ontnomen, in de dagen, waarin elk staats
schip te bersten stoot op de klippen des onge
loof»
«waarin de nevelen der goddeloosheid ons omhul
len;
«waarin de storm der revolutie raast;
«waarin de kraters der hel zich hebben geo
pend, die het lava der vreeselijkste vernieling
uitbraken;
«waarin geheel de maatschappij dreigt uit el
kaar te spatten;
«waarin de satan
streeft;
nCatholieken, hebt meêlij met uwe kinderen;
'begrijpt uwe verplichtingen als waarachtig Chris
ten, als-feeder vader, als welmeenend burger.”
Zou men nu, na lezing van' het bovenstaande,
niet wezenlijk bang worden voor de diepe ellen
de, waarin de tijdgeest hel menschdom dreigt te
storten? Als de Catholieken nu niet als één man
het petitionnement teekenen, dan zijn er onder
hen, die met geen mogelijkheid meer bang te
maken zijn.
gaande knie (ouders, grootouders enz drie pet.
Vrijgesteld zijn echter bij afstammelingen en
echtgenooten de erfdeelen, waarvan het zuiver
saldo niet f 1000 te boven gaat. Is dat zuiver
saldo boven f 1000, maar minder dan f 1500, daii
wordt over een som van f 500 het recht niet
berekend.
In alle gevallen moet binnen 6 maanden na
het overlijden aangifte worden gedaan hij den
rijksonlvanger, door een schriftelijke memorie.
Zijn er meer dan één erfgenaam in de neder
dalende linie, dan wordt de eed slechts afgelegd
door een hunner, daartoe door den rijksont vanger
aan te wijzen.
In de Maandag avond gehouden kiesvereni
ging Eendracht maakt Macht, te Veendam, zijn
de 2 moties van wege de kiesvereeniging De
Grondwet in behandeling geweest.
1°. De fiere, vrije mannen van het Noorden
hebben goed en bloed veil voor de gewapende
verdediging van ons Nederland en verlangen du
re ministers voor marine en oorlog. De uitslag
was: 18 stemmen tegen, 1 voor en 3 buiten
stemming.
2U. De fiere vrije mannen enz verlangen goed-
koope ministers van oorlog en marine en verde
diging van stoffelijke, zedelijke volkswelvaart. De
stemming gaf aan: 19 voor, 1 tegen en 2 bui
len stemming Van de andere onderafdeelingen
ziel men eerstdaags den uitslag van die moties
tegemoet.
De arrondissements rechtbank te Amsterdam
heeft uitspraak gedaan in het bekende geding
over de muurvlakte, van het weggebroken per
ceel^op het voormalig Schapenplein hij de Munt.
Zij heeft de tusschen den heer M. Oostmeijer en
de Amsterdamsche Omnibusmaatschappij bestaan
de overeenkomst van huur dier muurvlakte ont
bonden en overeenkomstig de conclusion van
beide partijen de Omnibus-maatschappij, die ge
meld perceel deed wegbreken, veroordeeld in de
kosten van het proces.
De rechtbank bepaalde voorts de aan den heer
Oostmeijer uit te keeren schadevergoeding op
f 301’, zijnde het aanbod der Omnibus-maatschappy,
terwijl de heer Oostmeijer de door hem geleden
schade op f6300 begrootte. De rechtbank over
woog o. a. dat eerstgemeld bedrag voldoende voor
kwam, met het oog op den huurprijs voor den
nog loopenden huurtermijn, waarbij het belang
van den héér Oostmeijer, om juist op die plaats
te adverteren, ongetwijfeld is in aanmerking ge
nomen.
de grondslag der opvoeding moet zijn het Chris-
1 tendom en het ontwerp slechts heil zoekt in
I versterking der examina en verhoogmg der be-
I zoldiging van de leeraars.
I De heer Reekers bestreed het ontwerp, cmdal
het de rechten van het bijzonder onderwijs, op
de grondwet gebaseerd, miskent. Hij wenschle
verplichte zchoolgeldheffing en wees op tal van
willekeurige bepalingen in het ontwerp, leidende
tot benadeeling van het openbaar en het byzon-
De heer van Nispen verdedigde zijne nota te
gen het antwoord van den Minister, dat deels
hem niet gebezigde argumenten in den mond
legde en kunnende leiden lot hatelijkheden of
anti-Calholieke passiën opwekken. Wat hij wenscht
is vrijheid en mogelijkheid om in eigen boezem
voorschriften van geloof en zedeleer vrijelijk na
te leven. Hij stelde zich op grondweltelyk stand
punt en wilde de grondwet eerlijk naleven. Hij
verdedigde uitvoerig het subsidiestelsel als door
de grondwet niet verboden en in het belang van
allen. Door dit ontwerp was geen enkele grief
weggenomen. Wordt het aangenomen, dan zul
len wy bijna de slechtste en onbillijksle school
wetgeving hebben van Europa.
De heer van Baar bestreed hel ontwerp in
aansluiting aan den heer van Nispen en protes
teerde legen de onthouding aan de minderheden
van de vechten, die hun als Nederlanders en
Staatsburgers toekomen. Hij beklaagt er zich
over, dal de meerderheid ongezind is eenige con
cessie aan de minderheid te doen en toont de
aan bevordering van Godsdienstonder
wijs aan, als grondslag der morele orde in de
maatschappij, gelijk men dit in Duitschland meer
en meer inziet.
De heer Saaymans Vader betoogt mede in 't
breede, dal alle onderwys op ’t positief Christen
dom moet.gegrond zyn, wil de maatschappy.blij-
vén bestaan.
De heer Teding van Berkhout betoogde, dat
men niet genoeg besefte dat volksonderwijs eene
heilige zaak is. Immers ondanks de herhaalde
verklaringen van het tegendeel, deed de Minister
voorkomen, alsof de antirevolutionairen leerstelli
ge godsdienst op school gedoceerd willen hebben.
In de zitting van Woensdag vervolgde de heer
Teding van Berkhout zijne rede. Hij betoogde,
dat het ontwerp geheel onaannemelijk was voor
de Nederlandsche natie, daar het geen rekening
houdt met de behoeften der volkschool, op pae-
dagogisch terrein geen verbetering brengt daar
naar de opperheerschappij
werp, daar vele gemeentebesturen hun plicht niet sierecht betalen,
doen. Eindelijk bracht hij hulde aan de dagblad-
pers tegenover de verwijlen, door den heer Wint-
gens tot haar gericht over héi. weergeven van
het verhandelde.
dienst, maar van s'.aatsalmacht, door geld bemin
nelijk gemaakt.
De heer de Jonge betoogde dat de wet van
1857 lot groote teleurstelling aanleiding had ge
geven, omdat de christelijke grondslag ontbrak
en dat om diezelfde reden dit ontwerp teleurstel
ling zou baren. Steunende op den Bijbel, zou
en zijne medestanders de vrijheid blijven ver
dedigen.
De heer Baslert gaf zijne voorwaardelijke in
stemming met het ontwerp te kennen’, dat niet
veel van het ontwerp Heemskerk verschilde, zoo-
dat dan ook het votum van 25 September laatst
leden niet gerechtvaardigd is. Dat in de wet van
Staatswege de behoefte aan Godsdienstonderwijs
is opgenomenacht hij eene verbetering. Als
schaduwzyde noemde hij de kosten, de opheffing
van de gesubsidieerde bijzondere school, de geest
van centralisatie.
De heer Mackay bestrijdt in de zitting van jl.
Donderdag het ontwerp, waarin de Minister on
wrikbaar vasthoudt aan eigen denkbeelden, waar
in de minister, ja, het recht op vrijheid van on
derwijs erkent, maar dit illusoir maakt. Dat recht
verdedigt hij uitvoerig. Al zij het schoorvoetend,
eens zal de lijd komen, dal het ons verleend
wordt.
De heer Van Houten toetste het ontwerp aan
de eischen van het ondeiwijs. Hij had verschil
lende bedenkingen en vooral' bezwaar tegen hei
overbrengen van het bestuur der school van de
Gemeenteraden naar den Minister. Indien daar
omtrent in het ontwerp geen wijziging kwam,
gevoelde hij zich bezwaard om er vóór te stem
men. De centralisatie toch ten aanzien van de
organisatie der school zou tot groote moeielijk-
heden aanleiding geven. Ook gold ‘zyne beden
king de ongelijkmatigheid, waartoe het verleenen
van 30 percent aan de gemeenten aanleiding zou
geven.
De heer de Meijier verdedigde het ontwerp,
waarin de Minister getrouw is gebleven aan de
beginselen van de wel van 1857. Hij bestreed
de grieven en wenschen der tegenpartij en be
toogde, dat de neutrale school alleen tol verdraag
zaamheid kan‘leiden en onderwijs aldaar zeer
gced mogelijk is zónder leerstellig Christendom,
mits deugd en zedelijkheid worden gedoceerd.
De bijbel is een schoon boek, maar niet geschikt
voor kinderen van 6 tot 12 jaar.
De heer van den Berch zette op nieuw de
wenschen’van de voorstanders van het bijzonder
onderwys uiteen, waaraan dit ontwerp niet tege
moet kwam.
De heer Heijdenrijck verdedigde het recht der
ouders, om zelf de kinderen op te weden. De
Staat kan dat recht niet vindiceeren. De Grond
wet wil, blijkens hare geschiedenis, aan het bijzon-
derouderwijs een groot aandeel in de volksopvoeding
geven. Hij hoopt op langzame toenadering, waar
in hy reeds bij de heeren Wintgens en Bastert
sporen vindt.
De heer Borgesius wees op de verandering
dér lijden, tengevolge waarvan het clericahsme
een macht in den staat is geworden. Hij bestreed
niet de godsdienst, maar de politiek onder den
naam van godsdienst gevoerd, welke anli-natio-
naal is. Tegenover den beer van Houten ver
dedigde hij den centralisatiegeest van het ont-
art. 24 .-
aan een
De heer Moens heeft een reeks van amende
menten op de wet voorgesteld. Daaronder komen
o. a. voor
Art. 12. Het artikel wordt gelezen: „Van rijkswege
worden minstens tien kweekscholen voor onderwijzers
en minstens drie kweekscholen voor onderwijzeressen
opgericht en onderhouden
Art. 17. Dit artikel wordt gelezen „Aan hen, die
het gewoon schoolonderwijs genoten hebben of in ont
wikkeling met zulken gelijk staan, wordt gelegenheid
gegeven tot. het ontvangen van herbalingsonderwijs.
„Het herbalingsonderwijs omvat minstens de vakken
a, b en c van art. 2 en kan zich uitstrekken tot al de
vakken in dat artikel genoemd.
Art- 26. Alin. 1 en 2 worden gelezen.- „Aan eiken
onderwijzer wordt een vaste jaarwedde toegelegd.” Die
jaarwedde bedraagt in geen geval.- „voor bet hoofd eener
school van de le kl. minder dan f 800; van de 2e kl.
minder den f'.000, van de 3e kl. minder dan f 1200.
Voor een onderwijzer in het bezit eener hoofdonderwij
zersakte, aangesteid naar den maatstaf van
aan een school der le kl minder dan f 700
school der 2e kl. minder dan f 800; aan een school der
3e kl- minder dan f 900; voor de overige onderwijzers,
onverschillig aan welke school zij geplaatst zijn, minder
dan f 500.
DE PERS.
