GJ
NIEUWS' EN ADVERTENTIEBLAD VOOR HE
GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER.
1
F
(l
/|6
I
No. *60.
DR I K-E N-D E R T I
WOENSDAG
24 J U L I.
EN.
was
jzen
P
f
na
f
W-JLP'
Jan
ma
«B I X X. E X L A X
dal bij wo ergeljjke houding der liberalisten het
o
eter
trus
e en
en
tiet»
lar-
ni f
>nd,
Cy
aan
llng
den
rijk
utS,
8
Fen
zijn
LEB
zijn
ft en
d'
haft-
VB-
zich
ver.
telijk
zien
osjes
m te
de
I
f
>T
r,
G,
IG,
m
tijn
J
De Eerste Kamer is tot hervatting barer werk
zaamheden bijeengeroepen tegen Dinsdag 30 Juli,
des avonds te 8 ure.
rd
tn,
te
r
n
dl-
ep
te
m,
h.,
ge-
in
had dat
enz.
A M.
UÜ.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone Tetter, 40 Gents,
voor eiken regel meer l'/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den
Uitgever»
!7''
aai ae wei, nrewei zy mei ai«, v|»<.«v.«vu «au
het ideaal, dat de liberalen zich gesteld hadden,
Li-.i IaaK vnrknfArintrpn ml .'i.inhrpno’pn
Inmiddels deelt de Tijd de adressen mede, die in
zake de wet op 't lager o nderwijs van de zijde der
Roomsch-katholieken aan de Eerste Kamer en
den Koning zullen worden gericht. In het eerste
adres wordt te kennen gegeven, dat de adres
santen in dit ontwerp de bestendiging zien van
alles, wat, naar hunne innigste overtuiging, de
de openbare schooj voor hen onbruikbaar maakt
dat zij tevens daarin ontdekken het onloochen
baar streven, om aan het eenig bun gebleven
hulpmiddel, de bjjzondcre school, onder schijn
bare eerbiediging van haar rechthet bestaan
onmogelijk te maken, om welke reden zij op
afstemming aandringen.
In ’t adres aan den Koning wordt bovendien
nog het volgende gezegd:
«Dé ondergeteekenden wenschen in hun kin
deren te zien voortleven de liefde tot het vader
land, de trouw aan het vorstenhuis, den eerbied
jegens den Koning, waarop Zij roem dragen en die
zij evenzeer in kalme als onrustige tyden toonden en
zullen blijven toonen Zij erkennen, als den grond
slag dier verheven deugden, de beginselen door het
christelijk onderwijs en de christelijke opvoeding
der bijzondere school ingeprent. Zij zien echter
in genoemd wetsontwerp aan de bijzondere school
de grondwettige vrijheid weigeren, het grondwet
tige recht tot bestaan beperken, de middelen
tot bestaan ontzeggen, de kracht tot ontwikkeling
ontnemen; zij zien de openbare school in een
met hun geweten strijdige richting versterkt, uit
gebreid, begunstigd. Waarom zij, vertrouwend
op Uwe Majesteils liefde vooral hare onderdanen,
op de rechtvaardigheid, dié de luister is van haar
kroon, op de wijsheid, die zij haar dagelijks van
den hemel toebidden, van uwe Majesteit nederig
en eerbiedig verzoeken, dat het h.ar moge be
hagen aan genoemd wetsontwerp hare koninklij
ke goedkeuring te onthouden.”
Uit een artikel van de Standaard I Ijjkt, dat
de burgemeester van Amsterdam vergunning voor
1 I
j het aanpiakkeh van het bekendé biljet der anti
revolutionairen geweigerd heeft, tenzij de Woor*
den «uitgenomen voor de rijkeren” er uit weg-
vielén. Ih het stuk wordt gezegd, dat alléén dé
rijkeren in Nederland zich de weelde van een
«school met dexi Bijbel” kunnen veroorloven.
«Welnu zegt de Standaard we zuilen
er iels overheen plakken, én als gehoorzame bur
gers zullen we het er uit nemen maar is hier
mee het feit onwaar gèmaakf, da! alleen &ie ta
melijk veel geld heeft, in Nederland vrij is bij dé
opvoeding van zijn kind? Let wel, er Slaat'niét
in het biljet, dat «een school met den Bijbel” voor
niemand hier te lande mogelijk is. Dit ware on
zin. Maar er staat, dat de mogelijkheid, om voor
elk die dit verlangt zulk een school te hebben, ten
onzent niet gevonden wordt.’*
De Arnh. Cour, acht het een gröote naieviteil,
te meenen dat óf de Eerste Kamer, óf de Koning
gehoor zal geven aan de wenschen der adressan
ten tegen de wet. Een Kamer der tweede in
stantie zegt het blad In eén Coh-titutioneel
land, zal bij een zoo belangrijk en zoo lang aart
de orde zijnd onderwérp, niet lichtelijk ongedaan
maken wat de andere Kamer met aanzienlijke
meerderheid voor een thans afgedane zaak ver
klaard heeft. Onze Eerste Kamer heeft ons al
thans niet aan dergelijke sensatie-volums gewend.
«Maar zoo besluit het blad Wat zal de
buiten-, de onparlementaire oppositie doen? Dé
fameuse factie der sVolksconscientie*^ voor Wel
ke, naar hare jongslverkondigdë leer in de Stand
aard, de grondwettige Koning de «souvérein” is,
en de Kamerleden des volks «advocaten, pleitbe
zorgers” (procureurs?), «tolken van zijn (d i.
des volks) woord” zijn Deze leer is zoozeer
buiten alle constitutionéelé begrippen én beginse
len, builen de grondwet, buiten het parlementair
staatsrecht om, dal zij onder een regeeiingsvorm
als de oüzë zelts niét discutabel is. Zij is eén
loutere willekeursleer. Een Koning, die als sou*
verein, als autocraat, zonder en tegen zijn mi
nisters in, zonder en tegen de door het land ge
kozen Kamers, eigendunkelijk vernietigt, Wat hij
zelf als constitutioneel en grondwettig vorst door
zijn ministers aan de Kamers heef’, doen aanbie
den en heeft helpen vaststellen, behoort niet
tot Europa en niet lot de negentiende eeuw. Zoo
iets kan een Schah van Perzie doen, maar niet
een Koning der Nederlanden, en hel ware te veel
eer aan deze onzinnigheid bewezen er al het on
zinnige van in een ernstig betoog aan te wyzen.’*
nationaal gevoel behoefte heeft om zijn veront
waardiging lucht te geven en neigt tot verbitte
ring vooral niet imiien ge met de ploertige en
brutale vormen bekend zij', waarin de midden
soort van deze heerschende kaste haar hooghar
tigheid pleegt lucht te geven.”
Het stët van ’t artikel is zonderling genoeg
«om op de hoede te zyn tegen
van den wortel der bitterheid 1”
Het Wag. Weekblad laat zich aldus uil «De
wet gaat alsnu naar de Eerste Kamer, om daar
met meer spoed en nog minder tegenstand dan
in de Tweede Kamer aangenomen te worden
«En wy, wij gaan tot onze beide Koningen,
den aardschen en den hemelscben. Op gij allen,
aan wie uw vaderland en de kinderen uw# volks
lief zyn. Nu worde alle traagheid gedood, alle
verdeeldheid geweerd, nu beziele alter harte slechts
deze ééne gedachte God roept ons op. God
eischt het l
«Vraag niet wat het balen zal. Is ook ’t hart
des Konings niet in de hand onzes Heeren En
al bereiken we niet, wat we zoo vurig begeeren,
is dit dan niet reeds een groot loon, dat uw ge
weten u getuigenis geeft getrouw geweest te zyn
in ’t u aangewezen werk. De uitkomsten zijn
des Heeren. Hij zal zyn arm en ellendig volk
verlaten noch begeven. Hy schept uit de dui
sternis licht.”
Het algemeen petitionnement om «een school
met den Bijbel” raakt dan ook in vollen gang.
De lijsten worden gereed gemaakt, comités ge
vormd waar het nog niet geschied is, alle voor
schriften gegeven hoe en waar geteekend moet
worden, enz. enz. Gisteren (Maandag) is er op
verschillende plaatsen een bedestond gehouden.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente Sneek maken bekend, dat de JAAR
MARKT, op welke geene bedelaars, rjjfelaars
hazardspelers ot loteryen met kaartjes om koek
glas en aardewerk of andere voorweipen, zullen
I worden toegelaten, alhier zal ingaan op Dinsdag
I 13 Augustus 1878, des morgens aChl uur, en
eindigen op Vrydag 23 Augustus daaraanvolgende,
des morgens acht uur, en dat vóór den 25 dier
I maand, alle kramen, disschen, tenten enz. zullen
moeten zijn afgebioken en weggeruimd.
Tevens wordt hierbij herinnerd aan art. 46
I van de algemeene Politia-verordeuing, waarbij is
[bepaald: sdat niemand eene tent, kraam of
iets dergelijks, op den voor den openbaren dienst
I bestemden grond mag opslaan, dan op aanwijzing
van den Marktmeester en na voldoening van
het marktgeld.
Sneek, 12 Juli 1878.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN.
W. van WANING JnSecretaris.
Onlangs werd gemeld, dat door eén notaris
te Amsterdam f 18,000 in rekenining was gebracht
voor kosten van verkoop van een huis van f 110,000
waarde. Eerst tegengesproken, wordt het thans
nader bezesligd. Het Rand. nl. deelt mede, dat
het bewuste huis het «Hotel des Pays-Bas” in de
Doelenstraat is, dat door den heer Gollin is
kocht. Tegen den notaris is een aanklacht
gediend, nadat een makelaar verklaard
de kosten van overdracht, registratie, loon,
slechts 8 pet. moesten bedragen. De bedoelde
notaris had, f 20,000 van den heer G onder
zijn berusting. Hy stuurde zijn cliënt de reke
ning van f 18,000 en twee bankbiljetten van f1000
en dacht dat de afrekening zoo al heel mooi was.
Dit bericht Wordt later door T zelfde blad we
der tegengesproken. Dë Voorstelling van ’t be
richt gegeven moet geheel onjuis zijn. De zaak
is op ’t oogenblik by den rechter hangende, i jo-
Wij beheeven slechts telwijzen, zegt het Vad.,
op de afschaffing van het kweekelingensfelsel
de verbeterde opleiding van onderwijzers, de juis*
tere verhouding tusschen het aantal onderwijzers
en het aantal leerlingen, de verbetering van de
jaarwedden der onderwijzers, het gewijzigd stel- i
sel der examens, het in vele opzichten verscherpt
toezicht’en de N. R. Ct, wijst er op, dat, ter- j een aansporen
wijl het bijzonder onderwijs bij deze wet in nietsV |let opschieten
is gekrenkt of beperkt, het openbaar daarentegen J
op vasteien voet is geregeld, zoodat verwacht i
kan worden, dat daaraan in het vervolg van wege
de overheid meer zorg zal worden ten koste ge
legd.
Dat men evenwel iedere zaak van twee kanten
kan bekijken, blijkt uit het oordeel van het Dgbl.
Het conservatieve orgaan komt tot deze conclu
sie
«Hel volksonderwys niet gebaat, veeleer ge
schaad; slechts persoonlijke belangen gediend;
de politieke onderworpenheid van de gemeente
besturen bedongenaan de gemeentelijke vrij
heid hel nationaal beginsel, dat van oudsher
onze staatsregeling beheerschte een knak toe
gebracht de centralisatiegeest versterkt en met
de vrijheid van het gemeentewezen de vrjjheid
van geweten in kluisters geslagen, door de on
weerstaanbare macht van het geld, door den krach-
tigen hel boom van het materieel belang.”
Het blad noemt de wet, geen onderwys-wet
maar een onderwijzers-wet.
Ook het Hand, betoot zich ten zeerste inge'
nomen met het tot stand komen der schoolwet.
«De veeljarige strijd zal nu waarschijnlijk voor ge-
ruimen tyd van de baan zijn, zegt hel blad. Wel
zal men nog lelterlyk «hemel en aarde” trachten
te bewegen om bij de Eerste Kamer en daarna
bij den Koning de herziening schipbreuk te doen
lijden, maar wij meenen met vertrouwen te mo
gen aannemen, dat het ontwerp die klippen ge
lukkig zal ontzeilen en behouden in het Staalsb.
zal aanlauden, alvorens de nieuwe zitting in Sep
tember begint. Wel zal buiten de Kamer de
agitatie niet geheel verdwijnen, maar zij zal in
omvang afnemen en op de partyverdeeling zal
de beslissing stellig niet zonder invloed blijven.
Aan bondgenootschappen, ter wille van het la
ger onderwijs, is nu vooreerst de pas afgesneden.
De schoolquaestie zal niet langer een overwegen-
den^invloed bij verkiezingen en crisissen oefenen,
Am dat is een zegen., voor ons land, dat aan nog
zooveel; andere verbeteringen behoefte heeft In
dat opzicht kunnen de gevJgen van de beslissing
moeilyk worden overschal, maar thans bezwaarlijk
worden overzien.”
Of het geschieden zal zooals het liberale blad
hoopt, moet de toekomst leeren, maar de loon,
door Standaard Tijd en verdere bladen dier
richtingen aangeslagen, maakt twyfel gewettigd
Laatstgenoemd blad constateert, gewag makende
van het feil der aanneming, «dat een groot, ja
het grootste deel des volks thans weet en zal
onthouden, dat het op legale wijze onderdrukt is
en de wetgevers er voorbedachtelyk en met stu
die naar gestreefd hebben om het te wonden op
de meest gevoelige plek.” Dat maakt de toe
komst van 't land donker en zelfs bedenkelyk,
en waarschijnlijk zullen velen van hen, die voor
de wet stemden, later bitter berouw hebben over
een daad, waarvan zy alle gevolgen niet berekend
hebben
De Standaard heeft onder het opschrift «bidt
voor degenen, die u geweld aandoen”, een arti
kel geleverd, waarin aile grieven, die het blad
tegen de liberale party heeft, op de meest bittere
wjjze worden uiteengezet. «Het behoeft waarlijk
niet te verbazen zoo wordt daarin o.a gezegd
UIT DE PERS.
In ’t Dagblad wordt in een ingezonden artikel,
tiaar aanleiding van het dwaze praatje over Ne-
i derlands inlijving bij Duitschland, aangedrongen op
een communiqué van onze regeering, tot wegne
ming der onrust doof 'l bericht verwekt. «Geen
rook zonder vuur” luidt het moto van ’l stuk.
Naar aanleiding hiervan, zegt de Arh. Cour.:
«De man schjjnt nooit een mesthoop gezien te
hebben”, en hel blad voegt er ondeugend bij: «Na
tuurlijk vergelijken wy daarmede niet bet geach
te orgaan 7 Univers, waaruit deze walm, Neder
lands aanstaande inlijving verkondigende, is opge-
ttegen."
De N. R Ct. brengt een woord van hulde aan
den min. Kappeiine, voor de wyze waarop hij
het ontwerp op 't lager onderwijs heeft verde
digd. «Zijn tegenstanders knagen aan zijn roem,
zegt het blad, verkleinen zijn verdiensten;
kunnen zij echter, in den grond huns harten
ontkennen dal de verdediging dezer wet door
den heer Kappeyne over het algemeen en vooral
in de critiekste momenten, voorlreffelijk is ge
weest? Miskenning, smaad valt ieder te beurt
«die aan den weg timmert”, nog meer aan hem,
die zich op het staatstooneel beweegt. De lof,
dien de heer Kappeyne voor zijn onverstooibare
kalmte, zyn ongeëvenaarde geestesinspanning
zijn schier ongelooflijke lijdzaamheid tegeaover
zooveel ongerijmdheden, als bij deze discussie
weiden verkondigd, zal inoogsten, is vooruit na
te gaan. Opzweeping Van het volkspelitionnement
zal het loon zyn voor zyn overtuiging. Tegen
over dit loon, meenen wy, dat de liberale partij
in Nederland, dat alle weigezinden den heer
Kappeyne dank schuldig zijn voor zyn onvermoei
de plichtsbetrachting. Zijn vrienden drukten hem
allen de hand, nadat de beslissing was gevallen.
Allen, wien het volksonderwys innig ter harte
gaat, brengen hem van verre een welgemeei.den
heilgroet; ofschoon dan ook de wetenschap van
iets goeds voor zjjo volk te hebben gedaan, de
schoonste voldoening voor den staatsman uit
maakt.”
In dienzelfden zin laat ooji hel Vad. zich uit,
er daazby >n het byxoiider op wyzcnde, dat geen
enkel leidend beginsel der voordracht, zooala de
minister het geformuleerd had, zelfe geen onder-
deel, is gewjj/.igd. Beide bladen erkennen mede
dat de wet, h>ewe) zij niet in alle opzichten aan
I1UV JU' «ai, uut UV
voldoet, toch groote verbeteringen zal aanbrengen.
>a;u «lA.
