J
GEMEENTE EN HET ARRONDISSEMENT SNEER,
t
p 1
I
i
raws- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
PI
r
r
,,a
3
No. 62.
I
WOENSDAG
De verkiezingen in Duilschkmd.
I
L
,00
50.
J
Ni
-
SU
ir-
uk
be-
t
M
8
'i
,50
0,
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in te zenden.
lie
|h-
le
50.
00
30,
30.
ort
ss-
he
dl-
il
ten
d.
/O
10
a
>0.
50;
,2c
50.
,00
>b.
nd
Itb
9,34
951
door
door
door
10 14
5-10
i
5.30
6,89
6.53
,583
8,43
9—
door
9,15
an
>e
in
71j~ue --
4
l M.
li.
f
UIT DE PERS.
De Tijd wijst er op dat geen der bladen die
zich met mgr. Schaepman’s circulaire bezig hou
den, het feit der openbaarmaking zelve bespre
ken, en zich bepalen bij de opmerkingen dat de
I
ADVERTENTlEN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents
voor eiken regel meer 7’4 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
■:-z
manier, waarop de Tijd deze wijze van handelen
kenschetst, dolzinnig, grof, plomp enz. is. «Zoo
oordeelt ook de roover over de taal van den
voorbijganger, die: houdt den dief' roept”, merkt
het blad op.
Het roomsch katholiek orgaan wil al de onge
rijmdheden niet aan de kaak stellen, die verteld
zijn, maar zich alleen bepalen bij de opmerking,
dat zij die, naar aanleiding van des aartsbisschops
woorden «wij verlangen dat door u geheel
dezelfde gedragslijn worde gevolgd als werd voor
geschreven in onze circulaire enz.” van beve
len spreken, op de potsierlijkste wijze hun on
wetendheid in het lichtstellen. «Waar kerkvoog-
den bevelen, zegt de Tijd, gebruiken zij altoos
de stelligste termen, die bestaan volgens vaste
overal in de wereld geldende formulieren, die
omtrent hun bedoeling by niemand den minsten
spelen, ook op het gebied der industrie. Eenig
kapilaal dat beschikbaar werd, dooidat b. v. som-
j mige staten hun schuldbrieven konden aflossen,
maar nog meer de speculatie, de groote verwach
tingen voerden tot velerlei ondernemingen. Er
openbaarde zich hierdoor groote behoefte aan
werkvolk, de loonen stegen, tegelijk de preien
sies. De arbeiders namen hun kans waar. Ook
hun bloed had aan de oevers van de Moezel en
de Loire gestroomd Waarom zouden zij de voor-
deelen niet oogsten
Haast scheen het, dat de droombeelden de wa
re of schijnbare arbeidersvrienden vervuld gingen
worden: de loonen namen toe, de werkuren af;
de arbeider schreef den meester de wet voor
met den dag verzwaarde hij zyn eischen en zoo-
dra werk of patroon hem tegenstond, liet hij den
meester in de steekverbreking van huur van
den kant der werklieden dreigde een maatschap
pelijke ramp te worden. Maar de wind keerde.
Een groot aantal ondernemingen moesten worden
opgegeven; vele nieuw gebouwde fabrieken kon
den niet aan den gang komen, andere werkten
met verlies; hel schijnbaar eindelooze bouwen
moest eenmaal gestaakt wordende loonen vie
len; de pretenties der werklieden konden zich
niet slaande houden, maar de ontevredenheid stak
in de plaats daarvan het hoofd op.
Dat bij de verkiezingen voor den Duitschen
Rijksdag de socialistische party, dank zij hel al
gemeen stemrecht, voorstanders in de vertegen
woordiging poogde te brengen, spreekt van zelf.
Zij slaagde op vele plaatsen, zoowel in eenige
groote sleden als in eenige kleine landstadjes
zoodat de onlangs ontbonden Rijksdag 12 leden
uit die partij teldeterwijl zij in een aantal
andere districten het tot belangrijke minderheden
bracht. Maar het initiatief tot de invoering van
maatschappelijke Lei vormingen werd tot nog toe
door de sociaal-democ-. «tische leden van den Rijks
dag niet genomenzij bepaalden zich gewoonlijk
tot de bestrijding van voorstellen, die hun partij
schadelijk konden zijn. Des te meer werd er
vergaderd en gepubliceerd zelfs zien eenige groo
te en vele kleine dag-, week- en maandbladen
van sterk socialistische kleur geregeld het licht.
Met één woord, de socialistisch democratische par
tij in Duitschland is georganiseeid.”
twijfel overlaten. Van deze termen nu is geen
enkele in de circulaire te vinden, en bijgevolg is
daarin van bevelen in de versie verte geen spraak.”
De Arnh. Crt. geeft naar aanleiding der cir
culaire, nog de volgende opmerking ten beste
«De geestelyken hebben natuurlijk het recht om
de onderteekening van de adressen in zake hel
petitionnement te bevorderen Alleen zouden wij
wenschen, dal het niet geheim, maar openlijk
gebeurde. Nu zou het den schijn kunnen heb
ben, dat de onderteekenaars der adressen uit
eigen beweging hun naam er onder plaalsen, en
ter juiste beoordeeling van de waarde der adres
sen is het toch beter, dal men wete hoe het
kwam, dat zoovelen zich daartoe vinden lieten.
Bij de coufessioneelen is de zweep die hen diytt
ten minste zichtbaar."
Met zekere spanning wordt de uitslag der ver
kiezingen voor leden van den Rijksdagwelke
leden (30 Juli) zullen plaats hebben, tegemoet
«zien, niet maar alleen in Duitschland-zelf, maar
,k daar buiten.
‘Geen wonder trouwens, want de uitslag dier
erkiezingen kan van groolen invloed zijn op den
olitieken en socialen toestand van het machtige
luitsche Rijk en als zoodanig allicht zijn weer
lag doen gevoelen in geheel ons werelddeel.
Bekend is het, dat de binnenlandsche toestand
tan Duitschland in den laatsten tijd verre van
jezond is. Ondanks zijn militair dressuur-stelsel,
mdanks zijn ijzer- en staalpolitiek, ondanks de
jnilliarden, die het zich als oorlogsschatting door
«rankryk in den schoot zag geworpen,heerscht
|r een toestand van malaisevan kwijning in
landel en nijverheid, die nadeelig terugwerkt op
Me algemeene welvaart.
Ook de politieke toestand van het machtige
luitsche Rijk laat nog altijd veel te wenschen
iver, niettegenstaande deze geleid en beheerschl
Hordt door de vaste en krachtige hand van den
jrootsten staatsman onzer eeuw. Is het hem gelukt
iel grootsche droombeeld van zoo velen: een groot
h eenig Duitschland, te verwezenlijken door de
lichting van hel Duitsche Ryk hel is hem
|ot nu toe niet geheel mogen gelukken de ver-
|eeldheid weg te nemen, die steeds in eigen boezem
bef heerschen en die den inwendigen polilieken
Jestand van dat machtige lijk nog voortdurend
Jazeker maakt.
Nog is de afmattende strijd niet geëindigd tus-
'hen de Kerk en den Slaat, waarvan nielte-
instaande de bekende Mei wetten het einde
Ifs nog niet te voorzien is.
En daarnaast heeft de arbeiders-beweging in
/uitschland zich in de laatste jaren aanmerkelijk
jtgebreid en, dank zij het algemeen stemrecht,
Ich ook krachtig op politiek terrein laten gelden.
«De arbeiders-klasse en de geheele industrie in
iuilschland zoo schreef de N. R. Ct. dezer
'agen nog had geprofiteerd van de meer vrijzin-
ge richting die sinds '66 zich had doen gelden,
die o. a. alle belemmeringan, die de vrije
eeiefening van beroep of handwerk nog in den
stonden, door de wetgeving wist op te heffen.
hentt de sociaal-democratie echter met de in
#:ieuwe rijk beslaande maatschappelijke toe-
den *n «een vrede kon hebben, spreekt van zelf,
van p
Ie wa’’ te dien °Pxic*l,e' nieta ‘D haar Kee8t her’
leuu,' men had nog zooveel te verlangen van
Regeering, met wie men althans hierin over-
nslemde, dat de Staat almachtig kan heerschen
bver de maatschappij en dat de liberale staat
mnde niet zuiver is. En dat die democratisch-
d'oor -«cialistische richting onder de arbeiders meer en
lieer veld won, was een direct gevolg van een
oorlog van 1870/71. De reusachtige inspanning,
de glorieryke wapenfeiten, de herwinning van
oud Duitsche landen, de schatting van 5 milliard,
'dden een opgewondenheid, een roes opgewekt
rucJPi geheele bevolking, die alle voorzichtigheid
tol ihlte. Hel herboren, groote, machtige, ryke
W( ichland zou voortaan in alles de eerste rol
had nu eene schijnbaar ongezochte gelegenheid om
tot eene ontbinding over te gaan van den Duitschen
Rijksdag, die toch reeds tè veel liberale elemen
len bevatte voor de meer en meer in reactionaire
richting vallende regeerings-politiek, waarvoor zij
niet méégaande genoeg bleek te zijn.
Onder den inlimideerenden invloed van de
misdaad, door mannen als Hödel en Nobiling ge
pleegd, voor welke dolzinnige daden men de
geheele socialistische partij verantwoordelijk wil
stellen zullen thans de verkiezingen voor den
nieuwen Rijksdag moeten plaats hebben, en onder
dergelijke omstandigheden behoeft het geen be
vreemding te verwekken, als de regeerings-partij
bij de stembus de overwinning behaalde en zij
een meer volgzamen Rijksdag terugkreeg.
Geschiedt dit echter, dan gaat Duitschland o. i.
zeer zeker weer met staande zeilen den weg op van
de reactie en zal de sociale en politieke vrijheid er een
gevoelige knak krijgen. Men wil de vrijheid van
spreken en schrijven, van vereenigen en verga
deren onderdi ukken men wil een streng politie-
stelsel invoeren, alsof het tegenwoordige zoo mild
ist dat ieder in de uiting zijner meening, in zijn
handelingen en verhoudingen bespiedt en vmassre-
geit."
Daardoor nu en zeer zeker is dit ook de ge
heime bedoeling der regeering daardoor nu
zal niet alleen hel socialistische streven worden
tegengegaan, maar de geheele vrijheid zal er
door verstikt wordentenzij wat ook
volstrekt niet tot de onmooglijkheden zou
hooren tenzij de druk en de verbitte
ring, welke hiervan het gevclg zullen worden,
eene uitbarsting opwekken, die gruwelijke uit
spattingen en onherstelbare nadeelen veroorzaken,
en alzoo hel tegendeel bewerken zullen van ’l
geen men er meè’ trachtte te bereiken
't Is dan ook te hopen, dat de uitslag der verkiezingen
eene andere zij, dan de regeering zich voorstelt,
en dat het gezond verstand van het Duitsche volk
de reactionnaire klip zal weten te vermijden,
waarop zijne politieke en maatschappelijke vrij
heden dreigen te zullen stranden, of althans met
aanmerkelijke kortwieking bedreigd worden.
Het Hand, heeft in een vorig nommer eenige
kantteekeningeu gevoegd bij hel volkspetitionne-
ment aan den Koning, waarin o. a. werd te ken
nen gegeven, dat ’t volk, door hen die het peti
tionnement op touw gezet hebben, misleid wordt,
en dezen dus zonde pleegden. Aan protesten
daartegen ontbreekt het niet. Hel blad licht in
een later nommer nader zijn betoog aldus toe
«Dat het petitionneeren op zichzelf geen zonde
is, wie twijfelt er aan Maar wij blijven het
zonde noemen, wanneer een man als dr Kuyper,
die, zoo niet de hoofdleider, in zijn Stand, de
woordvoerder is, aan de «gedoopte christenen”
komt vertellen, dat de Kamer is de fictieve natie
(de echte is hij en de zijnen) en daarom die ver
tegenwoordiging verachtelijk maakt in de oogen
des volks, als hij haar slaalschheid en wat niet
al vet wijt
«Wanneer hij zegt, dat een wijs koning zulk
een wet na 't gehouden petitionnement niet be
krachtigt en dus, zoo hij wèi die wet bekrachtigt,
een dwaas wordt gemaakt m de oogen des volks;
«Wanneer door dal voortdurend wijzen op het
verschil van rijk en arm de hartstochten van 't
proletariaat stelselmatig worden opgezweept
«Wanneer gezegd wordt dat de vrijheid tol
oprichting van bijzondere scholen in ons land niet
bestaat
«Wanneer zoo door scheeve voorstellingen en
ijdele voorspiegelingen van een zaak, die geheel
en al een geldquaestie is, gemaakt wordt een
waarbij de gewetensvrijheid wordt aangerand en,
gelijk wij vroeger schreven, het volk wordt ge
voerd tot ongehoorzaamheid aan de gestelde mach
ten en tol vervreemding van God en godsdienst;
«Dan noemen wij deze beweging van de volks
massa, van welke negen-tiende deel niet weet
wat zij teekenlook bij de erkentenis, dat er
mannen zijn onder hen, die in gemoede meenen
een goede zaak voor te staan, wier meening wij
eerbiedigen, volksmisleiding (zelfs al zij ’t bij de
laatstgenoemden te goeder trouw). En volksmis
leiding noemen wij zonde.
Aan adressen ontbreekt het in de schoolwet-
zaak niet. Het Evangeliesch Zondag deelt er
een mede waarin, onder protest legen het drij
ven van sommigen, aan Z. M. verzocht wordt,
dat de bepalingen der wet, die op het onderwijs
in den godsdienst betrekking hebben, op de meest
milde wijze worden toegepast. Het Dagbl. ein
delijk heeft den stoot gegeven tot een ander,
waarin uil een financieel oogpunt bezwaren tegen
de wet worden ingébracht.
Het Vad. maakt met bijzondere ingenomen
heid gewag van het gerucht, dal de minister van
financiën er ernstig op bedacht moet zijn op het
aanbrengen van doortastende veranderingen in
het stelsel van benadering, door de ambtenaren
der in- en uitgaande rechten uitgeoefend. Men
weet, dat daaronder verstaan wordt de bevoegd-
Niet zonder bezorgdheid nu zag de Duitsche
Regeering hoe de sociaal-detnocrafische partij zich
telkens meer uitbreidde en reeds sedert lang
was zij er op bedacht om aan hare «woelingen!!”
paal en perk te stellen. Bekend is het, hoe te
gen sommige harer woordvoerders bij herhaling
vervolgingen werden ingesleld en vonnissen
uitgesproken. De gestrengheid, waarmeê de re
geering in deze te werk ging, heeft ontegen
zeggelijk bij vele leden der sociaal-democratische
partij kwaad bloed gezel en verbittering teweeg
gebracht.
Intusschen bleef de regeering voortgaan, haar
zooveel mogelijk te bestrijden, en na de schan
delijke moordaanslagen, door Hödel en Nobiling
op den Keizer gepleegd, meende zy zich tot de
tanden tegenover die part ij te moeten wapenen. Men
