NIEUWS- EN ADVERTENTIE-BUAD VOOR DE
GEMEENTE EN DET ARRONDISSEMENT SNEER.
No. 92.
1878.
WOENSDAG
13 NOVEMBER.
p
al-
ta-
[G,
iet
SMIhll!
9 1A S T.
>80
len
ten halve toegepaste nieu-
n.
de
•3=3
K1X V EXLAMh
A
*1
V.
16
IB
l»e
id-
fat
te>
9
2
2
6 /o
ni
kt,
Ike
let
id*
mg
in
ter
len
sen
eid
en,
ta
len
an-
tiet
ui
len
in
ten
het
en,
het beloofde land niet zou betreden.
heelt na het gebeurde in de laatste maanden
sijn
P.
de
bij
ird
en,
te
w
in,
'ol-
liep
te
im,
th.,
Naar het Vad. verneemt, zijn de commissaris
sen der Nieuwe of Littéraire Sociëteit te ’s Hage
er niet in geslaagd om een voldoende som tot
aankoop der muziek van wijlen den kapitein-
directeur F. Dunkler bijeen te brengen.
Naar aanleiding van een bij de Fransche Kamer
ingediend wetsontwerp tot regeling van het mid
delbaar onderwijs voor meisjesherinnert de
Kamp. Ct. er aan, hoe dit onderwijs ook bij ons
te lande nog altijd niet bij de wel geregeld is.
Thorbecke heeft het in de wet van 1863 eenvou
dig overgelaten aan de gemeentebesturen en par-
ticuliei en.
>Gelukkig zegt de K. Ct. hebben eenige
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7'/2 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen bij den
Uitgever.
Van de Zuiderzee-kust meldt men, dat een
aantal schepen, die bij den storm van Zondag
voor Schokland, Urk en elders- ten anker lagen,
het zwaar te verantwoorden hebben gehad.
Onderscheidene zijn losgeraakt en door den or
kaan naar alom voortgezweept: zoodat men van
ongelukken zal vernemen, dat niet achter kan blij
ven, daar de storm met geweld de Friesche- en
aangrenzende kusten beukte en de invallende
nacht met groote zorg te gemoet werd gezien.
neelschool aan te vullen met een lid uit den
raad van beheer van de vereeniging»het Ne-
derlandsche Tooneel”, van de directie der Rotter-
damsche schouwburgvereeniging en 4 leden, waar
van een aan te wijzen door elke afdeeling, die
meer telt dan 100 leden, werd na langdurige en
warme discussie aangenomen. De commissie voor
het besludeeren van oude stukken werd van
haar taak ontheven.
Tot leden van het hoofdbestuur werden geko
zen, in plaats van dehh. H. J. Schimmel en mr.
G. van Tienhoven, die bedankt hebben, de hh.
Jacobsen van Rotterdam en Pierson van Amster-
dem, terwijl de aftredende leden, dr. B. J. Stok-
visch en mr A. Bloembergen, werden herkozen.
In den nacht van Vrydag op Zaterdag heeft
het op de kust van Noord- en Zuidholland en
Zeeland hevig gestormd. De mailboot van Queens-
borough naar Vlissingen is gelukkig binnenge-
loopen met slechts l'/a uur vertraging. Meu
verkeerde aldaar en ook te Middelburg in groote
zorg over de boot, wijl het verschrikkelijk woei;
vele boomen zijn sntwordeld, schoorsteenen en
daken beschadigd enz.
Te Brouwershaven is een fregat gestrand. Het
geraakte op de westpunt van den Banjaard aan
den grond en een oogenblik later sloegen de
groote en bazaanmast over boord en het schip
i gemeentebesturen zich dit volksbelang aangetrok-
ken. Er zijn in de groote steden middelbare
j scholen voor meisjes verrezen, die zeer druk be-
zocht worden en waarover in de officieele rap
porten bijzonder gunstig wordt geoordeeld. Het
is niet zonder strijd trouwens gelukt van
hef Rijk suhsidien voor deze scholen te verwer
ven, en zóó mag gezegd worden, dat ten onzent,
in de groote steden althans, hel middelbaar on
derwijs voor meisjes bloeit.
Doch daafmede kan men zich niet tevreden
stellen. Aan wettelyke regeling van dit onderwijs
blijft behoefte beslaan, en de Staat moet het zijne
doen om het meer algemeen verkrijgbaar te stellen.
Thorbecke had voor zich de zekerheid niet, dat
er aan dit onderwijs behoefte bestond, met ande
re woorden dat de bevolking er prijs op stelde,
en hij scheen het ook niet met zichzelf eens te
zijn, hoe het in te richten. Hij wilde dus, dat
een proef zou worden genomen. Welnu, die
proef is genomen. Waar middelbare scholen voor
meisjes bestaan, toonen de ouders er zeer mede
ingenomen te zijn, en de meisjes toonen, dat het
onderwijs goed aan haar besteed is. Men heeft
voorts ook genoeg ondervinding opgedaan, om te
weten hoe het behoort te worden ingericht.
Wat dit onderwijs hefeekent en welke resul
taten het oplevert, men behoeft, om dit te weten,
slechts te lezen wat de bekwame inspecteur Dr.
Steijn Parvé daarover geschreven heeft.
Toen de Minister Kappeijne bij de behandeling
der wet op het lager onderwijs eene herziening
van die op het middelbaar aankondigde, zullen ze
ker velen vet wacht hebben, dat hij bij die herziening
ook, en vooral, het middelbaar onderwijs voor
meisjes zou ter harte nemen. Dit was ook we)
eenigszins uil de woorden des Ministers op te
maken. Men weel echter, waarop dieaangekon-
digde herziening der wel op hel middelbaar onder
wijs is neergekomen, onder den druk waarschijn
lijk van de financieele omstandigheden. De goede
verwachting is in teleurstelling verkeerd.
Hapen wij, dal de Tweede Kamer ook voor dil
volksbelang in de bres zal springen en op den
Minister haren aandrang zal uitoefenen, om te
verkrijgen, dat hel m ddelbaar onderwijs voor
meisjes niet langer door den Staat stiefmoederlijk
worde bedeeld. Men moet blind zijn voor de toe
standen der maatschappij, om niet in te zien,d it
het een hooge en dringende eisch des tijds is,
de intellectueele vorming der vrouw tot hooger
peil op te voeren.
de belastbare opbrengst der ongebouwde eigen
dommen) niet mogehjk. De minister van finan- j
cien is ook reeds ten deele door die draaiende 1
beweging meegesleept. Wel heeft hij beloofd ov er
te zullen gaan tol afschaffing der overgangs en
hypotheekrechten onder omslag van hel bedrag
dier rechten over de grondbelasting maar verder
dan beloven is het nog niet gekomen, niettegen-
De algemeene vergadering van het Tooneel-
verbond is Vrijdag te Amsterd.im gehouden Zij
werd door den voorzitter, prof. B. J. Stokvis,
met een hartelijk welkom geopend, waarna de
secretaris verslag uitbracht over het afgeloopen
jaar, dat vrij gunstig luidde. De rekening en
verantwoording van den penningmeester werden
goedgekeurd, alsmede de begrootingen voor het
jaar 1878/78 vaslgesteld, voor het tooneelverbond
in ontvangst en uitgaaf op f 3903,21, voor de
tooneelschool op f7810.
Een voorstel van het hoofdbestuur, om de
commissie van toezicht en beheer over de too-
Bij Koninklijk besluit is de heer mr. J. Kap-
peijne van de Goppelio, Minister van Binnenland-
sche Zaken, benoemd tot commandeur der orde
van den Nederlandschen Leeuw.
In de Maandag gehouden zitting van den Hoo-
gen Raad zijn behandeld twee zaken betreffen
de de prucessien in Limburg. In de eerste
plaats werd behandeld het beroep in cassatie
van den procureur-generaal bij het hof te Den
Bosch, tegen een arrest van dat hof, waarbij de
kapelaan P. R. J. Gorten van de St Servaaskerk
te Maastricht van alle rechtsvervolging ontslagen
werd, wegens het aanvoeren van een bedevaart
naar Scherpehenvel in Belgie in daarvoor voor
geschreven ambtsgewaad. De tweede zaak be
trof de voorziening in cassatie van den heer A. A.
Sijben, pastoor der St Matthiaskerk te Maastricht,
door hetzelfde hof schuldig verklaard van te heb
ben gehandeld in strijd met de wet, door 1°
elders dan art. 167 der grondwet toelaat, een
openbare godsdienstoefening te houden, en 2°
het als bedienaar van den godsdienst in het open
baar dragen van een kerkelijk gewaad. De ver-
oordeeling berustte op het feit, dat de openbare
godsdienstoefening, hier gehouden, niet behoorde
tot die, welke waren toegelaten bij het rescript
van 1819.
Door den advocaat mr. A P. Sh. Eijssell, die
in eerstgemelde zaak pleitte, w’erd o. a betoogd,
dat men hier met een zuivere rechtsquaestie te
doen had. De feiten hadden bewezen, dat ook
de geestelijkheid een beslissing van den Hoogen
Raad omtrent de hier bedoelde bedevaarten had
den willen uitlokken. Hij beweerde dat in ca-
su de processie niet anders had plaats gehad,
dan zooals zij in 1840 was toegelaten. Door
mr. W. J. Wintgens, die in de tweede zaak
pleitte, werd o. a. beweerd, dat hier door den
rechter een straf was opgelegd voor een geval,
niet uitdrukkelijk door de wel strafbaar gesteld.
In beide zaken zal 28 Nov. conclusie genomen
worden.
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffendefranco
in te zenden.
UIT DE PERS.
I staande den minister de middelen verstrekt zijn
zorg
t te
nieuw voedsel gekregen zooals uit het artikel
vKortzichtige politiek”, in ’l jongste nommer van
’t genoemde tijdschrift voorkomende, blijkt.
De vraag, door een Fransch criticus naar aan
leiding der Nederlandsche schilderijen op de Pa-
rijsche tentoonstelling gedaan shoe komt het
toch, dat de tegenwoordige Hollandsche arlisten,
in tegenstelling hunner voorvaderen, zulke som
bere tinten in hun werken brengen beantwoordt
de heer Veegens met te wijzen op den gedruklen
toestand waarin ons land verkeert. Ons volk is,
naar hij doet opmerken, het slachtoffer van den
weerzin zijner regeerende klassen tegen doortas
tende hervormingen. Het bevindt zich in een
toestand van overgang, dien de halve maatrege
len zijner staatslieden van jaar tot jaar bestendi
gen. Hel zweeft tusschen een half verlaten, ver
ouderd regeerstelsel en
were denkbeelden.
Alle vrijzinnigen in den lande hadden verwacht,
dal de hervormende politiek van den heer Kip-
peijne de belemmeringen, der nationale welvaart
in den weg gesteld, zoude opruimen dat h e-
vorming op koloniaal gebied, herziening van het
belastingstelsel, verbetering van volksonderwijs en
landsverdediging herziening van het kiesstelsel
zijn doel zoude zijn De illusie is verstoord en
de overtuiging heeft reeds veld gewonnen bij de
natie, dat Kappeijne het toppunt zijner glorie al-
reede achter zich heelt en dat de hervormingen,
welke zij behoeft, niet van hem te verwachten zijn.
Het is vooral Kappeijne s houding bij de school
wet, die de liberale partij heeft ontgoocheld. Met
die wet heeft hy geen inensch voldaan, noch de
kerkelijke partijen, die verplicht zullen zijn meer
voor hun scholen uit te geven; noch de liberaal-
canservatieven, wyi de uitgaaf op de begroeting
er belangrijk door vermeertnoch de oprechte
vrienden der openbare school, omdat het onder-
wijs er niet door op breede grondslagen is ge
vestigd en de invoering van leerplicht althans
voorbereid. Zijn wet behelst dezelfde bepalingen
als die van Heemskerk en hij heeft dan ook, in
antwoord op een vraag van den heer Bastert in
de Tweede Kamer, moeten erkennen, dat er tus
schen het ontwerp van zyn voorganger en hel
zyne geen noemenswaard verschil bestaat. Daar
door was de vraag van genoemd lid der verte
genwoordiging gewettigd, welk motief er dan Ie
vinden is voor het votum, waarbij Heemskei k
verplicht werd af te treden.
In zoover is echter het doel bereikt, dat de
strijd over bot onderwijs voorloopig geëindigd is.
De overige takken van staatsbestuur leveren ove
rigens op dit oogenblik niet veel stof tot discus
sie; indiening van eenige ontwerpen is beloofd,
maar daarbij blyfl het voorloopig. De aandacht
valt in deze omstandigheden in hooge mate op
het financieel beleid.
De regeering doet haar best nieuwe belastingen
Uit te vinden om in den nood der schatkist te
voorzien, maar zy acht zich niet geroepen reeds
nu tot verbetering der bestaande over te gaan.
Men blijft op deze wjjze in een cirkel rond
draaien is de toestand der schatkist gunstig, dan
wordt de behoefte aan belastinghervorming niet
gevoeld (wel te verstaan door de regeerende
i klassen), is de toestand ongunstig, dan is het doen
"van uitgaven om verbetering voor te bereiden
(men denke aan de uitstelling der herziening van
De heer mr. J. D. Veegens heeft reeds in het
Mei nommer van de Vragen des Tijds een minder
gunstig oordeel uitgesproken over de staatkunde,
door het ministerie Kappeijne gevolgd. Hij ver
weet den premier toen zekere halfheid en sprak I
de vrees uit, dat de liberale party aan zijn hand
De vrees
i de leening van 43 millioen om zonder i
voor het tegenwoordige zijn plan rustig uit
kunnen werken. Zijn houding bij de bovenge
noemde herziening, in zake de ongebouwde eigen
dommen, wekt mede bevreemding. Voor zulk
een maatregel, dienende tot herstel van onrecht
en indirect tot vermeerdering van inkomsten, vindt
men geld ook ais het er niet is. Trouwens, de
verschillende hervormingen die hij aan dezen
maatregel wil vastknoopen, doen vreezen, dat het
er nooit toe komen zal.
Op verbetering van het kiesrecht is het uitzicht
overigens nog duisterder, dan op herziening van
bet belastingstelsel. Kappeijne heeft verklaard,
dat er in deze zitting zeker niets van komen zal,
en ’t is de vraag of de Kamer wel bijzonder krach
tig op de wijziging zal aandringen. Maar wat
de Kamer niet doet, zal bet volk allicht doen.
Hetgeen dezen zomer met het volkspetitionne-
ment is geschied, kan tot waarschuwing strekken.
Die beweging moge niet het gewicht hebben dat
sommigen er aan toekennen, zij toont toch over
tuigend aan, dat een zeer talrijk deel der natie
met de bestaande politieke en maatschappelijke
toestanden in hooge mate ontevreden en zonder
veel moeite tot het voeren van oppositie tegen
het gouvernement te bewegen is. Blijft de school-
wet-meerderheid en de minister, uit haar raid
den voorgekomen, zich verzetten tegen den
wensch van de hervurmingsgezinden, dan is
slechts de rechte man noodig, die de verspreide
elementen van oppositie tegen de bovendrijven
de politiek tijdelijk weet fe vereenigen, om aan
de patlementaire meerderheid voor goed een
einde te maken. Voor dat gevaar is de regee-
ring blind. Zwak is in hel algemeen haar ge
zicht op de zaken die buiten het onmiddellijk be
reik van haar oog liggen Aan haar blik ont-
•snapt de zedehjke kracht die uitgaat van een ver
tegenwoordiging, door het geheele volk gekozen.
Berekenend is Kappeijne's staatkunde ongetwij
feld; zijn laag bij den grond zwevend ideaal is
het de onderling verdeelde meerderheid onder
zijn leiding zoolang mogelijk bijeen te houden.
Vandaar het streven naar uitstel van hervormin
gen. Nationale wenschen, die in de Staten-Ge-
neraal werden doodgezwegen, erkent hij pief.
Hët volk, buiten de honderd duizènd kiezörs, be
slaat niet-voor hem. In plaats van wakker voor
ganger te zijn, geeft hij er de voorkeur aan de
leider te wezen van een kunstmatig saamgebrach
te meerderheid, die uiteen zal spatten, zoodra
groote dingen van haar gevraagd worden. Hij
is echter een voorzichtig gids, die de krachten
van zijn gezelschap niet overschat. Zijn bewind
kan hierdoor van langen duur zijn, maar zijn
naam zal, naar het zich laat aanzien, ontbreken
op de lyst der staatslieden, die het volk een stap
verder hebben gebracht op de baan van den
vooruitgang.
