NIEUWS- EN ADVERTENTIE BLAD VOOR DE
GEMEENTE EN JIETARRONDISSEMENT SNEER.
No. 18.
VIE R-E N-D E R TIG S T E J A A R
ZATERDAG
1 MAART.
1879.
o
F
tl
O
o
r
r
O
i,
e
n-
m
n
1.
5
4
a
an
SUL It I K 01II 1S T.
4
e
5?JEE
ft
ft
nieuw
UIT DE TWEEDE KAMER.
waarin,
a
De chrisleiyk-nationale onderwijzer te Amster-
t
I
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden f i.franco per post ƒ1.25.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betredendefranco
in te zenden.
I.
I
I
15
>0
13
36
13
K
5
>r
>1
or
or
or
tl
LO
34 tegen 33 stemmen.
De beraadslaging is aangevangen over
ontwerp tot het verleeuen van bevoegdheid
procureurs om burgerlijke zake te bepleiten
De BURGEMEESTER van Sneek, elk gymnasium, dat na
maakt bekend, dat ter Gemeente-Secretarie, eindexamen kan worden atgenomen,
gelegd, het werkje, getiteld sNeerlands Leger”,
3e jaargang, houdende inlichtingen omtrent den
- vrijwilligen dienst bij de korpsen, het Instructie-
Bataljon de Arlilleiie-Insti uctie-Cornpagnie, de
Pupillenschool, het Wapen der Marechaussee en
de Koloniale troepen, met vermelding van de
voordeeien, daaraan verbonden; de gunstige be
palingen voor mililieplichtigen, die zich door be
kwaamheid en ijver onderscheiden; de regeling
van de Koninklijke Militaire Academie, de toela-
ting als Student voor den Militairen Geneeskun
digen en Pharmaceuiiscben dienst hier te lande
"en als kweekeling bij ’s Rijks Veeartsenijschool
te Utrecht.
Sneek, 28 Februari 1879.
De Burgemeester voornoemd,
J. van DRIESSEN.
kerkelijke overheid niet volstrekt veroordeeld wordt;
wij veroordeelen en verwerpen haar altijd en.over-
al als-gebrekkig, als onvoldoende, als missende
het hoofdbestanddeel van alle waarachtig onder
wijs. Maar daar zij naar hare instelling niet
nuodzakelijk en op stellige wijze ten kwade voert,
daarom laten wij het toe, dat men haar bezoeke,
maar deze toelating wordt ons afgedwongen door
een betreurenswaardige noodzakelijkheid.”
De indiening van het wetboek van strafrecht
bij de Tweede Kamer wordt door de N. R. C.
zeer toegejuicht, vooral wijl het in één ontwerp
is irgekomen. »Over de vraag, hoe hel wetboek
bij de Kamer aanhangig zou worden gemaakt
bestond, naar het blad doet opmerken, verschil.
Voor de indiening bij verschillende ontwerpen
kon worden aangevoerd, dat de Stalen Generaal
dan meermalen zouden worden geroepen over
de beginselen van strafrecht, waarop het wetboek
steunt, een stem uit te brengen; maar dan ook
zou de verwerping van één der wetsontwerpen
hel tot stand komen van het geheel in de waag
schaal kunnen stellen. In de richting van het
welslagen van hel nationaal werk, dat de Kamer
r.u gereed slaat aan te vangenbehoorde het
wetboek bij één ontwerp bij de Kamer aanhangig
te worden gemaakt. Met de volkomenste eerbie
diging van het recht van amendement op de ar
tikelen van het wetsontwerp behoefde het lot van
het gansche wetboek dan slechts bij een enkele
eindstemming te worden beslist. De regeering,
het wetboek niet in groepen, maar bij een enkel
ontwerp aanhangig makende, heeft niet alleen
rekening gehouden met' de leeringen die de ge
schiedenis onzer juslitieele wetgeving oplevert
(men denke aan de aanneming van het eersteen
de verwerping van het tweede en. derde boek van
het wetboek var. strafrecht in 1847), maar ook
met het groote belang, dat zich aan het welsla
gen dezer poging om Nederland met een
strafwetboek te begiftigen, vastknocpl.
KENNISGEVING.
NATIONALE MILITIE.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van de
Gemeente Sneek
gevolg gevende aan art. 150 der wet op de
Nationale Militie van den I9den Augustus 1861
(Staatsblad no 72), noodigen bij deze de lote-
lingen der Nationale Militie van deze gemeente
uit, om, indien zij verlangen bij de Zee militie te
dienen, zich daartoe voor den Isten Apail bij hen
an te melden.
Sneek den 1 Maart 1879.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris, W. van WANING Jr.
AD VERTENT1ËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Gents,
voor eiken regel meer 7‘Z, Gents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den
Uitgever.
uwe tegenstanders,
zamenvoegen in
allerlei naarn en
het
aan
om burgerlijke zake te bepleiten en
tot wijziging der regeling van kosten in die zaken.
De heer Dyckmeesler bestreed het ontwerp
dat alle rechtdoctoren als procureurs ioelaat
daardoor verwarring sticht en het doel afschaf
fing van den verplichten dubbelen rechtsbijstand
en bezuiniging in het recht, niet zal bereiken.
De heer Wintgens keurde het ontwerp ook af
vrije advocatie gaat er mee verloren en de recht-
practyk wordt bedorven, terwijl bij hem ook zeer
woog het constitutioneel bezwaar, dat niet bij de
wet, maar bij Kon. besluit de hoofdzaak zal Wor
den geregeld.
De heer Oldenhuis Gratama verdedigde hel
ontwerp en bestreed al de bezwaren daartegen
ontwikkeld. Evenzoo de heer Godefroi, die het
hoofdbeginsel van het ontwerp zeer toejuichte en
daarin zag den eersten stap tot vereenvoudiging
der proces-orde.
De heer van der Linden daarentegen bestreed
het ontwerp. Wil men het recht goedkooper
maken, men schaffa de drukkende registratierech
ten op de procedures, hel zegelrecht voor afschrif
ten vonnissen enz af.
De heer Moens bestreed dit ernstig, als
nadeelig, terwyl de heer Beaufort, Teding
Heijdenrijck in verschillenden zin spraken.
De Minister verdedigde het ontwerp op alle
mnten. Uitstel der lermynen voor de examens
"was noodig geworden door de verdaagde uitvoering
der wet. Waren echter de Gymnasia met de
reorganisatie gereed voor den ..uitersten termijn,
dart wilde de Minister dezen ook vroeger, doch
altyd na Zes jaar, het promotierecht toekennen
De heer van Gennep bestreed uitvoerig de
wetsvoordracht. De bestaande overgangstoestand
.wordt daardoor bedorven.
Na replieken verklaarde de Minister, dal aan
volgend loven. Geen uwer zal ontkennen,
waarin de hartstochten ontwa
ken en de gevaren der verleiding toenemen, er
alléén bij den godsdienst kracht, steun en red
ding te vinden is.”
De mogelijkheid bestaat echter, dat de katho
lieken niet in de gelegenheid zijn hun kinderen
naar een katholieke school te zenden en in de
droevige noodzakelijkheid verkeeren om van hel
zoogenaamd onzijdiggodsdienstloos onderwijs
gebruik te maken. De kerk duldt dit, maar geelt
daardoor hare beginselen niet prijs en trekt haar
veroordeeling van dat onderwys niet in. »Maar
zoo vervolgt de prelaat daar zij weet, dat tot
het maatschappelijk, natuurlijk bestaan van den
mensch, het onderwijs noodig is daar zij telkens
het onzijdig onderwijs wel als gebrekkig en daar- I
om schadelijk veroordeelt, maar hel toch in ’t
algemeen niet kan verwerpen als stellig ten
kwade veerende, zoo bukt ook zij vcor de droe
vige noodzakelijkheid. Bij dat alles vertrouwt zij
echter, dat de ouders, die hiertoe worden ge
dwongen, met bijzondere zorg, met nauwlettën-
den angst zullen waken over hunne kinderen, j
dat zij hen gedurig zullen bezighouden met het
gebed* en de christelijke leering, en vooral, dat
zij bij de ontdekking van het minste stellige gevaar
getrouw zullen blijven aan de leer der zaligheid:
Wat baat het de wereld te winnen, zóo men
schade lijdt aan zijn ziel
»Laat u dus, B. G., niet verleiden door wie u
zeggen, dat de godsdiensllooze school door uwe
De Stand, bevat een ■boofdartikel waarin,
onder verwijzing naar de serie van politieke stuk-
ken door prof. Buys in de Gids geplaatst de
vraag wordt gesteld: waarom Buys zelf niet de
leiding der zaken op zich neemt, De hoogleeraar
toch is geheel en al éen met de middengroep in
de Kamer, dezelfde groep die én een meer radi
caal kabinet als Kappeyne, èn een meer conser
vatief als dat van Heemskerk—van Lynden, tot
karakter-verloochening dwingt. Daarbij komt dat
de serie der door hem gegeven artikelen, de drie
volgendp kenmerken bezat: Ze meed al het ultra.
en penseelde haar beelden en figuren steeds uit
liberaal genuanceerde kleuren, ja, maar dan toch
uiterst zachtnog eer dof dan schelo zoo
gematigd en gelemperd. Dan verschenen de arti
kelen dezer serie schier altijd in een critiek
oogenbliik en werden dus blijkbaar met aen po
litiek doel, nu om te remmen, dan om den gang
te versnellen, maar allijd in nog anderen dan
i litterairen zin geschreven. - En, wat op dit alles
hel zegel zet, ze genoten steeds een waardeering
en onderscheiding, We! niet in de machthebbende,
maar dan toch in de toongevende kringen, waar
uit overtuigend bleek, hoe niet slechts eeu tphi-
losophe de .mansarde,” maar wel terdege de
tolk van een groote staatkundige partij gesproken
1 had.
Ingeval van aanbieding kan de heer Buys
naar de Stand, meent, moeilijk weigeren, wijl
hij te lang en aanhoudend den censor speelde
en zich te nauw aansloot bij de cöterie, die moet
en wil regeerende middengroep der natie die
door Thorbecke op het kussen is gebracht.
1883 gereed zal zijn,
w maar dat
ter kennisneming van belanghebbenden is neder- men dat examen niet kan vergen van leeilingen
in 18S1 of J882
Het algemeen debat is daarna gesloten.
De discussie over het ontwerp werd Woensdag
voortgezet. By art. I werd met 45 tegen 13 stem
men verworpen een amendement van den heer
Paiijn om geschiedenis aan de gymnasia alleen
te laten doceren door doctoren in de geschiede
nis en niet ook door doctoren in de letteren.
Art. 2 werd met 56 legen 7 stemmen aange
nomen na bestrijding door den beer Teding van
de bepaling, dat wiskunde aan de gymnasia kan
worden onderwezen door bezitters van de acte
voor hoogere wiskunde volgens de wet op het
middelbaar onderwijs.
Bij art. 3 is verworpen met 45 tegen 20 stemmen
een amendement van den heer van der Kaaij
om ook doctoren in de Nederlandsche letteren be
noembaar te verklaren tot rectoren of conrecto
ren. Hel artikel zelf werd aangenomen met 42
legen 21 stemmen.
Art. 4 (nieuw doctoraat in de geschiedenis) is
goedgekeurd.
Bij act. 6, da! voor art. 5 werd behandeld,
stelde de heer Lentiug voor het Staatsexamen
voor hen, die niet aan gymnasia hebben geleerd,
voor het eerst te bepalen in Juli 1881, in plaats
in Juli 1886.
Het amendement-Lenting op art. 6 is, nadat
het door den voorsteller was gewijzigd, door den
Minister overgenomen, zoodat het eerste Staats
examen bepaald wordt in Juli 1883. Aldus gewij
zigd is artikel 6 aangenomen met 35 tegen 33
stemmen.
Het geheele ontwerp is verworpen mei 35 te
gen 34 stemmen.
Vervolgens kwam aan de orde het ontwerp
tot wijziging der pensioenwet voor de zeemacht.
Na aanneming van een amendemenl-Gasembroot
op art. 1 met 41 tegen 28 stemmen, staken de
stemmen (35 tegen 35) over de wet.
By de herstemming over het wetsontwerp is
dit in de zitting van Donderdag aangenomen met
In de Dinsdag gehouden zitting is ingekomen
een voorstel van de heeren Godefroi, Lenting en
Paiijn tol wijziging van het reglement van orde
ter zake van de behandeling van het wetboek en
strafrecht.
De heer Fransen van de,, Putte interpelleerde
de Regeering wanneer in het interim van het
hoofd van het Département van Koloniën zal
worden voorzien en dit wel met het oog op de
i administratieve moeielykheden, ontstaande uit het
gemis van een verantwoordelijk Minister.
De Minister Kappeyne antwoordde, dat een
voorstel tol interimaire voorziening door het Mi
nisterie aan den Koning is onderworpen, en erkende
de noodzakelijkheid eener spoedige voorziening.
Daarna is de discussie aangevangen over het
ontwerp tot wijziging der hooger onderwyswei.
De heer Bichon bestreed de invoering van
t-aen afzonderlijk doctoraat in de geschiedenis.
De heer Patyn verdedigde het. Voornamelijk
werd gesproken over het uitstel der termyneu
voor hel afleggen der eindexamens aan de gymnasia.
De heer Moens bestreed dit ernstig, als zeer
en
In.den herderlijken brief, door den aarts-
bisschap Schaepman tegen de aanstaande vas-
U I T DE'P'ERS.
ten uitgevaardigd, wordt meer speciaal de op
voeding en het onderwijs der jeugd behandeld.
De aartsbisschop herinnert het schrijven van 1868,
d' or de gezamenlijke Nederlandsche bisschoppen
aan de geloovigen gericht, en acht het wensche-
lijk, de leeringen daarin uiteengezet, nog eens
in ’t kort te herhalen. Hij wórdt daartoe o. a.
geleid door de overweging, dat de tegenstanders
met volharding het godsdienstig onderwijs blij
ven bestrijden. »De volharding is een hooge en
moeilijke deugd zoo spreekt hij o. a en
daarom, beminde geloovigen, wijzen wij u op
die zich aanéénsluiten en te
allerlei vereenigingen onder
voorwendsel .opgericht. Wij
roepen u toeleert van uw vijanden, doet des
gelijks. Laat u niet door allerlei bedenkingen
van kleingeestigen of vreesachtigen aard weer
houden, om u aan te sluiten bij de instellingen
die onder onze bescherming streven ter verbrei
ding van het katholiek geloof.
sVoor de kerk zoo spreekt de aartsbisschop
verder is alle onderwijs, waarvan de godsdienst
niet de kern en de regel is, gebrekkig en on
voldoende Wanneer echter de godsdienst met
zijn leerstellingen, de geopenbaarde waarheid en
wet Gods, uit de schaol wordt verbannen, en in
plaats daarvan een soort van algemeenen gods
dienst en onbepaalde christelijke deugden onder
wezen worden dan acht de kerk dat onder
wijs niet alleen gebrekkig, maar schadelijk. Bij
zoodanig onderwijs mist het kind niet slechts het
onderricht in den door God geopenbaarden gods
dienst, maar wordt ook door die onverschillige,
onbepaalde leer omtrent godsdienst en zeden, de
eerbied des kinds voor de heilige waarheden des
geloofs verminderd. Men mag liier niet de be
denking maken, dal men slechts met kinderen
te doen heeft en daarom het gevaar voor onver
schilligheid omtrent het geloof niet zoo groot is.
Inderdaad, B. G., dil zou een jammerlijk zelfbe
drog moeten heeten. De groote vatbaarheid, zoo
wel voor goede als voor kwade indrukken van
hel kinderlijk hart, maakt het gevaar des te groo
ter. Wij allen weten bij ondervinding, hoe de
gevoelens, begrippen en indrukken onzer kind-
sche jaren, van den groolsten invloed blijven op
ons
dat in de jaren,
