GEMEENTE ENDET ARRONDISSEMENT SNEEK.
NIEUWS- EN ADVERTENTIE-READ VOOR DE
HF*
ij I
MJ
I
No. 61.
1879.
VIE R-E N-D ERTIQSTE J
WOENSDAG
A
1
j er i
SME
t
niet
UIT DE PERS.
bet
den
f
Maar er
I
I
t
r
I
I
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden fi.franco per post ƒ125.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in te zenden.
hun
hel
van
wijst
van
aan de agitatie der
er
wor-
van
den laatsteu tijd de kunstmatigheid van de voor
I op betoogd te hebben, dat de geschiedenis
ADVERTENTlEN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7‘Z, Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent le vernemen bij den
Uitgever.
V
I wetsherziening nader worden voorbereid
zou een
twee jaren saamgebrachte liberale meerderheid j
aan het licht heett gebracht, besluil het blad met
de opmerking, dal een ministerie-Kappeyne zon
der grondwetsherziening thans onmogelijkheid is;
dat het mocht het deze vlag ontplooien
Ook de Werkmansbode, het orgaan van hel Ne
derlands werklieden-verbond, bespreekt de op het
tapijt gebrachte grondwetsherziening. Met het
denkbeeld zelf is het blad zeer ingenomen, maar
minder met het feit dat het de heer Kappeyne-
is, die het aan de orde heefl gesteld.
>Kappeyne zegt het blad heeft gegron
de reden gegeven om weinig van zich te doen
hepen. Iemand die met zooveel minachting en
voornaamheid spreekt over hel svolk achter de
kiezers”, hij zal wel allerminst geneigd zijn, om
tegemoet te komen aan de volkswenschen. Alge
meen stemrecht de man die gezegd heefl te
hopen dit niet te zullen beleven, by zal allerminst
zelf daartoe overgaan.” Het blad voegt er nog
’t volgende aan het adres der Tweede Kamer bij;
»Het vertrpuwen op deze kamer is niet van dien
aard, dat wij veel goeds van een en ander kun
nen verwachten. Wel krijgt men dan een dub
bele kamer, maar gekozen op dezelfde voorwaar-
den als nu, en dat schenkt ons zeer weinig
waarborg, dat de wensch des volks aldaar ge
hoord zal worden. In de vergadering der leden
van de liberale partij was men in het algemeen
niet tegen grondwetsherziening. Wy hopen er
in het bijzonder iets van te zullen bemerken.
Met frases en algemeenheden, waarin de voor
naamste vrijgevigheid der liberalen bestaat, komen
we niet verder. Natuurlijk dat de gewone be
zwaren van ongeschiktheid van tyd en dergely-
ken als altijd dienst deden. Dat zal wel altjjd
zoo wezen 1 Men verklaarde dat de Koning er
ook niet tegen was. Verbeeld u ook, dat doze
er tegen was, als het volk er voor was 1 De
Koningen zijn om het volk en niet het volk
om de Koningen het wordt hoog tijd, dat dit
I meer en meer duideljjk worde, opdat de vorsten
vinden
en minder
hartstochtelyk politiek leven voor de moeilijke
laak eener kabinetsformatie thans meer aangewe
zen zijn.
Als zoodanig wijst het Vad. op de namen van
Van Rees en Fock. Met hun optreden zou geens
zins de grondwetsherziening van de baan zijn, j
De ministerieele crisis blijft nog steeds
onderwerp der bespreking in de pers.
De protesten tegen de handelwijze
heer Kappeyne nemen toe. Thans is
De Haagsche kroniek in de Groninger Cour.
zegt, naar aanleiding van de crisis
»Thans vordert de liberale zaak, dat de heer
Kappeyne ga, en dat moet zijne leidende gedachte
zijn geweest. Want terugkomen op zijn conditio
sine qua non de grondwetsherziening kan
hij niet zonder den stempel der beginseloosheid
zich op 't voorhoofd te drukken. En wat men
ook zegge een man van beginsel was en is
Kappeyne nog steeds. Dat de Koning nog zou
toegeven is evenmin denkbaar. De leider zal dus
de leiding der regeering moeten overgeven en
met hem zullen de heeren Van Heeckeren,
Smidt, Wichers, den Beer Poortugael en Tak
dienen af te tredenomdat zij zich met zijn
grcndwetsherzieningsplannen hebben vereenigd en
daarvan impliciter de mogelijkheid der beslendi
ging van dit Kabinet hebben afhankelijk gesteld.
>Maar ligt dan niet tevens de conclusie voor
de hand, dat de heeren Gleichman en ven Rees
de aangewezen mannen zijn om een nieuw mini-
steiie samen te stellen? Eigenlijk: ja maar
’t is de vraag of zulk een Ministerie levensvat
baarheid zou hebben.
>Ik geloof het niet. Het gevaar bestaat, dat
zulk een Kabinet terstond zou hebben te kampen
met den tegenstand van de liberalen, die Kappey
ne trouw zullen blijven zelfs na zijn politieken
dood. En deze bleken jl. Maandag in de partij-
vergadering nog talrijk genoeg te zijn om de
heeren Gleichman en van Rees gesteld dat zij
door den Koning werden geraadpleegd te doen
opzien tegen het aanvaarden van den zwaren last
om de crisis op le lossen.
»Er zijn dan ook velen, die geen uitweg zien
in de tegenwoordige moeielijkheden. Een liberaal
Kabinet zoo redeneeren zij zou terstond
met een voorstel tot grondwetswijziging moeten
komen of dit althans in zijn programma moeten
schrijven en waarom dan die taak niet liever
door Kappeyne, den ontwerper, te laten vervul
len Een conservatief-clericaai Kabinet is
zeggen zij terecht tegenover een liberale meer
derheid in de beide Kamers, een doodgeboren
kind. Kamerontbinding zou noch aan een libe-
raal-anti-grondwetsherzienings-Kabinet, noch aan
een anti-liberaal Ministerie een meerderheid ver
schaffen. Maar ook een Ministerie dat, op Kap-
peyne’s voetspoor, herziening der grondwet op
dit oogenblik aan de orde stelde zou met onover-
komehjken tegenstand te worstelen hebben. Er
is .dus geen uitweg.
®Zoo redeneeren de pessimisten. Naar hun
redeneering moeten we dus maar tot den jong-
sten dag in den huidigen toestand van crisis
haast zei ik *an anarchie, blijven voortsukkelen.
Dat gaat toch niet aan. Er moet een uitkomst
gevonden worden. Maar welke Een nieuw
Ministerie-Buys De Leidsche hoogleeraar zou
er, geloof ik, niet aan denken een actieve poli
tieke rol te gaan vervullen. Uitstekend pamflet
tist te zijn, wiens adviezen worden verslonden,
is een vrij wat meer benijdenswaardige rol dan
die van Minister; Buys is ook te veel criticus om
een man van practijk te kunnen wezen. Prof.
Tellegen zou voorzeker oneindig beter voor de
Regeeringstaak geschikt zijn maar al werd hy
ook door zijn vriend Gremers geraadpleegd en
al won ook de heer van de Putte zijn advies in,
ik geloof niet, dat de Groningsche hoogleeraar
uitgenoodigd is of te vinden zou zijn om eene
portefeuille te aanvaarden. En de heer Fock
Hij zoowel als zijn ambtgenoot, de heer Geert-
sema, worden door sommigen beschouwd als de
aangewezen mannen van T oogenblik. De eerste
werd zoo verzekert men reeds gepolst.
Doch ik voor mij geloof nog niet zoo spoedig
aan 't welslagen van een aan hen te verstrekken
opdtacht.
»Mij dunkt: er moet thans een Cabinet d'af-
faire komen, in den meest beperkten zin des
woordseen Ministerie van gemengde kleur, dat
zich losmaakt van alle politieke antecedenten en
eenvoudig de zaken gaande houdt, zonder eenig
politiek of ander groot vraagstuk aan te roeren
een Ministerie van stilstand een lief hebberij-
Ministerie, dat naturalisatiên, grensregelingen en
begroetingen voordraagt en administreert, totdat
de toestanden zich geleidelijk wijzigen, de grond-
wels herziening behoorlijk voorbereid en de tijd
voor een krachtig liberaal Ministerie daar is.
»De liberalen hebben, dunkt mij, thans niets
beters te doen dan geduld te oefenen.”
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
de gemeente Sneek maken bekend, dal de Jaar-
markt, op welke geene bedelaars, rijfelaars, ha-
zardspelers of loterijen met kaartjes om koek,
glas- en aardewerk of andere voorwerpen, zullen
worden toegelaten, alhier zal ingaan op Dinsdag
den 12 Augustus 1879, des morgens acht uur,
en e ndigen op Vrijdag den 22 Augustus daar
aanvolgende, des morgens acht uur, en dat vóór
den 25 dier maand, alle kramen, disschen, tenten
enz zullen moeten zijn afgebroken en weggeruimd.
Tevens wordt hierbij herinnerd aan art. 46 van
de algemeene Politie-verordening, waarbij is be
paalde y>dat niemand eene tent, kraam of iets
dergelijks, op den voor den openbaren dienst
bestemden grond mag opslaan, dan op aanwij
zing van den Marktmeester en na voldoetwng
van het marktgeld.
Sneek, den 12 Juli 1879.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
J. van DRIESSEN.
De Secretaris
W. van WANING Jr.
van
het 'l N.
v. d D’t welk een krachtig woordje aan zijn
adres laat hoeren Het blad constateert eerst,
dal Z. M. geen enkel oogenblik is afgeweken van
den constitutioneelen weg. »Eere den Koning
zegt het die zijn taak en roeping aldus
opvatte., Eere ook aan hem of hen, die Z. M.
in dezen geest hebben geraden en voorgelicht.
Met vertrouwen mag de natie uitzien naar den
dag, waarop de zoo hoognoodige verbeteringen
in den geest van het voorstel Kappeyne, na be
hoorlijke voorbereiding en langs den wettigen
weg, aan Z. Ms. goedkeuring zullen onderworpen
worden, Niet op diens persoonlijken onwil of
afkeer zullen ie afsluipen.”
Maar een zoo belangrijke zaak als grondwets
herziening, waarachter de mogelijkheid van Ka
merontbinding en een groote agitatie in hel land
zich vertoont, is, geen ding dat men zoo maar
even uit de hand beslaat, ook wat den vorm
betreft. Ernstige voorbereiding in den minister
raad en volstrekte homogeniteit, wat de voorge
stelde veranderingen betreft, moeten op den voor
grond staan. Daarvan is bij Kappeyne’s voorstol
geen sprake.
Het blad sluit het artikel met de volgende op
merking: »’t Eenige wat wij herhalen, ook nu
er ten minste eenig licht over de crisis is opge
gaan, is dat de liberale party door de wonder
lijke gebeurtenissen van den laalsten tyd
waarvan nu duidelyk gebleken is, dat de heer
Kappeyne de verantwooi delykheid draagt in
een toestand is gebracht dat zij het recht niet
zou hebben zich te beklagen, in dien hel roer van
staat voor een poos in andere handen werd ge
steld. Natuurlijk slechts voor een poos, als men
uit het gebeurde wil Jeeren en door het geleeide
wijs worden, T Was wijs dat rneu indertyd naar
een leider, een hoofdman omzag, ten einde de
verspreide krachten bijeen te houden, maar nie
mand heeft ooit om een dictator of een njkskan-
selrer geroepen.”
De Amst. Ct. wijst er mede op, dat de hou
ding, door den constilu'ioneelen Koning aange
nomen, onberispelijk is geweest »en wel zóó
voegt het blad er by dat zelfs het liberalisme
beginnen moet met zich le recorrstifueeren en dat
een ander liberaal kabinet onverbiddelijk geplaatst
is tegenover de ministerieele fractie der grond-
wetherzieners. Hel blad is niet geheel afkeerig
van het denkbeeld, dat een ministerie van de
rechterzijde uit deze chaos zou kunnen voortko
men.
De Stand, betreurt het dat de leden der libe
rale partij bij hun gehouden bijeenkomst
eenstemmig het roekeloos gedrag
den minister Kappeyne hebben algekeurd en
tevens vol verontwaardiging op de woorden
den beer Van Rees, dat men
ageloovigen” geen voet moet geven.
De Tijd is tegen grondwetswijziging onder de
tegenwoordige omstandighedendie toch niets
anders zon zijn dan party geknoei.
Het Vad. eindelijk kan niet toegeven, dat de
crisis tot een anti liberaal kabinet moet leiden.
In beide takken der Staten Generaal is een groote
liberale meerderheid, en een anti liberaal ministe
rie zou dus geen enkelen reactionairen maatregel
kunnen doorvoeren. Stel ook dat een ministerie
Van Lijnden of Heemskerk aan ’t bewind kwam
dan zou dat ongetwijfeld beginnen met op *t
progiamma te plaatsenniet invoering der school
wel, en hierbij zou men zich van liberale zijde
niet neerleggen. Nu kan men wel de Kamer
ontbinden, maar dat is een maatregel die zich in
den regel tegen hen keert die ze uitvoert, Het
eenig mogelijke is dus een liberaal kabinet.
Verandering van personen schijnt echter nood
zakelijk, want al zou Z. M., na ai het gebeurde,
ongetwijfeld Kappeyne op nieuw lot zich roepen
als ’s lands belang het gebood al ziet men in
Kappeyne den man der toekomst, toch heeft hel
blad thans den moed niet te adviseeren dat ’s
lands belang het geven van een nieuwe opdracht
aan Kappeyne onverwijld noodzakelijk maakt.
Maar wjp dan de hh, Fransen van de Putte
en Gremers hebben het mandaat nedergelegd, in
de overtuiging dal er voor hen geen meerderheid
zou te vinden zijn. Of die pessimistische ver
wachting verwezenlijkt zou zijn gewordenis
volgens het Vad. betwistbaar. Wel is waar, wa
ren er op de vergadering van Maandag eenige
liberale leden, die niet onduidelijk te kennen ga
ven, dat zij een ministerie-Fransen v. d. Putte
onder deze omstandigheden per se zouden be
strijden, maar die oppositie had, als het blad op
de verstrekte inlichtingen kan afgaan, grooten-
deels een zoo eenzijdig karakter, dat het niet
wil gelooven, dat diezelfde afgevaardigden, in
September terugkeerende en een krachtig minis
terie achter de groene tafel vindende, bij die hou
ding zouden volharden.
Hel zich terugtrekken van die beide heeren
levert echter het bewjjs niet, dat de liberale par
tij als gouverneerende party voor ’t oogenblik
moet aftreden. Van de Putte zou bovendien
ondanks al zyn bekwaamheden, met persoonlyke
antipathieën te strijden hebben gehad,
zyn onder de bekwaamsten en geachte en meest
invloedryke liberalen wel personen te
die juist door hun minder langdurig
a-
i -
g°en woord tegen dorst inbrengen. »Na daar- Onder hun ministerie zou het werk der grond-
slaatscommissie benoemd kunnen
den om na te gaan, welke wijzigingen wensche-
lijk zijn, en mr. Kappeyne is o i. de aangewe
zen man cm aan het hoofd eener deigelijke com
missie te slaan.
Het blad besluit aldus: »Dat zou naar onze
overtuiging niet de eenig mogelijke, maar wel
de beste oplossing van de zeer ingewikkelde,
ernstige crisis zijn. Het Hand, gaal wel voert
met te beweren, dat een conservatief ministerie
wenschelyk is boven een liberaal, waarin de heer
Kappeyne geen zitting heeft, maar ook bij het
Hand, zullen ten slotte ’s lands belang en liefde
voor beginselen triumfeeren over persoonlijke en
locale sympathieën.
«Fouten, vele fouten zijn er begaan, maar zoo
ver is het toch nog niet gekomen, dat de libe
rale partij ondanks haar aanzienlijke meerderheid
in beide takken der Staten-Generaal, in wanhoop
een anti liberaal ministerie als redmiddel moei
vragen. Zij, die de richting van éen ministerie-
Van Lijnden of Heemskerk adviseerenladen
naar onze overtuiging een zeer groote verant
woordelijkheid op zich.
