t
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR DE
GEMEENTE EN MET ARRONDISSEMENT SNEER.
I
1
fi
1
fi
W-
No. 9
V IJ F-E N-D ERTIQ8TE J
1880.
ZATERDAG
31 JAN l’ARI,
I
‘1
I
I
L-
SINNEKLABiro.
Daaromde school der moeder
herfst.
■i
S N E E K30 Januari.
Die leerling weegt niet het zwaarste, die met
BiMlMliWIj
Aan het slot zijner rede, in de Afdeeling Sneek
van
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden fi.franco per post ƒ125.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betreffende franco
in te zenden.
Ook zij kunnen door raad en
tot hel welslagen der eerste
De vereeniging van burgemeesters en secreta
rissen in Friesland heeft zich m een te Leeuwar
den gehouden nadere bijeenkomst geconstitueerd.
Reeds zijn ruim 40 toegetreden. De noodige regle
mentaire bepalingen zijn vaslgesteld. Er kunnen
ook honoraire leden worden benoemd.
UIT DE PERS.
Het Wageningsche Weekblad, de invoering der
onderwijswet besprekende, stelt zich zelven de
vraag «gij denkt toch niet aan leitelijk verzet”,
en het antwoordt daarop«O, ja.”
Onwillekeurig zegt de Arnh. Crt. her
inneren wij ons het «o, ja” en »o, neen” van
wijlen het hoofd der anti-revolutionaire richting.
Maar wij zijn zeker, dat Groen van Prinslerer hier
zijn «o, neen” zou hebben uitgesproken Hij had
veel te vee) doorzicht om van de goede gevolgen
van feilelyk verzet tegen de overheid iets te ver
wachten, en hij was veel te getrouw burger om
ongehoorzaamheid aan de wetten te prediken.
Voor het Wagen. Weekblad hopen wij, dat
zijn «o, ja” later geen onaangename gevolgen heb
ben zal- Ook de rechter zou wel eens op de
vraag, of aansporing tot feitelijk verzet strafbaar
is, het «o, ja” kunnen uitspreken.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7’Z, Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den
Uitgever,
Eenige dagen geleden werd onder geheimzin
nige bewoordingen gewag gemaakt van een ver-
gittiging, die te Amsterdam zou hebben plaats
gehad. Thans wordt iels met zekerheid gemeld.
Krachtens een bevel van voorloopige aanhouding,
Zaterdag afgegeven door den rechter-commissaris,
mr. D. Binger, belast met de instructie in deze
zaak, is naar het huis van arrest en justitie te
Amsterdam overgebracht raej. S. Boas, vei dacht
zich te hebben schuldig gemaakt aan poging tot
vergiftiging van haren oom, in wier testament
Mr. J. J. van Angelbeek, zich noemende «raads-
beer in het Hoog Gerechtshof, tevens lid van hel
Hoog militaire Gerechtshof van Nederlandsch
Indie, krachtens Koninklijk besluit, met verlof
wegens proces in Nederland”, heeft een nieuwe
circulaire rondgezonden, waarbij hij «aan allen,
aan wie hij geld schuldig is, bekend maakt, dat
hij, na vooraf de Ministers van Justitie en van
Buitenlandsche Zaken daartoe in gebreke te heb
ben gesteld, op den 23sten dezer, de heeren mrs
van Golslein, Minister van Koloniën A. 1. W.
van Roijen, plaatsvervangend kantonrechter te
’s Gravenhage W. I Romer, procureur generaal
bij den Hoogen Raad der Nederlanden Gockin-
ga, voorzitter van genoemd opperrechterlijk Col
lege mr. G. I. Palijn, cfficier van Justitie te
’s Gravenhage president en leden van den Hoo
gen Raad der Nederlanden (Kamer van Strafzaken)
wier namen hij niet kan opgeven, en eindelijk
president en leden van de Arrondissemsnts-
Rechtbank te ’s Gravenhage, wier namen hij als
mede niet kan opgeven, heeft uitgenoodigd, om
binnen den tijd van 2 maal 24 uren, ontslag uit
's Lands dienst aan te vragen”. Breedvoerig zet
by daarna de grieven uiteen, die hij tegen al deze
heeren heeft, om ten slotte tot de conclusie te
komen, dat het tegen Pincoffs en Kerdijk door
den president en den procureur-generaal bij den
Hoogeti Raad uitgevaardigde bevelschrift tot ge
vangenneming en terechtstelling vernietigd zal
moeten worden, omdat «bevelschriften, dooi rech
terlijke ambtenaren gegeven, die zelven misdrijf
hebben gepleegd, hoegenaamd geen waarde heb
ben.”
Dezer dagen werd weder door een onzer bladen
uit Utrecht meegede.dd, dat de aanmunting van
bronzen pasmunt weder was aangevangen «Wij
kunnen niet zeggen, merkt het Dagblad op, dat
het ons duidelijker wordt, wat men toch eigenlijk
met het bronzen geld voor heeft. Men houdt het
moedwillig uit de circulatieverklaart dan dat het
niet gewild isheeft er nog genoeg van munt
toch meer aan, en trekt het koper niet voldoende
in Rara 1”
Omtrent den moord te Sleeuwyk blijft het bij
geruchten. Thans wordt weder gemeld dat niet
Pruissen, maar Van Beest de moordenaar is de
eerste kan zijn alibi bewijzen. Hij wordt echter
in hechtenis gehouden, wijl men bij de huiszoe
king len zijnenl voorwerpen vond, waarvan hij
de herkomst niet kon opgeven, maar die niet aan
den bestolene.hebben toebehoord.
Daar het meermalen gebeurt, dat verzoeken
van militairen rechtstreeks aan den minister van
Oorlog of aan andere ministers worden toegezon
den, is dezer dagen met den meesten nadruk aan
het leger bekend gemaakt, dat alle verzoeken van
militairen langs den militairen hiërarchischen weg
moeten worden ingediend. Tevens is hierby in
herinnering gebracht, adat een militair zich alleen
rechtstreeks tot Z. M. den Koning mag wenden,
doch dat ook in bedoeld geval het indienen van
zijn verzoek langs den militairen hiërarchischen
weg in zijn belang is en daarom aanbeveling ver
dient.”
Het Hand, betwijfelt of deze aanschrijving wel
in overeenstemming is te brengen met art. 9 der
grondwet.
Dat art. geeft«ieder ingezeten het recht
om verzoeken aan de bevoegde macht schriftelijk
in te dienen, mits die persoonlyk en niet uit
naam van meer worden onderteekend.” De grond
wet voegt er alleen een beperking bij voor cor
poration en wijst aan, binnen welke grenzen ook
aan deze het recht van petitie toekomt. Het art.
onderwerpt de uitoefening van dat recht niet
zooals bij andere rechten het geval is (b. v. dat
tot vereeniging en vergadering) aan een wette
lijke regeling, veelmin aan ministerieel of konink
lijk beSiuit.
Men heeft toch niet aan het departement van
oorlog een bijzondere lezing van de grondwet,
Waarvan art. 9 spreekt van »verzoeken aan den
Koning”, en niet zooals in de gewcne uitgaaf
«verzoeken aan de bevoegde macht”?
De «militaire hiërarchie” heeft hare eisclien,
maar is de grondwet ook al een militair en dus
aan de regelen dier hiërarchie onderworpen
In de zitting van den Hoogen Raad van Woens
dag is, nadat de beschuldigde Kerdijk was bin
nengeleid en Pincoffs vruchteloos was opgei oepen,
de verdere behandeling der zaak mtgesleld tot
Maandag 23 Februari, 10 ure ’s morgens.
haar een aanzienlijke som was toegezegd. Mej
B vroeger gehuwd geweest met een koopman in
manufacturen, die zich van haar heeft laten schei
den, woi’dt verdacht van het rattenkrmd te hulp
te hebben geroepen, om eerder in het bezit te
komen van het haar toegedaehte. Slechte bere
kening, waf d» maat van het voor hel dooden ver-
eischte vergift betreft, is oorzaak nar
zer met den schrik is afgekomen.
Naar de Prov Gron. Cour uit goede bron
verneemt, zal de oude Huisvriend nu toch wer
kelijk onder eenigzins veranderden titel en bij
een nieuwen uitgever vervolgd worden. Deze
laatste zal denkelijk wel spoedig zijn inteeken-
lijsten rondzenden en dan den dag tier verschij
ning bepalen. Wie nu dadelijk reeds inschrijven
wil, vindt daartoe zeker bij zijn gewonen boek-
verkooper wel de gelegenheid. De prijs Voor een
jaargang van twaalf maandelijksche afleveringen
zal waarschijnlijk f 3,60 zijn stellig niet meer.
Als medewerkers worden reeds M. G Frank
(Kacje Mafa), A. S. G, Wallis (Opzoomei), Louise
Stratenus, Fr. Haverschmidt, C Honig, A. Weru-
mens Buning, J. S. G. Gramberg, B. Kuitert Cz.,
H Ilpsema Vinckers, Johan Gram en vele ande
ren, van wie nog bericht verwacht wordt, ge
noemd.
ser nog in eenige nadere bijzonderheden de
denkbeelden, in het begin zijner rede ontwikkeld.
Wij onlleenen daaraan nog het volgende
Allereerst bespreekt hij de plichten, die op va
der en moeder rusten, zoolang het kind neg niet
den leeftijd van zes jaren, dus nog niet den
schoolleeftijd beeft bereikt. Niemand beter dan
uc mucuci nan ucu aiuu
school, de zorgvuldige moeder, die weet, wat haar
lieveling noodig heeft. Zij kan verzoigen en
verplegen niet alleen, maar ook meêdeelen en
vertellen. Zij kan het kind het best leeren zien
en opmerkenkan het spel het best regelen.
Haar diep moederlijk gevoel brengt het kind tot
liefde, medelijden, orde, dankbaarheid en gehoor
zaamheid.
Is er, zegt spreker, schooner schouwspel op
aarde dan eene liefhebbende moeder, die met
haar kind speelt, die het toelacht, die het leert
bidden Daaromde school der moeder is de
beste 1
En de vaders
daad meêwerken
opvoeding. Naast de liefde m el de kracht staan,
die ingrijpt en volhardt, wanneer het de liefde
aan vastheid tegen de losbiekende begeerten
mocht falen. Eensgezindheid van beiden nu en
later is eene voorwaarde. Wat moet er van de
opvoeding worden als het huislijke leven zich
door twist en tweedracht in plaats van door lief
de kenmerkt
Langzamerhand neemt de school hare plaats in
onder de invloeden, die op hel kind werken;
naast de moederschcol komt de leerschool.
Die school mag nooit het huisgezin tegenwer
ken, zij mag geen ongehoorzaamheid aan ouders,
geen zedeloosheid, geen ongodsdienstigheid, geen
haat aankweeken, maar zij kan ’look niet! Zy
is immers met een goed doel opgericht en be
antwoordt daaraan door hare inrichting en haar
menschkundig geregeld onderwijs. De tegen
woordige opleiding van onderwijzers waarborgt
tegen ongeschiktheid en de wet tegen onbekwaam
heid misbruik en zedeloosheid. Waarom wil
men dan de school tegenwerken waarom is
men haar vijandig
De school wil geen heerschappijzij is niet
opgerichl met een staatkundig of kerkelijk doel
maar om den staatsburger te helpen opvoeden.
Daarom moet ze den steun der ouders hebben
zij wil licht, kracht en liefde aankweeken, maar
kan daartoe do medewerking van het huisgezin
niet ontberen.
Opvoeding en onderwijs zijn thans vooral meer
dan ooit de belangrijkste, invloedrijkste en ver-
hevenste, maar ook de teederste werkzaamheden
Van het wel of slecht sla
gen van beide hangt voor een goed deel het wel
of wee van de maatschappij af. Is er, vraagt
Spr. wel eene taak, als die der opvoeding, welke
meer volkomene eenstemmigheid van de mede
werkers, meer eenheid van zin en streven ver
dient
Hierop gaat spreker het schoolleven der kin
deren na. De school kent al vrij wel hare roe
ping. Aan goede leerwijze, vriendelijken omgang
envroolijke krachtsinspanning ontbreekt het niet.
Het kind leert. Gaarne zien de oudersdat
hunne kinderen leeren. Wie zou het wraken
Maar in alle dingen hel juiste en ware. Daar
om ’t onderwijs niet beoordeeld naar de haast,
en vooral niet naar het uitwendige.
Goed leeren is geheel iets anders dan veel
leeren 1
Wie het rekenen beoordeelt naar het vlugcy-
feren of sommen maken, dwaalt zeer. Werktui
gelijkheid verstomptgrondigheid verhoogt de
kracht.
«Volksonderwijs”, bespreekt de heer~J. Vis-i Die leerling weegt niet het zwaarste, die rnet
ae erioom
De Franeker. Crt. zegt
De lanibouwers, die hunne aardappelen Lebben
overgehouden, en ze zitten er nog bij duizenden
van hectoliters alleen in Friesland, zullen wel
wat in hunne verwachting bedrogen worden, wat
aangaat den prijs. Pruisen zit vol aardappels,
voert nog steeds uit, ja zal tegen ’t voorjaar nog
meer uit'oeren wegens de lage prijzen daar te
lande. Een en ander zal natuurlijk veroorzaken,
dat men niet die prijzen zal kunnen bedingen,
die men zich voorgespiegeld had. Ofschoon het
deu landbouwers wel voegt om stevige prijzen
voor hunne waren te ontvangen, is het aan den
anderen kant ook waar, dat men op zijn tijd ook
van zijn wraar moet kunnen afzien, vooral zoo de
aanbiedingen voldoende zijn, wat den prijs betreft.
Gelukkig en verstandig de landbouwers, die hun
ne aardappels bij de groote hoeveelheid tegen f 4
de hectoliter hebben afgezel in den verloopen
Als maat en waarde verminderen is men
spoedig wat achterop. Een oud landbouwer zei
altijd: «als de boter op prijs is, dan weg, ’t
geld in de beurs.”
Men begint te vermoeden dat de crisis wegens
de waarde der landerijen doorloopen is. En dat
vermceden is niet ongegrond, want als men den
verkoop in den laatsten tijd even als de huring
vergelijkt bij die van voor een jaar, dan ziet men onder de menschen.
overal een hoogere waardeschatting. Ook de bo
ter is thans wel op prijs misschien heeft dit zijn
invloed,
Nu, een tamelijke waarde is in alle opzichten
voordeelig voor de maatschappelijke toestanden,
als de jonge boeren nu maar niec zoo dwaas weer
worden de inhuring door opbod tegen elkander
zoo hoog te maken, dat zij met vijf jaren van
boer arbeider zijn.
Het Vad. bespreekt de Duitsche spoorwegta
rieven en komt, na een kort overzicht hunner
geschiedenis te hebben gegeven, tot de slotsom,
dat ten aanzien van Antwerpens concurrentie de
vrees voor de nieuwe tarieven voor hel grootste
deel gelukkig overdreven is, terwijl de tijd ons
zal moeten leeren, welke andere nadeelige in-
-vloeden ons transito verkeer nog zal moeten on
dergaan ten opzichte der concurrentie van de
Pruisische en Ooslenrijksche zeehavens. Voor
Nederland is er, naar het oordeel van het blad,
thans maar één weg om de concurrentie in den
wereldhandel te blijven volhoudenwij moeten
de toegangen uit zee naar onze beide groote koop
steden zoo gemakkehjk mogelijk maken en de
waterverbinding met Duitschland verbeteren. Het
Noordzeekanaai in den besten toestand brengen,
den Rolterdamschen waterweg zoo spoedig mo-
gelyk voltooien, Amsterdam beter met den Ryn
verbinden, de riviervaart in gunstiger omstandig-
heden brengen, dat alles moet hel antwoord van
Nederland zijn op de Pruisische handelspolitiek.
Het muziekfeest der Maatschappij tot bevorde
ring der Toonkunst te Utrecht zal, naar ’t Vad.
meldt, plaats hebben op 4, 5 en 6 Juni e. k.
