KIËOWS- B IIHEIITBTIE-Illlll Mill DE
GEHEJTE11 HI T III WffllSSEMISMK
1880.
No. 32
V IJ F-E N-D ER.TIGSTE J
21 APRIL,
WOENSDAG
4
Jenever en Aardappelen.
osn
BI MSI E K E AAI».
wissel verkeerd
de dierenschurlt bij paarden en bij scha
de
en
ver-
In de N. Zutf. Ct. leest men de volgenden be-
hartigingswaardige beschouwing, welke wij ook
onder hei oog van onze lezers willen brengeri.
Een opmerkelijk, ofschoon niet onverklaarbaar
verschijnsel is het, dat aan de meeste feestdagen
nog
die tot het welslagen er
werkt, in 'l bijzonder aan
I
863, der gemeente Sneek.
Dat op Woensdag den 28 April 1880, des
middags te 12 uur, ten gemeentohuize aldaar
gelegenheid zal worden gegeven om tegen het
gedaan verzoek bezwaren in te brengen en deze
mondeling of schritteliik tfle to - 1
.<wwci ue verzoeker als zij, die bezwaren hebben
in te brengen, gedurende drie dagen voor even-
gemeld tydstip ter Secretarie der gemeente, in
de gewone bureau uren, van de ter zake inge
komen schrifturen kennis kunnen nemen,
Sneek, den 13 April 1880.
Burgemeester en Wethouders voornoemd
J. van DRIESSEN.
De Secretaris
J. W. BENNEWITZ.
tigheden bij en
Deze COURANT verschijnt WOENSDAGS en ZATERDAGS.
Abonnementsprijs voor 3 maanden franco per post ƒ125.
Alle brieven en stukken, uitgave of redactie betredende franco
in te zenden.
zameling aanbiedt.
Afgevaatdigden van
seum waren reeds aanwezig, en in 't algemeen -■
mag men een druk bezoek, niet alleen van land-
genooten, maar ook van vreemdelingen, verwach
ten. Voor meer dan een millioen gulden werd
door de tentoonstellingscommissie verzekerd, on«
gerekend de vele voorwerpen, die door de eige
naars zelf reeds geassureerd waren of nog wer-
den.
ADVERTENTIËN van 1 tot 4 regels, gewone letter, 40 Cents,
voor eiken regel meer 7'4 Cents. Bij abonnement is de prijs be
langrijk lager. Voorwaarden daaromtrent te vernemen by den
Uitgever.
gesteund werd docr de afdeeling Sneek van da
vereeniging sSchuttevaêr” en door de Kamer van
Koophandel aldaar, is door den minister van wa
terstaat, wegens de te groote kosten, afwijzend
beschikt.
De BURGEMEESTER van Sneek
Gelet op prov. blad no. 53 van 1880, betref
fende aangifte en afzondeiing van aan besmetle-
lijke ziekten lijdend vee, Brengt ter kennis aan
belanghebbenden, dat bij Koninklijk besluit van
44 Maait 1880 (Staatsblad no. 31) nader is be
paald, welke ziekten van hut voo .oor b^moiio
lijk worden gehouden en welke der in de wei
van 20 Juli 1870 (Staatsblad no. 131) genoemde
maatregelen bij het heerschen of bij het dreigen
van elke dier ziekten moeten toegepast worden
Artikel 1 van dat besluit luidt als volgt:
«Voor besmetlelyke ziekten van het vee worden
gehouden
>1°. de veepest (veelyphus) bij herkauwende
dieren
»2'J de longziekte bij runderen
>3°. Let mond- en klauwzeer (besmettelijke
Llaaruitslag van den mond en de klauwen) bij
herkauwende dieren en varkens
>4°. de kwade droes en huidworm bij een
hoevige dieien;
»5U.
pen;
»6®
>7°.
>8°.
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Sneek.
Gelet op' het bepaalde in artt 6 en 7 der wet
van 2 Juni 1875 (Staatsblad no. 95), tot rege
ling van het toezicht by oprichting van inrichtin
gen, welke gevaar, schade of hinder kunnen ver -
oorzaken
Brengen by deze ter kennis van belanghebben
den, dat ter Secretarie dier gemeente ter visie
ligt een bij hun college ontvangen verzoekschrift
met bijlagen van Wopke Hübert, fr. Hübert
Comp te Hengelo, strekkende lot het erlangen
van vergunning tot het stichten van een fabrieks
gebouw, op hel terrein, gelegen aan de Frane-
kervaart alhier, kadastraal bekend in sectie A, no.
t i in den beginne menigeen zich inbeelden, met een
nog eigenaardige eetbegrippen verbonden zijn;
de maag is uit den aard der zaak een der eerste
gedachten var. den mensch en zoo kon deze zich
aanvankelijk geen gewichtigen dag voorstellen
waar de maag niet bij betrokken wasfeest ma
len vóór den oorlog, doop-, geboorte- en lijkma-
len, in cén woord bij alles eten en drinken. En
zoo deed bv. het Paaschfeest ook dezer dagen
nog denken aan extra vette ossen, eieren en
krentebrood.
Bij het aanschouwen van al dien voedzamen
vooriaad kwam onwillekeurig de vraag bij ons
op, waarem voor een aanzienlijk deel van ons
volk al die artikelen slechts een zeldzaam geno
ten weelde zijn, terwijl zij in andere landen, niet
minder bevolkt dan het onze, bijna algemeen
onder ailer bereik vallen.
Is het vleesch dan werkelijk ten onzent zoo
veel duurder dan in Engeland Het antwoord
zou bezwaarlijk bevestigend kunnen luiden.
Zijn dan de loonen hier te lande zooveel lager
d.in ginds 1 Ook op die vraag kan men in het
algemeen niet bevestigend antwoorden. Neemt
men dit in aanmerking, dan schijnt de gevolg
trekking vour de band te liggen, dal de gebrek
kige volksvoeding voor een deel, misschien voor
een groot deel zelfs, minder aan de toestanden
dan aan de personen te wijlen is.
Het woidt wellicht vervelend, maar toch moe
ten wij bij de overweging van dit onderwerp al
wederom het meermalen aangewezen treurig feit
op den voorgrond plaatsen, dat de Nederlandsche
Slaat jaarlijks 18 a 20 millioen guldens ontvangt
wegens belasting op den sterken drank dat dit
een klein gedeelte is van hetgeen de natie per
jaar aan drank zich door het keelgat jaagt. Men
ga even na, hoeveel daardoor ha aftrek van
de niet di inkenden aan de voeding en de wel
vaai t der gezinnen direct onttrokken wordt, on
gerekend nog de indirecte gevolgen, geringere
verdiensten door lydsverzuim en slechter werk,
verzwakk ng van het lichaam, misdaad enz.
By elk betoog omtrent verbeterd volksvoeding
moet alzoo op den voorgrond staan, dat de Ne
derlander gedwongen moet worden, die schande-
lyk verkwiste en vermorste millioenen productief
te maken voor lichaam en maatschappij. Werd er
geen drank gedronken in Nederland, wy zouden
reeds een reuzenschrede gevorderd zijn.
Naast den drank staat als tweede vijand van
Nederland de geliefkoosde aardappel, het zooge
naamde volksvoedsel helaasInderdaad, min
der achadelyk dau de jeneverwant aardappe-
Het hof te Den Bosch heeft den wisselwachter
B van Breda, die moedwillig en uit wraak voor
een bsm opgelegde straf een wissel verkeerd
plaatste, waardoor een spoorwegongeluk ontstond,
veroordeeld tot zes jaien tuchthuisstraf, met ont
zegging van de bevoegdheid om weder een Ne
derlandsche spoorbetrekking te befcleeden.
De juffrouw, welke voor een'gen tijd beschul
digd werd dat zij haar erfoom, den heer Boas
te Amsterdam, had willen vergiftigen' en die des
wege in hechtenis werd genomen, is weder vrij
gelaten De instructie heeft geen termen opge
leverd voor een terechtstelling-
Omtrent den te IJzendijke gepleegden moord,
verneemi de Midd. Ct. nog de volgende bijzon
derheden
Dinsdag morgen vervoegde zich op de hofstede
van Cornells een tamelijk goed gekleed heer, die
onder vo rgeven dat hij voor een Rotterdamsche
vereeniging vee opkocht, met den bewoner naar
de schuur ging, om het daar aanwezige vee te
bezichtigen. Aangezien dit niet naar zijne ga
ding was, vertrok hij spoedig, na alvorens met
de familie koffie gedronken te hebben.
's Middags tusscheu 2 en half 5, lydens de
vader afwezig en de dochter alleen thuis was,
is de mooid gepleegd. Het slachtoffer is met
een broodmes onthalsd en de moordenaar heeft
zich met een vijffrankstuk met de beeltenis van
Victor Emmanuel en een vergulden ring met
plaatje, waarop een bloempje, verrijkt.
De vermoedelijke moordenaar is zekere B. uit
Beervliet, die ongunstig bekend staat, ongeveer
dertig jaar oud, van middelbare lengte, met blond
haar en geschoren baardzijn kleeding bestond
uit twee zwarte jassen en een grijze geruite broek,
1 terwijl hij een castoren hoed draagt. Hij is vroe
ger uit den militairen dienst ontslagen.
Donderdag is te Amsterdam de tentoonstelling
geopend van kunstvoorwerpen in vroegere eeu
wen uit edele metalen vervaat digd. De maat
schappij «Arti el Amicitiae” heeft, zooals men
zich herinneren zal, het initiatief tot deze zaak
genomen. Bij de opening bracht de president
van de commissie vah beheer over de kunstza-
len, de heer Altmann, hulde en dank aan allen
van hebben medege-
der heer A. D. de
Vries Az., mr. N. de Roever en Ed, Colenet
die zich met de samenstelling van den catalogus
hebben belast
Een aantal belangstellenden woonde de plech-
genoot reeds dadelijk van het
prachtige schouwspel, dat deze geheel eenige
het South-Kensington mu
ien leiden ten minste niet tot moord en doodslag
op anderen. Maar gaat men iets dieper, dan
is dat zg. «volksvoedsel 1” toch wellicht niet min
der schadelijk onder den invloed van den aard
appel slaat men zijn evenmensch niet dood, maar
volk wei een aantal kïierzieke kinderen ter wereld,
die krachteloos zijn in den strijd om het bestaan,
en vult hel zich den buik zonder er de verbruikte
lichaams- en hersenkrachten behoorlijk mede aan
te vullen.
Direct zijn aardappelen zelden scnadeiyk,
dat is zeker. Maar middelijk zijn de kapitalen,
waarmede een groot deel onzer natie Zich schier
dagelijks een uitsluitend aardappelenmaal (met
«lawaai saus”) verschalt, bijna even nutteloos
weggeworpen als de jenever-niillioenen. Er steekt
venig voedsel ook in de aardappelen; maar niet
als voedsel doen ze dienst, doch in hoofdzaak als
vulsel. Veel wil men in den maag hebben, alsof
veel volumen eensluidend ware met veel voed
zaamheid. En men krygt inderdaad veel wa
ter, en een weioigje aardappelmeel in het lijf.
Indien hetzelfde geld, dat nu wordt besteed
aan aardappelen, in de magen kwam in den vorm
van erwten, boonen, brood en rijst, dan zou, ja,
- inl.nnMnn mfll PRQ
half ledige maag van tafel op te staan, maar wij
houden ons overtuigd, dat ons volk zich binnen
eeo half jaar met die zoogenaamde half leege
magen behagelijker zou gevoelen, krachtiger en
meer doorvoed zijn, dan nu met zijn volle aard-
appelmagen.
Ep desgelijks met vleesch.
Vleesch is, wij ontkennen het geenszins, sma
kelijk, meer smakelijk nog dan voedzaam En
kon ieder hel zich dagelijks veroorloovenwij
zouden ons verheugen Dit echter kan nu een
maal niet, evenmin als de burgerman zich dage
lijks zijn glas wijn kan vergunnen. Wij moeten
dus nemen wat, in hel bereikbare, het beste is.
Vooreerst dan leert de wetenschap, dat erwten
en boonen in zeer voldoende hoeveelheid de voed
zame stof bevatten, welke hel vleesch nuttig maakt
voor den mensch, en waarvan natuurlijk de aard
appel niets hoegenaamd heeft aan te bieden.
Doch buitendien is voor de meesten nog iets be
reikbaar het ei. In ëén ei vindt de mensch
meer voedsel dan in 5 liters aardappelenen
eieren zijn veel goedkooper dan vleesch. Wal
toch is voor een gezin van bv. vyf personen een
sluisje vleesch van 50 ets.? niet veel meer dar.
niets, en te duur. Voor 20 cents (gemiddeld)
kan daarentegen in dat zelfde gezin ieder persoon
een ei hebben dat is geen vulsel voor de maag,
het is waar; doch al zeer spoedig zal men be
merken, beter het leven te kunnen houden op
weinig goed voedsel, dan op veel vulsel.
Or ze volksvoeding lijdt dus, als wij een en an
der samenvatten, aan twee gebreken:
del jenever, die het lichaam eenerzijds verzwakt
en verslapt, verzwelgt nutteloos het geld, dat
krachtgevend moest worden besteed, en
gewoonte en vooroordeel, onjuist inzicht
«leven bij den dag”, doen van hetgeen er ovei-
schiet een groot deel bijna even onvruchtbaar
verloren gaan, omdat ons volk niet wil gelooven,
dat een gevulde maag nog evenmin een waar
borg is voor vgevoed zijn’’ als een bedrogen
maag» die geen voedsel verlangt omdat de jenever
die maag dronken maakte
i Als ons volk een juist begrip kreeg van »voed-
sel”, den jenever leerde verachten en daarmede
ook’van «luie Maandagen” en dergelijken gene
zen werd, dan zouden we wel eens willen zien
of niet veje arbeidersgezinnen welvarender zou-
den worden.
de pokken _by schapen
het miltvuur bij alle vee
de hondsdolheid by alle vee.”
In het voorschreven bedui! is dus onder
fcesmeltelyke ziekten van het vee ook genoemd
het mond- en klauwzeer (besmettelijke blaaruit- i
slag var. den mond en de klauwen) by herkau
wende dieren en varkens, terwijl het kwaadaar
dig klauwzeer bij schapen, het zoogenaamd rot-
ikicipel, niet wordt genoemd.
Van hel voorkomen van mond- en klauwzeer
moet deihalve voortaan door de houders of hoe
ders van vee onmiddellijk aangüte worden gedaan
aan den Burgemeester der gemeente, waar het
vee zich bevindt, en tevena nuet het aangetaste
vee van Let overige onmiddelïijk worden afge-
zundetd, waarna het onderzoek plaats heeft, be
doeld in ait. 16 der wet van 20 Juli 1870,
(Staatsblad no 131).
Var. gevallen van zoogenaamd rotkreupel bij
schapen behoeft niet langer aangifte te worden
gedaan. Daar echter schapen, evenals rundvee,
bokken en geiten, tot de herkauwende dieren be
hooien, zyn op deze dieren de bepalingen be
treffende het mond- en klauwzeer (in liet aan
gehaald besluit nader omschreven, als besmette-
lyke Haai uitslag van den mond en de klauwen)
wel toepasselijk. Verzuim van aangifte of afzon
dering zou tot strafvervolging van den overtreder
leiden.
Ten einde de eigenaars van vee op deze be
palingen opmeikzaam te maken en bun hel voor
wendsel van onwetendheid bij overtreding (e
ontnemen, ben ik door den heer Commissaris des
Konings verzocht, het bovenstaande ter kennis te
brengen van de veehouders in de gemeente.
De Burgemeester voornoemd,
J. van DRIESSEN.
soekkh miuvr.
HMnk
-- "JgS.
1
